غلاة: تفاوت میان نسخه‌ها

نسخهٔ کنونی تا ‏۹ اوت ۲۰۲۳، ساعت ۱۳:۱۹

تغییرمسیر به:

غلات

@@ خط ۱: / خط ۱: @@
-<div class="wikiInfo">
+#تغییر_مسیر [[غلات]]
-[[پرونده:غلاة.jpg|بندانگشتی|غلاة]]
-{| class="wikitable aboutAuthorTable" style="text-align:Right" |+ |
-|}
-</div>
-'''غُلاة''' کسانی هستند که دچار غُلُوّ و افراط گرایی درباره ی بیان گذاران و [[پیشوایان]] خود شدند. پدیده ی غلو موجب ترسیم چهره ای آلوده و [[تحریف]] شده از [[دین]] و [[مذهب]] شده و اصل آن را زیر سؤال می برد و در نهایت راه تکامل و پیشرفت مورد نظر دین را مسدود می کند. از این رو [[ائمه|امامان]] [[مذهب شیعه|شیعه]] به طور جدی با جریان غلو مبارزه کرده و عقاید صحیح را بیان نموده اند. آنها با افشاگری درباره ی رؤسای غالیان و سرانجام صادر کردن فرمان قتل بعضی از آنانم تلاش عظیم و پرثمری را در راه نابودی و اضمحلال این پدیده انجام داده اند؛ به گونه‌ای که نظیر این تلاش را از سوی آنان در برخورد با هیچ یک از [[مذاهب]] دیگر اسلامی و حتی ادیان غیر اسلامی سراغ نداریم.
-=غلاة (غالیان)=
-در اصطلاح به افراد و گروه هایی می گویند که اعتقاد به [[اولوهیت]] [[امام علی(ع)]] <ref> المقالات و الفرق، ص۲۰؛ مقالات الاسلامیین، ج۱، ص۸۳</ref> و سایر ائمه (ع) <ref>اختیار معرفه الرجال، صص۴۸۰و۵۱۸و۵۵۵؛ الفرق بین الفرق، ص۲۲۳</ref> از جمله [[امام صادق(ع)]] <ref>المقالات و الفرق، ص۵۱و۵۳؛ فرق الشیعه، ص۴۳و۴۴</ref> پیدا کردند و یا قائل به [[نبوت]] آن ها شدند. <ref>الفرق بین الفرق، ص۲۲۵٫ البته باید توجه داشت که اندیشه های غالیانه فقط در مورد ائمه(ع) شیعه ابراز نشده است بلکه در میان سایر ادیان و نیز اهل سنت این گونه اندیشه ها در مورد رهبران شان وجود دارد. برای اطلاع بیشتر ر.ک. غالیان کاوشی در جریان ها و برایندها، نعمت الله صفری، فصل اول.</ref> یا ادعا می‌کردند که فرستاد و رسول خدای مورد ادعای خود هستند. <ref>مقالات الاسلامیین، ج۱، ص۶۹</ref>
-این افراد قائل به [[تناسخ]] <ref> المقالات و الفرق، ص۵۸؛ الفرق بین الفرق، ص۲۲۱</ref> و [[حلول]] <ref>فرق الشیعه، ص۴۴؛ مقالات الاسلامیین، ج۱، ص۸۳</ref> بودند یعنی معتقد به انتقال [[ارواح]] از بدنی به بدن دیگر در این دنیا و حلول و تجلی [[روح خدا]] در بدن ائمه (ع) گشتند. همچنین اینان مسکل اباحی گری را در پیش گرفتند و به ارتکاب [[محرمات]] مثل ترک [[نماز]] و [[شرب خمر]] پرداخته و تنها شناخت [[امام]] را برای رستگاری کافی می دانستند. <ref>اختیار معرفه الرجال، ص۵۲۱؛ فرق الشیعه، ص۴۳؛ مقالات الاسلامیین، ج۱، ص۷۵و۷۸</ref>
-این گروه از غالیان افراطی در دوران خود گاهی به عنوان [[طیاره]] (پرواز کننده) خوانده می شدند. <ref>اختیار معرفه الرجال، صص۳۲۴و۳۲۶و۴۰۷؛ رجال طوسی، ص۴۹۹</ref> به این معنی که اینان خیلی از راه حق منحرف شده و به مسیر گمراهی و ضلالت پریده اند. در کتب رجالی نیز این افراد با عباراتی نظیر غالی المذهب <ref>رجال ابن غضائری، ص۵۶و۸۹</ref> و فاسدالروایه[11] یا فاسدالروایه و الدین[12] معرفی و شده اند.
