سوره فرقان: تفاوت میان نسخه‌ها

نسخهٔ کنونی تا ‏۲۸ اکتبر ۲۰۲۳، ساعت ۱۵:۱۵

سوره فرقان

سوره فرقان چهل ودومین سوره‌ای است که به پیامبر (صلی الله علیه و آله و سلم) نازل شده، ولی در مصحف بیست و پنجمین سوره قرآن قرار گرفته است. این سوره ۷۷ آیه دارد و در مکه به پیامبر (صلی الله علیه و آله و سلم) نازل شده است. این سوره به مباحث توحید، معاد، نبوت و مبارزه با بت‌پرستی می‌پردازد و ویژگی‌های مؤمنان راستین در آیات پایانی آن آمده است. در فضیلت قرائت این سوره از پیامبر (صلی الله علیه و آله و سلم) نقل شده است هر کس سوره فرقان را بخواند، در روز قیامت، در حالی مبعوث می‌شود که به آمدن در قیامت ایمان دارد و هیچ شکی ندارد که آنان که در قبرند، مبعوث می‌شوند. او همچنین بدون حسابرسی وارد بهشت می‌شود.

فرقان

آنچه‌که میان حق و باطل را جدا کند، برهان، تورات، قرآن، پیروزی، بامداد یا سحر^[۱].

مفهوم کلی سوره

توحید‌ محوری؛
معاد‌ باوری؛
ویژگی‌های بندگان خاص خدا؛
شکایت پیامبر(صلی الله علیه و آله و سلم) از مهجوریت قرآن؛
سرگذشت برخی از پیامبران^[۲].

اسامی سوره

فرقان،
تبارَکَ^[۳].

علت نام‌گذاری

«سوره فرقان»؛ به معنای جداکننده و فرق‌گذارنده (حق و باطل) و یکی از نام‌های قرآن کریم نیز «فرقان» است. سبب نام‌گذاری این سوره آن است‌که واژه‌ فرقان در آیه ی اول آن آمده است.
«سوره تبارَکَ»؛ به معنای «بزرگ و خجسته» می‌آید و این واژه کلمۀ آغازین سوره است که سه بار نیز در سوره فرقان تکرار شده است^[۴].

تعداد آیات و کلمات و حروف

سوره فرقان هفتادوهفت آیه دارد^[۵].
سوره فرقان هشتصدونودودو کلمه دارد^[۶].(لازم به ذکر است اقوال در تعداد کلمات سوره‌های قرآن مختلف است)
سوره فرقان سه‌هزاروهفتصدوسی‌وسه حرف دارد^[۷].(لازم به ذکر است اقوال در تعداد حروف سوره‌های قرآن مختلف است)

اهداف و آموزه‌ها

هدف‌های اساسی سوره فرقان عبارت‌اند از:

توجه به توحید؛
یادآوری قیامت؛
تقویت روحی پیامبر اسلام (صلی الله علیه و آله و سلم) در برابر فشارها و سخت‌گیری‌های مشرکین مکه؛
بیان صفات بندگان خاص خدا و انسان‌های کمال یافته^[۸].

محتوا و موضوعات

سوره فرقان به حکم آنکه از سوره‌های مکی است^[۹] بیشترین تکیه‌اش بر مسائل مربوط به مبدء و معاد و بیان نبوت پیامبر (صلی الله علیه و آله و سلم) و مبارزه با شرک و مشرکان و انذار از عواقب شوم کفر و بت‌پرستی و گناه است.

این سوره در حقیقت از سه بخش تشکیل می‌شود:

بخش اول که آغاز این سوره را تشکیل می‌دهد منطق مشرکان را شدیدا در هم می‌کوبد و بهانه‌جوئی‌های آنها را مطرح کرده و پاسخ می‌گوید و آنها را از عذاب خدا و حساب قیامت و مجازات‌های دردناک دوزخ بیم می‌دهد و به دنبال آن قسمت‌هایی از سرگذشت اقوام پیشین را که بر اثر مخالفت با دعوت پیامبران گرفتار سخت‌ترین بلاها و کیفرها شدند، به عنوان درس عبرت، برای این مشرکان لجوج و حق ستیز بازگو می‌کند.

در بخش دوم برای تکمیل این بحث قسمتی از دلائل توحید و نشانه‌های عظمت خدا را در جهان آفرینش، از روشنایی آفتاب گرفته، تا ظلمت و تاریکی شب و وزش بادها و نزول باران و زنده شدن زمین‌های مرده و آفرینش آسمان‌ها و زمین‌ها در شش دوران و آفرینش خورشید و ماه و سیر منظم آنها در بروج آسمانی و مانند آن سخن می‌گوید. در حقیقت بخش اول مفهوم «لا اله» را مشخص می‌کند و بخش دوم «الا اللَّه» را.

