بشیر نجفی

بشیر حسین نجفی
نام کامل	بشیر حسین بن صادق علی بن محمد ابراهیم بن عبدالله الجالندری هندی نجفی
نام‌های دیگر	حافظ بشیر حسین نجفی
اطلاعات شخصی
سال تولد	۱۳۶۱ ق، ۱۳۲۰ ش‌، ۱۹۴۲ م
محل تولد	پنجاب، هند
دین	اسلام، شیعه
استادان	پدربزرگ پدرش، محمد ابراهیم هندی سید ابوالقاسم خوئی شریف العلماء ریاض حسین نقوی صفدر حسین نجفی محمد کاظم تبریزی
شاگردان	سيّد هاشم بن محمد بن هاشم الشَّخْص
آثار	وَقْفَةٌ مَعَ مُقَلِّدِی الْمَوْتَی اَلتَّائِبُ حَبیبُ الله مُصْطَفَی الدِّینِ الْقَیِّمِ
فعالیت‌ها	مرجعیت شیعه تدریس دروس خارج تبلیغ اسلام

بشیر حسین نجفی یا بشیر حسین بن صادق علی بن محمد ابراهیم بن عبدالله الجالندری هندی نجفی، از مراجع شیعی معاصر است. اصل ایشان از پنجاب هند است ولی مدت زمان زیادی است که در نجف زندگی می‌کند. او از بزرگان و رهبران دینی شیعیان در عراق به‌ شمار می‌رود.

«حرام دانستنِ کشیدن چهره معصومان(علیهم‌السلام)» و جواز قمه‌زنی در سوگواری امام حسین (علیه‌السلام) با شرایطی خاص، از فتاوای اوست.

وی معتقد به وحدت مرجعیتِ عراق در امور سیاسی است و مسائل سیاسی عراق را به آیت‌الله سیستانی ارجاع می‌دهد. «دعوت به وحدت شیعه و سنی» و «بی‌طرفی در حمایت از جریان‌های سیاسیِ عراق» از دیگر رویکردهای سیاسی او شمرده شده است.

زندگی‌نامه

حافظ بشیر حسین نجفی، معروف به شیخ بشیر نجفی فرزند صادق‌علی، و متولد سال ۱۳۶۱ق (۱۹۴۲ م) در جالندهر (پنجاب شرقی هند) است. پدربزرگ او محمد ابراهیم بن عبدالله معروف به شیخ محمدابراهیم پاکستانی (درگذشت ۱۹۶۲ م) و عمویش مولانا خادم حسین (درگذشت ۱۴۰۲ ق) از عالمان دینی بوده‌اند و خانواده او پس از تجزیه پاکستان و هند، در سال ۱۳۶۶ق (۱۹۴۷ م) از هندوستان به پاکستان مهاجرت کرده و در شهر باتاپور در حومه لاهور ساکن شدند و گفته شده است که با تبلیغات مذهبی خاندان او، تشیع در آنجا گسترش یافت.

ایشان در سال ۱۹۶۵ م (۱۳۸۴/۱۳۸۵ ق)، به نجف رفت. در دوره‌ای که به دستور صدام حسین، رئیس‌جمهور وقت عراق، روحانیان و عالمان شیعهٔ غیرعراقی (که به آنها معاودین گفته می‌شود) اخراج شدند، در عراق ماند. روزنامه بریتانیاییِ اینْدیپِنْدِنْت، به نقل از آیت‌الله خوئی، از ترور نافرجام بشیر نجفی در سال ۱۴۱۹ ق (۱۹۹۹ م) گزارش داده است. برخی این ترور را فشار برای خروج او از عراق تفسیر کرده‌اند. به گفته سبطین سبزواری، نماینده بشیر نجفی در پاکستان، او پس از هجرت به نجف هیچ‌گاه به پاکستان بازنگشته است.

وی دارای چهار فرزند پسر است که از آن میان، علی‌بشیر نجفی، نماینده او است.

تحصیلات

او درس‌های مقدماتی علوم دینی اعم از نحو، صرف، بلاغت، فقه و اصول فقه را در لاهور نزد پدربزرگ پدرش محمد ابراهیم بن عبدالله (درگذشت ۱۹۶۲ م) و عمویش مولانا خادم حسین (درگذشت ۱۴۰۲ ق) فراگرفت و قرآن را حفظ کرد، بین سال‌های ۱۹۶۱ و ۱۹۶۵ م در مدرسه علمیه جامعة المنتظر (جامع المنتظر کنونی) در لاهور به تحصیل پرداخت و از اختر عباس نجفی بهره برد. از دیگر استادان او در پاکستان، سید ریاض حسین نقوی و سید صفدر حسین نجفی بودند. او در این مدرسه به تدریس نیز مشغول بود.

