۸۷٬۸۱۰
ویرایش
بدون خلاصۀ ویرایش
بدون خلاصۀ ویرایش |
بدون خلاصۀ ویرایش |
||
| خط ۱: | خط ۱: | ||
'''محمد''' '''جزولی''' کنیه‌اش ابوعبداللّه، [[صوفی|صوفی]] و [[فقیه]] قرن نهم. شاخه [[جزولیه]] از طریقت [[شاذلیه]] به او منسوب است. | {{جعبه اطلاعات شخصیت | ||
| عنوان = | |||
| تصویر = | |||
| نام = | |||
| نام‌های دیگر = | |||
| سال تولد = | |||
| تاریخ تولد = | |||
| محل تولد = | |||
| سال درگذشت = | |||
| تاریخ درگذشت = | |||
| محل درگذشت = | |||
| استادان = {{فهرست جعبه عمودی | استاد | استاد | استاد}} | |||
| شاگردان = | |||
| دین = | |||
| مذهب = | |||
| آثار = {{فهرست جعبه افقی | اثر | اثر | اثر}} | |||
| فعالیت‌ها = | |||
| وبگاه = | |||
}} | |||
'''محمد''' '''جزولی''' کنیه‌اش ابوعبداللّه، [[صوفی|صوفی]] و [[فقیه]] قرن نهم. شاخه [[جزولیه]] از طریقت [[شاذلیه]] به او منسوب است. | |||
== پیشینه == | == پیشینه == | ||
نسب او در برخی منابع به صورت محمد بن سلیمان بن داوود بن بِشر آمده <ref> رجوع کنید به [[سخاوی]]، ج 7، ص 258؛ [[بابا تنبکتی]]، ج 2، ص 545</ref> ولی سرکیس <ref>ج 1، ستون 697</ref> نسب او را محمد بن عبدالرحمان بن ابی‌بکر سلیمان ذکر کرده است. وی احتمالاً در 806 در قبیله جزوله از طوایف بربر، در سوس [[مراکش]] به دنیا آمده است <ref> رجوع کنید به سخاوی، همانجا</ref>. | نسب او در برخی منابع به صورت محمد بن سلیمان بن داوود بن بِشر آمده <ref> رجوع کنید به [[سخاوی]]، ج 7، ص 258؛ [[بابا تنبکتی]]، ج 2، ص 545</ref> ولی سرکیس <ref>ج 1، ستون 697</ref> نسب او را محمد بن عبدالرحمان بن ابی‌بکر سلیمان ذکر کرده است. وی احتمالاً در 806 در قبیله جزوله از طوایف بربر، در سوس [[مراکش]] به دنیا آمده است <ref> رجوع کنید به سخاوی، همانجا</ref>. | ||
== هجرت از مراکش == | == هجرت از مراکش == | ||
جزولی همراه برادرش به حفظ [[قرآن]] و تحصیل [[فقه]] [[مالکی]] و عربی و حساب پرداخت <ref>همان، ج 7، ص 258ـ259</ref>. در 35 سالگی به [[فاس|فاس]] رفت و وارد مدرسه صفّارین شد. در آن زمان در پی نزاعی بین دو گروه از قبیله او قتلی صورت گرفت که هیچ‌کس مسئولیت آن را نپذیرفت و نزدیک بود نزاعی دیگر درگیرد. جزولی برای جلوگیری از این امر خود را قاتل معرفی نمود و مطابق عرفشان نفی بلد شد. وی به قصد طنجه از شهر بیرون رفت و از راه دریا به شرق مسافرت نمود و احتمالاً چهل سال در [[مکه]]، [[مدینه]] و [[بیت المقدس|بیت‌المقدّس]] به سر برد <ref>تنبکتی، همانجا؛ د. اسلام، چاپ دوم، ذیل مادّه</ref>. در مکه ازدواج کرد و به تدریس و افتا پرداخت <ref>سخاوی، ج 7، ص 259</ref>، | جزولی همراه برادرش به حفظ [[قرآن]] و تحصیل [[فقه]] [[مالکی]] و عربی و حساب پرداخت <ref>همان، ج 7، ص 258ـ259</ref>. در 35 سالگی به [[فاس|فاس]] رفت و وارد مدرسه صفّارین شد. در آن زمان در پی نزاعی بین دو گروه از قبیله او قتلی صورت گرفت که هیچ‌کس مسئولیت آن را نپذیرفت و نزدیک بود نزاعی دیگر درگیرد. جزولی برای جلوگیری از این امر خود را قاتل معرفی نمود و مطابق عرفشان نفی بلد شد. وی به قصد طنجه از شهر بیرون رفت و از راه دریا به شرق مسافرت نمود و احتمالاً چهل سال در [[مکه]]، [[مدینه]] و [[بیت المقدس|بیت‌المقدّس]] به سر برد <ref>تنبکتی، همانجا؛ د. اسلام، چاپ دوم، ذیل مادّه</ref>. در مکه ازدواج کرد و به تدریس و افتا پرداخت <ref>سخاوی، ج 7، ص 259</ref>، | ||
== بازگشت به مراکش == | == بازگشت به مراکش == | ||