بخش سوم فشرده بسیار جامع و جالبی از صفات مؤمنان راستین (عباد الرحمن) و بندگان خالص خدا است که در مقایسه با کفار متعصب و بهانه‌گیر و آلوده‌ای که در بخش اول مطرح بودند، موضع هر دو گروه کاملا مشخص می‌شود و این صفات مجموعه‌ای است از اعتقادات، عمل صالح، مبارزه با شهوات، داشتن آگاهی کافی و تعهد و احساس مسئولیت اجتماعی^[۱۰].

فضائل، خواص و ثواب قرائت

از پیامبر (صلی الله علیه و آله و سلم) روایت شده که هر که سوره فرقان را بخواند روز قیامت مبعوث می‌شود در حالی که ایمان دارد که قیامت بدون تردید فرا می‌رسد و خدا مردگان را مبعوث می‌کند و بدون حساب به بهشت می‌رود.

در روایت است که امام هشتم علیه‌السلام به اسحاق‌بن‌عمار فرمود: قرائت سوره «تَبارَکَ الَّذِی نَزَّلَ الْفُرْقانَ عَلی عَبْدِهِ» را ترک نکن که هر که این سوره را هر شب بخواند خدا او را هرگز عذاب نمی‌کند و او را مورد محاسبه قرار نمی‌دهد و جایش فردوس برین است^[۱۱].

محل و زمان نزول

سوره فرقان بقول مجاهد و قتاده مکی است. ابن عباس گوید: سه آیه آن در مدینه نازل شده است: «وَ الَّذِینَ لا یَدْعُونَ مَعَ اللَّهِ إِلهاً آخَرَ ... غَفُوراً رَحِیماً^[۱۲]».

طبق محاسبۀ مفسران سوره فرقان در سال دهم بعثت نازل شده است^[۱۳].

فضای نزول

آنطور که از متن سوره فرقان پیداست فضای نزول سوره در مقام پاسخگویی به مشرکان مکه است زیرا که موقع نزول سوره، دعوت اسلامی به تدریج نضج می‌گرفت و مشرکان سخت احساس خطر می‌کردند، لذا می‌خواستند با تهمت‌ها و سمپاشی‌ها جلوی دعوت اسلامی را بگیرند، می‌گفتند: خدا به او چیزی نازل نکرده، دروغ‌هایی است که بر خدا نسبت می‌دهد (آیه چهارم). می‌گفتند: افسانه‌هایی است که از گذشتگان مانده و عده‌ای اینها را به او یاد می‌دهند(آیه پنجم). می‌گفتند: این چگونه پیامبری است مانند انسان‌ها طعام می‌خورد، در بازارها راه می‌رود چرا ملکی به تصدیق او نیامده و یا گنجی از طرف خدا باو داده نمی‌شود؟ (آیه هفتم و هشتم). می‌گفتند چرا ملائکه به خود ما وحی نمی‌آورد؟ چرا خدا را با چشم نمی‌بینیم؟ جواب دادن به این سؤالات و بیان حقائق دیگری علّت نزول این سوره بوده است^[۱۴].

ویژگی

سوره فرقان از سور مثانی می‌باشد مثانی سوره‌هایی هستند که بعد از سورمئین قرار گرفته‌اند و زیر صد آیه دارند مانند اینکه سور مئین مبادی باشند و توالی آن مثانی آن فرض شده‌اند^[۱۵]. سوره‌های مثانی عبارتند از: احزاب و حجّ و قصص و نمل و نور و انفال و مریم و عنکبوت و روم و یس و فرقان و حجر و رعد و سبأ و فاطر و إبراهیم و ص و محمد و لقمان و زمر^[۱۶].

روایتی است‌که از رسول خدا(صلی الله علیه و آله و سلم) نقل شده که فرمود: خداوند هفت سوره طوال را به جای تورات و سوره‌های مئین را به جای انجیل و سوره‌های مثانی را به جای زبور به من داد و پروردگارم مرا با دادن سوره‌های مفصّل فزونی بخشید^[۱۷]. سوره فرقان همانند سوره ملک با کلمه «تبارک» آغاز می‌شود و آیۀ شصت این سوره سجده تلاوت دارد.

«فرقان» یکی از نام‌های قرآن کریم نیز هست و نکتۀ جالب آن است که تمام آیات این سوره به تنوین نصب ختم می‌شوند^[۱۸].

