فصلنامه اندیشه تقریب شماره 7

فصلنامه اندیشه تقریب - شماره هفتم، تابستان 1385

نام مجله	اندیشه تقریب
صاحب امتیاز	مجمع جهانی تقریب مذاهب اسلامی
زیر نظر	[[محمد علی تسخیری	آیت‌الله محمد علی تسخیری]]
مدیر مسئول	علی‌اصغر اوحدی
شورای سردبیری	سیدحسین هاشمی، عزّالدین رضا نژاد، مرتضی محمدی
مشاوران علمی	عليرضا اعرافی؛ عباس برومند اعلم؛ سيّداحمدرضا حسينی؛ سيّدمنذر حكيم؛ سيّدهادی خسروشاهی؛ محمّدحسن زمانی؛ محمّدرضا غفوريان؛ ناصر قربان‌نيا؛ نجف لک‌زايی؛ محمدهادی يوسفی غروی.
مدیر اجرایی	محمدعلی ملاهاشم
شمارگان	7
سال نشر	سال دوم، تابستان، 1385
زبان	فارسی
ISSN	1735-7101

فصلنامه اندیشه تقریب (شماره هفتم) در دومین سال و با هدف استحكام بخشيدن به وحدت ميان مسلمانان و نيز طرح مباحث انديشه‌اى در زمينه مشكلات و چالش‌هاى فراروى جهان اسلام، در حوزه‌هاى مختلف فقهى، حقوقى، كلامى، فلسفى، تاريخى و ... منتشر شده است. این شماره در فصل تابستان سال 1385 و با اهتمام مجمع جهانی تقریب مذاهب اسلامی منتشر شده است.

سرمقاله

• موعود اسلام
  موضوع آغاز سخن این شماره را به مناسبت حلول ماه شعبان و نشر مجله در آستانه ولادت حضرت مهدی(علیه‌السلام)، موعود اسلام قرار دادیم. گرچه تبیین این موضوع و پرداختن مناسب و تفصیلی به آن، در خور سرمقاله نیست، اما یادآوری چند نکته، مورد توجه و عنایت همگان خواهد بود.

• 1ـ آموزه مهدویت در اسلام
  متون مقدس دین اسلام (کتاب وسنت) به اجمال و تفصیل از آموزه مهدویت سخن گفته است. ظهور شخصی در آخرالزمان برای برپایی قسط و عدل در زمین و حاکمیت دین الهی، از اعتقادات و باور راسخ مسلمانان است. اعتقاد به آمدن مهدی از اهل بیت پیامبر(صلی‌الله‌علیه‌وآله)، نزد عموم شیعیان هم چون رکنی ایمانی مورد اهتمام بوده و هست؛ تا جایی که گاه شیعه بودن را مساوی با اعتقاد به غیبت مهدی در این روزگار و آمدن شکوهمندش در سرانجام دانسته‌اند. گرچه نمی‌توان گفت آموزه مهدویت در میان اهل سنّت از ضروریات مذهب یا دین به شمار آمده، اما اصول مذهب سنّی و منابع روایی و کلامی آنها، این آموزه را انکار نکرده، بلکه در بسیاری از این آثار از آن یاد کرده‌اند.
  

• 2ـ مهدی باوری در منابع اهل سنت
  علاوه بر منابع روایی مهمی هم‌چون سنن ترمزی، سنن ابو داود، مستدرک صحیحین حاکم نیشابوری، مسند ابن حنبل، و سنن ابن ماجه، شمار قابل توجهی از آثار عالمان سنّی را می‌توان یافت که آموزه مهدویت را پذیرفته و نقل کرده‌اند. گذشته از عالمان صاحب قلم سنی در اعصار گذشته، شمار زیادی از دانشمندان سنّی معاصر نیز درباره آموزه مهدویت قلم زده و سخن به قبول گفته‌اند؛ از جمله: شیخ ناصر الدین البانی، از نویسندگان مجله مجمع علمی عبری در دمشق، شیخ عبدالمحسن بن حمد العباد، عضو هیئت علمی دانشگاه اسلامی مدینه (یک سخنرانی از او با عنوان عقیدة اهل السنّة و الاثر فی المهدی المنتظر منتشر شده و شیخ عبدالعزیز بن باز، مفتی وقت عربستان، بر آن توضیحاتی از سر قبول افزوده است. از وی هم‌چنین مقاله مفصلی با عنوان الرّد علی من کذّب بالاحادیث الصحیحة الواردة فی المهدی در مجله الجامعة الإسلامیة به چاپ رسیده است)، دکتر احمد محمود صبحی، مدرّس فلسفه در دانشکده ادبیات دانشگاه اسکندریه، سعید ایوب، نویسنده و متفکر مصری، در کتاب عقیدة المسیح الدّجّال فی الادیان، محمد بن احمد بن اسماعیل، نویسنده معاصر در کتاب المهدی حقیقة لاخرافة (وی فهرستی بالغ بر شصت نفر از عالمان گذشته و معاصر را که در قبول عقیده مهدویت سخن گفته یا حدیث نقل کرده‌اند ذکر می‌کند و در پی آن نیز سی و یک نفر دیگر را که احادیث مربوط به مهدی موعود را ضعیف دانسته‌اند بر می‌شمارد).
  از دیگر معاصران، دکتر محمد بیوی مهران مصری، استاد دانشکده آداب دانشگاه اسکندریه است. وی نام دوازده کتاب از علمای اهل سنت را که درباره مهدی موعود نوشته‌اند، ذکر می‌کند و مدعی می‌شود که آن چه علمای سنی دراین‌باره نوشته‌اند بیش‌تر از شیعیان است. او هم‌چنین، به عنوان شاهدی بر فراگیری و رسوخ و اصالت آموزه مهدویت، نمونه‌هایی از شعر شاعران را درباره مهدی موعود ذکر می‌کند.
  

• 3ـ تبارشناسی حضرت مهدی(علیه‌السلام)

بنابر مطالب پیش گفته، مسلمانان معتقدند پیامبر اعظم(صلی‌الله‌علیه‌وآله) در سخنان متعدّد به ظهور شخصی در آخرالزمان بشارت داده است. وی که موعود اسلام بلکه موعود سایر امم و به عنوان «منجی انسان‌ها» قلمداد شده، در روایات متواتر شیعه اثناعشری و خبرهای مستفیض اهل سنت از نسب زیر برخوردار است:
«المهدی هو: ابن الإمام الحسن العسکری، ابن الإمام علی التقی، ابن الإمام محمد التقی، ابن الإمام الرضا، ابن الإمام موسی الکاظم، ابن الإمام جعفر الصادق، ابن الإمام محمد الباقر، ابن الإمام علی السجّاد، ابن الإمام الحسین الشهید، ابن الإمام علی امیرالمؤمنین(علیهم‌السلام)[و ابن فاطمة الزهراء بنت الرسول الاعظم(صلی‌الله‌علیه‌وآله)]
این تبارشناسی حضرت مهدی است و باید در طول زمان، هم‌چنان حفظ گردد. سخن ابن حجر عسقلانی (از علمای اهل سنت) دراین‌باره قابل توجه است. وی می‌گوید:
«بر همه لازم است که نسبت به این نسب شریف اهتمام و غیرت دینی ورزند و آن را به درستی ضبط کنند تا کسی به پیامبر اسلام، جز به حق نسبت داده نشود. همواره نسب‌های اهل بیت پیامبر(صلی‌الله‌علیه‌وآله) در گذر زمان محفوظ است و شخصیت آنان که بدان واسطه از دیگران تشخیص داده می‌شوند، از دستبرد جاهلان و نااهلان مصون است. خداوند در هر زمانی به افرادی الهام می‌کند که به تصحیح آن پرداخته، اهتمام به حفظ آن نمایند».
نه تنها تبارشناسی حضرت مهدی(علیه‌السلام) به صورتی که ذکر شد، در منابع متعدّد فریقین آمده، بلکه علاوه بر شیعه اثناعشری، عدّه‌ای از دانشمندان اهل سنّت، به ولادت حضرت مهدی در نیمه شعبان 255ق. تصریح کرده‌اند. مرحوم محدّث نوری در کتاب کشف الاستار، اسامی ده‌ها نفر از نویسندگان اهل سنت که قایل به این مطلب‌اند را آورده است.
با این توصیف، روایات اندک و ضعیفی که در بعضی از کتاب‌ها نقل شده، مبنی بر آن که مهدی موعود(علیه‌السلام) از فرزندان عباس عموی پیامبر(صلی‌الله‌علیه‌وآله) است، از جایگاه متقنی برخودار نیست؛ چنان که روایاتی که از نام پدر مهدی به عبدالله تعبیر کرده‌است، دارای ضعف سندی است و این روایات قلیل در برابر کثرت نقل مخالف قابل اعتنا و اعتماد نمی‌باشد.