سپس به [[مراکش]] بازگشت و با استفاده از کتاب‌های [[کتابخانه قرویین]] کتاب دلایل الخیرات را نوشت. آنگاه وارد طریقت شاذلیه شد، خلوت گزید و چهارده سال در آن طریقت به سیروسلوک پرداخت <ref> د. اسلام، همانجا</ref>. وی در آخرین سفرش به اَسفی/ سفی، بندری در مغرب، پیروان بسیاری پیدا کرد، به‌گونه‌ای که حاکم شهر نگران شد و او را از شهر بیرون راند. گفته‌اند که حاکم شهر، با این گمان که جزولی خود را همان مهدی موعود خوانده است، وی را مسموم کرد. درباره تاریخ وفات او اختلاف‌نظر وجود دارد <ref>همانجا</ref> اما غالباً آن را 870 دانسته‌اند <ref> رجوع کنید به تنبکتی؛ مدرس تبریزی، همانجاها</ref>. | سپس به [[مراکش]] بازگشت و با استفاده از کتاب‌های [[کتابخانه قرویین]] کتاب دلایل الخیرات را نوشت. آنگاه وارد طریقت شاذلیه شد، خلوت گزید و چهارده سال در آن طریقت به سیروسلوک پرداخت <ref> د. اسلام، همانجا</ref>. وی در آخرین سفرش به اَسفی/ سفی، بندری در مغرب، پیروان بسیاری پیدا کرد، به‌گونه‌ای که حاکم شهر نگران شد و او را از شهر بیرون راند. گفته‌اند که حاکم شهر، با این گمان که جزولی خود را همان مهدی موعود خوانده است، وی را مسموم کرد. درباره تاریخ وفات او اختلاف‌نظر وجود دارد <ref>همانجا</ref> اما غالباً آن را 870 دانسته‌اند <ref> رجوع کنید به تنبکتی؛ مدرس تبریزی، همانجاها</ref>. | ||
== شهرت == | == شهرت == | ||
جزولی را نخبه دهر و وحید عصر و احیاگر [[شریعت]] در [[مغرب]] <ref>تنبکتی، همانجا</ref> و یکی از هفت ولی حامی مراکش دانسته‌اند که طریقت جدیدی به‌وجود آورد که عضویت در آن منوط به بیعت با شیخ و خواندن کتاب دلایل الخیرات با خلوص نیت است و اعمالی از قبیل صحبت با شیخ، تلقین ذکر یا حضور و همراهی در جماعت ضروری نیست. چندین شاخه دیگر از جمله [[عروسیه]]، [[حنظلیه]] و [[عیساویه]] نیز خود را به جزولی منتسب ساختند. در طریقت جزولیه، همچنانکه خود جزولی عمل می‌کرد، معمول بود که حتماً بسمله را چهارده هزار بار و دلایل الخیرات را دو بار در روز و یک بار در شب و ربع قرآن را هر شب بخوانند <ref>تنبکتی، ج 2، ص 545ـ546؛ د. اسلام، چاپ دوم، ذیل مادّه</ref>. | جزولی را نخبه دهر و وحید عصر و احیاگر [[شریعت]] در [[مغرب]] <ref>تنبکتی، همانجا</ref> و یکی از هفت ولی حامی مراکش دانسته‌اند که طریقت جدیدی به‌وجود آورد که عضویت در آن منوط به بیعت با شیخ و خواندن کتاب دلایل الخیرات با خلوص نیت است و اعمالی از قبیل صحبت با شیخ، تلقین ذکر یا حضور و همراهی در جماعت ضروری نیست. چندین شاخه دیگر از جمله [[عروسیه]]، [[حنظلیه]] و [[عیساویه]] نیز خود را به جزولی منتسب ساختند. در طریقت جزولیه، همچنانکه خود جزولی عمل می‌کرد، معمول بود که حتماً بسمله را چهارده هزار بار و دلایل الخیرات را دو بار در روز و یک بار در شب و ربع قرآن را هر شب بخوانند <ref>تنبکتی، ج 2، ص 545ـ546؛ د. اسلام، چاپ دوم، ذیل مادّه</ref>. | ||
| خط ۲۵: | خط ۴۹: | ||
== منابع == | == منابع == | ||
# احمدبابا بن احمد تنبکتی، نیل الابتهاج بتطریز الدّیباج، چاپ عبدالحمید عبداللّه هرامه، طرابلس 1398/1989؛ | # احمدبابا بن احمد تنبکتی، نیل الابتهاج بتطریز الدّیباج، چاپ عبدالحمید عبداللّه هرامه، طرابلس 1398/1989؛ | ||
# محمد بن سلیمان جزولی، دلائل الخیرات، دمشق: دارالایمان؛ | # محمد بن سلیمان جزولی، دلائل الخیرات، دمشق: دارالایمان؛ | ||
| خط ۳۵: | خط ۵۸: | ||
# محمدصغیر بن محمد یفرنی، نزهة الحادی باخبار ملوک القرن الحادی، چاپ هو داس، پاریس 1888، چاپ افست رباط؛ | # محمدصغیر بن محمد یفرنی، نزهة الحادی باخبار ملوک القرن الحادی، چاپ هو داس، پاریس 1888، چاپ افست رباط؛ | ||
#EI 2 , s.vv. " A l-Djazuli" (by M. Ben Cheneb), "Sh a dh iliyya" (by P. Lorry). | #EI 2 , s.vv. " A l-Djazuli" (by M. Ben Cheneb), "Sh a dh iliyya" (by P. Lorry). | ||
[[رده:عالمان]] | [[رده:عالمان]] | ||
[[رده:عالمان اهل سنت]] | [[رده:عالمان اهل سنت]] | ||