پانویس

↑ فرهنگ ابجدی، ص 661.
↑ تفسیر قرآن مهر، ج 14، ص 227.
↑ تفسیر قرآن مهر، ج 14، ص 229.
↑ همان.
↑ الكشف و البیان، ج 7، ص 122.
↑ همان.
↑ همان.
↑ تفسیر قرآن مهر، ج 14، ص 229.
↑ ]بعضی از مفسران، اصرار بر این دارند كه سه آیه از این سوره(68 و 69 و 70) در مدینه نازل شده است، شاید به خاطر اینكه در این چند آیه سخن از احكامی مانند حرمت قتل نفس و زنا مطرح شده، در حالی كه دقت در آیات قبل و بعد از آن به خوبی نشان می‌دهد كه یك رشته كاملا متصل و منسجم پیرامون بندگان خاص خدا(عباد الرحمن) و اوصاف آنها را بیان می‌كند، لذا ظاهر این است كه همه سوره در مكه نازل شده است.
↑ تفسیر نمونه، ج 15، ص 4-3.
↑ ترجمه تفسیر مجمع‌البیان، ج 17، ص 179.
↑ همان.
↑ تفسیر قرآن مهر، ج 14، ص 229.
↑ تفسیر أحسن‌الحدیث، ج 7، ص 259
↑ زاد المسیر فی علم التفسیر، ج 4، ص 141
↑ التمهید فی علوم القرآن، ج1، ص 313
↑ جامع البيان فی تفسير القرآن، ج 1، ص 34
↑ تفسیر قرآن مهر، ج 14، ص 230.

منابع

برگرفته از سایت معرفی سوره فرقان - پایگاه جامع قرآنhttps://quran.inoor.ir

[1] فرهنگ ابجدی، ص 661.

[2] تفسیر قرآن مهر، ج 14، ص 227.

[3] تفسیر قرآن مهر، ج 14، ص 229.

[4] همان.

[5] الكشف و البیان، ج 7، ص 122.

[6] همان.

[7] همان.

[8] تفسیر قرآن مهر، ج 14، ص 229.

[9] ]بعضی از مفسران، اصرار بر این دارند كه سه آیه از این سوره(68 و 69 و 70) در مدینه نازل شده است، شاید به خاطر اینكه در این چند آیه سخن از احكامی مانند حرمت قتل نفس و زنا مطرح شده، در حالی كه دقت در آیات قبل و بعد از آن به خوبی نشان می‌دهد كه یك رشته كاملا متصل و منسجم پیرامون بندگان خاص خدا(عباد الرحمن) و اوصاف آنها را بیان می‌كند، لذا ظاهر این است كه همه سوره در مكه نازل شده است.

[10] تفسیر نمونه، ج 15، ص 4-3.

[11] ترجمه تفسیر مجمع‌البیان، ج 17، ص 179.

[12] همان.

[13] تفسیر قرآن مهر، ج 14، ص 229.

[14] تفسیر أحسن‌الحدیث، ج 7، ص 259

[15] زاد المسیر فی علم التفسیر، ج 4، ص 141

[16] التمهید فی علوم القرآن، ج1، ص 313

[17] جامع البيان فی تفسير القرآن، ج 1، ص 34

[18] تفسیر قرآن مهر، ج 14، ص 230.

[۱]

[۲]

[۳]

[۴]

[۵]

[۶]

[۷]

[۸]

[۹]

[۱۰]

[۱۱]

[۱۲]

[۱۳]

[۱۴]

[۱۵]

[۱۶]

[۱۷]

[۱۸]