• 4ـ وظایف مهدی باوران
  شایسته به نظر می‌رسد که برخی از وظایف کلی مهدی باوران در عصر قبل از ظهور، به اجمال یادآوری شود:
  الف) ضرورت تعمیق پیوندهای عاطفی ـ دینی با موعود اسلام از راه‌های گوناگون؛
  ب) تحقق امنیت روانی با تأکید بر انتظار «منجی موعود» و رسیدن به ساحل سبز و امن امید؛
  ج) برخورداری از ویژگی‌های سخت منتظران همانند: آراستگی به عدالت و تقوا، آراستگی به بردباری و پایداری، بهره‌مندی از دین‌شناسی بنیادین، لزوم اصلاح‌طلبی و ظلم‌ستیزی، تلاش در توسعه فرهنگ مهدویت و... ؛ د) مقابله با توطئه‌های بیگانگان و استکبار جهانی علیه «مهدی باوری»؛ نمونه‌هایی از این دست توطئه‌ها چنین است: 1ـ دخالت مستقیم و حمایت از پروسه «شخصیت‌پردازی و مهدی‌تراشی مانند جریان مهدی الصومال در آفریقا، جریان میرزا علی محمد شیرازی معروف به باب در ایران، میرزا غلام احمد قادیانی در پاکستان، سید محمد جونیوری در هند و محمد بن عبدالله قحطانی در حجاز؛ 2ـ تخریب پایه‌های فکری «مهدی باوری» از طریق ژست‌های علمی و به ظاهر شرق شناسی افرادی همانند: فان فلوتن، گلدزیهر یهودی، ولهوسن، پروکیلمن و دونالدس و... ؛ 3ـ پرورش و حمایت از خودباختگان سرسپرده در کشورهای مختلف مانند احمد کسروی، شریعت سنگلجی، سلمان رشدی، و احمد الکاتب و... ؛ 4ـ انتشار تبلیغات مسموم رسانه‌ای و ساختن فیلم‌های سینمایی و حتی اسباب‌بازی بچه‌ها برای خشن و مشوّه جلوه دادن اسلام و آموزه مهدویت در آخرالزمان؛ 5ـ تحریف اندیشه ناب «مهدویت از طریق ارایه مقالات به ظاهر تحقیقی در کتاب‌های معتبر و پرمخاطبی که در گستره جهانی انتشار می‌یابد، مانند مقالات نشریافته در دایرة المعارف بین‌المللی؛
  Encyclopaedia_Britannica,_V14 هـ) طرح علمی مباحث مهدویت در ابعاد اعتقادی، اجتماعی، سیاسی، تاریخی و فرهنگی برای اقشار مختلف جامعه؛
  و) آسیب‌شناسی مهدی‌باوری و ارایه راه‌های مقابله با آن از سوی فرهیختگان.
  

مقالات اندیشه‌ای

1. مشکلات جهان اسلام و درمان آن در پرتو جهانی‌سازی (مقاله)/ [[محمد علی تسخیری

|آیت‌الله محمد علی تسخیری]]

1. استراتژی تقریب (مقاله)/ دکتر محمدرضا رضوان طلب
2. نگاهی به جنبش نرم‌افزاری قرآن کریم در رشته تاریخ و پی آمدهای آن (مقاله)/ سیدمنذر حکیم
3. الگوهای اعتمادساز در روابط بین‌المللی با تأکید بر کشورهای اسلامی خلیج فارس (مقاله)/ دکتر مرتضی شیرودی
4. نقش عالمان دین در ایجاد همبستگی پیروان مذاهب اسلامی (مقاله)/ محمدحسین فصیحی

پیشگامان تقریب

• أ. سید محسن بن عبدالکریم امین عاملی شقراوی (بلندای استقامت) (مقاله) / رحیم ابوالحسینی
• ب. عبدالمجید سلیم (مرزبان شریعت) (مقاله) رحیم ابوالحسینی

سرزمین‌های جهان اسلام

• سودان پهناورترین کشور جهان اسلام (مقاله) / ع. ر ـ امیردهی

گزارشی از یک کتاب

• معرفی دو میراث مکتوب غربیان در نقد دموکراسی (معرفی و نقد کتاب) / دکتر مرتضی شيرودی

اخبار فرهنگی

• بیانیه مجمع جهانی تقریب مذاهب اسلامی درباره حملات ددمنشانه صهیونیست‌ها
  بار دیگر حملات رژیم صهیونیستی در نوار غزه و کشته شدن غیر نظامی‌های فلسطین از جمله زنان و کودکان فلسطینی، سند دیگری از ظلم و جنایت علیه مسلمانان بر صفحه تاریخ به ثبت رساند. امروز اسرائیل با پای‌بند نبودن به تعهدات خود در خروج از غزه و در اختیار داشتن تجهیزات و بمب‌های هسته‌ای، امنیت جهان به ویژه خاورمیانه را به خطر انداخته و نه تنها برای فلسطین بلکه برای جهان نگرانی و مشکل ایجاد کرده‌است.
  مقاومت و پایداری مردم فداکار و حماسه آفرین فلسطین، هوشیاری، یک‌پارچگی، اتحاد، همبستگی مسلمانان و اراده آنان برای دفاع از استقلال، آزادی، تمامیت ارضی و حفظ هویت یک‌پارچه اسلامی و بیداری جهان اسلام، اجرای اهداف شیطانی و توطئه‌های آمریکا و صهیونیست را در پی‌گیری طرح خاورمیانه بزرگ بی‌اثر و ناکام خواهد ساخت.
  امروز وظیفه مسلمانان جهان است که یک دل و یک صدا حمایت خود را از قدس شریف وحکومت منتخب مردم مظلوم فلسطین اعلام نمایند و اعمال خشن و وحشیانه اسرائیل غاصب و سیاست خصمانه حامیان اشغالگران قدس شریف به ویژه شیطان بزرگ را باز گو کنند و پیامدهای اسف بار رفتار ضد اسلامی و غیر انسانی اسرائیل در ابعاد سیاسی، فرهنگی و اجتماعی را گوشزد نمایند.
  مجمع جهانی تقریب مذاهب اسلامی، ضمن محکوم نمودن اقدامات اخیر رژیم صهیونیستی بر ضد فلسطینیان یادآور می‌شود که اسرائیل در مورد غزه یک گام جلو آمد، اما چندین گام به عقب برگشت و با حمله ددمنشانه به فلسطینیان تعهدات خود را نقض کرد. این مجمع هم‌چنین از سازمان‌های حامی حقوق بشر و در رأس آنها سازمان ملل متحد ونیز سازمان کنفرانس اسلامی و دولت‌های مسلمان خواستار پی‌گیری مجدانه این امر و جلوگیری از پایمال شدن خون مظلومان است.
  

• مجمع جهانی تقریب مذاهب اسلامی حملات رژیم صهیونیستی به جنوب لبنان را محکوم کرد
  بار دیگر رژیم غاصب اسرائیل با وحشی‌گری هر چه تمام‌تر و با زیر پا گذاشتن تعهدات انسانی و بین‌المللی، امنیت جهان و به ویژه خاورمیانه را به خطر انداخته و با حمله وحشیانه از زمین، هوا و دریا به جنوب لبنان و مورد هدف قرار دادن مناطق مسکونی، فرودگاه بین‌المللی بیروت و سایر ساختمان‌ها و مراکز زیربنایی و به شهادت رساندن جمع زیادی از مردم این کشور، نه تنها برای فلسطین و لبنان، بلکه برای جهان ایجاد نگرانی و مشکل نموده‌است.
  حمایت آمریکا و غرب و سکوت مرگ بار جهان اسلام و عرب، موجب گستاخی بیش از پیش این رژیم شده‌است که با اقدام‌های توسعه‌طلبانه و حملات نظامی به نوار غزه و جنوب لبنان و در پیش گرفتن سیاست ترور شخصیت‌های فلسطینی، خود را در معرض منفورتر شدن در بین جهانیان قرار داده‌است.
  امروز اگر اعمال وحشیانه اسرائیل با واکنش سخت و عملی کشورهای اسلامی روبه رو نشود، این رژیم به ادامه جنایات و اقدام‌های ددمنشانه تشویق می‌شود، به همین جهت جهان اسلام باید با حفظ وحدت و یک‌پارچگی و بسیج همه نیروهای خود به حمایت گسترده از مردم فلسطین و لبنان بپردازد و بیش از گذشته برای نابودی این رژیم اشغال‌گر تلاش نماید.
  مجمع جهانی تقریب مذاهب اسلامی با محکوم نمودن این اعمال و ابراز نگرانی شدید از اوضاع بحرانی خاورمیانه در پی تنش‌آفرینی رژیم صهیونیستی در لبنان و غزه، خواستار توقف این وضعیت و عکس‌العمل سریع مجامع بین‌المللی و کشورهای اسلامی در مقابله با تهاجم رژیم غاصب صهیونیست می‌باشد.
  

• برگزاری اولین کنفرانس بین‌المللی «حقوق و مسئولیت‌های زن در نظام اسلامی» در تهران
  نخستین کنفرانس بین‌المللی «حقوق و مسئولیت‌های زن در نظام اسلامی» روزهای 24 و25 تیرماه سال جاری به مدت دو روز و با حضور اندیشمندان و فرهیختگان داخلی و خارجی، در سالن همایش‌های بین‌المللی صدا و سیما و به همت مجمع جهانی تقریب مذاهب اسلامی، مرکز امور زنان و خانواده و شورای فرهنگی اجتماعی زنان برگزار شد.
  گفتنی است درابتدای این کنفرانس پیام دکتر احمدی‌نژاد، رییس‌جمهوری اسلامی ایران، قرائت گردید و در مراسم اختتامیه نیز آقای حداد عادل رییس مجلس شورای اسلامی سخنرانی نمود.
  این کنفرانس با صدور بیانیه زیر به کار خود پایان داد:
  1. نظر به اهمیت موضوع، شرکت‌کنندگان در این اجلاس بر مصوبات بین‌المللی اسلامی در‌این‌باره طبق سندهای ذیل تأکید می‌نمایند:
  الف: بیانیه اسلامی حقوق بشر؛
  ب: بیانیه حقوق زن هشتمین اجلاس کنفرانس سران کشور‌های اسلامی در تهران؛
  ج: مصوبات مجمع جهانی فقه اسلامی و از جمله مصوبه شماره 59 (8/17) و ضرورت توجه لازم به آن؛
  2. ضرورت ادامه مطالعه بیانیه پیشنهادی از طرف اعضا به منظور:
  الف: حصول اطمینان نسبت به احکام صادره در این مورد و میزان انطباق آن با موازین شریعت اسلامی؛
  ب: ساختار بیانیه باید ساختاری قانونی و به دور از هر گونه شائبه تکرار و ابهام باشد؛
  ج: بیانیه دو مرحله ذیل را مورد توجه قرار دهد:
  اول: جایگاه حقوق و مسئولیت عموم زنان از نظر اسلام؛
  دوم: جایگاه حقوق و مسئولیت زنان مسلمان از نظر اسلام.
  3. به منظور تحقق اهداف کنفرانس در مجمع جهانی تقریب مذاهب اسلامی دبیرخانه دائم دایرگردد.
  4. در عرصه‌های سیاسی کنفرانس خاطر نشان می‌سازد:
  الف: کنفرانس ضمن حمایت کامل خود از مقاومت شجاعانه اسلامی در فلسطین و لبنان، تجاوزهای ناجوانمردانه صهیونیست‌ها به این دو کشور را شدیداً محکوم نموده و از جامعه جهانی خواستار پایان دادن به این تجاوزها است؛
  ب: شرکت‌کنندگان در کنفرانس، همه اقشار ملت عراق را به وحدت و همدلی و ازبین بردن بهانه حضور دشمن در خاک خود فرا می‌خواند و خواستار تلاش بیش‌تر آنان برای پایان بخشیدن به اشغال خاک عراق می‌باشد؛
  ج: کنفرانس از حق جمهوری اسلامی ایران برای دست‌یابی به تکنولوژی مسالمت‌آمیز هسته‌ای پشتیبانی می‌کند؛
  د:کنفرانس ضمن حمایت از وحدت و یک‌پارچگی ملت سومالی، نسبت به بازگشت اشغال‌گران هشدار داده و خواهان بازسازی نهادهای آن کشور می‌باشد.
  

