مشهد: تفاوت میان نسخه‌ها
بدون خلاصۀ ویرایش |
بدون خلاصۀ ویرایش |
||
| خط ۱: | خط ۱: | ||
مشهد کلان‌شهری در شمال شرقی ایران و مرکز استان خراسان رضوی است. با ۳۵۱ کیلومتر مربع، مشهد به عنوان دومین شهر پهناور ایران شناخته می‌شود. به دلیل وجود حرم علی بن موسی الرضا، هشتمین امام شیعیان، این شهر سالانه پذیرای بیش از ۲۷ میلون زائر است. | مشهد کلان‌شهری در شمال شرقی ایران و مرکز استان خراسان رضوی است. با ۳۵۱ کیلومتر مربع، مشهد به عنوان دومین شهر پهناور ایران شناخته می‌شود. به دلیل وجود حرم علی بن موسی الرضا، هشتمین امام شیعیان، این شهر سالانه پذیرای بیش از ۲۷ میلون زائر است. | ||
<div class="wikiInfo">[[پرونده:مشهد.jpg|بندانگشتی| | <div class="wikiInfo">[[پرونده:مشهد.jpg|بندانگشتی|مشهد الرضا]] | ||
{| class="wikitable aboutAuthorTable" style="text-align:Right" |+ | | {| class="wikitable aboutAuthorTable" style="text-align:Right" |+ | | ||
!نام شهر | !نام شهر | ||
| خط ۴۵: | خط ۴۵: | ||
<br> | <br> | ||
دوران [[تیموریان]] (سده‌ی نهم هجری قمری) به همت شاهرخ تیموری و همسر وی گوهرشادآغا، آبادانی‌های زیادی در شهر مشهد انجام گرفت. به طوری که نخستین مسجد جامع این شهر با نام [[مسجد گوهرشاد]] در همین دوران ساخته شد. | دوران [[تیموریان]] (سده‌ی نهم هجری قمری) به همت شاهرخ تیموری و همسر وی گوهرشادآغا، آبادانی‌های زیادی در شهر مشهد انجام گرفت. به طوری که نخستین مسجد جامع این شهر با نام [[مسجد گوهرشاد]] در همین دوران ساخته شد. | ||
<br> | |||
==دوران صفویه تا کنون== | |||
<br> | |||
با روی کارآمدن خاندان صفوی عرصه‌ی تازه ای در موفقیت شهر مشهد پدیدار شد. [[شاه اسماعیل اول]] که مذهب [[شیعه]] را به عنوان مذهب رسمی کشور مستقر نمود، شهرهای مذهبی ایران یعنی [[قم]] و مشهد را در صدر اولویت‌های خود قرار داد. زیارت این شهرها توسط مردم رونق قابل توجهی به شهر آورده شد. تمامی سلاطین صفوی در توجه به خراسان و به ویژه مشهد سعی وافری داشتند. | |||
<br> | |||
سال ۹۹۷ هجری قمری زمان فاجعه ای برای مشهد بود. [[عبدالمؤمن شیبانی]] پس از چهار ماه محاصره مردم مشهد را مجبور به تسلیم کرد و دست به کشتار و غارت‌های وحشیانه ای زد. شاه عباس اول در سال ۱۰۰۶ هجری قمری موفق به بازپس گیری این شهر از وی شد. دوران شاه عباس اول مصادف با روزهای رونق هرچه بیشتر برای مشهد بود. از اقدامات مهم وی می‌توان به موارد زیر اشاره کرد: | |||
<br> | <br> | ||
نسخهٔ ۷ آوریل ۲۰۲۱، ساعت ۱۷:۲۳
مشهد کلان‌شهری در شمال شرقی ایران و مرکز استان خراسان رضوی است. با ۳۵۱ کیلومتر مربع، مشهد به عنوان دومین شهر پهناور ایران شناخته می‌شود. به دلیل وجود حرم علی بن موسی الرضا، هشتمین امام شیعیان، این شهر سالانه پذیرای بیش از ۲۷ میلون زائر است.
| نام شهر | مشهد |
|---|---|
| مساحت | 351 کیلومتر مربع |
| تعداد جمعیت | حدود 3 میلیون نفر |
| دین | اسلام |
| زبان رسمی | فارسی |
| نام های پیشین | توس - سناباد |
| واحد پول | ریال |
ریشه شناسی نام شهر مشهد
معنی واژه‌ی مشهد محل شهود و محل شهادت است. شیعیان معتقدند امام رضا(ع) پس از شهید شدن به دست مأمون عباسی، در سال ۲۰۳ هجری قمری در آرامگاه هارونی سناباد به خاک سپرده شد. بعد از آن سناباد نوغان به نام مشهدالرضا خوانده شد و کم کم علی الخصوص در زمان شاه تهماسب (طهماسب) صفوی بر پهنه‌ی آن افزوده گشت. مردم توس (طوس) به مشهد کوچ داده شدند و به مرور زمان نام مشهد برای این شهر ماندگار شد.