@@ خط ۱: / خط ۱: @@
-<div class="references" style="margin: 0px 0px 10px 0px; max-height: 300px; overflow: auto; padding: 3px; font-size:95%; background: #FFA500; line-height:1.4em; padding-bottom: 7px;"><noinclude>
+<div class="wikiInfo">[[پرونده:سوره فرقان.jpg|جایگزین=سوره فرقان|بندانگشتی|سوره فرقان]]</div>
-[[پرونده:Ambox clock.svg|60px|بندانگشتی|راست]]
+'''سوره فرقان''' چهل ودومین سوره‌ای است که به [[محمد بن عبد‌الله (خاتم الانبیا)|پیامبر (صلی الله علیه و آله و سلم)]] نازل شده، ولی در مصحف بیست و پنجمین سوره [[قرآن]] قرار گرفته است. این سوره ۷۷ آیه دارد و در [[مکه]] به پیامبر (صلی الله علیه و آله و سلم) نازل شده است.
-<br>
+این سوره به مباحث [[توحید]]، [[معاد]]، [[نبوت]] و مبارزه با [[بت|بت‌پرستی]] می‌پردازد و ویژگی‌های [[مؤمنان]] راستین در آیات پایانی آن آمده است.
-'''''نویسنده این صفحه در حال ویرایش عمیق است. '''''<br>
+در فضیلت قرائت این سوره از پیامبر (صلی الله علیه و آله و سلم) نقل شده است هر کس سوره فرقان را بخواند، در [[روز قیامت]]، در حالی مبعوث می‌شود که به آمدن در قیامت [[ایمان]] دارد و هیچ شکی ندارد که آنان که در قبرند، مبعوث می‌شوند. او همچنین بدون حسابرسی وارد [[بهشت]] می‌شود.
-'''یکی از نویسندگان مداخل ویکی وحدت مشغول ویرایش در این صفحه می باشد. این علامت در اینجا درج گردیده تا نمایانگر لزوم باقی گذاشتن صفحه در حال خود است. لطفا تا زمانی که این علامت را نویسنده کنونی بر نداشته است، از ویرایش این صفحه خودداری نمائید. '''
+== فرقان ==
-<br>
+آنچه‌که میان حق و باطل را جدا کند، برهان، [[تورات]]، [[قرآن]]، پیروزی، بامداد یا سحر<ref>فرهنگ ابجدی، ص 661.</ref>.
-''آخرین مرتبه این صفحه در تاریخ زیر تغییر یافته است: ''{{#time:H:i، j F Y|{{REVISIONTIMESTAMP}}}}؛
-<noinclude>
+== مفهوم کلی سوره ==
-</div>
+* [[توحید|توحید‌]] محوری؛
-<div class="wikiInfo">[[پرونده:سوره فرقان.jpg|جایگزین=سوره فرقان|بندانگشتی|سوره فرقان]]
+* [[معاد|معاد‌]] باوری؛
-{| class="wikitable aboutAuthorTable" style="text-align:Right" |+ |نام
+* ویژگی‌های بندگان خاص خدا؛
-!نام
+* شکایت پیامبر(صلی الله علیه و آله و سلم) از مهجوریت قرآن؛
-!سوره فُر‌قان
+* سرگذشت برخی از پیامبران<ref>تفسیر قرآن مهر، ج 14، ص 227.</ref>.
-|-
-|شماره سوره
-|۲۵
-|-
-|ترتیب نزول
-|۴۲
-|-
-|جزء
-|۱۸ و ۱۹
-|-
-|مکی/مدنی
-|مکی
-|-
-|تعداد آیات
-|۷۷
-|-
-|تعداد کلمات
-|۸۹۷
-|-
-|تعداد حروف
-|۳۸۷۷
-|-
-|}
-</div>
-'''سوره فرقان''' چهل ودومین سوره‌ای است که به [[پیامبر(ص)]] نازل شده، ولی در مصحف بیست و پنجمین سوره [[قرآن]] قرار گرفته است. این سوره ۷۷ آیه دارد و در [[مکه]] به پیامبر(ص) نازل شده است.
-این سوره به مباحث [[توحید]]، [[معاد]]، [[نبوت]] و مبارزه با [[بت پرستی]] می‌پردازد و ویژگی‌های [[مؤمنان]] راستین در آیات پایانی آن آمده است.
-در فضیلت قرائت این سوره از پیامبر(ص) نقل شده است هر کس سوره فرقان را بخواند، در [[روز قیامت]]، در حالی مبعوث می‌شود که به آمدن در قیامت [[ایمان]] دارد و هیچ شکی ندارد که آنان که در قبرند، مبعوث می‌شوند. او همچنین بدون حسابرسی وارد [[بهشت]] می‌شود.
-=فرقان=
-آنچه كه میان حق و باطل را جدا كند، برهان، تورات، قرآن، پیروزى، بامداد یا سحر<ref>فرهنگ ابجدی، ص 661.</ref>.
