نبرد فخ: تفاوت میان نسخه‌ها

نسخهٔ کنونی تا ‏۱ نوامبر ۲۰۲۳، ساعت ۱۴:۳۱

نام	نبرد فخ
جمعیت طرفدار	شیعیان
رهبران	حسین بن علی بن حسن بن حسن بن حسن
عاقبت قیام	ظهر روز شنبه هشتم ذی الحجة،سال یکصدوشصت ونه
هدف	اصرار حکومت عباسی بر دستگیری طالبیان باعث شد که آنان به سوی حسین بن علی رفته و از او بخواهند تا قیام کند.

نبرد فخ یکی از قیامهایی است که شیعیان در مقابل ظلم و ستم حکومت عباسی انجام دادنداین قیام به رهبری حسین بن علی بن حسن به سال ۱۶۹ه ق در منطقه فخ و دوران خلافت هادی عباسی اتفاق افتاد.

رهبر قیام فخ

نسب رهبر این قیامبه این ترتیب بود:حسین بن علی بن حسن بن حسن بن حسن المجتبی(علیه‌السلام)^[۱]^[۲]^[۳]. رهبر این قیام همانگونه که مشاهده می‌کنید نبیرۀ امام حسن مجتبی-علیه‌السلام- واز خاندان فضل و جهاد و علم وعبادت و از شریفترین بیت یعنی اهل بیت محمد بن عبد‌الله (خاتم الانبیا) می‌باشد.

ویژگی‌های قیام

از ویژگی‌های این قیام این است که قبل از وقوع این حادثه روایاتی در مورد مقام و منزلت حسین بن علی صاحب فخ وارد شده است که جالب توجه بوده است که ار آن جمله عبارتند از: محمد بن علی (باقر العلوم)-علیه‌السلام- روایت می‌کند که روزی پیامبر-صلی الله علیه وآله- از سرزمین فخ عبور می‌کرد؛هنگامی که به موضع فخ رسید،پیامبر از مرکب پیاده شد ودرآنجا دو رکعت نماز خواند،در رکعت دوم بی اختیار به گریه افتاد و اصحاب هم از گریه آن حضرت به گریه افتادند،پیامبر دلیل گریه خویش را چنین شرح داد:در رکعت اول نماز بودم جبرئیل بر من نازل شد وخبر داد:«ای محمد،مردی از فرزندان تو در همین مکان کشته خواهد شد و پاداش و اجر هر کسی که در رکاب او به شهادت می‌رسد،ثواب وپاداش دو شهید است»^[۴]^[۵]^[۶]. موسی بن جعفر (کاظم)-علیه‌السلام- هم پس از شهادت حسین بن علی صاحب فخ،در مورد قداست و پاکی او فرمود:«بخدا سوگند او رفت و به شهادت رسید در حالی که مسلمانی صالح و روزه‌دار و امر کننده به معروف و نهی کننده از منکر بود،همانند او در خاندانش یافت نمی‌شود»^[۷]. محمد بن علی (جواد)-علیه‌السلام- در مورد بزرگی حادثه دلخراش فخ می‌فرماید:«پس از واقعه کربلا برای ما قتلگاهی بزرگتر از حادثه فخ نبود»^[۸]^[۹]^[۱۰].

رابطه قیام فخ با قیام کربلا

در رابطه با اینکه آیا این قیام با قیام امام حسین-علیه‌السلام- ارتباطی داشته است یا خیر؟شاید بتوان گفت که هر چند این قیام بعلت فاصله زمانی که با قیام کربلا دارد- قیام کربلا در سال۶۱ه ق اتفاق افتاد و قیام شهید فخ در سال۱۶۹ه ق- ارتباط مستقیمی با آن حادثه ندارد،ولیکن بدون شک می‌توانست از آن قیام الگوپذیری داشته باشد.