تاریخچه شهر مشهد
در این نوشتار تاریخ مشهد را به سه دوره‌ی کلی تقسیم می‌کنیم: دوره‌ی خلافت اسلامی، دوران حکومت‌های ایرانی تا عصر صفویه و دوران صفویه تا کنون.
دوره‌ی خلافت اسلامی
بر اساس مستندات تاریخی، علویان بر علیه مأمون عباسی جانشین هارون فقط چند سال بعد از حکومتش طغیان کردند. وی به قصد جلب تمایل شیعیان به خود، علی بن موسی الرضا(ع)، امام هشتم شیعیان را به جانشینی خود انتخاب کرد و بعد از مدتی با او راهی بغداد شد. در طول راه، در روستای سناباد نوغان، علی بن موسی الرضا(ع) وارد منزل امیر سناباد شد و همان‌جا به قتل رسید. پیکر علی بن موسی الرضا(ع) در ۵/۱ کیلومتری روستای سناباد و در کنار مقبره‌ی هارون به خاک سپرده شد. همانطور که ذکر شد پس از این واقعه، آن نقطه به مشهد الرضا و بعدها به اختصار به مشهد معروف شد.
دوران حکومت‌های ایرانی تا عصر صفویه
همچون دیگر شهرهای بزرگ ایران، مشهد نیز از آسیب‌های ناشی از افزایش جنگ در طول سالیان متمادی در امان نماند. مؤسس سلسله‌ی غزنویان، سبکتگین، در زمان فتح توس آرامگاه علی بن موسی الرضا(ع) را ویران کرد. بعد از او پسرش سلطان محمود غزنوی اقدام به بازسازی آرامگاه نمود. توس در زمان سلجوقیان از رونق خوبی برخوردار بود. خواجه نظام الملک در طی ۳۰ سال وازرتش توجه ویژه ای به توس داشت.
سده‌ی ششم هجری قمری نخستین باری بود که به دستور سلطان سنجر سلجوقی، گنبدی بر فراز حرم علی بن موسی الرضا(ع) ساخته شد. در سال ۷۹۱ هجری قمری، توس از طرف میران شاه که پسر تیمور بود، ضربه‌ی مهلکی دریافت کرد. نجیب‌زاده ای مغولی که حاکم بر منطقه بود بر علیه تیمور شورش کرد. تیمور برای مقابله با او فرزند خود میران شاه را به منطقه فرستاد.
توس بعد از محاصره ای چندین ماهه مورد حمله قرار گرفت و تنها تلی از خاک از آن باقی ماند. ده‌ها هزار نفر در این حمله جان خود را از دست دادند. افرادی که زنده ماندند در حرم امام رضا(ع) ساکن شدند. بعد از آن اتفاق توس رونق خود را از دست داد و مشهد به عنوان پایتخت شناخته شد. توس هرگز به رونق قبلی خود بازنگشت و روی توجه تاریخ به سوی شهری که قرن‌ها با نام نوغان شناخته می‌شد و هم اینک به مشهد تغییر نام پیدا کرده بود، قرار گرفت.
دوران تیموریان (سده‌ی نهم هجری قمری) به همت شاهرخ تیموری و همسر وی گوهرشادآغا، آبادانی‌های زیادی در شهر مشهد انجام گرفت. به طوری که نخستین مسجد جامع این شهر با نام مسجد گوهرشاد در همین دوران ساخته شد.
دوران صفویه تا کنون
با روی کارآمدن خاندان صفوی عرصه‌ی تازه ای در موفقیت شهر مشهد پدیدار شد. شاه اسماعیل اول که مذهب شیعه را به عنوان مذهب رسمی کشور مستقر نمود، شهرهای مذهبی ایران یعنی قم و مشهد را در صدر اولویت‌های خود قرار داد. زیارت این شهرها توسط مردم رونق قابل توجهی به شهر آورده شد. تمامی سلاطین صفوی در توجه به خراسان و به ویژه مشهد سعی وافری داشتند.
سال ۹۹۷ هجری قمری زمان فاجعه ای برای مشهد بود. عبدالمؤمن شیبانی پس از چهار ماه محاصره مردم مشهد را مجبور به تسلیم کرد و دست به کشتار و غارت‌های وحشیانه ای زد. شاه عباس اول در سال ۱۰۰۶ هجری قمری موفق به بازپس گیری این شهر از وی شد. دوران شاه عباس اول مصادف با روزهای رونق هرچه بیشتر برای مشهد بود. از اقدامات مهم وی می‌توان به موارد زیر اشاره کرد: