شب برات: تفاوت میان نسخه‌ها
جز (←منابع) |
|||
| خط ۱۰: | خط ۱۰: | ||
== هند و شب برات == | == هند و شب برات == | ||
همچنین در نقاط مختلف شبه قاره هند مراسم گوناگونی برپا می‌شود که زیارت اهل قبور، تلاوت [[قرآن]] و اطعام و صدقه به مساکین برای آمرزش مردگان از آن جمله است به استناد یک روایت، پیامبر در شب برات به قبرستان مدینه رفتند و برای مردگان از خدا آمرزش خواستند<ref>شرفعلی تهانوی؛ ''اسلامی بهشتی زیور''، ج۴، ص۴۴۱، لاهور.</ref>. | همچنین در نقاط مختلف شبه قاره هند مراسم گوناگونی برپا می‌شود که زیارت اهل قبور، تلاوت [[قرآن]] و اطعام و [[صدقه]] به مساکین برای آمرزش مردگان از آن جمله است به استناد یک روایت، پیامبر در شب برات به قبرستان مدینه رفتند و برای مردگان از خدا آمرزش خواستند<ref>شرفعلی تهانوی؛ ''اسلامی بهشتی زیور''، ج۴، ص۴۴۱، لاهور.</ref>. | ||
پختن نوعی حلوا و شیرینی مخصوص و خیرات کردن آن، از دیگر مراسم این شب است. در این باره اشاره و تأکید [[رسول اکرم (صلّی اللّه علیه وآله وسلّم)]] به عزاداری برای [[حمزه سیدالشهدا|حمزه]] پس از شهادت وی در [[غزوه احد]]، موجب شده است تا مسلمانان هند برای یاد کردن وی در شب برات توجه و تقدم | پختن نوعی حلوا و شیرینی مخصوص و خیرات کردن آن، از دیگر مراسم این شب است. در این باره اشاره و تأکید [[رسول اکرم (صلّی اللّه علیه وآله وسلّم)]] به عزاداری برای [[حمزه سیدالشهدا|حمزه]] پس از شهادت وی در [[غزوه احد]]، موجب شده است تا مسلمانان [[هند]] برای یاد کردن وی در شب برات توجه و تقدم ویژه‌ای قائل شوند. سوزاندن عود و روشن کردن شمع، دادن هدایا به‌ویژه اسباب و آلات آتش بازی به کودکان از دیگر آیین‌های '''«شب برات»''' است<ref>احمد دهلوی، ''فرهنگ آصفیه''، ذیل «شب برات»، لاهور ۱۹۸۶.</ref>. | ||
<div class="wikiInfo">[[پرونده:برات.jpg|جایگزین=شب برات|بندانگشتی|شب برات]]</div> | <div class="wikiInfo">[[پرونده:برات.jpg|جایگزین=شب برات|بندانگشتی|شب برات]]</div> | ||
== دیدگاه علمای اهل سنت == | == دیدگاه علمای اهل سنت == | ||
علمای اهل سنت برخی از این اعمال را بدعت و اتلاف بیهوده مال و کار حرام اعلام و آن را نهی کرده‌اند. | علمای اهل سنت برخی از این اعمال را بدعت و اتلاف بیهوده مال و کار حرام اعلام و آن را نهی کرده‌اند. | ||
برخی نیز رد پای سنن هندویی مانند عیدهای دیوالی و ماهاشیوراتری را در پاره ای از این مراسم، از جمله روشن کردن شمع در برابر خانه‌ها، | برخی نیز رد پای سنن هندویی مانند عیدهای دیوالی و ماهاشیوراتری را در پاره ای از این مراسم، از جمله روشن کردن شمع در برابر خانه‌ها، دیده‌اند. | ||
== شب برات در دیگر نقاط == | == شب برات در دیگر نقاط == | ||
| خط ۳۶: | خط ۳۶: | ||
* ابن بطوطه، سفرنامه ابن بطوطه (رحلة ابن بطوطه)، ج۱، ص۱۷۳، ترجمه محمدعلی موحد، تهران ۱۳۶۱ ش. | * ابن بطوطه، سفرنامه ابن بطوطه (رحلة ابن بطوطه)، ج۱، ص۱۷۳، ترجمه محمدعلی موحد، تهران ۱۳۶۱ ش. | ||
* احمد بن علی مقریزی، المواعظ والاعتبار بذکر الخطط والآثار، ج۱، ص۴۶۵ـ۴۶۶، قاهره. | * احمد بن علی مقریزی، المواعظ والاعتبار بذکر الخطط والآثار، ج۱، ص۴۶۵ـ۴۶۶، قاهره. | ||
* محمود شلتوت، مِن توجیهات الاسلام، ج۱، ص۴۳۸، قاهره. | * محمود شلتوت، مِن توجیهات الاسلام، ج۱، ص۴۳۸، قاهره. | ||
نسخهٔ ۶ مارس ۲۰۲۳، ساعت ۰۹:۱۷
 | این مقاله هماکنون برای مدتی کوتاه تحت ویرایش عمده است. این برچسب برای جلوگیری از تعارض ویرایشی اینجا گذاشته شدهاست، لطفا تا زمانیکه این پیام نمایش داده می‌شود ویرایشی در این صفحه انجام ندهید. این صفحه آخرینبار در ۰۹:۱۷، ۶ مارس ۲۰۲۳ (ساعت هماهنگ جهانی) (۲۰ ماه پیش) تغییر یافتهاست؛(الگو:پاکسازی) لطفا اگر در چند ساعت اخیر ویرایش نشده است، این الگو را حذف کنید. اگر شما ویرایشگری هستید که این الگو را اضافه کرده است، لطفا مطمئن شوید آن را حذف یا با {{در دست ساخت}} جایگزین میکنید. |
«شب برات» (شب برائَت)، شب پانزدهم و به قولی چهاردهم ماه شعبان است. بسیاری از اهل‌سنت به خصوص فرقه‌های صوفیه در کشورهای اسلامی از شب نیمهٔ ماه شعبان[۱] به‌عنوان شب برات یاد می‌کنند و در این شب به راز و نیاز و عبادت می‌پردازند. در عقیدۀ آنها شب نیمهٔ شعبان از شب‌های پرفضیلت است که در آن دعا اجابت می‌شود. آیین شب برات در کشورهای اسلامی از جمله هندوستان گرامی داشته می‌شود.
برگزاری مراسم نیمهٔ شعبان مختص یک منطقهٔ جغرافیایی خاص مثل ایران نیست و این مراسم به اشکال فراوان در مناطق مختلف دنیا برگزار می‌شود، گرچه به تناسب فرهنگ‌ها شیوهٔ برگزاری مراسم نیمهٔ شعبان در مناطق مختلف با یکدیگر متفاوت است.
کردستان و شب برات
در پاره ای از نواحی کردستان، در این شب، در مسجدها و تکیه‌ها و خانقاه‌ها و منازل، دعا و نماز مخصوص (به جماعت و غیر جماعت) خوانده می‌شود؛ و عقیده بر این است که در شب برات، روزیِ بندگان از نو تقسیم خواهد شد و دعا برای افزایش روزی مستجاب است و هرکس آن شب سیر نخورد، در طول سال سیر نخواهد شد؛ ازاینرو همه خانواده ها، غذای مخصوص (پلو خورشت، کشمش پلو، رشته پلو و نظایر آن) تهیه می‌کنند، و فقیران را نیز در تهیه آن یاری می‌دهند، و به این کار «کاسه جشن» می گویند.
هند و شب برات
همچنین در نقاط مختلف شبه قاره هند مراسم گوناگونی برپا می‌شود که زیارت اهل قبور، تلاوت قرآن و اطعام و صدقه به مساکین برای آمرزش مردگان از آن جمله است به استناد یک روایت، پیامبر در شب برات به قبرستان مدینه رفتند و برای مردگان از خدا آمرزش خواستند[۲]. پختن نوعی حلوا و شیرینی مخصوص و خیرات کردن آن، از دیگر مراسم این شب است. در این باره اشاره و تأکید رسول اکرم (صلّی اللّه علیه وآله وسلّم) به عزاداری برای حمزه پس از شهادت وی در غزوه احد، موجب شده است تا مسلمانان هند برای یاد کردن وی در شب برات توجه و تقدم ویژه‌ای قائل شوند. سوزاندن عود و روشن کردن شمع، دادن هدایا به‌ویژه اسباب و آلات آتش بازی به کودکان از دیگر آیین‌های «شب برات» است[۳].
دیدگاه علمای اهل سنت
علمای اهل سنت برخی از این اعمال را بدعت و اتلاف بیهوده مال و کار حرام اعلام و آن را نهی کرده‌اند. برخی نیز رد پای سنن هندویی مانند عیدهای دیوالی و ماهاشیوراتری را در پاره ای از این مراسم، از جمله روشن کردن شمع در برابر خانه‌ها، دیده‌اند.
شب برات در دیگر نقاط
از دیگر سرزمین‌هایی که مراسم مختلف شب برات، از جمله چراغانی، در آنها برگزار می‌شده، عراق، دمشق، مکه و مصر[۴] است. و در روزگار ما نیز اجرای این مراسم در مصر و افغانستان ادامه دارد.
جستارهای وابسته
پانویس
- ↑ شعبان هشتمین ماه در گاه‌شماری هجری قمری است. ماه‌های رجب، شعبان و رمضان در میان مسلمانان اهمیّت زیادی دارند. سال تولد امام دوازدهم شیعیان را در نیمهٔ شعبان سال ۲۵۵ یا ۲۵۶ هجری نقل کرده‌اند علت اختلاف شاید این بوده‌است که در سابق، تاریخ را با حروف ابجد می‌نوشتند و دربارهٔ سال تولد حجت بن حسن بین واژه‌های «نور» و «نهر» اختلاف است که این اختلاف ناشی از رسم‌الخط ناقلین می‌باشد.
- ↑ شرفعلی تهانوی؛ اسلامی بهشتی زیور، ج۴، ص۴۴۱، لاهور.
- ↑ احمد دهلوی، فرهنگ آصفیه، ذیل «شب برات»، لاهور ۱۹۸۶.
- ↑ جلال الدین محمدبن محمد مولوی، کلیات شمس، ج۷، ص۴۴۶، یا، دیوان کبیر، چاپ بدیع الزمان فروزانفر، تهران ۱۳۵۵ ش.
منابع
- علی رواقی، «شب چک»، ج۱، ص۲۱۴ـ۲۱۵، در نامه مینوی، چاپ حبیب یغمائی و ایرج افشار، تهران ۱۳۵۰ ش.
- هندوشاه بن سنجر، تجارب السّلف، ج۱، ص۱۸۹ـ۱۹۰، چاپ عباس اقبال، تهران ۱۳۵۷ ش.
- ابن کثیر، البدایة والنهایه، ج۱۴، ص۲۴۷، چاپ احمد ابوملحم (و دیگران)، بیروت ۱۴۰۷/۱۹۸۷.
- ابن بطوطه، سفرنامه ابن بطوطه (رحلة ابن بطوطه)، ج۱، ص۱۷۳، ترجمه محمدعلی موحد، تهران ۱۳۶۱ ش.
- احمد بن علی مقریزی، المواعظ والاعتبار بذکر الخطط والآثار، ج۱، ص۴۶۵ـ۴۶۶، قاهره.
- محمود شلتوت، مِن توجیهات الاسلام، ج۱، ص۴۳۸، قاهره.