برخی از استادان وی پس از هجرت به نجف عبارتند از:

• آیت‌الله خویی: یک دوره کامل خارج اصول و بخشی از خارج فقه.
• محمدکاظم قاروبی تبریزی: کفایة الاصول و بخشی از دروس خارج.
• سید محمد روحانی: اصول و فقه.
• محمدعلی مدرس افغانی.

وی از سال ۱۹۶۸ م، به تدریس سطوح در نجف پرداخت و پیش از سقوط صدام حسین، رئیس‌جمهور وقت عراق و پس از آن، مشغول به تدریس درس خارج فقه و اصول بوده است.

هجرت به عراق

او در سال 1965 میلادی برای ادامه تحصیل حوزوی به شهر نجف در عراق مهاجرت کرد، و کفایه و بخشی از درس خارج را در مدرسه الشربیانی نزد محمد کاظم تبریزی خواند.

او بیش از هفت سال در درس خارج فقه و اصول فقه مرجع محمد روحانی شرکت کرد و سپس در سال 1968 میلادی در مدرسه مهدیه پشت مسجد طوسی، مدرسه شبریه و مسجد هندی شروع به تدریس سطوح کرد.

یکی از مهم‌ترین درس‌هایی که او در درس خارج حضور داشت، درس مرجع سیدابوالقاسم خوئی بود که یک دوره کامل اصول را خواند. اما در فقه فقط در بحث نماز مسافر حاضر شد تا اینکه استادش به دلیل وضعیت سلامتی‌اش دیگر تدریس نکرد.

به مدت سی و پنج سال است که او به تدریس درس خارج در مدرسه‌های زیر اشتغال دارد:

• مدرسه دار الحكمة، التابعة للمرجع محسن الطبأطبائی الحكیم.
• مدرسه دار العلم، التابعة للمرجع أبو القاسم الخوئی.
• المدرسه الشبریة.
• مدرسه القوام المسامتة لمسجد شیخ الطائفة الطوسی.
• مسجد كاشف الغطاء.
• المسجد الهندی.

اکنون او در دفتر خود درس‌های فقه و اصول و تفسیر و اخلاق می‌گوید.

آثار

وی در موضوعات فقه، اصول، فلسفه، کلام، تفسیر و حدیث آثاری به زبان عربی نگاشته است که از آن میان، نزدیک به بیست اثر به چاپ رسیده است. کتاب مِرقاةُ الاُصول، یکی از آثار او در علم اصول فقه است. وی در این کتاب به مطالب آغازینِ علم اصول و بحث‌های اصلی آن مانند اوامر و نواهی، عام و خاص، اصول عملیه و تعادل و تراجیح پرداخته است.

چاپ شده

• کتاب «الدین القیم»، که رسالۀ عملیۀ ایشان است که در سه بخش قرار دارد و به زبان‌های انگلیسی، اردو و گجراتی ترجمه شده و خلاصه‌ای از این رسالۀ عملیۀ با عنوان «مصطفی الدین القیم» را تهیه کرده و در ابتدای آن بیان توجیهی مختصری را ضمیمه کرده است.

• وَقْفَةٌ مَعَ مُقَلِّدِی الْمَوْتَی
• مَناسِکُ الحَج
• خَیرُ الصَّحائِف فی اَحکام العِفاف
• سَتبقی النَّجَف رائِدَة حَوْزاتِ العالم
• مُصْطَفَی الدِّینِ الْقَیِّمِ
• بُحُوثٌ فِقْهِیَّةٌ مُعاصِرَه
• اَلتَّائِبُ حَبیبُ الله
• َالشَّعائِرُ الحُسَینیَّة و مَراسیمُ العَزاء
• ولادةُ الامام المَهدی (علیه‌السلام)
• مرقاة الأصول
• مائة سؤال حول الخمس
• هدایة الناشئة
• أعمال وأحكام شهر رمضان المبارك
• الخریت العتید فی أحكام التقلید
• المرشد الشفیق إلی حج البیت العتیق
• المنهل العذب لمن هو مغترب
• مختصر الأحكام. هو مختصر الرسالة العلمیة باللغة الأردویة
• إلی الشباب. هو جملة من توجیهات المرجع النجفی وإرشاداته إلی الشباب
• التائب حبیب الله
• الغدیر اِطالة و اَعمال.