-=مفهوم کلی سوره=
-* توحید محورى ؛
-* معاد باورى ؛
-* ویژگى هاى بندگان خاص خدا؛
-* شكایت پیامبر(ص) از مهجوریت قرآن ؛
-* سرگذشت برخى از پیامبران<ref>تفسیر قرآن مهر، ج 14، ص 227.</ref>.
-*
-=اسامی سوره=
+== اسامی سوره ==
 * فرقان،
-* تبارَكَ<ref>تفسیر قرآن مهر، ج 14، ص 229.</ref>.
+* تبارَکَ<ref>تفسیر قرآن مهر، ج 14، ص 229.</ref>.
-*
+== علت نام‌گذاری ==
-=علت نام‌گذاری=
+# «سوره فرقان»؛ به معنای جداکننده و فرق‌گذارنده (حق و باطل) و یکی از نام‌های [[قرآن كریم|قرآن کریم]] نیز «فرقان» است. سبب نام‌گذاری این سوره آن است‌که واژه‌ فرقان در آیه ی اول آن آمده است.
+# «سوره تبارَکَ»؛ به معنای «بزرگ و خجسته» می‌آید و این واژه کلمۀ آغازین سوره است که سه بار نیز در سوره فرقان تکرار شده است<ref>همان.</ref>.
-# «سوره فرقان»؛ به معناى جداكننده و فرق‌گذارنده (حق و باطل) و یكى از نام هاى [[قرآن كریم]] نیز «فرقان» است. سبب نام‌گذارى این سوره آن است كه واژه ى فرقان در آیه ى اول آن آمده است.
-#
-# «سوره تبارَكَ»؛ به معناى «بزرگ و خجسته» مى آید و این واژه كلمۀ آغازین سوره است كه سه بار نیز در سوره فرقان تكرار شده است<ref>همان.</ref>.
-=تعداد آیات و کلمات و حروف=
+== تعداد آیات و کلمات و حروف ==
 # سوره فرقان هفتادوهفت آیه دارد<ref>الكشف و البیان، ج 7، ص 122.</ref>.
-# سوره فرقان هشتصدونودودو کلمه دارد<ref>همان.</ref>.(لازم به ذکر است اقوال در تعداد کلمات سوره های قرآن مختلف است)
+# سوره فرقان هشتصدونودودو کلمه دارد<ref>همان.</ref>.(لازم به ذکر است اقوال در تعداد کلمات سوره‌های قرآن مختلف است)
-# سوره فرقان سه‌هزاروهفتصدوسی‌وسه حرف دارد<ref>همان.</ref>.(لازم به ذکر است اقوال در تعداد حروف سوره های قرآن مختلف است)
+# سوره فرقان سه‌هزاروهفتصدوسی‌وسه حرف دارد<ref>همان.</ref>.(لازم به ذکر است اقوال در تعداد حروف سوره‌های قرآن مختلف است)
-=اهداف و آموزه‌ها=
-هدف هاى اساسى سوره فرقان عبارت اند از:
+== اهداف و آموزه‌ها ==
+هدف‌های اساسی سوره فرقان عبارت‌اند از:
 # توجه به [[توحید]]؛
-# یادآورى [[قیامت]]؛
+# یادآوری [[قیامت]]؛
-# تقویت روحى [[پیامبر اسلام(ص)]] در برابر فشارها و سخت گیرى هاى [[مشركین]] [[مكه]]؛
+# تقویت روحی [[محمد بن عبد‌الله (خاتم الانبیا)|پیامبر اسلام (صلی الله علیه و آله و سلم)]] در برابر فشارها و سخت‌گیری‌های [[شرک|مشرکین]] [[مكه|مکه]]؛
-# بیان صفات بندگان خاص خدا و انسان هاى كمال یافته<ref>تفسیر قرآن مهر، ج 14، ص 229.</ref>.
+# بیان صفات بندگان خاص خدا و انسان‌های کمال یافته<ref>تفسیر قرآن مهر، ج 14، ص 229.</ref>.
-=محتوا و موضوعات=
-سوره فرقان به حكم آنكه از [[سوره هاى مكى]] است<ref>]بعضى از مفسران، اصرار بر این دارند كه سه آیه از این سوره( 68 و 69 و 70) در مدینه نازل شده است، شاید به خاطر اینكه در این چند آیه سخن از احكامى مانند حرمت قتل نفس و زنا مطرح شده، در حالى كه دقت در آیات قبل و بعد از آن به خوبى نشان مى دهد كه یك رشته كاملا متصل و منسجم پیرامون بندگان خاص خدا( عباد الرحمن) و اوصاف آنها را بیان مى كند، لذا ظاهر این است كه همه سوره در مكه نازل شده است.</ref>  بیشترین تكیه اش بر مسائل مربوط به مبدء و معاد، و بیان [[نبوت]] پیامبر(ص)، و مبارزه با [[شرك]] و مشركان و انذار از عواقب شوم [[كفر]] و [[بت پرستى]] و [[گناه]] است.