-=فعالیت ها و اقدامات غلاة (غالیان)=
-==جعل روایات با سند صحیح و نسبت دادن آن ها به ائمه(ع)==
-یکی از خطرناک ترین و مصیبت بارترین اقدامات آنان جعل [[روایات]] با مضامین کفرآمیز و الحادی بود که این روایات را با سند درست و معتبر به یکی از [[معصومین (ع)]] نسبت می دادند تا با مقاصد شوم خود دست یابند. در گستردگی این اقدام آن ها همین بس که [[زراره بن اعین]] یکی از بزرگترین دانشمندان شیعه و از [[اصحاب]] [[امام باقر (ع)]] و امام صادق (ع) آرزو می کرد که بتواند آتشی فراهم آورد و تمام [[احادیث]] شیعه را بسوزاند <ref>بحارالانوار، ج۲۵، ص۲۵۲٫ امام صادق(علیه السلام) در مورد ایشان فرمودند: اگر زراره نبود احادیث پدرم از بین می‌رفت. تاریخ حدیث، ص۱۰۲</ref> که نشان از نفوذ فراوان این روایات جعلی در کتب [[حدیث]] داشت.
-[[هشام بن حکم]] از امام صادق (ع) نقل می کند که فرمودند: [[مغیره بن سعید]] <ref>اختیار معرفه الرجال، ص۲۲۸ ـ ۲۲۳</ref> (یکی از غالیان [[ملحد]]) تعمداً به پدرم مطالب دروغ نسبت می داد. یاران او در بین اصحاب پدرم نفوذ می‌کردند و کتاب های حدیث آن ها را به عنوان امانت قرض می گرفتند و به مغیره بن سعید می دادند او هم مطالب کفرآمیزی به پدرم نسبت می داد و در آن کتاب ها ثبت می کرد.
-سپس آن ها را به یاران خود می داد و به آنان امر می کرد که آن مطالب را در میان [[شیعیان]] تبلیغ کنند. پس هرچه از مطالب غلو آمیز در کتب اصحاب پدرم دیده می شود همه از جعلیات مغیره بن سعید است. <ref>اختیار معرفه الرجال، ص۲۲۵</ref>
-'''نمونه دیگر''':
-[[یونس بن عبدالرحمن قمی]] از اصحاب نزدیک [[امام کاظم (ع)]] و از مدافعان سرسخت [[امامت]] [[امام رضا(ع)]] <ref>الغیبه طوسی، ص۶۴؛ رجال نجاشی، ص۴۴۶و۴۴۷</ref> در امر حدیث بسیار سخت گیری می کرد و صحت بسیاری از احادیث را منکر می شد. ایشان می گوید: هنگامی که در [[عراق]]<ref>ر.ک:مقاله عراق</ref> بودم با جمعی از اصحاب امام صادق(ع) برخورد نمودم از آنان حدیث شنیدم و برخی از کتب آن ها را گرفتم.
-کتاب ها را به نزد امام رضا(ع) بردم امام پس از مشاهده کتاب ها بسیاری از احادیث را که منسوب به امام صادق(ع) بود را انکار کرده و فرمودند: خدا [[ابوالخطاب]] (از غالیان ملحد زمان امام صادق(ع) که بارها از سوی ایشان مورد [[لعن]] قرار گرفت) <ref>المقالات و الفرق، ص۵۵</ref> را لعنت کند و همچنین یاران او را، که تا امروز هم در کتب یاران امام صادق(ع) دست می برند و حدیث جعل می کنند. <ref>اختیار معرفه الرجال، ص۲۲۴</ref>
-آن طور که ملاحظه شد از زمان امام باقر(ع) که مغیره بن سعید جعل احادیث و وارد کردن آن ها در کتب حدیث را به کثرت آغاز کرد تا زمان امام رضا(ع) غالیان به ساختن و نشر احادیث غیرصحیح اقدام می‌کردند و می توان تصور کرد که اینان تا آن زمان چه مقدار از کتب حدیثی شیعه را به جعلیات خود آلوده کرده بودند.
