confirmed
۵٬۹۷۷
ویرایش
←وجه تسمیه
| خط ۶: | خط ۶: | ||
== وجه تسمیه == | == وجه تسمیه == | ||
نقل از چرایی نام این فرقه به خشبیه متفاوت است. در برخی از | نقل از چرایی نام این فرقه به خشبیه متفاوت است. در برخی از نقل‌ها آمده است که خشبیه چون سلاحی جز خشب (چوب) نداشتند، از این جهت به آنان خشبیه گفتند. اما ابن‌تیمیه در «منهاج‌السنة» نوشته است: چون زید را به دار آویختند، گروهی از پیروان او شب‌ها به دیدار چوبه دار میرفتند و از این جهت ایشان را «خشبیه» خواندهاند. <ref>مشکور محمد جواد، فرهنگ فرق اسلامی، مشهد، نشر آستان قدس رضوی، سال 1372 شمسی، چاپ دوم، ص 181 با ویرایش و اصلاح عبارات.</ref> در برخی دیگر از نقل‌ها آمده است که نام خشبیه برگرفته از کرسی چوبی‌ای است که منتسب به حضرت علی(ع) بوده و یاران مختار به‌دلیل تقدس، آن را با خود حمل می‌کردند. <ref>طبری محمد بن جریر، تاریخ طبری، چاپ بیروت، ج۶، ص۸۱</ref> | ||
عده‌ای نیز گفته‌اند چون بیشتر اسلحه یاران مختار یا | عده‌ای نیز گفته‌اند چون بیشتر اسلحه یاران مختار یا ابراهیم‌‌بن‌مالک از چوب (خَشَب) بوده، خشبیه نامیده شده‌اند. <ref>بلاذری احمد بن یحیی، انساب‌الاشراف، دمشق، نشر محمود فردوس عظم، سال ۱۹۹۷ـ۲۰۰۰ میلادی، ج۶، ص۵۷</ref> <ref>دینوری ابن قتیبه، المعارف، قاهره، نشر ثروت عکاشه، سال 1960 میلادی، ص 622 </ref> <ref>ابن رسته ابوعلی احمد بن عمر، الاعلاق النفیسة، لیدن، نشر دخویه، سال ۱۸۹۱ میلادی، ص 218</ref> <ref>مقدسی مطهربن طاهر، البدء و التاریخ، پاریس، نشر کلمان هوار، سال ۱۸۹۹ میلادی، ج۵، ص۱۳۳</ref>و باز گفته شده است که بعضی از علاقه‌مندان زید‌بن‌علی چوب‌ِ دار او را حفظ کردند <ref>حربی ابراهیم بن اسحاق، غریب‌الحدیث، نشر سلیمان بن ابراهیم بن محمدالعایب، بی‌جا، سال 1405 قمری و ۱۹۸۵ میلادی، ج ۲، ص۵۴۵</ref> و یا آن که چون زیدیان هنگام جنگ با چوب می‌جنگیدند، به خشبیه معروف شدند. <ref>حربی ابراهیم بن اسحاق، غریب‌الحدیث، نشر سلیمان بن ابراهیم بن محمدالعایب، بی‌جا، سال 1405 قمری و ۱۹۸۵ میلادی، ج ۲، ص۵۴</ref> | ||
== عقاید == | == عقاید == | ||
خشبیه معتقد به بَداء بودند. <ref>بغدادی عبدالقاهر، الفرق بین الفرق، قاهره، نشر کوثری، سال 1367 قمری و 1948 میلادی، ج۱، ص۳۴</ref><ref>حمیری نشوان بن سعید، الحورالعین، تهران، نشر کمال مصطفی، سال 1972 میلادی، ج۱، ص۲۷۴</ref>این فرقه به | خشبیه معتقد به بَداء بودند. <ref>بغدادی عبدالقاهر، الفرق بین الفرق، قاهره، نشر کوثری، سال 1367 قمری و 1948 میلادی، ج۱، ص۳۴</ref><ref>حمیری نشوان بن سعید، الحورالعین، تهران، نشر کمال مصطفی، سال 1972 میلادی، ج۱، ص۲۷۴</ref>این فرقه به خون‌خواهی امام حسین علیه‌السلام، در جنگ‌ها شعار یالثارات الحسین سر می‌دادند. <ref>طبری محمد بن جریر، تاریخ طبری، بیروت، ج۶، ص۷۶.</ref> | ||
به‌طوری که ابن‌عبد ربّه | به‌طوری که ابن‌عبد ربّه به‌دلیل سردادن این شعار، یاران ابراهیم‌بن‌مالک‌اشتر را حسینیه (نام دیگر خشبیه) نامیده است. <ref>طبری محمد بن جریر، تاریخ طبری، چاپ بیروت، ج۲، ص۲۴۹.</ref> | ||
== سر نوشت == | == سر نوشت == | ||
خشبیه در سال ۶۷ هجری قمری در زمان حمله | خشبیه در سال ۶۷ هجری قمری در زمان حمله مصعب‌بن‌زبیر به کوفه، ۶۰۰۰ یا ۷۰۰۰ نفر از خشبیان با مختار محاصره شدند. ابتدا مصعب به آنان امان داد تا تسلیم شوند و هنگامی که تسلیم شدند همه آن ها را به قتل رساند. <ref>طبری محمد بن جریر، تاریخ طبری، ج ۶، ص۹۳، ۱۱۶</ref> | ||
پس از قتل مختار، ۲۰۰۰ نفر از یاران وی (بازماندگان خشبیان) در نَصیبَین به عبدالملک بن مروان پیوستند. <ref>مسعودی، مروج الذهب، چاپ بیروت، ج ۳، ص۳۰۷</ref>حسن بن محمد بن حنفیه بعد از کشته شدن مختار، به میان گروهی از خشبیان نصیبین رفت و ریاست آنان را به‌عهده گرفت. مسلم بن اسیر (از یاران عبدالله بن زبیر) از موصل به جنگ آنان رفت و پس از شکست دادن آنان، حسن را دستگیر کرد و نزد عبدالله بن زبیر فرستاد. <ref>ذهبی محمد بن احمد، حوادث و وفیات، سال 1418 هجری قمری، ص 334</ref> پس از این واقعه، مُهَلَّب بن ابی صُفْرَه که مدتی از یاران عبدالله بن زبیر بود و سپس از سرداران اموی گردید، با خشبیان نصیبین -که تحت فرماندهی أبو قارب یزید بن أبی صَخْر بودند- جنگید و آنان را شکست داد.<ref>اصفهانی ابوالفرج، الاغانی، ج۶، ص۵۰، ج۷، ص۷۷</ref> بعدها یاران مختار و قائلان به امامت محمد بن حنفیه، کیسانیه نامیده شدند.<ref>مسعودی مروج الذهب، چاپ بیروت، ج۳، ص۲۷۶</ref> | پس از قتل مختار، ۲۰۰۰ نفر از یاران وی (بازماندگان خشبیان) در نَصیبَین به عبدالملک بن مروان پیوستند. <ref>مسعودی، مروج الذهب، چاپ بیروت، ج ۳، ص۳۰۷</ref>حسن بن محمد بن حنفیه بعد از کشته شدن مختار، به میان گروهی از خشبیان نصیبین رفت و ریاست آنان را به‌عهده گرفت. مسلم بن اسیر (از یاران عبدالله بن زبیر) از موصل به جنگ آنان رفت و پس از شکست دادن آنان، حسن را دستگیر کرد و نزد عبدالله بن زبیر فرستاد. <ref>ذهبی محمد بن احمد، حوادث و وفیات، سال 1418 هجری قمری، ص 334</ref> پس از این واقعه، مُهَلَّب بن ابی صُفْرَه که مدتی از یاران عبدالله بن زبیر بود و سپس از سرداران اموی گردید، با خشبیان نصیبین -که تحت فرماندهی أبو قارب یزید بن أبی صَخْر بودند- جنگید و آنان را شکست داد.<ref>اصفهانی ابوالفرج، الاغانی، ج۶، ص۵۰، ج۷، ص۷۷</ref> بعدها یاران مختار و قائلان به امامت محمد بن حنفیه، کیسانیه نامیده شدند.<ref>مسعودی مروج الذهب، چاپ بیروت، ج۳، ص۲۷۶</ref> | ||