• برگزاری هفدهمین اجلاس مجمع بین‌المللی فقه اسلامی در اردن
  هفدهمین اجلاس مجمع بین‌المللی فقه اسلامی وابسته به سازمان کنفرانس اسلامی به منظور تقویت و ارتباط فکری میان علمای مسلمان، تبادل آرای مسلمانان و وحدت آنها و ارایه چهره صحیح اسلامی در یک نشست پنج روزه از سوم تا هفتم تیر (24 ژوئن تا 28 ژوئن) و با حضور یک صد تن از فقها و علمای مذاهب فقهی از 44 کشور اسلامی در امان پایتخت اردن برگزار شد.
  در این اجلاس، موضوعاتی نظیر «موضع اسلام درباره تندروی و غلو»، «وحدت مذاهب»، «مسایل زنان»، «تروریسم و فتوا» و «شروط و آداب روابط کشورهای اسلامی با کشورهای دیگر» در دستور کار بود و از ایران، آیت‌الله تسخیری دبیرکل مجمع جهانی تقریب، آیت‌الله واعظ زاده خراسانی عضو شورای عالی مجمع، آیت‌الله جواهری از اساتید حوزه علمیه قم و حجت‌الاسلام والمسلمین مبلغی مدیر مرکز تحقیقات قم در این اجلاس حضور داشتند.
  به گزارش روابط عمومی مجمع جهانی تقریب مذاهب اسلامی، آیت‌الله تسخیری با سخنرانی پیرامون «پای‌بندی مسلمانان به اصول و مقتضیات در خارج از کشورهای خود» در دومین جلسه علمی اجلاس مجمع فقه اسلامی، گفت: اندیشه ناب اسلامی در اعتدال و میانه روی تبلور یافته که در یک سوی آن جریان سکولار و بی تفاوتی نسبت به اوضاع و سرنوشت امت اسلامی و در سوی دیگر تندروی‌های تروریستی قرار گرفته‌است.
  دبیرکل مجمع در ادامه ضمن ارایه تعریف تروریسم، گفت: جهاد بر پایه ضوابط اخلاقی و در چارچوب پی گیری اهداف انسانی تنظیم و تشریح شده و به همین جهت نه تنها از دایره فعالیت‌های تروریسم بیرون است بلکه به‌عنوان سدی مقاوم و محکم در برابر تروریسم و خطرات آن به شمار می‌آید.
  وی با بیان اینکه آمریکا با هم‌دستی اسرائیل رهبری فعالیت‌های تروریستی را در جهان در دست دارد، تصریح کرد: آمریکا این نقش را در قالب مبارزه با تروریسم و رهبری این جریان پی‌گیری و دنبال می‌کند. در جلسه دوم، شرکت‌کنندگان بر حق ایران نسبت به برخورداری از فناوری هسته‌ای تأکید نموده و نتایج آن را برای جهان اسلام سودمند توصیف کردند.
  گفتنی است شرکت‌کنندگان در این اجلاس، در بیانیه پایانی خود به نکات زیر اشاره کردند:
  دعوت مسلمانان به توحید کلمه و در پیش گرفتن مواضع واحد و احترام گذاشتن به هم؛
  مجال دادن به هر نقد و گفت‌وگوی سازنده میان مذاهب اسلامی؛
  ضرورت نشر و تعمیم آگاهی نسبت به اعتدال و میانه روی از هر طریق ممکن و با بهره‌گیری از تمام نهادهای فعال در زمینه تقریب مذاهب اسلامی؛
  ضرورت شناسایی و فعال سازی ابزارهای ایجاد وحدت اسلامی در زمینه‌های فرهنگی، اجتماعی و اقتصادی؛
  ضرورت آموزش فقه وحدت اسلامی در دانشگاه‌ها و دبیرستان‌ها؛
  تحریم فعالیت‌های تروریستی در تمامی اشکال؛
  متمایز بودن مقاومت مشروع و متکی بر امور پذیرفته شده از نظر دین، از جرایم تروریستی؛
  ضرورت حل مشکل تروریسم از طریق برخورد ریشه‌ای با آن؛
  حرمت تکفیر اتباع مذاهب هشت گانه (مذاهب چهارگانه اهل سنت، مذهب جعفری، مذهب زیدی، مذهب اباضی و ظاهری)؛
  حرمت افتاء بدون فراهم بودن شرایط آن؛
  تأسیس مرکز اطلاعاتی در مورد اقلیت‌های مسلمان؛
  مجاز بودن مشارکت مسلمانان در فعالیت‌های اجتماعی، سیاسی و اقتصادی در کشورهای غیر اسلامی، مشروط به مغایر نبودن آن با ضوابط اسلامی و لطمه نزدن این مشارکت به هویت و شخصیت اسلامی آنان؛
  ضرورت پایان دادن به اشغال در عراق؛
  محکوم نمودن اعمال تروریستی در عراق و انفجارهایی که انسان‌های بی‌گناه را در مساجد و عتبات مقدسه به خاک و خون می‌کشاند؛
  محکوم نمودن تلاش‌هایی که در عراق با هدف برانگیختن اختلافات طایفه‌ای و ایجاد بحران‌های مذهبی در حال انجام است؛
  دعوت از همه عراقی‌ها برای استقبال از فعالیت‌های سیاسی در قالب نهادهای رسمیِ شکل گرفته از انتخابات اخیر.
  

• برگزاری کنگره بین‌المللی بزرگداشت علامه سید «عبدالحسین شرف‌الدین» در لبنان
  

کنگره بین‌المللی بزرگداشت علامه سید عبدالحسین شرف‌الدین به مدت سه روز (29ـ27اردیبهشت ماه) و در پنج محور «شرف‌الدین منادی وحدت مسلمانان و ادیان الهی، گفت‌وگو به عنوان روشی برای تعامل با اختلاف، پایه‌های اجتهاد و عوامل مؤثر در نزدیک شدن دین‌ها و مذهب‌ها، پایه گذاری تمدنی و اندیشه اجتماعی سیاسی و آبشخور فقه و کلام در مطالعات قرآن و سنت پیامبر» در تالار یونسکو و نیز در تالار همایش‌های هتل «ماریوت» بیروت برگزار شد.
سی دین پژوه و نویسنده از کشورهای مختلف جهان اسلام از جمله ایران، لبنان، عراق، مصر، عربستان، مغرب، افغانستان، بحرین، نیجریه، اندونزی، یمن و استرالیا به طرح آرا، یافته‌ها و پژوهش‌های خود پرداختند. هم‌چنین در آیین گشایش این کنگره، پیام مقام‌های بلندپایه سیاسی ایران و لبنان درباره اهمیت و ابعاد شخصیت علامه شرف‌الدین و آثار و عملکرد وی خوانده شد.
علامه شرف‌الدین با درایت و دانایی خود پیش از درگذشتش در دهه 1960از امام موسی صدر دعوت کرد تا از ایران به لبنان مهاجرت کند و مسئولیت رهبری شیعیان این کشور را برعهده گیرد.
این اقدام و انتخاب شایسته شرف‌الدین باعث شد که امام موسی صدر از آن دهه تا زمان ربوده شدنش در لیبی بتواند خدمات بزرگی به مردم لبنان ارایه کند.
علامه شرف‌الدین نزدیک به 40 اثر علمی در موضوع‌های مختلف از خویش به جا گذاشته است.
کنگره بین‌المللی علامه شرف‌الدین با تلاش مجمع جهانی تقریب مذاهب اسلامی، دفتر تبلیغات اسلامی حوزه علمیه قم، سازمان فرهنگ و ارتباطات اسلامی، مجمع جهانی اهل بیت(علیهم‌السلام)و مجمع جهانی علوم اسلامی برگزار گردید.