دلیل قیام فخ

مورخ مشهور یعقوبی در مورد علت این قیام می‌گوید: اصرار حکومت عباسی بر دستگیری طالبیان باعث شد که آنان به سوی حسین بن علی رفته و از او بخواهند تا قیام کند،اما وی به همراهی آنان اطمینان نداشت.ازاین رو اگر‌چه تعداد بسیاری از کسانی که به حج آمده بودند با او بیعت کردند؛اما کمتر از پانصد نفر با او همراهی کردند.آنها در سرزمین فخ در نزدیکی مکه مکرمه،با سپاهیان هادی عباسی روبه رو شدند وبیشترآنها نیز پراکنده شدندوحسن بن علی به همراه عدّ ه ای به شهادت رسیدند^[۱۱]. حکومت ظالم عباسی در این حادثه جسارت وناجوانمردی یزید بن معاویه را تکرار کردند و سرهای شهدا را بریده و بر نیزه زده و در مکه مکرمه در معرض تماشای حجاج و زائران خانه خدا قرار دادند.بیش از صد سر بالای نیزه بودو سر حسین بن علی رهبر قیام فخ و سر سلیمان بن عبدالله بن حسن در پیشاپیش سرها بود^[۱۲].

زمان وقوع قیام

این جنگ خونین در ظهر روز شنبه هشتم ذی الحجة،سال یکصدوشصت ونه با شهادت حسین وجمعی از یارانش به پیان رسید^[۱۳].

پانویس

↑ کامل ابن اثیر، ج۹، ص۹۰
↑ تاریخ طبری، ج۸، ص۱۹۲
↑ مروج الذهب مسعودی، ج۳، ص۳۳۹
↑ بحارالانوار، ج۴۸، ص۱۷۰
↑ مقاتل الطالبیین، ص۲۹۰
↑ تنقیح المقال مامقانی، ج۲۲، ص۲۸۲
↑ بحارالانوار، ج۴۸، ص۱۶۵
↑ تنقیح المقال مامقانی، ج۲۲، ص۲۸۳
↑ عمدة الطالب ابن عنبه، ص۱۸۳
↑ عمدة الطالب ابن عنبه، ص۲۱۱
↑ تاریخ یعقوبی، ج۲، ص۴۰۴-۴۰۵
↑ تاریخ طبری، ج۸، ص۱۹۷
↑ ماهیت قیام شهید فخ؛سید ابوفاظل رضوی اردکانی، ص۱۶۹

[1] کامل ابن اثیر، ج۹، ص۹۰

[2] تاریخ طبری، ج۸، ص۱۹۲

[3] مروج الذهب مسعودی، ج۳، ص۳۳۹

[4] بحارالانوار، ج۴۸، ص۱۷۰

[5] مقاتل الطالبیین، ص۲۹۰

[6] تنقیح المقال مامقانی، ج۲۲، ص۲۸۲

[7] بحارالانوار، ج۴۸، ص۱۶۵

[8] تنقیح المقال مامقانی، ج۲۲، ص۲۸۳

[9] عمدة الطالب ابن عنبه، ص۱۸۳

[10] عمدة الطالب ابن عنبه، ص۲۱۱

[11] تاریخ یعقوبی، ج۲، ص۴۰۴-۴۰۵

[12] تاریخ طبری، ج۸، ص۱۹۷

[13] ماهیت قیام شهید فخ؛سید ابوفاظل رضوی اردکانی، ص۱۶۹

[۱]

[۲]

[۳]

[۴]

[۵]

[۶]

[۷]

[۸]

[۹]

[۱۰]

[۱۱]

[۱۲]

[۱۳]

