ابراهیم بن هاشم قمی

احمد بن علی بن ابراهیم بن هاشم قمی
نام کامل	احمد بن علی بن ابراهیم بن هاشم قمی
نام‌های دیگر	ابوعلی
اطلاعات شخصی
محل تولد	قم
محل درگذشت	قم
دین	اسلام، شیعه
استادان	علی بن ابراهیم بن هاشم قمی عبدالله بن جعفر حمیری سعد بن عبدالله اشعری احمد بن ادریس قمی
شاگردان	ابومحمد جعفر بن احمد بن علی ایلاقی قمی
فعالیت‌ها	فقیه مفسر محدث شیعی

احمد بن علی بن ابراهیم بن هاشم قمی، (000 – حدود 355ق)ابوعلی. فقیه، مفسر، محدث شیعی و استاد شیخ صدوق. شیخ منتجب‏ الدین در تاریخ ری كنیه او را «ابوعلی» ذكر نموده است. در اواخر سده سوم در قم دیده به جهان گشود و درمیانه سده چهارم حدود 355هجری در همین شهر درگذشت. نزد پدرش «علی بن ابراهیم بن هاشم قمی»(م. ب307ق) كه از مفسران بزرگ شیعه و استاد «شیخ كلینی»(م329ق) است، به علوم حدیث روی آورد و احادیث زیادی از او فرا گرفته است.

معرفی اجمالی

احمد بن علی بن ابراهیم بن هاشم قمی، ابوعلی. فقیه، مفسر، محدث شیعی و استاد شیخ صدوق. شیخ منتجب‏ الدین در تاریخ ری كنیه او را «ابوعلی» ذكر نموده است ولی در منابع دیگر كنیه او ذكر نشده است. وی در اواخر سده سوم در قم دیده به جهان گشود و درمیانه سده چهارم حدود 355هجری در همین شهر درگذشت. وی در قم پرورش یافت. جد او «ابواسحاق ابراهیم بن هاشم» از اصحاب امام رضا است و اصالتاً اهل كوفه بود اما از آنجا به قم آمد و نخستین كس بود كه احادیث كوفه را در قم منتشر نمود. برادرانش «ابراهیم» و «محمد» از محدثان زبردست و استاد «شیخ صدوق»(م381ق) بوده‌‏اند. همچنین عموی پدرش «اسحاق بن ابراهیم» یكی دیگر از محدثان شیعه است كه از او احادیث متعددی در منابع شیعه به چشم می‏‌خورد.

وی نزد پدرش «علی بن ابراهیم بن هاشم قمی»(م. ب307ق) كه از مفسران بزرگ شیعه و استاد «شیخ كلینی»(م329ق) است، به علوم حدیث روی آورد و احادیث زیادی از او فرا گرفته است. وی در قم با كسانی چون محمد بن موسی بن متوكل(م. ح340ق)، محمد بن علی ماجیلویه(م. ب343ق)، جعفر بن حسین بن علی بن شهریار قمی، جعفر بن محمد بن قولویه قمی(م368ق)، حسن بن احمد بن ادریس قمی و بسیاری دیگر هم ‏عصر و هم ‏بحث بود و برخی از احادیث آنها به‏ صورت مشترك از پدرش نقل شده است. از اساتید دیگر او «عبدالله بن جعفر حمیری»(م. ب297ق)، «سعد بن عبدالله اشعری»(م301ق) و «احمد بن ادریس قمی»(م306ق) هستند. از شاگردان او علاوه بر «شیخ صدوق» می‏توان به «ابومحمد جعفر بن احمد بن علی ایلاقی قمی» را نام برد كه در ری اقامت داشت و معروف به «ابن رازی» است. از او اثر تألیفی معرفی نشده است.

استادان

وی نزد پدرش علی بن ابراهیم بن هاشم قمی و اشخاصی چون عبدالله بن جعفر حمیری، سعد بن عبدالله اشعری، احمد بن ادریس قمی درس خوانده است.

شاگردان

شیخ صدوق و ابومحمد جعفر بن احمد بن علی ایلاقی قمی از شاگردان مشهور وی هستند.

منابع

1. تاریخ ری، منتجب الدین بن بابویه؛
2. خصال صدوق، ص 39 حدیث 24، وص 225 حدیث 57؛
3. طبقات اعلام الشیعه، ج 1 ص 32؛
4. عیون اخبار الرضا، ج 1 ص 9 حدیث 12؛
5. لسان المیزان، ابن حجر، ج 1 ص 233 شماره 734؛
6. معجم رجال الحدیث، ج 2 ص 164 شماره 678.