• «اسلام هراسی» پدیده‌ای روز‌افزون در اروپا
  

مدیر مسئول روزنامه «بولیتیکن» پدیده اسلام هراسی را مشکلی بزرگ و روزافزون در غرب عنوان کرد.
به گزارش خبر گزاری قرآنی ایران (ایکنا) به نقل از پایگاه اطلاع رسانی «نسیج»، «تورسایدینفان» مدیر مسئول روزنامه «بولیتیکن» دراین باره گفت: امروزه اسلام هراسی در غرب پدیده‌ای مشکل برانگیز برای مسلمانان شده‌است.
وی ضمن بیان این مطلب که انتشار کاریکاتورهای اهانت‌آمیز به پیامبر اکرم(صلی‌الله‌علیه‌وآله) مشکل اصلی مسلمان نبوده، افزود: مشکل اصلی، ترس غربی‌ها از اسلام و عدم توانایی مقابله آنان با پدیده اسلام هراسی است.
وی در ادامه تصریح کرد: شیوه برخورد حکومت دانمارک با بحران بی‌حرمتی به پیامبر اکرم(صلی‌الله‌علیه‌وآله)بیان‌گر عدم اهتمام این حکومت به جهان اسلام به ویژه شهروندان مسلمان دانمارکی است. او هم‌چنین ضمن بیان این مطلب که تبلیغات سوء زیادی علیه اسلام می‌شود، گفت: شیوه برخورد رسانه‌های غربی اروپا با مسلمانان نیز بسیار ناپسند است.
وی در ادامه، تنها راه حل مقابله با پدیده اسلام هراسی را وارد کردن فشار به حکومت به منظور پاک سازی اذهان در مورد اسلام عنوان کرد.
قابل ذکر است که دانمارک تنها کشور اروپایی است که در آن حتی یک مسجد برای انجام فرایض دینی مسلمانان وجود ندارد.

• نجف اشرف بزرگ‌ترین دانشگاه جهان اسلام

محققان و مقامات مذهبی و سیاسی عراق برای بزرگداشت مقام آیت‌الله محمد باقر حکیم و نقش شهر نجف اشرف در اعتلای فرهنگ اسلامی گردهم آمدند.
به گزارش خبرگزاری شبستان به نقل از جعفری نیوز، با حضور جمعی از مراجع و مسلمانان شیعه، کنفرانسی در شهر نجف اشرف برگزار شد.
در این همایش که به میزبانی اتحادیه شهید محراب عراق برگزار شد علاوه بر بررسی نقش این شهر مقدس در جهان اسلام، مقام شهید محراب آیت‌الله سید محمد باقر حکیم نیز گرامی داشته شد.
در این گردهمایی عنوان شد نجف اشرف با گردآوردن مراجع و محققان برجسته اسلامی در طول تاریخ جایگاه مهمی در جهان اسلام داشته و می‌توان از آن به عنوان دانشگاه اسلام یاد کرد.
بعد از شهادت آیت‌الله سید محمد باقر حکیم در بمب‌گذاری نماز جمعه، اتحادیه‌ای با نام شهید محراب در عراق تشکیل شد که فعالیت‌های خود را به تبلیغ و حفظ آثار و مقام آیت‌الله سید محمد باقر حکیم اختصاص داده است.

• تجلیل از نقش مؤثر عبدالعزیز سعود البابطین در تقریب بین ادبای عرب و فارس
  دبیرکل مجمع جهانی تقریب مذاهب اسلامی در مراسم تجلیل از عبدالعزیز سعود البابطین شاعر و ادیب کویتی که در تاریخ بیست و ششم خرداد انجام شد، ضمن تشکر از تلاش‌های بی دریغ وی در زمینه اشاعه و اعتلای زبان عرب گفت: عبدالعزیز سعود البابطین نقش مؤثری در معرفی شعرای ایران و زبان و ادبیات فارسی به جهان عرب وتقریب بین ادبای عرب زبان و فارسی داشته است.
  به گزارش روابط عمومی مجمع جهانی تقریب مذاهب اسلامی، آیت‌الله تسخیری دبیرکل مجمع در این مراسم گفت: امید داریم با توسعه و گسترش روابط فرهنگی فیمابین و اهتمام مؤسسه فرهنگی بابطین به ادبیات و ترویج شعر و نو آوری ادبی و تلاش دیگر مؤسسه‌های فرهنگی کویت در توسعه روابط میان ملت‌ها، هر چه بیش‌تر با فرهنگ و ادب یک‌دیگر آشنا شویم.
  وی با بیان اهتمام جدی جمهوری اسلامی ایران به زبان عربی افزود: زبان عربی در قانون اساسی جمهوری اسلامی ایران پس از زبان فارسی از اهمیت زیادی بر خورداراست.
  عبدالعزیز سعود البابطین مؤسس مرکز علمی و فرهنگی بابطین نیز در این مراسم گفت: مجمع جهانی تقریب مذاهب اسلامی نقش مهمی در جلو گیری از بروز فتنه و آشوب در جهان اسلام دارد.
  وی در ادامه تصریح کرد: توطئه‌هایی که امروزه صهیونیسم و غرب از آن حمایت می‌کنند، خطر بزرگی برای منطقه به شمار می‌رود و امیدواریم اندیشمندان، سیاست‌مداران و مسئولین این خطر بزرگ را درک نمایند تا ملت‌های مسلمان بتوانند در صلح، آرامش و امنیت زندگی کنند.
  مؤسسه عبدالعزیز سعود البابطین مرکزی فرهنگی اسلامی است که سالانه با برپایی همایش‌های متعدد، سعی در شناساندن و معرفی آثار برتر ادبی شاعران اسلامی نموده و در چاپ و نشر کتب ادبی فعالیت چشم‌گیری دارد.
  

• رهبران ادیان جهان، سران کشورهای صنعتی جهان (G 8) را به پای‌بندی به ارزش‌های دینی دعوت می‌کنند.
  نشست مقدماتی رهبران ادیان جهان در روز چهارم و پنجم خرداد ماه به دعوت شورای عالی روابط ادیان فدراسیون روسیه در مسکو برگزار شد.
  به گزارش روابط عمومی مجمع جهانی تقریب مذاهب اسلامی، در این نشست که نمایندگان ادیان جهانی اسلام، مسیحیت، یهود، بوداییسم، هندویسم وکنفوسیوس از 28 کشور جهان حضور داشتند معاون بین‌الملل مجمع جهانی تقریب مذاهب اسلامی به نمایندگی از کشورمان حضور یافت.
  شرکت‌کنندگان در این نشست مقدماتی پیش نویس سندی را آماده کردند که قرار است از سوی رهبران ادیان جهان خطاب به سران کشورهای بزرگ صنعتی جهان (G 8) ارسال و توسط پاتریاک آلکسی دوم رهبر کلیسای ارتدوکس روسیه در اجلاس آنان قرائت گردد.
  در پیش نویس نامه رهبران ادیان، ضمن تأکید بر نقش دین و اعتقادات دینی در زندگی بشر و جوامع انسانی، از سران کشورهای صنعتی خواسته شده است به مسئولیت دینی و ارزش‌های اعتقادی در جامعه مدرن امروز توجه نمایند.
  در این نامه هم‌چنین سران کشورهای صنعتی به احترام به مقدسات دینی، حمایت از ارزش‌های نظام خانواده، اخلاق فاضله انسانی، محیط زیست، توجه به گفت‌وگوی ادیان و تمدن‌ها دعوت شده و از خطرات تروریسم، تسلیحات کشتار جمعی، جهانی‌سازی، فقر ومحرومیت، بیماری‌های خطرناک و... بر حذر داشته شده‌اند.
  شایان ذکر است سران کشورهای (G 8)در تیر ماه امسال در سن پترزبورگ برای بررسی مسایل جهانی گردهم آمدند و رهبران ادیان بزرگ جهانی هم دو روز قبل از برگزاری اجلاس (G 8) گردهم آیی بزرگ خویش را برگزار نمودند. آیت‌الله تسخیری دبیرکل مجمع جهانی تقریب مذاهب اسلامی از جمهوری اسلامی ایران در اجلاس رهبران ادیان حضور یافت.
  اجلاس کارشناسی و مقدماتی ادیان جهان قصد دارد پیام ادیان جهان را علاوه بر سران کشورهای صنعتی، برای کوفی عنان دبیرکل سازمان ملل متحدد نیز ارسال نماید.
  

• برگزاری اجلاس بین‌المللی رهبران ادیان جهان در مسکو
  اجلاس بین‌المللی رهبران دینی جهان، سیزدهم و چهاردهم تیر ماه با حضور رهبران و نمایندگان دینی عالی رتبه، با دعوت شورای عالی روابط ادیان فدراسیون و رئیس شورای مفتیان روسیه در مسکو تشکیل شد. در این اجلاس، موضوعاتی چون حفظ گفت‌وگو میان تمدن‌ها و مقاومت علیه عدم تساهل، تساهل فرهنگ‌ها و ادیان، راه‌های تحقق صلح و ایجاد نظام عادلانه جهانی، رویارویی با تهدیدات تروریسم و افراط‌گرایی بررسی گردید.
  شرکت کنند گان در این همایش تأکید کردند که وظایف روحانیت نه تنها هدایت و تربیت و رشد فضایل و سجایای اخلاقی، بلکه تلاش برای جلو گیری از سوء‌استفاده از دین به عنوان عامل تزویر و ریا است تا دین قدرت خود را از دست ندهد.
  به گزارش روابط عمومی مجمع جهانی تقریب مذاهب اسلامی، رهبران و نمایند گان ادیان از 140 کشور جهان، کثرت گرایی، گفت‌وگو و همکاری میان ادیان را بهترین راه‌حل مشکلات جهانی دانستند.
  آنها هم‌چنین انحصاری گری، نژاد پرستی، تروریسم، دوری از معنویت و افراط‌گرایی را بزرگ‌ترین تهدید جهان امروز اعلام نمودند.
  آیت‌الله تسخیری دبیرکل مجمع جهانی تقریب مذاهب اسلامی، به عنوان نماینده جهان اسلام، در این همایش گفت: کوتاه‌ترین راه برای حل اختلافات و همکاری‌های ادیان، تساهل و تسامح و احترام متقابل است.
  وی در این همایش، اعتلای کلمه حق، عمق بخشیدن به عدالت، افزایش سطح معنویت و معلومات را وظیفه ادیان در جهان معاصر خواند.
  دبیرکل مجمع جهانی تقریب مذاهب اسلامی، تصریح کرد: امام خمینی(رحمة‌الله) دعوت بر عقلانیت، همکاری و گفت‌وگو را سر لوحه تعلیمات خود قرار داده و این‌ها مواردی بود که در نامه معروف وی به رهبر شوروی منعکس شده بود.
  

