احمد بن محمد بن عبدالله بن زیاد بغدادی

احمد بن محمد بن عبدالله بن زیاد بغدادی
نام کامل	احمد بن محمد بن عبدالله بن زیاد بغدادی، ابوسهل قطان
اطلاعات شخصی
محل تولد	متوث، اهواز، ایران
روز درگذشت	350 هجری
محل درگذشت	بغداد
دین	اسلام، شیعه
استادان	محمد بن عبیدالله منادی حسن بن مکرم یحیی بن ابی‏طالب محمد بن عیسی بن حیان علی بن ابراهیم واسطی
شاگردان	ابوالحسن بن رزقویه علی بن احمد رزاز ابوالحسن بن حمانی مقرئ ابوالحسن دارقطنی ابوعلی بن شاذان

احمد بن محمد بن عبدالله بن زیاد بغدادی، (259 – 350ق) ابوسهل قطان. ادیب، شاعر و محدث اخباری. وی با این‌که «اخباری» بود اما به گفته «خطیب بغدادی» (م463ق) گرایش شیعی داشت. از نظر اعتقادی وی به گروه «مجبره»(که اختیاری برای انسان قائل نیستند) نزدیک بود و با رأی معتزله که انسان را تماماً مختار می‏‌دانند، به شدت مخالفت می‏‌ورزیده و حتی آنان را کافر می‏‌دانسته است. گفته می‌‏شود که وی با این‌که فردی شوخ ‏طبع بود و مزاح‏‌های او بعضاً باعث اجتناب شاگردانش از وی می‏‌شده، اما دائماً در حال تهجد و عبادت شبانه بود. تلاوت قرآنش چندان زیبا بود که گویا معانی قرآن از آن خارج می‌‏شود.

معرفی احمالی

احمد بن محمد بن عبدالله بن زیاد بغدادی، ابوسهل قطان. ادیب، شاعر و محدث اخباری. وی در اصل ایرانی و اهل «متوث»(به فتح میم و تشدید تاء) شهرکی بین قرقوب و یکی از روستاهای اهواز است. در سال 259 هجری در متوث دیده به جهان گشود و در روز شنبه هفتم شعبان 350هجری در بغداد درگذشت و فردای آن روز به خاک سپرده شد. وی تحصیلات مقدماتی را نزد پدرش در بصره فرا گرفت و سپس وارد بغداد شد و در محله «دار القطن» واقع در غرب بغداد مسکن گرفت. از لقب «قطان» بر می‏‌آید که وی از راه پنبه ‏زنی هزینه زندگی را تأمین می‌‏کرد و سکونت او در «دار القطن بغداد» نیز به همین دلیل بوده است. وی در بغداد درس اساتید متعددی را درک نمود و از آنان احادیث فراوانی شنید تا این‌که خود به مقام استادی رسید و یکی از ارکان علم حدیث در بغداد به شمار آمد. وی با این‌که «اخباری» بود اما به گفته «خطیب بغدادی» (م463ق) گرایش شیعی داشت. از نظر اعتقادی وی به گروه «مجبره»(که اختیاری برای انسان قائل نیستند) نزدیک بود و با رأی معتزله که انسان را تماماً مختار می‏‌دانند، به شدت مخالفت می‌‏ورزیده و حتی آنان را کافر می‌‏دانسته است. اخبار و گزارش‌‏های او در منابع، قابل استناد و دارای اهمیت است. گفته می‌‏شود که وی با این‌که فردی شوخ ‏طبع بود و مزاح‏‌های او بعضاً باعث اجتناب شاگردانش از وی می‏‌شده، اما دائماً در حال تهجد و عبادت شبانه بود. تلاوت قرآنش چندان زیبا بود که گویا معانی قرآن از آن خارج می‌‏شود.

استادان

وی در بغداد اساتید زیادی دیده که از جمله آنها «محمد بن عبیدالله منادی»، «حسن بن مکرم»، «یحیی بن ابی‏طالب»، «محمد بن عیسی بن حیان»، «علی بن ابراهیم واسطی» و بسیاری دیگر هستند. از استادان ادبی او نیز می‌‏توان «ابوالعباس احمد بن یحیی بن سیار شیبانی» معروف به «ثعلب نحوی»(م291ق) و «ابوالعباس مبرد»(م285ق) را نام برد.

شاگردان

شاگردان او «ابوالحسن بن رزقویه»، «علی بن احمد رزاز»، «ابوالحسن بن حمانی مقرئ»، «ابوالحسن دارقطنی» و «ابوعلی بن شاذان» هستند.

آثار

از تألیفات او هیچ گزارشی ذکر نشده است.

منابع

1. تاریخ بغداد، ج 5 ص 249 شماره 2719؛
2. الانساب، سمعانی، ج 5 ص 193، ذیل متوثی؛
3. معجم البلدان، ج 5 ص 53 ، ذیل کلمه متوث؛
4. طبقات اعلام الشیعه، ج 1 ص 50.