-'''این سوره در حقیقت از سه بخش تشكیل مى شود''':
+== محتوا و موضوعات ==
+سوره فرقان به حکم آنکه از [[سوره‌های مكی|سوره‌های مکی]] است<ref>]بعضی از مفسران، اصرار بر این دارند كه سه آیه از این سوره(68 و 69 و 70) در مدینه نازل شده است، شاید به خاطر اینكه در این چند آیه سخن از احكامی مانند حرمت قتل نفس و زنا مطرح شده، در حالی كه دقت در آیات قبل و بعد از آن به خوبی نشان می‌دهد كه یك رشته كاملا متصل و منسجم پیرامون بندگان خاص خدا(عباد الرحمن) و اوصاف آنها را بیان می‌كند، لذا ظاهر این است كه همه سوره در مكه نازل شده است.</ref> بیشترین تکیه‌اش بر مسائل مربوط به مبدء و معاد و بیان [[نبوت]] پیامبر (صلی الله علیه و آله و سلم) و مبارزه با [[شرک]] و مشرکان و انذار از عواقب شوم [[كفر|کفر]] و [[بت|بت‌پرستی]] و [[گناه]] است.
-بخش اول كه آغاز این سوره را تشكیل مى دهد منطق مشركان را شدیدا در هم مى كوبد، و بهانه جوئی‌هاى آنها را مطرح كرده و پاسخ مى گوید، و آنها را از عذاب خدا و حساب [[قیامت]] و مجازات‌هاى دردناك [[دوزخ]] بیم مى دهد، و به دنبال آن قسمت‌هایى از سرگذشت اقوام پیشین را كه بر اثر مخالفت با دعوت پیامبران گرفتار سخت ترین بلاها و كیفرها شدند، به عنوان درس عبرت، براى این مشركان لجوج و حق ستیز بازگو مى كند.
+'''این سوره در حقیقت از سه بخش تشکیل می‌شود''':
-در بخش دوم براى تكمیل این بحث قسمتى از دلائل توحید و نشانه هاى عظمت خدا را در جهان آفرینش، از روشنایى آفتاب گرفته، تا ظلمت و تاریكى شب، و وزش بادها، و نزول باران، و زنده شدن زمین‌هاى مرده، و آفرینش آسمان‌ها و زمین‌ها در شش دوران و آفرینش خورشید و ماه و سیر منظم آنها در بروج آسمانى و مانند آن سخن مى گوید. در حقیقت بخش اول مفهوم «لا اله» را مشخص مى كند و بخش دوم «الا اللَّه» را.
+بخش اول که آغاز این سوره را تشکیل می‌دهد منطق مشرکان را شدیدا در هم می‌کوبد و بهانه‌جوئی‌های آنها را مطرح کرده و پاسخ می‌گوید و آنها را از عذاب خدا و حساب [[قیامت]] و مجازات‌های دردناک [[دوزخ]] بیم می‌دهد و به دنبال آن قسمت‌هایی از سرگذشت اقوام پیشین را که بر اثر مخالفت با دعوت پیامبران گرفتار سخت‌ترین بلاها و کیفرها شدند، به عنوان درس عبرت، برای این مشرکان لجوج و حق ستیز بازگو می‌کند.
-بخش سوم فشرده بسیار جامع و جالبى از صفات [[مؤمنان]] راستین (عباد الرحمن) و بندگان خالص خدا است كه در مقایسه با كفار متعصب و بهانه گیر و آلوده اى كه در بخش اول مطرح بودند، موضع هر دو گروه كاملا مشخص مى شود و این صفات مجموعه اى است از اعتقادات، عمل صالح، مبارزه با شهوات، داشتن آگاهى كافى، و تعهد و احساس مسئولیت اجتماعى<ref>تفسیر نمونه، ج 15، ص 4-3.</ref>.
+در بخش دوم برای تکمیل این بحث قسمتی از دلائل توحید و نشانه‌های عظمت خدا را در جهان آفرینش، از روشنایی آفتاب گرفته، تا ظلمت و تاریکی شب و وزش بادها و نزول باران و زنده شدن زمین‌های مرده و آفرینش آسمان‌ها و زمین‌ها در شش دوران و آفرینش خورشید و ماه و سیر منظم آنها در بروج آسمانی و مانند آن سخن می‌گوید. در حقیقت بخش اول مفهوم «لا اله» را مشخص می‌کند و بخش دوم «الا اللَّه» را.
-=فضائل، خواص و ثواب قرائت=