دست نوشته

• شرح معالم الأصول
• رسالة فی أحكام القبلة
• رسالة فی الاعتكاف
• رسالة فی العدالة
• رسالة فی أحكام الغیبة
• رسالة فی قاعدة ما یضمن بصحیح
• شرح كفایة الأصول
• تنقیح الرواة
• بحثٌ مفصل فی علم الدّرایة
• شرح منظومة الحكیم السبزواری
• شرْحُ مطالب القوانین فی الأصول
• رسالة فی الدائرة الهندیة وتعیین القبلة
• تعلیقة علی شرح التجرید
• شرح علی إرث اللمعة
• رسالة فی أحكام الرادیو والتلفزیون والتمثیل
• رسالة فی الخمس
• رسالة فی صلاة الجمعة
• الناصبی. هو كتاب یرد فیه علی أحد من یعدّهم من النواصب

دورۀ مرجعیت

ایشان یکی از سه مرجع تقلید مطرح در نجف (در کنار سید محمدسعید حکیم و اسحاق فیاض)، پس از آیت‌الله سیستانی شمرده شده است. رسالۀ توضیح المسائل او با نام «الدّینُ الْقَیِّم» به زبان عربی منتشر شده و به زبان‌های انگلیسی، اردو و گُجَراتی (زبان رسمی در ایالت گجرات هند) ترجمه شده است.

فتاوای مشهور

• به فتوای شیخ بشیر نجفی، قمه‌زنی در سوگواری امام حسین (علیه‌السلام) به سه شرط جایز، بلکه برتر است؛ اول: «شخص اطمینان نداشته باشد که این عمل باعث مرگ یا از دست دادن عضوی از اعضای بدن او می‌شود» دوم: «در زمان یا مکانی نباشد که باعث دین‌گریزی مردم آن شود» و سوم: «نیّت، نشان‌دادن مظلومیت امام حسین (علیه‌السلام) و جنایت دشمنان اهل‌بیت (علیهم‌السلام) باشد».
• وی، کشیدن معصومان(علیهم‌السلام)و غیرمعصومان از اهل‌بیت (علیهم‌السلام)، مانند حضرت عباس (علیه‌السلام) را حرام و نسبت دادن این تصاویر به امامان معصوم (علیهم‌السلام) را از گناهان کبیره دانسته است.
• به فتوای او، کسی که به توحید، نبوت و معاد ایمان داشته و آنچه به یقین، جزئی از اسلام است را انکار نکند، مسلمان است، تکفیر او جایز نیست و بر مسلمانان واجب است از جان، مال و آبروی چنین کسی دفاع کنند.

دیدگاه‌های سیاسی

برخی از دیدگاه‌ها و مواضع سیاسی ایشان عبارت است از:

• وحدت شیعه و سنی: نویسندۀ کتاب «ساختار سیاسی _ اجتماعی شیعیان عراق»، دعوت شیعه و سنی به وحدت را از اندیشه‌های اساسی بشیر نجفی دانسته است. نجفی با افراطی‌گریِ برخی از وهابیان مخالفت کرده و مسلمانان را از رفتارهای خشونت‌آمیز پرهیز داده است.
• وحدت مرجعیت عراق: به گفته رسول جعفریان، پژوهشگر تاریخ در کتاب «تشیع در عراق، مرجعیت و ایران»، بشیر نجفی، سید محمدسعید حکیم و محمداسحاق فیاض، مسائل عراق را به آیت‌الله سیستانی ارجاع می‌دهند به گفته نویسندۀ کتاب «ساختار سیاسی _ اجتماعی شیعیان عراق»، حضور بشیر نجفی در مسائل سیاسی عراق پس از سقوط حزب بعث کم‌رنگ شده است؛ وی دلیل آن را اعتقاد به مرجعیت عراق و ارجاع مسائل سیاسی به سید علی سیستانی دانسته است.
• دربارهٔ جمهوری اسلامی ایران: بشیر نجفی، در دیدار با رئیس‌جمهور وقت ایران، جمهوری اسلامی ایران را صدای شیعه و صدای مسلمانان واقعی دانسته است. همچنین وی در دیدار با وزیر وقت امور خارجه ایران، خواستار ارتباط گسترده میان ایران و عراق در حوزه‌های سیاسی، اقتصادی و فرهنگی شد.

اصرار بر خروج نیروهای بیگانه از عراق و بی‌طرفی در حمایت از جریان‌های سیاسی عراق، از دیگر دیدگاه‌ها و مواضع وی بوده است.