احمد بدر الدین حسون مفتی سوری نیز در سخنان خود، بحران معنویت را ریشه همه مشکلات جهانی خواند و گفت: ظلم و ستمی که به مردم عراق و فلسطین می‌شود با رسالت همه پیامبران مغایرت دارد.
هم‌چنین راویل عین الدین مفتی مسلمان روسیه بی‌عدالتی و فقر را تهدید بشریت خواند. وی گفت: سیاست یکه تازی و تک قطبی بودن جهان از عوامل اصلی مناقشات عراق، فلسطین و افغانستان و بحران تصنعی پیرامون برنامه هسته‌ای ایران است.
عبدالله معتوق وزیر اوقاف و امور اسلامی کویت نیز در این همایش با اشاره به ضرورت تعمیق و تثبیت نقاط مشترک میان ادیان آسمانی، گفت: تقریب میان تمدن‌ها وادیان به منظور اشاعه فرهنگ صلح، محبت و آرامش در جهان، ضرورتی غیر قابل انکار است.
در ادامه این همایش هم‌چنین رهبران ادیان از کشورهای چین، آلمان، ارمنستان، رومانی و کویت سخنرانی کرده و بر دعوت به ائتلاف و گفت‌وگوی ادیان تأکید نمودند.
قابل ذکر است، چندی پیش ولادیمیر پوتین رئیس‌جمهوری روسیه، نیز در دیدار با رهبران جوامع دینی آذربایجان، از سیاست ترویج گفت‌وگوی بین ادیان حمایت کرده و تأکید کرده بود که این اجلاس در عصر فعلی برای تقویت ارزش‌های اخلاقی و معنوی که در تمام ادیان وجود دارد، بسیار مهم محسوب می‌شود، از این رو آمادگی خود را برای حمایت از پیشنهاد پاتریاک آلکسی دوم، رهبر روحانی کلیسای ارتدکس روسیه در برگزاری نشست جهانی رهبران دینی در مسکو اعلام کرده بود.

• برگزاری دومین کنفرانس بین‌المللی متفکران واندیشمندان اسلامی در اندونزی
  دومین اجلاس بین‌المللی «علمای جهان اسلام» باعنوان «احیای اسلام به عنوان رحمت برای جهانیان» به منظور برپاداشتن عدالت و صلح جهانی و بررسی آینده مسلمانان خاورمیانه و راه‌های خروج امت اسلام از بحران‌های اخیر، با موضوعات تناقضات جهانی، بی عدالتی و فقر، دین گرایی و حرکت اقتصادی، اجتماعی و آموزشی، به عنوان راه کارهایی برای تحول، به مدت سه روز، از سی‌ام خرداد تا یکم تیر، و با سخنرانی لسیوسیلوبامبانگ یوهویرنو رئیس‌جمهور اندونزی آغاز به کار کرد.
  به گزارش روابط عمومی مجمع جهانی تقریب مذاهب اسلامی، رئیس‌جمهور اندونزی، در مراسم افتتاحیه این اجلاس و در جمع علما، روحانیون و رهبران برجسته دینی از 45 کشور اسلامی به ویژه از کشورهای عضو سازمان کنفرانس اسلامی، با تأکید بر همکاری و وحدت بین کشورهای اسلامی، هم‌گرایی و همبستگی را از اصول اساسی پیشرفت و توسعه کشورهای اسلامی دانست و نمونه بارز این همکاری را کمک کشورهای اسلامی در واقعه سونامی و زلزله جنوب شرقی آسیا نام برد.
  در ادامه این کنفرانس، بداوی نخست‌وزیر مالزی، امیر غازی بن محمد نماینده پادشاه اردن و نماینده پاپ رهبر کاتولیک‌های جهان نیز سخنرانی کردند.
  در این همایش،320 اندیشمند مسلمان شرکت‌کننده از 53 کشور جهان از حقوق مسلّم کشورهای اسلامی در استفاده صلح‌آمیز از انرژی هسته‌ای حمایت کردند و در بیانیه خود با ارایه 37 پیشنهاد برای انعکاس عکس‌العمل علما و اندیشمندان مسلمان در برابر تعرضات متعدد جهانی شدن، رفع بحران‌های بین‌المللی، ایجاد قدرت‌های اقتصادی و آموزشی و فعال سازی امور با سازمان کنفرانس اسلامی، ریشه‌کنی فقر و پیشرفت آموزشی و اجتماعی و جهت‌گیری‌های آینده، بر حق مسلّم و انکار نشدنی همه کشورها در استفاده از انرژی هسته‌ای برای توسعه تحقیقات، تولید و دیگر مقاصد صلح‌آمیز تأکید کردند.
  تلاش برای پر کردن شکاف میان مکاتب اسلامی به منظور تقویت وحدت مسلمانان، تشویق سازمان‌های مدنی در راستای مشارکت در امور اقتصادی و اجتماعی برای احقاق حقوق جوامع مسلمان و ایجاد نظام پولی مستقل در ICSIبرای همکاری اقتصادی میان کشورهای مسلمان از بندهای دیگر مورد تأکید در این بیانیه است.
  در آخرین روز این کنفرانس آیت‌الله تسخیری در کمیته مذهبی این کنفرانس طی سخنانی گفت: در نقاطی از جهان تفاوت‌های موجود در شناخت از اسلام به منشأ برخی درگیری‌ها تبدیل شده است.
  دبیرکل مجمع افزود: اسلام روحیه اخوت وبرادری را در میان مسلمانان آموزش می‌دهد و انتظار می‌رود این روحیه سرمایه گران‌بهایی برای ایجاد سعادت، هو شیاری و بیداری مسلمانان باشد. وی از اینکه تحقق این روحیه با تشتت فرهنگی، مذهبی و دولتی روبه‌رو است ابراز تأسف کرد.
  در حاشیه این اجلاس، آیت‌الله تسخیری با حضور در سمینار همبستگی مذاهب اسلامی در دانشگاه اسلامی شهر باندوگ و مرکز فرهنگی جاکارتا، در جمع زیادی از مسلمانان پیرامون شخصیت حضرت فاطمه(علیها السلام)سخنرانی کرد.
  

• مجمع جهانی تقریب مذاهب اسلامی حمله به مسجد براثا را محکوم کرد.
  

بار دیگر دست پلید و جنایت‌کار آمریکا از آستین تروریست‌های وابسته، بیرون آمد و چهره زشت و اغراض شیطانی خود را با انفجار انتحاری در مسجد براثا و کشتار ملت مظلوم و مسلمان در مکان‌های مذهبی و دینی عراق به نمایش گذاشت و کینهورزی خود را نسبت به اسلام و امت اسلامی ابراز داشت.
امروز آمریکا و انگلیس تحقق نقشه‌های خود را در دخالت در امور عراق به بهانه تشکیل حکومت منتخب عراق و دامن زدن به اختلافات مذهبی می‌بینند، از این رو بر ملت عراق است که با حفظ هوشیاری، وحدت و حرکت در مسیر مرجعیت آگاه، توطئه‌های آنان را خنثی کنند.
مجمع جهانی تقریب مذاهب اسلامی با اعلام انزجار شدید و محکوم نمودن این حوادث، اعلام می‌دارد بهترین راه مقابله اساسی و ریشه‌ای با این گونه حرکات تروریستی، خروج نیروهای اشغال‌گر از عراق، وحدت گروه‌های شیعی و سنی، ایجاد یک نیروی امنیتی قوی و در دست گرفتن حفظ امنیت به طور کامل توسط دولت منتخب ملت عراق است تا آنان بتوانند در آزادی کامل و در سایه اسلام، سرنوشت خود را رقم زنند.
وظیفه همه رهبران، علما و متفکران جهان اسلام است تا تمام توان و امکانات خود را در برابر این گونه دسیسه‌ها به کار گیرند و برای ایجاد وحدت بین مسلمانان از هیچ کوششی فروگذار ننمایند.
این مجمع در پایان تأکید می‌کند که این قبیل حوادث اسفناک هر گز نمی‌تواند در روند وحدت و تقریب امت اسلامی و ارزش‌های والای آن کوچک‌ترین خدشه و خللی وارد آورد.