+بخش سوم فشرده بسیار جامع و جالبی از صفات [[مؤمنان]] راستین (عباد الرحمن) و بندگان خالص خدا است که در مقایسه با کفار متعصب و بهانه‌گیر و آلوده‌ای که در بخش اول مطرح بودند، موضع هر دو گروه کاملا مشخص می‌شود و این صفات مجموعه‌ای است از اعتقادات، عمل صالح، مبارزه با شهوات، داشتن آگاهی کافی و تعهد و احساس مسئولیت اجتماعی<ref>تفسیر نمونه، ج 15، ص 4-3.</ref>.
-از پیامبر(ص) روایت شده كه هر كه سوره فرقان را بخواند روز قیامت [[مبعوث]] مى شود در حالى كه ایمان دارد كه قیامت بدون تردید فرا مى رسد و خدا مردگان را مبعوث مى كند و بدون حساب به [[بهشت]] مى رود.
+== فضائل، خواص و ثواب قرائت ==
+از پیامبر (صلی الله علیه و آله و سلم) روایت شده که هر که سوره فرقان را بخواند روز قیامت [[مبعوث]] می‌شود در حالی که ایمان دارد که قیامت بدون تردید فرا می‌رسد و خدا مردگان را مبعوث می‌کند و بدون حساب به [[بهشت]] می‌رود.
-در روایت است كه [[امام هشتم(ع)]] به [[اسحاق‌بن‌عمار]] فرمود: قرائت سوره «تَبارَكَ الَّذِی نَزَّلَ الْفُرْقانَ عَلى عَبْدِهِ» را ترك نكن كه هر كه این سوره را هر شب بخواند خدا او را هرگز عذاب نمی‌كند و او را مورد محاسبه قرار نمی‌دهد و جایش فردوس برین است<ref>ترجمه تفسیر مجمع‌البیان، ج 17، ص 179.</ref>.
+در روایت است که [[علی بن موسی (رضا)|امام هشتم علیه‌السلام]] به اسحاق‌بن‌عمار فرمود: قرائت سوره «تَبارَکَ الَّذِی نَزَّلَ الْفُرْقانَ عَلی عَبْدِهِ» را ترک نکن که هر که این سوره را هر شب بخواند خدا او را هرگز عذاب نمی‌کند و او را مورد محاسبه قرار نمی‌دهد و جایش فردوس برین است<ref>ترجمه تفسیر مجمع‌البیان، ج 17، ص 179.</ref>.
-=محل و زمان نزول=
+== محل و زمان نزول ==
+سوره فرقان بقول مجاهد و [[قتاده]] مکی است. [[ابن عباس]] گوید: سه آیه آن در مدینه نازل شده است: «وَ الَّذِینَ لا یَدْعُونَ مَعَ اللَّهِ إِلهاً آخَرَ ... غَفُوراً رَحِیماً<ref>همان.</ref>».
-سوره فرقان بقول مجاهد و [[قتاده]] مكى است. [[ابن عباس]] گوید: سه آیه آن در مدینه نازل شده است: «وَ الَّذِینَ لا یَدْعُونَ مَعَ اللَّهِ إِلهاً آخَرَ ... غَفُوراً رَحِیماً<ref>همان.</ref>».
 طبق محاسبۀ مفسران سوره فرقان در سال دهم [[بعثت]] نازل شده است<ref>تفسیر قرآن مهر، ج 14، ص 229.</ref>.
-=فضای نزول=
+== فضای نزول ==
+آنطور که از متن سوره فرقان پیداست فضای نزول سوره در مقام پاسخگویی به مشرکان مکه است زیرا که موقع نزول سوره، دعوت اسلامی به تدریج نضج می‌گرفت و مشرکان سخت احساس خطر می‌کردند، لذا می‌خواستند با تهمت‌ها و سمپاشی‌ها جلوی دعوت اسلامی را بگیرند، می‌گفتند: خدا به او چیزی نازل نکرده، دروغ‌هایی است که بر خدا نسبت می‌دهد (آیه چهارم). می‌گفتند: افسانه‌هایی است که از گذشتگان مانده و عده‌ای اینها را به او یاد می‌دهند(آیه پنجم). می‌گفتند: این چگونه پیامبری است مانند انسان‌ها طعام می‌خورد، در بازارها راه می‌رود چرا ملکی به تصدیق او نیامده و یا گنجی از طرف خدا باو داده نمی‌شود؟ (آیه هفتم و هشتم). می‌گفتند چرا [[ملائكه|ملائکه]] به خود ما [[وحی|وحی]] نمی‌آورد؟ چرا خدا را با چشم نمی‌بینیم؟ جواب دادن به این سؤالات و بیان حقائق دیگری علّت نزول این سوره بوده است<ref>تفسیر أحسن‌الحدیث، ج 7، ص 259</ref>.