-==جعل روایات در قدح یاران صدیق ائمه (ع)==
-از دیگر اقدامات آنان ساختن روایاتی در مذمت اصحاب وفادار ائمه (ع) و نفی افکار آنان بود مثلاً روایاتی در قدح زراره بن اعین ساختند <ref>اختیار معرفه الرجال، ص۱۴۸٫ و ص۴۹۵و۵۳۸ </ref> کسی که از اصحاب [[اجماع]]  <ref> اختیار معرفه الرجال، ص۲۳۸</ref> و به قول امام صادق(ع) از مصادیق «السابقون السابقون اولئک المقربون» <ref>آیه 10 سوره واقعه</ref> می باشد.  اختیار معرفه الرجال، ص۲۲۴ زراره از جمله کسانی بود که یاران امام صادق (ع) اصحاب ابوالخطاب را به وسیله دشمنی با او می شناختند. <ref> اختیار معرفه الرجال، ص۱۳۶</ref>
-در موردی دیگر غالیان جمعیت فراوانی از شیعیان را که در تشییع جنازه [[عبدالله بن ابی یعفور]] شرکت داشتند از زبان امام صادق (ع) مرجئه شیعه قلمداد کردند. <ref> اختیار معرفه الرجال، ص۱۳۸</ref> عبدالله بن ابی یعفور شخصی نزدیک به امام صادق (ع) بود که تاییدات بی نظیری را از سوی ایشان دارد <ref> اختیار معرفه الرجال، ص۲۴۹</ref> و به شدت با افکار و اندیشه های غالیانه مخالفت می کرد. <ref>اختیار معرفه الرجال، ص۲۴۷</ref>
-[[مرجئه]] فرقه ای بودند و یا بهتر بگوییم اندیشه ای بود که توسط [[بنی امیه]] ایجاد شد و باعث تقویت نظامشان می شد. این اندیشه در میان [[اهل سنت]] رواج یافت. اینان معتقد بودند که معصیت به ایمان ضربه نمی زند و [[عصمت]]  از لوازم ضروری [[امامت]] نیست. <ref>تاریخ شیعه و فرقه های اسلام، ص۴۲و۴۳</ref> غالیان با نسبت دادن اندیشه های مرجئه به تشییع کنندگان جنازه ابن ابی یعفور در حقیقت در صدد ضربه زدن به شخص او و اندیشه های معتدلش بودند که در آن زمان طرفداران فراوانی داشت.
-به طور کلی غالیان مخالفین خود، شیعیان و کسانی که صفات فوق بشری برای ائمه (ع) قائل نمی شدند را مقصره <ref>المقالات و الفرق، ص۵۸و۶۱</ref> می خواندند یعنی این که اینان در شناخت حقیقت امام(ع) و فضایل او دچار تقصیر شده اند و از درک کنه آن عاجز مانده اند که توهینی به خیل عظیم شیعیان محسوب می شد. و این گونه خود و پیروان نظرات شان را در راه صحیح و واقعی معرفی می‌کردند.
-=نتایج فعالیت غلاة (غالیان) و عکس العمل جامعه اسلامی=
-فعالیت این جریانات انحرافی اثرات بسیار مخربی در اجتماع بر جای گذاشت و باعث شد که ذهنیت بدی در جامعه نسبت به شیعیان ایجاد شود.
-فعالیت مخرب آن ها به حدی بود که امام صادق(ع) در مورد آن فرمود: این وقایع ضررش برای [[اسلام]] و [[مسلمین]] از ضرر قتل [[امام حسین(ع)]]  به وسیله [[یزید]] <ref>ر.ک:مقاله یزید</ref> بیشتر است. زیرا این مصائب از جانب گروهی است که دوستی ما را به خود بسته اند و پندارند [[موالات]] ما را در دین خود گرفته اند و به امامت ما عقیده دارند. سپس می فرمایند: اصولاً این گونه افراد شیعه ما نیستند. <ref>اثبات الهداه بالنصوص و المعجزات، ج۷، ص۴۵۶</ref>
-البته احتمال بسیار زیادی وجود دارد که این جریانات به وسیله بعضی محافل سیاسی وابسته به حکومت، مخفیانه حمایت و تأیید می شدند تا از سویی هم ذهنیت مردم را نسبت به ائمه (ع) و عموم شیعیان بدبین سازند و هم ائمه (ع) و جامعه شیعه را دچار یک معضل درون گروهی کرده، تا ائمه (ع) و یارانشان به جای نشر و ترویج معارف اصیل دینی در اجتماع، وقت و همت شان را مصروف دفع اعتقادات باطل آن ها کنند که نشانه هایی نیز از این نوع روابط موجود است. <ref>اختیار معرفه الرجال، ص۵۲۱و۵۵۴</ref>