• برگزاری کنفرانس بین‌المللی فلسفه تطبیقی «علم و دین: تنوع رویکردهای فلسفی» در روسیه
  کنفرانس بین‌المللی فلسفه تطبیقی «علم و دین: تنوع رویکردهای فلسفی» از نهم تا سیزدهم خرداد در انستیتوی فلسفه آکادمی علوم روسیه برگزار شد.
  به گزارش روابط عمومی مجمع جهانی تقریب مذاهب اسلامی، این کنفرانس در بخش‌هایی با عنوان روش‌های فلسفی خاور دور، سنت‌های هند و فلسفه اسلامی، به بررسی رویکردهای موجود درباره علم و دین پرداخت. در این نشست اندیشمندانی از کشورهای ایران، روسیه، آمریکا، انگلیس، فرانسه، لیتوانی و... حضور داشتند.
  در بخش فلسفه اسلامی، پروفسور اسمیر نوف معاون انستیتوی فلسفه آکادمی علوم روسیه با موضوع «علم و ادیان: تحلیل ساختاری»، توفیق ابراهیم کارشناس ارشد انستیتوی خاورشناسی آکادمی علوم با موضوع «تعالیم عقلانی در قرآن»، پروفسور نورکربایف رئیس دانشکده علوم انسانی دانشگاه دوستی ملل با موضوع «علم و ایمان در فلسفه غزالی»، خانم پروفسور یفرموا، کارشناس ارشد انستیتو فلسفه آکادمی علوم روسیه با موضوع «وحدت فلسفه و دین در تعالیم ابن رشد» و آیت‌الله تسخیری دبیرکل مجمع تقریب مذاهب اسلامی با موضوع «بازگشت به عقلانیت در دین» به ایراد سخن پرداختند.
  آیت‌الله تسخیری در سخنرانی خود با اشاره به ضرورت بازگشت به عقلانیت از دیدگاه فلسفه و دین، به بیان مستنداتی از آیات و روایات اسلامی درباره دعوت به عقل پرداخت.
  وی ضمن بر شمردن عقل به عنوان یکی از منابع شناخت در اسلام، به عدم مغایرت برداشت‌های عقلانی و وحی اشاره نمود و مطلق انگاری، تعصب، اخباری گری، تحجر و جمود فکری را از موانع عقل شمرد. دبیرکل مجمع جهانی تقریب مذاهب اسلامی، گفت‌وگوی مذاهب اسلامی و تفاسیر خردگرایانه از تعالیم اسلامی را یگانه راه پیش روی جوامع اسلامی شمرد. وی با تشریح گفت‌وگوی مؤثر میان نخبگان مذاهب اسلامی، این گام را به عنوان گام نخست در مسیر تفاهم متدینین به مذاهب اسلامی دانست و گفت: پس از گفت‌وگوی میان نخبگان علمی و فرهنگی نوبت به سیاست‌مداران و سپس عامه مردم خواهد رسید و این سیری است که ما به آینده آن بسیار امیدواریم.
  آیت‌الله تسخیری در پایان سخنان خود به سؤالات اندیشمندان حاضر در جلسه در مورد «چگونگی گفت‌وگوی شیعه و سنی در خصوص ختم نبوت»، «مفهوم وحدت وجود فلسفه اسلامی» و... پاسخ گفت.
  گفتنی است، دکتر اعوانی رئیس پژوهشکده فلسفه و حکمت ایران نیز که به دعوت رایزنی فرهنگی سفارت جمهوری اسلامی ایران در این کنفرانس شرکت نموده بود، پیرامون «سیر تحول در تعریف و مفهوم علم» سخنرانی کرد.
  قابل ذکر است که در حاشیه این کنفرانس، آیت‌الله تسخیری با پوپف نماینده رئیس‌جمهور و سفیر فدراسیون روسیه در سازمان کنفرانس اسلامی دیدار و گفت‌وگو کرد.
  

• برگزاری همایش «ارزش‌های انسانی و جوانان مسلمان روسیه» در مسکو
  مایش «ارزش‌های انسانی و جوانان مسلمان روسیه» با حضور اندیشمندان و متفکرانی از کشورهای ایران، لیبی، کویت، عربستان سعودی، کشورهای آسیای میانه و میهمانانی از دفتر ریاست جمهوری روسیه، دولت، رؤسا و شهردار مسکو و سفرای کشورهای اسلامی با هدف گام برداشتن در مسیر اتحاد حرکت‌های جوانان مسلمان و ایجاد یک‌پارچگی جامعه اسلامی روسیه و پیشبرد اهداف متعالی دین مبین اسلام، نهم و دهم خرداد ماه از سوی مجمع جهانی تقریب مذاهب اسلامی، اداره روحانیت مسکو و چند مرکز فرهنگی اسلامی در مسکو برگزار شد.
  دبیرکل مجمع در مراسم افتتاحیه این کنفرانس، پس از ابلاغ سلام ریاست جمهوری اسلامی ایران دکتر احمدی‌نژاد به جوانان مسلمان روسیه و شرکت‌کنندگان در سمینار و تأکید بر این نکته که دنیای اسلام از غرب آسیب دیده است، در حالی که غرب شعار حقوق بشر سر می‌دهد، گفت: روسیه پس از فروپاشی اتحاد جماهیر شوروی می‌تواند به جهان اسلام نزدیک‌تر شود و جوانان در این میان نقش بسیار مؤثری دارند.
  وی در ادامه افزود: بر جوانان مسلمان واجب است با پای‌بندی بر هویت اسلامی خود در خدمت آینده ملت خود باشند و نقش تمدنی خود را ایفا کنند.
  دبیرکل مجمع در این کنفرانس تصریح کرد: تعالیم و آموزش‌ها باید با تربیت عواطف و احساسات همراه باشد، زیرا تأثیر مثبتی بر سلوک و رفتار دارد.
  وی در پایان با بیان اینکه توازن و تعادل در تمام ابعاد اسلام وجود دارد، گفت: با تربیت اسلامی جوانان در این جامعه و ارتباط کاری آنان با مفتی و علمای این کشور، آنها می‌توانند در زمینه‌های سیاسی، علمی، اقتصادی و... نقش مؤثری داشته باشند.
  در این مراسم، انصاری سفیر جمهوری اسلامی ایران در مسکو گفت: امروز جهان بیش از هر زمانی نیاز به معنویت دارد و همه ادیان الهی باید تلاش کنند این معنویت را به جهان معرفی کنند. اگر بشریت به سمت معنویت هدایت نشود روز به روز مشکلات جوانان بیش‌تر خواهد شد.
  وی خاطر نشان کرد: کشورهای اسلامی باید در جهت آموزش جوانان سرمایه‌گذاری اساسی نمایند، به ویژه کشورهایی که مسلمانان در آنها در اقلیت هستند.
  هم‌چنین راویل عین الدین رئیس شورای مفتی‌های روسیه، با تأکید بر خودداری از افراط‌گرایی در اسلام گفت: در آینده نزدیک در مسجد جامع مسکو «مرکز اسلام متعادل» آغاز به کار خواهد کرد.
  به گفته وی هدف اصلی این نهاد «روشن‌گری اسلامی متعادل» در مراکز آموزشی روسیه خواهدبود.
  . این رهبر مسلمانان روسیه، قوانین کشور در امور مذهبی و موضع رئیس‌جمهوری روسیه در این مورد را عالی ارزیابی کرد. وی در همین حال به موانعی در مسیر احداث مساجد و تأسیس مراکز آموزشی اسلامی در برخی مناطق روسیه اشاره کرد.
  راویل عین الدین این مسئله را خطرناک خواند و گفت: به جای اینکه مسلمانان در مساجد تحت کنترل ما گرد هم آیند در منازل اجتماع می‌کنند و به موعظه‌های افراد ناشناس گوش می‌دهند.
  وسولد چاپلین سخن‌گوی کلیسای ارتدوکس روس در این همایش از مسلمانان دعوت کرد به اتفاق پیروان سایر مذاهب، با افراط‌گرایی مبارزه کنند.
  وی گفت: تمایل به اصلاح جهان از خصوصیات جوانان است اما مربیان باید به آنها در یافتن راه صحیح کمک کنند.
  عادل فلاح معاون وزیر اوقاف کویت سخنران دیگر این مراسم بود که بر پیشبرد اهداف متعالی اسلام در بین جوانان مسلمان روسیه و پیروی از اعتدال در آموزش‌ها تأکید کرد.
  وی خاطر نشان کرد: دولت کویت ده میلیون دلار برای این منظور اختصاص داده است.
  در این مراسم نمایندگان مناطق روسیه و نمایندگان ادیان آسمانی تأکید کردند که افراط و تفریط، لیبرالیسم، پوچ گرایی، گرایش به مواد مخدر و الکل از عوامل تهدید کننده جوانان است که نیاز است با آموزش جوانان به عنوان سرمایه‌های جهان اسلام و در پیش گرفتن راه اعتدال، آنان را از این خطرات نجات داد.
  در نشست روز اول این کنفرانس، آیت‌الله تسخیری، در موضوع مسلمانان جوان، آن گونه که اسلام می‌خواهد» سخنرانی کرد.
  دبیرکل مجمع با اشاره به نقش علما و مفتیان در شکل دهی و استوار سازی شخصیت نوجوانان و جوانان مسلمان، بر اصل توازن و تعادل در اعتقادات، اخلاق و سلوک اسلامی تأکید ورزید و با ذکر آیات و روایات متعدد، زیبایی انسان را در بندگی خداوند و حرکت در صراط مستقیم و دوری از معصیت دانست.
  وی با یادآوری ابزارهای تربیتی ـ تشویقی اسلام در متون اسلامی، مرحله جوانی را معادل فصل بهار در طبیعت دانست و افزود: جوانی مرحله‌ای است که تمامی جنبه‌های عقیدتی، عاطفی و تربیت آدمی در چارچوبی از خردورزی منطقی و تربیت ریشه‌دار، شکل می‌گیرد و از این رو اسلام بر این دوره تأکید می‌کند.
  دبیرکل مجمع در پایان گفت: اسلام اهمیت زیادی به تربیت نسل جوان صالح که امانت الهی را به نسل بعد از خود می‌سپارد و با قدرت و صلابت تمام، اسباب جانشینی خدا را آماده می‌کند، داده است. در نشست روز اول کنفرانس، مراد مرتازین نائب رئیس شورای مفتی و رئیس دانشگاه اسلامی مسکو، عادل فلاح معاون وزیر اوقاف کویت، توفیق ابراهیم، دکترای فلسفه، و لیونید سیوکییانین، دکترای حقوق، پیرامون «آموزش دینی و هدایت جوانان مسلمان، شکل‌ها و چشم‌اندازها»، سخنرانی کردند.
  هم‌چنین روسیه و انتشارات اسلامی، نقش جوانان مسلمان در زندگی اجتماعی و سیاسی روسیه و ویژگی‌های قومی و منطقه ای جوانان مسلمان، از موضوعات اصلی مورد بحث شرکت‌کنندگان در روز دوم اجلاس بود که محمد عبدالغفار الشریف، دبیرکل اوقاف کویت، پیرامون "اسلام: گفت‌وگو با دیگران"، عبدالله نوروللایف، دکترای فلسفه، پیرامون «تحکیم صلح و آرامش بین پیروان ادیان مختلف و تسامح بین نمایندگان جوان از قومیت‌های مختلف»، اکلسی مالاشینکو، دکترای تاریخ، درباره «ترس از اسلام در روسیه و اثر آن بر جوانان مسلمان»، فرید فارسوف، دکترای حقوق، پیرامون «سیاست دولت در برابر سازمان‌های جوانان مسلمان» و عصام البشیر، دکترای علوم دینی، پیرامون «ویژگی‌های منطقه‌ای برای ترویج اندیشه اعتدال بین مسلمانان» سخنرانی کردند.
  