سایر دیدگاه‌ها

وی از جایگزینی کتاب‌ها در نظام درسی حوزه با کتاب‌های جدید و آسان انتقاد کرده است به باور او، برای کتاب‌های رسائل، نوشتۀ شیخ انصاری و کفایة الاصول، نوشتۀ آخوند خراسانی جایگزینی وجود ندارد. او کتاب اصول الفقه، نوشتۀ محمدرضا مُظفر را نیز، جایگزین مناسبی برای کتاب معالم الاصول، نوشتۀ شهید ثانی ندانسته است.

وی معتقد است باید علم اصول از علم فلسفه پیراسته شود، با این حال، آموختن فلسفه را پیش از فراگیری علم اصول لازم دانسته و لزوم بیان مطالب فلسفی در برخی بخش‌های علم اصول را پذیرفته است.

پیام ایشان به کنفرانس وحدت اسلامی

برافراشته نگاه داشتن پرچم اسلام

به گزارش خبرگزاری «حوزه»، آیت‌الله بشیر نجفی، از مراجع عظام نجف اشرف، در پیامی به بیست و هشتمین کنفرانس بین‌المللی وحدت اسلامی که توسط شیخ علی نجفی در این کنفرانس قرائت شد، تصریح کردند: کافران به دنبال از بین بردن وحدت هستند، ولی ما باید پرچم اسلام را برافراشته نگاه داریم، تا مسلمانان از ذلت بندگی و بردگی برای کفار نجات یابند.

متن پیام

بسم الله الرحمن الرحیم

خداوند را ستایش می‌کنیم و سلام و درود می‌فرستیم به فرستاده خداوند، پیامبر اکرم (صلی‌الله علیه وآله وسلم) و آل‌بیت پاک و طاهر ایشان. خداوند می‌فرمایند، _{«خدا و پیامبرش را اطاعت کنید و با هم درگیر نباشید و صبر پیشه کنید که خداوند یار صابران است»}. از زمان درخشش آفتاب اسلام تا کنون، در معرض یورش‌های ظالمانه قرار گرفته‌ایم؛ در هر دوره و عصر و زمانی این گروه‌های ضد اسلام، رنگ و روی خاصی به خود گرفته‌اند و همه به دنبال نابودی اسلام راستین بوده و هستند. آنها به دنبال نابود کردن معارف پیامبر اسلام هستند و وحشیانه‌ترین هجمه‌هایی که مسلمانان شاهد آن بوده‌اند، با لباس اسلام صورت گرفته است. خداوند می‌فرمایند که منافقین در پست‌ترین جای آتش و دوزخ هستند و سواستفاده می‌کنند از خلأهایی که در جامعه ما وجود دارد که این خلأ امروز هم در جامعه ما مشهود است.

دست‌های کفار

گروه‌هایی از جای جای جهان اسلام ظهور می‌کنند و خود را مدافع اسلام می‌دانند، در حالی که آنها دست‌های کفار هستند که تامین سرمایه می‌کنند و به دنبال اختلاف افکنی در کشورهای اسلامی هستند؛ این کشورها کانون هماوردی آنهاست و باید بگوییم که «انالله و انا الیه راجعون».

حول یک محور

آیا وقت آن نرسیده است که حول یک محور گرد هم‌آییم و چهرهٔ رحمانی اسلام را نشان دهیم تا از این رهگذر، استکبار را از بین ببریم؟ دراین زمینه تلاش‌ها باید یکسان باشد و باید تشریک مساعی داشته باشیم تا کشورهای اسلامی را از این مفاسد نجات دهیم.

پیاده نمودن دین اسلام

پر واضح است که این مسائل قابل تحقق نیست مگر در پیاده کردن دین حنیف اسلام؛ خداوند متعال می‌فرماید: که محمد پیامبر خداست و کسانی که پیرو ایشان هستند نسبت به هم رحمت دارند که رضایت خداوند را طالب هستند و نشانهٔ آنها هم آثار سجدهٔ آنها در پیشانی آنهاست؛ این سخن فرمایش خداوند است؛ خداوند وعده بهشت برین را به آنها داده است؛ نباید مأیوس شویم چون خداوند به ما وعده پیروزی داده است.