-اقدامات غالیان باعث می شد که حتی حضرت امام صادق (ع) احیاناً در نظر برخی افراد فردی ضعیف الحدیث باشد چرا که غلات به خاطر رسیدن به مطامع خود احادیث منکر زیادی از جانب حضرت نقل می‌کردند. مثلاً از جانب حضرت نقل می‌کردند که معرفت امام از [[نماز]] و [[روزه]] کفایت می کند و یا این که [[حضرت علی (ع)]] در میان ابرهاست و همراه با وزش باد حرکت می کند و این که خدای آسمان و خدای زمین امام است و وقتی مردم این احادیث را می شنیدند ایشان را تضعیف می‌کردند. <ref>اختیار معرفه الرجال، ص۳۲۵</ref>
-برخی از متأخرین اهل سنت هم عقیده دارند که آن قدر مطالب کذب و جعلی از جانب امام صادق (ع) نقل کردند که دانش ایشان در میان آن مجعولات گم شد تا بدان حد که [[بخاری]] از نقل احادیث ایشان خودداری کرد. <ref>تشیع و تصوف، ص۳۲٫ شاید این فرد می خواسته با این دلیل ظلم فاحش بخاری در نقل حدیث از امام صادق(علیه السلام) را توجیه کند، اما مگر علمای بزرگ دیگری از اهل سنت نبودند که امام صادق(علیه السلام) را با بهترین الفاظ ستوده اند و از وی حدیث نقل کرده اند مانند بزرگانی چون ابن جریح، مالک بن انس، سفیان ثوری، ابوحنیفه که او را می ستودند و از علم وی بهره می گرفتند و آن را مایه مباهات خود قرار می دادند و نیز موارد دیگر؛ ر.ک. زندگانی امام صادق(علیه السلام)، جعفر شهیدی، ص۱۰ ـ ۶.</ref>
-در حدیثی هم امام رضا(ع) می فرمایند که مخالفین ما احادیثی در فضل ما جعل کرده اند که برخی شامل غلو در حق ما و در برخی دیگر تصریح به بدی دشمنان ما شده است …. و اگر مردم احادیث غلوآمیز را بشنوند شیعیان ما را [[تکفیر]] می کنند و اگر بدی های دشمنان ما را بشنوند ما را صراحتاً دشنام می دهند. <ref>عیون اخبار الرضا، ج۱، ص۳۰۴</ref>
-و در حدیث دیگری امام صادق(ع) می فرمایند: ما [[اهل بیت]] (ع) راستگو هستیم اما همیشه هستند کسانی که بر ما دروغ می بندند و به واسطه دروغ آن ها وثاقت ما نزد مردم از بین می‌رود. <ref>اختیار معرفه الرجال، ص۳۵۰</ref>
-=غالیان عصر ما=
-از غلات معاصر، می توان از [[اهل حق]] نام برد که در [[ایران]]، [[ترکیه]]، [[هندوستان]]، [[پاکستان]]<ref>ر.ک:مقاله پاکستان</ref> و [[افغانستان]]<ref>ر.ک:مقاله افغانستان</ref> به سر می برند و تعدادشان تا بیش از سه میلیون نفر تخمین زده شده است.
-اهل حق خود به دو فرقه ی [[چهل تنان]] و [[هفت تنان]] تقسیم می شوند. به عقیده ی آنان چهل تنان و هفت تنان از جمله موجودان پاک و نورانی و از یاران [[خدا]] می‌باشند که قبل از خلقت حضرت [[آدم]]<ref>ر.ک:مقاله آدم</ref> (ع) و سایر موجودات آفریده شده اند و پس از آن که با خدا عهد و پیمان بسته اند که بشر در دنیا از راه حق منحرف نشود بنا به خواهش آنان خداوند [[آدم (ع)]] را آفرید. <ref>سرسپردگان، تاریخ و شرح عقاید دینی و آداب و رسوم اهل حق (یارسان)، سید محمد علی خواجه الدین، ص3-7، نشر کتابخانه ی منوچهری، چنانچه در مقدمه ی کتاب مزبور آمده مؤلف آن را از منابع معتبر اهل حق جمع آوری کرده است.</ref>
-=پانویس=
-{{پانویس|2}}
-[[رده:مذاهب اسلامی]]
-[[رده:فرقه‌های شیعه]]
-[[رده:غالیان شیعه]]