• اتحادیه جهانی علمای مسلمان، امت اسلام را به حمایت از مقاومت لبنان و فلسطین فراخواند

اتحادیه جهانی علمای مسلمان، همه کشورهای عربی و اسلامی را به حمایت از مقاومت لبنان و فلسطین فراخواند.
به گزارش روابط عمومی مجمع جهانی تقریب مذاهب اسلامی، اتحادیه جهانی علمای مسلمان در بیانیه‌ای ضمن تحسین مقاومت قهرمانانه مردم مظلوم فلسطین و لبنان به عنوان اقدامی مشروع و به حق، تأکید کرد: این همان حقی است که توسط اسلام و دیگر آیین‌های الهی مقرر گردیده و قطع‌نامه‌های سازمان ملل متحد و دیگر سازمان‌های بین‌المللی بر آن صحه گذاشته‌اند.
این اتحادیه، امت اسلامی را نسبت به توطئه بزرگی که تلاش می‌کند مقاومت مردم فلسطین و لبنان را نامشروع جلوه دهد برحذر می‌دارد.
در بخشی از این بیانیه آمده است: باید با سربازان دشمن که به اسارت گرفته شده‌اند، طبق موافقت‌نامه‌های بین‌المللی مربوط به اسرا برخورد کرد.
اتحادیه جهانی علمای مسلمان هم‌چنین از کشورهای به اصطلاح متمدن می‌خواهد که برخورد آنها با تجاوز گر و کسانی که در معرض تجاوز قرار گرفته‌اند یکسان نباشد و بدانند شکیبایی ملت‌های مقهور و مستضعف چنانچه به درازا بکشد به ناچار منجر به انفجاری خواهد شد که‌تر و خشک را خواهد سوزاند.
اتحادیه جهانی علمای مسلمان، مؤسسه‌ای است که در راه وحدت نیروهای مسلمان و پیروان مذاهب و جریان‌های مختلف و نیز یکسان‌سازی تلاش‌های علما و موضع‌گیری فکری و عملی آنان در برابر مسایل سرنوشت‌ساز امت بزرگ اسلامی در مقابل چالش‌های رویاروی گام بر می‌دارد.
علامه دکتر یوسف قرضاوی رئیس اتحادیه و آیت‌الله تسخیری دبیرکل مجمع به عنوان نائب رئیس و عضو هیئت امنای این اتحادیه می‌باشند.

• موفقیت بی‌نظیر برای مسلمانان بلژیک
  بیستم مارس یکی از روزهای تاریخی برای مسلمانان بلژیک به شمار می‌آید. در این روز، انتخاب شورای مسلمانان بلژیک با کاندیداتوری 178 نفر و با حضور 69 هزار مسلمان بلژیکی برای تعیین 68 تن برگزار شد که 17 تن از آنها برای انتخابات داخلی دفتر اجرایی معین می‌شوند. این در حالی است که قانون انتخابات، به نمایندگان مساجد و همه اقلیت‌های مسلمان ساکن بلژیک حق کاندیداتوری می‌دهد.
  بلژیک اولین دولت در اروپای غربی است که اسلام را در سال 1974 میلادی، به رسمیت شناخت. یک ربع قرن پس از به رسمیت شناخته شدن اسلام در بلژیک، مسلمانان این کشور موفقیت دیگری را به دست آورند و آن تعیین یک هیئت نماینده مسلمان در دولت است که برای مقامات بلژیک یک مسئله مهم به شمار می‌رود. تعیین هیئت مؤسسان برای مسلمانان اولین تجربه در نوع خود در قاره اروپا محسوب می‌شود و این تجربه باید در سایر کشورهای اروپایی گسترش پیدا کند تا به مانند پیروان ادیان دیگر در کشورهای اروپایی مستقل شده و از هویت اسلامی خود در جامعه حفاظت کرده و با جریان‌ها و طیف‌های مختلف فکری هم‌گام شوند.
  انتخابات 1998 میلادی
  انتخابات سال 1998 میلادی برای تعیین اعضای هیئت مؤسسان پس از تصمیم دولت بلژیک در ژوئن 1998 با اعطای حق انتخاب یک نماینده مسلمان به عنوان سخنگوی مسلمانان در دولت برگزار شد.
  این انتخابات در مساجد مراکز اسلامی بلژیک با حضور 70 هزار مسلمان واجد شرایط برگزار گردید.
  هیئت مؤسسان 68 عضو دارد که از این تعداد 51 تن غیردائمی و 17 تن دائمی می‌باشند.
  مقام‌های بلژیکی وظیفه حمایت از امور عبادی و حفاظت از مساجد، هزینه حقوق ائمه جماعات، آموزش دین اسلام و تدوین قانون ثابت در وزارت آموزش و پرورش برای معلمان دین اسلام را به عهده گرفته‌اند. این در حالی است که قبل از آن، تأمین این امور از طریق کمک‌ها و هزینه‌های کشورهای اسلامی و عربی انجام می‌شد و این یک دستاورد و موفقیت بزرگ برای مسلمانان این کشور محسوب می‌شود.
  450 هزار مسلمان در این کشور زندگی می‌کنند که از این تعداد، 25 هزار مراکشی، 130 هزار ترک، 30 هزار آلبانیایی و بقیه دارای تابعیت‌های فلسطینی، الجزایری، تونسی و بوسنیایی هستند و از فعال‌ترین اقلیت‌های ساکن در اروپا محسوب می‌شوند.
  290 مسجد در بلژیک ساخته شده و قدیمی‌ترین مرکز تاریخی، مرکز فرهنگ اسلامی در بروکسل وابسته به انجمن جهان اسلام در مکه مکرمه است. این مرکز با کمک‌های عربستان سعودی ساخته شده است.
  مرکز فرهنگ اسلامی
  مرکز فرهنگ اسلامی نقش برجسته‌ای در گسترش بیداری مسلمانان دارد. طرح ساخت این مرکز در آغاز دهه 60 شروع شد و در سال 1965 به پایان رسید.
  این مرکز با هزینه و کمک مقام‌های دولتی و کشورهای دیگر عربی از جمله عربستان سعودی ساخته شده است. طولی نکشید که ساخت مساجد و مراکز اسلامی در بزرگ‌ترین پایتخت‌های اروپایی و غیر اروپایی گسترش یافت و انجمن‌ها و شوراهای دینی نیز بر آنها نظارت نموده و بودجه لازم را در اختیار آنها قرار دادند تا مباداد گروه‌های تندرو برای اغراض حزبی و سیاسی خود از دین بهره‌برداری کنند. در حال حاضر نیز تعدادی از نمایندگان انجمن جهان اسلام (بزرگ‌ترین نماینده اقلیت اسلامی در بلژیک) بر این سازمان‌ها و مراکز اسلامی نظارت دارند.
  مرکز فرهنگ اسلامی در بروکسل به خاطر مزایای ویژه‌اش از مراکز دیگر متمایز شده است. بروکسل مرکز اتحادیه اروپا و مقر کمیساریای دولتی است. هم‌چنین مرکز و مقر پیمان ناتو، یکی از مهم‌ترین و قوی‌ترین پیمان‌های نظامی جهان، به شمار می‌آید.
  از سویی دیگر، بلژیک اولین دولت در اروپای غربی است که دین اسلام را به رسمیت شناخت و حقوق شهروندی یکسان با دیگر شهروندان مسیحی و یهودی برای مسلمانان قرار داد و راه‌های دست‌یابی و مطالبه این حقوق را نیز به روی آنان گشود.
  این مرکز نقش تاریخی و سرنوشت‌سازی را در تحکیم اسلام در سراسر اروپای غربی ایفا کرده است.
  تشویق مسلمانان در کشورهای دیگر برای رسمی نمودن دین اسلام و تلاش جهت به رسمیت شناختن این دین از سوی دولت‌های اروپایی به عنوان دومین دین رسمی بعد ازکاتولیک و پروتستان از جمله فعالیت‌های این مرکز به شمار می‌آید.
  فعالیت‌های مرکز فرهنگ اسلامی در دو بخش دینی، فرهنگی و اجتماعی است، به طوری که در مناسبت‌های مختلف، برنامه‌هایی را برای گسترش اسلام در زمینه فقه، حفظ قرآن کریم، تفسیر برای خردسالان و بزرگسالان مرد و زن برپا می‌کنند. هم‌چنین پاسخ‌گوی مسایل شرعی مسلمانان نیز هستند.
  این مرکز برنامه‌هایی را نیز برای راهنمایی زائران خانه خدا در ادای فریضه حج برگزار می‌کند و مشکلات و نیازهای ضروری اقلیت‌های مسلمانان را در جامعه اروپا برطرف می‌کند.
  از سوی دیگر، این مراکز یک مدرسه اسلامی برای آموزش داوطلبان مسلمان و غیر مسلمان به زبان غربی و فرهنگ عربی و اسلامی دارد که هر روز بر مشتاقان فراگیری اصول دین اسلام و آموزش زبان برای شناخت معجزه‌ها و اسرار پیچیده عقلی افزوده می‌شود.
  این مرکز یک کتابخانه شامل کتاب و منابع اسلامی به زبان عربی، فرانسوی، فنلاندی، ترکیه‌ای و انگلیسی را در خود جای داده است. هم‌چنین دارای یک سالن گفت‌وگو برای برپایی همایش‌ها، انجمن‌ها و مناظرات فکری و دینی است.
  مرکز فرهنگ اسلامی با توجه به اهمیت تبلیغ فرهنگ، «مؤسسه نشر و چاپ» را در بلژیک تأسیس کرده است. این مؤسسه خدمات تبلیغ و انتشار نشریه‌هایی به زبان فرانسوی و عربی، تولید فیلم‌های فرهنگی متنوع با نوارهای کاست و ویدیویی و انتشار مهم‌ترین اطلاعات در مورد فعال‌ترین مراکز و فعالیت‌های مسلمانان را برعهده دارد.
  هم‌چنین این مراکز با آغاز دهه هشتاد، رادیویی محلی با نام "صدای انجمن جهان اسلام" در بروکسل تأسیس کرد. این رادیو برنامه‌های اسلامی چون تلاوت قرآن کریم، اذان و برخی اطلاعات ضروری در مورد نماز و روزه را برای مسلمانان بلژیک پخش می‌کند.
  مسلمانان دراروپا موفقیت مرکز فرهنگ اسلامی در بروکسل و به رسمیت شناخته شدن اسلام در بلژیک را عامل و انگیزه‌ای برای تأسیس مراکز و مساجد مختلف در شهرهای دیگر کشور دانسته‌اند، به طوری که در اواخر دهه هشتاد، مسلمانان با شکوه اسلامی رادر 8 شهر بلژیک به ویژه آنتورپ ساختند.
  نمایندگان انجمن جهان اسلام به مساجد بلژیک که حدود 100 مسجد و نمازخانه است، نظارت دارند.
  گفتنی است در سال 2005 میلادی بیش از 300 نفر از مردم بلژیک به اسلام گرویده‌اند؛ یعنی تقریباً هر روز یک نفر مسلمانان شده است، که این مسئله در تاریخ بلژیک بی‌سابقه می‌باشد.
  