از بین بردن وحدت

کافران به دنبال از بین بردن وحدت هستند، ولی ما باید پرچم اسلام را برافراشته نگاه داریم تا مسلمانان از ذلت بندگی و بردگی برای کفار نجات یابند و امیدوارم این همایش گام بلندی برای رسیدن به این اهداف مقدس باشد. ان شاءالله

منابع

1. جعفریان، رسول، تشیع در عراق مرجعیت و ایران، تهران، مؤسسه مطالعات تاریخ معاصر ایران، ۱۳۸۶ش.
2. «حوزه نجف، تلاش‌ها و مظلومیت‌ها»، در فصلنامه پژوهش و حوزه، مصاحبه با سید علی‌اکبر حائری، قم، معاونت پژوهش‌های حوزه‌های علمیه، شماره ۱۶، زمستان ۱۳۸۲ش.
3. «دانش اصول و وضع درسی آن در حوزه نجف»، در فصلنامه پژوهش و حوزه، مصاحبه با بشیر نجفی، سال چهارم، شماره ۱۶، زمستان ۱۳۸۲، ص۱۰۲–۱۱۳.
4. «روحانی در دیدار بشیر نجفی: علاقه‌مندیم روابط تهران بغداد بیش از پیش گسترش یابد»، خبرگزاری دانشگاه آزاد اسلامی (آنا)، تاریخ درج مطلب: ۲۲ اسفند ۱۳۹۷، تاریخ بازدید: ۲۱ شهریور ۱۳۹۹.
5. زارعان، احمد، «تحلیل کنش سیاسی مرجعیت شیعیان عراق در دوره پساصدام»، در فصلنامه مطالعات راهبردی جهان اسلام، تهران، مؤسسه مطالعات اندیشه‌سازان نور، سال هفدهم، شماره ۴، پیاپی ۶۸، زمستان ۱۳۹۵، ۵–۳۶.
6. «زندگی‌نامه»، سایت دفتر مرکزی شیخ بشیر حسین النجفی، تاریخ بازدید: ۲۳ شهریور ۱۳۹۹.
7. «قاسم سلیمانی کا جنازه پڑهانی والی پاکستانی آیت‌الله بشیر حسین نجفی»، سایت گوگلی‌نیوز، تاریخ بازدید: ۲۳ شهریور ۱۳۹۹.
8. قاسمی، فرج‌الله، «مرجعیت و سیاست در عراق پس از اشغال؛ با تأکید بر اندیشه آیت‌الله سیستانی»، در فصنامه علوم سیاسی، قم، دانشگاه باقر العلوم، سال دوازدهم، شماره ۴۵، بهار ۱۳۸۸ش، ص۱۱۹.
9. قاسمی، فرج‌الله، ساختار سیاسی-اجتماعی شیعیان عراق، تهران، مشعر، ۱۳۹۳ش.
10. کاکبورن، پاتریک، «Baghdad riots over killing of Ayatollah»، سایت ایندیپندنت، تاریخ درج مطلب: ۲۱ فوریه ۱۹۹۹م، تاریخ بازدید: ۲۳ شهریور ۱۳۹۹ش.
11. معهد الحج و الزیارة، حرمة تکفیر المسلمین و الاساءة الی مقدسات الامة الاسلامیة فی فتاوا و آراء مراجع الدین و العلماء المسلمین الشیعه، تهران، مشعر، ۱۴۳۴ق.
12. «من أنباء التراث»، مجله تراثنا، قم، مؤسسه آل البیت (ع) لاحیاء التراث، رجب و ذوالحجة ۱۴۲۷، السنة الثانیة و العشرون، العدد ۳ و ۴، ص۳۸۰–۳۹۸.
13. میرآقایی، جلال، التعددیة المذهبیة فی الاسلام و آراء العلماء فیها، تهران، المجمع العالمی لتقریب بین المذاهب الاسلامیه، المعاونیة الثقافیه، ۱۴۲۸ق.
14. نجفی، حافظ بشیر حسین، «الاستفتاءات»، سایت دفتر مرکزی شیخ بشیر نجفی، تاریخ بازدید: ۲۳ شهریور ۱۳۹۹.
15. نجفی، حافظ بشیر حسین، الشعائر الحسینیة و مراسیم العزاء فی ضوء الفتاوا، نجف، مؤسسة الانوار النجفیة (للثقابة و التنمیة)، ۱۴۳۳ق.
16. نقوی، سید حسین‌عارف، تذکره علمای امامیه پاکستان، اسلام‌آباد، مرکز تحقیقات فارسی ایران و پاکستان، بی‌تا.
17. المجدد النجفي في تليده وطارفه. عبد الهادي محمد هاشم، طبع النجف - العراق، عام 1432 هـ، منشورات مؤسسة الأنوار النجفية للثقافة والتنمية.

پیوند به بیرون

• الموقع الرسمی لمكتب المرجع بشیر حسین النجفی
• مطالعه و بارگیری کتاب مِرقاة الاُصول نوشته بشیر نجفی.
• مطالعه کتاب الشعائر الحسینیة و مراسیم العزاء، نوشته بشیر نجفی.
• بارگیری مجموعه‌ای از آثار بشیر نجفی.