-آنطور که از متن سوره فرقان پیداست فضای نزول سوره در مقام پاسخگویی به مشرکان مکه است زیرا که موقع نزول سوره، دعوت اسلامى به تدریج نضج مى گرفت و مشركان سخت احساس خطر مى كردند، لذا مى خواستند با تهمت‌ها و سمپاشى ها جلوى دعوت اسلامى را بگیرند، مى گفتند: خدا به او چیزى نازل نكرده، دروغ‌هایى است كه بر خدا نسبت مى دهد (آیه چهارم). مى گفتند: افسانه هایى است كه از گذشتگان مانده عده اى اینها را به او یاد مى دهند(آیه پنجم). مى گفتند: این چگونه پیامبرى است مانند انسان‌ها طعام مى خورد، در بازارها راه مى رود چرا ملكى به تصدیق او نیامده و یا گنجى از طرف خدا باو داده نمى شود؟(آیه هفتم و هشتم). مى گفتند چرا [[ملائكه]] به خود ما [[وحى]] نمى آورد؟ چرا خدا را با چشم نمى بینیم؟ جواب دادن به این سؤالات و بیان حقائق دیگرى علّت نزول این سوره بوده است<ref>تفسیر أحسن‌الحدیث، ج 7، ص 259</ref>.
+== ویژگی ==
+سوره فرقان از [[سور مثانی]] می‌باشد مثانی سوره‌هایی هستند که بعد از [[سورمئین]] قرار گرفته‌اند و زیر صد آیه دارند مانند اینکه سور مئین مبادی باشند و توالی آن مثانی آن فرض شده‌اند<ref>زاد المسیر فی علم التفسیر، ج 4، ص 141</ref>.
+سوره‌های مثانی عبارتند از: احزاب و حجّ و قصص و نمل و نور و انفال و مریم و عنکبوت و روم و یس و فرقان و حجر و رعد و سبأ و فاطر و إبراهیم و ص و محمد و لقمان و زمر<ref>التمهید فی علوم القرآن، ج1، ص 313</ref>.
-=ویژگی=
+روایتی است‌که از [[محمد بن عبد‌الله (خاتم الانبیا)|رسول خدا(صلی الله علیه و آله و سلم)]] نقل شده که فرمود: خداوند هفت [[سوره طوال]] را به جای [[تورات]] و [[سوره‌های مئین|سوره‌های مئین]] را به جای [[انجیل]] و [[سوره‌های مثانی|سوره‌های مثانی]] را به جای [[زبور]] به من داد و پروردگارم مرا با دادن سوره‌های مفصّل فزونی بخشید<ref>جامع البيان فی تفسير القرآن، ج 1، ص 34</ref>.
+سوره فرقان همانند سوره ملک با کلمه «تبارک» آغاز می‌شود و آیۀ شصت این [[سوره سجده]] تلاوت دارد.
-سوره فرقان از [[سور مثانی]] می باشد مثانی سوره هایی هستند که بعد از [[سور مئین]] قرار گرفته اند و زیر صد آیه دارند مانند اینکه سور مئین مبادی باشند و توالی آن مثانی آن فرض شده اند<ref>زاد المسیر فى علم التفسیر، ج 4، ص 141</ref>.
+«فرقان» یکی از نام‌های قرآن کریم نیز هست و نکتۀ جالب آن است که تمام آیات این سوره به تنوین نصب ختم می‌شوند<ref>تفسیر قرآن مهر، ج 14، ص 230.</ref>.
-سوره های مثانی عبارتند از: احزاب و حجّ و قصص و نمل و نور و انفال و مریم و عنکبوت و روم و یس و فرقان و حجر و رعد و سبأ و فاطر و إبراهیم و ص و محمد و لقمان و زمر<ref>التمهید فی علوم القرآن، ج1، ص 313</ref>.
-روایتى است كه از [[رسول خدا(ص)]] نقل شده كه فرمود: خداوند هفت [[سوره طوال]] را به جاى [[تورات]] و [[سوره هاى مئین]] را به جاى [[انجیل]] و [[سوره هاى مثانى]] را به جاى [[زبور]] به من داد، و پروردگارم مرا با دادن سوره هاى مفصّل فزونى بخشید<ref>جامع البيان فى تفسير القرآن، ج 1، ص 34</ref>.
+== پانویس ==
-سوره فرقان همانند سوره ملک با کلمه «تبارک» آغاز می شود و آیۀ شصت این سوره سجدۀ تلاوت دارد.
+{{پانویس}}
-«فرقان» یكى از نام هاى قرآن كریم نیز هست و نكتۀ جالب آن است كه تمام آیات این سوره به تنوین نصب ختم مى شوند<ref>تفسیر قرآن مهر، ج 14، ص 230.</ref>.
-=منبع=
+== منابع ==
 [https://quran.inoor.ir/fa/surah/25/ برگرفته از سایت معرفی سوره فرقان - پایگاه جامع قرآنhttps://quran.inoor.ir]
-=پانویس=
+[[رده:قرآن]]
-{{پانویس|2}}
+[[رده:سوره‌های قرآن]]
-[[رده:قرآن‌شناسی]]
-[[رده:سوره‌های دارای داستان تاریخی]]