جاحظیه: تفاوت میان نسخه‌ها

بدون خلاصۀ ویرایش
بدون خلاصۀ ویرایش
بدون خلاصۀ ویرایش
خط ۹: خط ۹:
| مبدأ شکل گیری =
| مبدأ شکل گیری =
| موسس = ابوعثمان عمرو بن بحر بن محبوب کنانی لیثی معروف به جاحظ
| موسس = ابوعثمان عمرو بن بحر بن محبوب کنانی لیثی معروف به جاحظ
| عقیده =   
| عقیده = آراء مختلف کلامی از قبیل: محدود بودن قدرت الهی به این صورت که قائل بود خداوند به قدرت بر ظلم، کذب، ترک اصلح و اختیار غیر‌ اصلح متصف نمی‌شود و هم‌چنین محال است مؤمنان و کودکان را وارد جهنم کند.  علی (‌علیه‌السلام)  مستحق خلافت و شهید راه حق است.
}}
 
'''جاحظیه‏''' از پیروان «ابوعثمان عمرو بن بحر بن جاحظ‌ اند» که از بزرگان «[[معتزله]]» بود.
'''جاحظیه‏''' از پیروان «ابوعثمان عمرو بن بحر بن جاحظ‌ اند» که از بزرگان «[[معتزله]]» بود.


خط ۲۰: خط ۲۰:


== آرای کلامی جاحظ ==
== آرای کلامی جاحظ ==
به اعتقاد وی به علم کلام هم از طرف عوام و هم از طرف خواص و نیز پادشاهان ستم شده است. وی همچنین فقها را که اصحاب [[فتوا]] هستند دشمنان [[علم کلام]] می‌دانست. [[عبدالکریم شهرستانی]] می‌گوید جاحظ نفی صفات را مطابق با مذهب فلاسفه می‌دانست. [[ابوالحسن اشعری]] نقل می‌کند که این شخصیت بر خلاف [[ابوالهذیل علاف]] و بر وفاق نظام و علی اسواری، قدرت [[خدا]] را محدود می‌دانست، به این صورت که قائل بود خداوند به قدرت بر ظلم، کذب، ترک اصلح و اختیار غیر‌اصلح متصف نمی‌شود و هم‌چنین محال است مؤمنان و کودکان را وارد [[جهنم|دوزخ]] کند.  
به اعتقاد وی به علم کلام هم از طرف عوام و هم از طرف خواص و نیز پادشاهان ستم شده است. وی همچنین فقها را که اصحاب [[فتوا]] هستند دشمنان [[علم کلام]] می‌دانست. [[عبدالکریم شهرستانی]] می‌گوید جاحظ نفی صفات را مطابق با مذهب فلاسفه می‌دانست. [[ابوالحسن اشعری]] نقل می‌کند که این شخصیت بر خلاف [[ابوالهذیل علاف]] و بر وفاق نظّام و علی اسواری، قدرت [[خدا]] را محدود می‌دانست، به این صورت که قائل بود خداوند به قدرت بر ظلم، کذب، ترک اصلح و اختیار غیر‌اصلح متصف نمی‌شود و هم‌چنین محال است مؤمنان و کودکان را وارد [[جهنم|دوزخ]] کند.  


جاحظ در خصوص اراده، عقیده مخصوصی دارد. او اصل اراده را به این صورت که جنسی از اعراض باشد، شاهداً و غائباً انکار می‌کند. وی اراده را درباره خداوند عبارت از عدم صحت سهو و جهل در افعال خدا و عدم جواز غلبه و قهر بر او می‌انگارد و درباره انسان در صورتی که مربوط به فعل خود او باشد، انتفای سهو و علم به فعل می‌داند و در صورتی که متعلق به فعل غیر باشد، به معنای میل نفس به آن فعل می‌شناسد.  
جاحظ در خصوص اراده، عقیده مخصوصی دارد. او اصل اراده را به این صورت که جنسی از اعراض باشد، شاهداً و غائباً انکار می‌کند. وی اراده را درباره خداوند عبارت از عدم صحت سهو و جهل در افعال خدا و عدم جواز غلبه و قهر بر او می‌انگارد و درباره انسان در صورتی که مربوط به فعل خود او باشد، انتفای سهو و علم به فعل می‌داند و در صورتی که متعلق به فعل غیر باشد، به معنای میل نفس به آن فعل می‌شناسد.  
خط ۳۶: خط ۳۶:


==عقیده جاحظ درباره اهل بیت==  
==عقیده جاحظ درباره اهل بیت==  
جاحظ حضرت علی (‌علیه‌السلام) را مستحق خلافت و [[شهید]] راه حق و قاتلش را شقی‌ترین مردم می‌دانست. جاحظ [[یزید]] را هرگز شایسته خلافت نمی‌دانست و از فسق و کفر و شرکش سخن گفته و نه تنها او را مستحق [[سب و لعن|لعنت]]، بلکه کسانی را هم که از شتم و لعن او نهی می‌کنند ملعون دانسته و در مقابل [[حسین بن علی (سید الشهدا)|امام حسین (‌علیه‌السلام)]] و [[اهل بیت|اهل‌بیت (علیهم‌السلام)]] او را مصابیح الظَّلام و اوتاد [[اسلام]] خوانده است<ref>با استفاده دانشنامه جهان اسلام، ج9، ص 20</ref>.
جاحظ حضرت علی (‌علیه‌السلام) را مستحق خلافت و [[شهید]] راه حق می‌دانست. جاحظ [[یزید]] را هرگز شایسته خلافت نمی‌دانست و از فسق و کفر و شرکش سخن گفته و نه تنها او را مستحق [[سب و لعن|لعنت]]، بلکه کسانی را هم که از شتم و لعن او نهی می‌کنند ملعون دانسته و در مقابل [[حسین بن علی (سید الشهدا)|امام حسین (‌علیه‌السلام)]] و [[اهل بیت|اهل‌بیت (علیهم‌السلام)]] او را مصابیح الظَّلام و اوتاد [[اسلام]] خوانده است<ref>با استفاده دانشنامه جهان اسلام، ج9، ص 20</ref>.


==آثار==
==آثار==
confirmed
۵٬۹۱۷

ویرایش