confirmed
۵٬۹۱۷
ویرایش
بدون خلاصۀ ویرایش
بدون خلاصۀ ویرایش |
بدون خلاصۀ ویرایش |
||
| خط ۱: | خط ۱: | ||
[[اراده الهی]] از [[صفات ثبوتی خداوند]] است. بر همین مبنا خداوند مرید نامیده می شود. بحث در این باره مربوط به حوزه کلام است.متکلمان مسلمان درباره چیستی اراده الهی اختلاف نظر دارند. برخی اراده الهی در باره خودش را همان [[افعال الهی]] و اراده اش در باره دیگران را امر خدا می دانند، اما برخی دیگر همراه با [[معتزله]] اراده الهی را قسمی از علم او می دانند.اراده به دو قسم تکوینی و تشریعی تقسیم می شود و قرآن از هر دو اراده نام برده است. | [[اراده الهی]] از [[صفات ثبوتی خداوند]] است. بر همین مبنا خداوند مرید نامیده می شود. بحث در این باره مربوط به حوزه کلام است.متکلمان مسلمان درباره چیستی اراده الهی اختلاف نظر دارند. برخی اراده الهی در باره خودش را همان [[افعال الهی]] و اراده اش در باره دیگران را امر خدا می دانند، اما برخی دیگر همراه با [[معتزله]] اراده الهی را قسمی از علم او می دانند.اراده به دو قسم تکوینی و تشریعی تقسیم می شود و قرآن از هر دو اراده نام برده است. | ||
| خط ۲۷: | خط ۲۸: | ||
اراده الهی به اراده تکوینی و تشریعی تقسیم می شود.<ref>سبحانی، الاهیات، ۱۴۱۲ق، ج۴، ص۱۲۶.</ref> | اراده الهی به اراده تکوینی و تشریعی تقسیم می شود.<ref>سبحانی، الاهیات، ۱۴۱۲ق، ج۴، ص۱۲۶.</ref> | ||
در اراده | در اراده تکوینی متعلق اراده در خارج بدون دخالت یا وساطت اراده های دیگر محقق می شود مثل اراده الهی در آفرینش موجودات یا اراده انسان در آشامیدن آب. <ref>ر. ک، مشکینی علی، اصطلاحات الاصول، ۱۳۷۱ش، ص۲۹.</ref> | ||
بنا بر این، اگر اراده الهی بر ایجاد چیزی تعلق بگیرد آن را اراده تکوینی می گویند.<ref>همان</ref> | |||
اما در اراده تشریعی شخص یا اشخاص دیگری مامور به انجام اراده مرید می شوند مثل اراده تشریعی خداوند به انجام نماز، روزه و سایر واجبات. در این فرض خداوند به طور مستقیم کاری را انجام نمی دهد بلکه از بندگانش می خواهد تکالیفی که بر عهده آنان قرار داده است را انجام دهند | |||
و یا پدری به فرزندش دستور می دهد تا فلان کار را در حال اختیار برایش انجام دهد <ref>با استفاده از:مشکینی علی، اصطلاحات الاصول، ۱۳۷۱ش، ص۲۹؛ موسوی بجنوردی، منتهی الاصول، ۱۳۸۰ش، ج۱، ص۱۸۲.</ref> | |||
به تعبیر دیگر، در اراده تشریعی، قانون گذار یا شارع اراده می کند که بندگان تکالیف صادره از سوی خداوند را با اختیار خود انجام دهند. | |||
<ref>مرکز اطلاعات و منابع اسالمی، فرهنگ‌نامه اصول فقه، ۱۳۸۹ش، ص۱۴۲.</ref> | |||
با این توضیح که فعل یا ترک فعل مورد نظر مُرید در خارج به دو گونه محقق می‌شود. در اراده تکوینی مرید خودش به طور مستقیم برای تحقق خواسته اش اقدام می کند و در اراده تشریعی مرید از شخص دیگری برای آن چه می خواهد کمک می خواهد. این مسئله با بیان یک مثال روشن می شود.شخص تشنه از دو راه تشنگی خودش را رفع می کند یا خودش بر می خیزد و به دنبال آب می رود و یا به کسی دستور می دهد تا برایش آب ببرد. در نوع اول اراده تکوینی است و در نوع دوم اراده تشریعی است و بدین گونه تعلق اراده خدا به افعال خویش را اراده تکوینی و امر و نهی‌اش نسبت به افعال اختیاری انسان را اراده تشریعی گویند. ر. ک.<ref>نسفی، عبد الرحمان، شرح عقائد، ج۱، ص۱۰۵، عبد الخالق، زاهدان، المکتبة الإسلامیة.</ref> <ref>ربانی گلپایگانی، علی، جبر و اختیار، ج۱، ص۷۸، قم مؤسسه تحقیقاتی سیدالشهداء، ۱۳۶۸ش.</ref> <ref>اصفهانی، شیخ محمدحسین، بحوث فی الأُصول، ج۱، ص۱۲، انتشارات جامعه مدرسین، قم، ۱۴۱۶ق.</ref> | |||
ا | |||
در تفاوت اراده تکوینی و تشریعی گفته شده است متعلق اراده تکوینی، فعل شخص اراده کننده است؛ اما متعلق اراده تشریعی فعل شخص دیگر است.[۳۵] در اراده تکوینی خدا، هر آنچه اراده شود، حتماً به وقوع می‌پیوندد؛ اما در اراده تشریعی، امکان تخلف وجود دارد.[۳۶] اراده تشریعی برخلاف اراده تکوینی فقط به افعال اختیاری تعلق می‌گیرد.[۳۷] | در تفاوت اراده تکوینی و تشریعی گفته شده است متعلق اراده تکوینی، فعل شخص اراده کننده است؛ اما متعلق اراده تشریعی فعل شخص دیگر است.[۳۵] در اراده تکوینی خدا، هر آنچه اراده شود، حتماً به وقوع می‌پیوندد؛ اما در اراده تشریعی، امکان تخلف وجود دارد.[۳۶] اراده تشریعی برخلاف اراده تکوینی فقط به افعال اختیاری تعلق می‌گیرد.[۳۷] | ||