احمد بن محمد بن موسی نوفلی

احمد بن محمد بن موسی نوفلی
نام کامل	احمد بن محمد بن موسی نوفلی
نام‌های دیگر	احمد بن محمد بن موسی هاشمی
اطلاعات شخصی
دین	اسلام، شیعه
استادان	عیسی بن مهران احمد بن هلال عبرتایی محمد بن عبدالله زازی (زراری)
شاگردان	محمد بن عباس بن ماهیار محمد بن همام اسکافی محمد بن احمد بن ابی‏الثلج
آثار	نوادر(تازه‏‌های حدیث)
فعالیت‌ها	محدث شیعی

احمد بن محمد بن موسی نوفلی(حدود 245 – حدود 310 ق) ابومحمد. محدث شیعی در اوایل سده چهارم هجری. گاهی در منابع حدیثی از او با عنوان «احمد بن محمد بن موسی هاشمی» یاد می‏‌شود. با شناسایی شاگردان و استادان او می‏‌توان حدس زد که وی در دهه نخست سده چهارم حدود 310 هجری درگذشته است. بیشتر عمر خود را در بغداد به سر آورد. نزد «عیسی بن مهران» روایاتی در فضیلت علی بن ابیطالب (علیه السلام) شنیده است.

معرفی اجمالی

احمد بن محمد بن موسی نوفلی ابومحمد. محدث شیعی در اوایل سده چهارم هجری. سلسله نسب او به «نوفل بن حارث بن عبدالمطلب بن هاشم» منتهی می‏‌گردد به همین دلیل گاهی در منابع حدیثی از او با عنوان «احمد بن محمد بن موسی هاشمی» یاد می‏‌شود. تاریخ ولادت و وفات او به درستی روشن نیست. تنها با شناسایی شاگردان و استادان او می‏‌توان حدس زد که وی در دهه نخست سده چهارم حدود 310 هجری درگذشته است. هم‌چنین از آنجا که کهن‏ ترین استاد او در 267 هجری وفات یافت، پس زمان تولد او می‏‌بایست تقریباً در اواسط سده سوم حدود 245 هجری بوده باشد. وی بیشتر عمر خود را در بغداد به سر آورد و در آن‌جا نزد اساتید وقت، روایات فراوانی شنیده و مجموعه شنیده‏‌هایش را در ضمن کتابی بزرگ به نام «نوادر»(تازه‏‌های حدیث) گرد آورده است. از معاصران او «جعفر بن محمد حسینی»، «محمد بن احمد کاتب» و «محمد بن حسین بزاز» هستند که با هم نزد «عیسی بن مهران» روایاتی در فضیلت علی بن ابیطالب (علیه السلام) شنیده‏‌اند. و شاید عدم اعتناء شایسته به احادیث او ناشی از ضعف اعتقادی همین استادش بوده باشد، زیرا احمد بن هلال از جمله کسانی است که نیابت نائب دوم امام عصر(علیه السلام) را انکار کرده است. وی پس از استماع نزد اساتید عصر خود، در علوم حدیث تبحر یافت و مجلس درسی در بغداد به راه انداخت که در آن شاگردان سرشناسی چون «محمد بن عباس بن ماهیار»(صاحب کتاب: ما نزل من القرآن فی اهل البیت)، «محمد بن همام اسکافی»(م 336ق)، «محمد بن احمد بن ابی‏‌الثلج»(م325ق) و بسیاری دیگر حضور داشتند. ظاهراً کتاب «نوادر» او نیز در همین مجالس نوشته شده است.

استادان

وی از شاگردان ویژه احمد بن هلال عبرتایی(م 267 ق) است. از استادان دیگر او محمد بن عبدالله زازی (زراری)» است که روایات چندی از این استاد فرا گرفته است.

شاگردان

از شاگردان معروف وی محمد بن عباس بن ماهیار، محمد بن همام اسکافی، محمد بن احمد بن ابی‏‌الثلج کتب نام‌برده شده است.

آثار

کتاب بزرگی به‌نام «نوادر»(تازه‏‌های حدیث) گرد آورده است.

منابع

1. الامالی، طوسی، ص 232 حدیث 412؛
2. رجال نجاشی، ص 89 شماره 221؛
3. خاتمه المستدرک، ج 1 ص 97؛
4. بحارالانوار، ج 7 ص 193 حدیث 56، وج 24 ص 8 حدیث 24، وج 65 ص 71 حدیث 131؛
5. طبقات اعلام الشیعه، ج 1 ص 55.