@@ خط ۲۶: / خط ۲۶: @@
 نسب رهبر این قیامبه این ترتیب بود:حسین بن علی بن حسن بن حسن بن [[امام حسن|حسن]] المجتبی(علیه‌السلام)<ref>کامل ابن اثیر، ج۹، ص۹۰</ref><ref>تاریخ طبری، ج۸، ص۱۹۲</ref><ref>مروج الذهب مسعودی، ج۳، ص۳۳۹</ref>.
-رهبر این قیام همانگونه که مشاهده می‌کنید نبیرۀ [[حسن بن علی (مجتبی)|امام حسن مجتبی]]-علیه‌السلام- واز خاندان فضل و [[جهاد]] و علم وعبادت و از شریفترین بیت یعنی [[اهل بیت]] [[پیامبر اسلام]] می‌باشد.
+رهبر این قیام همانگونه که مشاهده می‌کنید نبیرۀ [[حسن بن علی (مجتبی)|امام حسن مجتبی]]-علیه‌السلام- واز خاندان فضل و [[جهاد]] و علم وعبادت و از شریفترین بیت یعنی [[اهل بیت]] [[محمد بن عبد‌الله (خاتم الانبیا)]] می‌باشد.
 ==ویژگی‌های قیام==
 از ویژگی‌های این قیام این است که قبل از وقوع این حادثه روایاتی در مورد مقام و منزلت [[حسین بن علی]] صاحب فخ وارد شده است که جالب توجه بوده است که ار آن جمله عبارتند از:
-[[محمد بن علی (باقر العلوم)]]-علیه‌السلام- روایت می‌کند که روزی [[پیامبر اسلام|پیامبر]]-صلی الله علیه وآله- از سرزمین فخ عبور می‌کرد؛هنگامی که به موضع فخ رسید،پیامبر از مرکب پیاده شد ودرآنجا دو رکعت [[نماز]] خواند،در رکعت دوم بی اختیار به گریه افتاد و اصحاب هم از گریه آن حضرت به گریه افتادند،پیامبر دلیل گریه خویش را چنین شرح داد:در رکعت اول نماز بودم جبرئیل بر من نازل شد وخبر داد:«ای محمد،مردی از فرزندان تو در همین مکان کشته خواهد شد و پاداش و اجر هر کسی که در رکاب او به شهادت می‌رسد،ثواب وپاداش دو شهید است»<ref>بحارالانوار، ج۴۸، ص۱۷۰</ref><ref>مقاتل الطالبیین، ص۲۹۰</ref><ref>تنقیح المقال مامقانی، ج۲۲، ص۲۸۲</ref>.
+[[محمد بن علی (باقر العلوم)]]-علیه‌السلام- روایت می‌کند که روزی [[محمد بن عبد‌الله (خاتم الانبیا)|پیامبر]]-صلی الله علیه وآله- از سرزمین فخ عبور می‌کرد؛هنگامی که به موضع فخ رسید،پیامبر از مرکب پیاده شد ودرآنجا دو رکعت [[نماز]] خواند،در رکعت دوم بی اختیار به گریه افتاد و اصحاب هم از گریه آن حضرت به گریه افتادند،پیامبر دلیل گریه خویش را چنین شرح داد:در رکعت اول نماز بودم جبرئیل بر من نازل شد وخبر داد:«ای محمد،مردی از فرزندان تو در همین مکان کشته خواهد شد و پاداش و اجر هر کسی که در رکاب او به شهادت می‌رسد،ثواب وپاداش دو شهید است»<ref>بحارالانوار، ج۴۸، ص۱۷۰</ref><ref>مقاتل الطالبیین، ص۲۹۰</ref><ref>تنقیح المقال مامقانی، ج۲۲، ص۲۸۲</ref>.
 [[موسی بن جعفر (کاظم)]]-علیه‌السلام- هم پس از شهادت حسین بن علی صاحب فخ،در مورد قداست و پاکی او فرمود:«بخدا سوگند او رفت و به شهادت رسید در حالی که مسلمانی صالح و روزه‌دار و امر کننده به معروف و نهی کننده از منکر بود،همانند او در خاندانش یافت نمی‌شود»<ref>بحارالانوار، ج۴۸، ص۱۶۵</ref>.
 [[محمد بن علی (جواد)]]-علیه‌السلام- در مورد بزرگی حادثه دلخراش فخ می‌فرماید:«پس از واقعه [[کربلا]] برای ما قتلگاهی بزرگتر از حادثه فخ نبود»<ref>تنقیح المقال مامقانی، ج۲۲، ص۲۸۳</ref><ref>عمدة الطالب ابن عنبه، ص۱۸۳</ref><ref>عمدة الطالب ابن عنبه، ص۲۱۱</ref>.