مأخذ شناسی اندیشه تقریب

‌‌الف. آثار منتشر شده توسط مجمع جهانی تقریب مذاهب اسلامی

• من الظواهر العامة في الاسلام
  

محمدعلی تسخیری، تهران، مجمع جهانی تقریب مذاهب اسلامی، چاپ اول، 1383، 384 صفحه، وزیری.
عنوان کتاب، پدیده‌های اجتماعی در اسلام است که مؤلف محترم کوشیده است بعضی از پدیده‌های اجتماعی را بررسی نموده و آیات و روایات مرتبط با آن را شرح و تفسیر نماید.
نخستین پدیده یا موضوعی که مؤلف به آن پرداخته، مسئله اخلاق و تحقق عدالت و حقوق افراد در جوامع اسلامی است. در بخش دوم کتاب، موضوع همکاری و تعاون و هماهنگی بررسی شده و مؤلف، تعاون را با توجه به آیه شریفه «تعاونوا علی البر و التقوی...» به تمام میدان‌های انسانی گسترش داده و آن را در بین عده‌ای خاص یا موضوعی خاص محدود نکرده‌است، بلکه معتقد است هر عملی که عنوان برّ و نیکی بر آن جایز باشد میدان تعاون و هماهنگی و انسجام نیز می‌باشد و آن را امری فطری می‌داند.
سومین موضوع که مؤلف حدود 180 صفحه از کتاب را به آن اختصاص داده است، مسئله تعادل و توازن می‌باشد. وی در آغاز بحث مقصود خویش از توازن را چنین بیان نموده است: «مقصود از توازن، برابر بودن دو طرف یک موضوع نیست، هم‌چنان که در ابتدا به ذهن متبادر می‌شود، بلکه توازن آن است که هر چیزی در جای خویش قرار گیرد» و سپس در دو قسمت از آن بحث نموده است: الف: متوازن و هماهنگ دیدن تمام هستی و آنچه در آن است؛ ب: هماهنگی و توازن در برخورد یک مسلمان با نظام هستی، که در شرح این قسمت، احکام عبادی، سیاسی، اقتصادی و اجتماعی اسلام را هماهنگ و متوازن با هستی دانسته است.
در بخش چهارم، موضوع جهان‌شمولی اسلامی از جهت نظری و واقعی بحث شده و بیان گردیده که قرآن از جهت نظری برای بشریت، نظام و دولت واحد و یک رهبر و پیشوا و قانونی که هماهنگ با فطرت او است باور دارد، و از جنبه واقعیت و تحقق خارجی نیز نامه‌های پیامبر(صلی‌الله‌علیه‌وآله) به سران آن روز جهان به عنوان نمونه مطرح شده است.
و در بخش پنجم، موضوع مدارا و نرمش در اسلام بررسی گردیده و به بعضی از شبهات موجود دراین‌باره پاسخ داده شده است.
در پایان نیز مؤلف موضوع امیدواری را مطرح نموده و بیان می‌دارد که در باور اسلامی جایی برای یأس و نومیدی وجود ندارد و به اموری که امید را زنده نگه می‌دارد چون، توکل، توبه، دعا، شفاعت، انتظار و... می‌پردازد.

• الاقلیات الاسلامیة و علاقاتها بمجتمعاتها
  

محمدعلی تسخیری، تهران، مجمع جهانی تقریب مذاهب اسلامی، چاپ دوم، 1385، 152 صفحه، رقعی.
اقلیت‌های مسلمان، یک سوم مسلمانان جهان را تشکیل می‌دهند که در سرتاسر جهان در بین پیروان ادیان مذاهب دیگر زندگی می‌کنند و در حالی که از فرهنگ و تمدن و دستاوردهای علمی و اقتصادی آنها بهره‌مند می‌شوند، مشکلات زیادی دارند که در این کتاب سعی شده است مشکلات و خواسته‌های آنان بررسی گردد.
کتاب از چند مقاله تشکیل شده است که نویسنده آن را به کنگره‌ها و کنفرانس‌های مجمع جهانی تقریب مذاهب اسلامی ارایه نموده است. در مقاله اول که عنوان آن «نقش سازمان کنفرانس اسلامی در حل مشکلات اقلیت‌های مسلمان» می‌باشد، مشکلات فرهنگی، اجتماعی، اقتصادی و سیاسی بررسی و در ضمن شرح مشکلات اجتماعی، به مسایلی چون آموزش و پرورش، اختلاط و رسانه‌های عمومی نیز پرداخته شده است.
در مقاله دوم که عنوان آن «حمایت حقوقی از اقلیت‌های مسلمان در پرتو قوانین کشورهای اروپایی» است، ضمن تعریف اقلیت در اصطلاح قانون و ذکر تعداد مسلمانان در هر یک از کشورهای اروپایی ـ که در اکثر کشورها اولین اقلیت مذهبی می‌باشند ـ مشکلات حقوقی، فرهنگی و اجتماعی مسلمانان در اروپا بررسی شده است و در مقالات بعد به موضوعاتی هم‌چون فرهنگ جهانی و اقلیت‌های مسلمان، آنچه که یک مسلمان باید انجام دهد، نقش مسلمانان در احیای دین در جوامع روسیه و سایر بلاد، وضعیت فرهنگی کشورهای آفریقایی و وظیفه اقلیت‌های مسلمان در مقید بودن به اصول و مقتضیات زمان پرداخته شده و در پایان نیز به چند نمونه از سئوالات اقلیت‌های مسلمان و پاسخ آنها اشاره شده است.

• المسلمون في اقطار غیر الاسلامیة
  

عبدالعزیز بن عثمان التویجری، تهران، مجمع جهانی تقریب مذاهب اسلامی، چاپ اول، 1384، 104 صفحه، رقعی.
عنوان کتاب، «مسلمانان در کشورهای غیرمسلمان» می‌باشد که توسط آقای دکتر عبدالعزیز بن عثمان التویجری مدیر کل سازمان آموزش علمی و فرهنگی اسلامی «آیسیسکو» نگاشته شده است.
کتاب دارای دو بخش است؛ بخش اول که عنوان آن «نقش انجمن‌ها و مؤسسات اسلامی در ارایه تصویر اسلام» می‌باشد، با مقدمه‌ای به سه زبان عربی، انگلیسی و فرانسه آغاز شده و ضمن بیان ضرورت معرفی حقایق اسلامی، به خصوص پس از حادثه 11 سپتامبر، و پیراستن آن از خرافات و اباطیلی که دشمن به نام اسلام در صدد گسترش آن است، به مفهوم اقلیت‌های اسلامی پرداخته و بیان داشته است که پدیده اقلیت‌های مسلمان در دهه اول قرن بیستم شکل گرفته و به تدریج در سرتاسر جهان حتی در بعضی از کشورهایی که در گذشته بسیار نزدیک تحت حکومت‌های اسلامی بودند پدیدار گشته است.
موضوع دوم این بخش مربوط به اوضاع اقلیت‌های مسلمان و انجمن‌های اسلامی در محیط‌های مختلف اعم از اروپا و آمریکا و هم‌زیستی آنان با غیر مسلمانان است.
موضوع سوم درباره راه‌های استفاده از پشتوانه فرهنگی اسلامی در ارتباط با دیگران و سعی در ارتقا، حفظ و نگه داری و ضعیف نشدن این پشتوانه در محیط جدید است.
موضوع چهارم به وابستگی مسلمانان به مناطق و کشورهایی که در آن زندگی می‌نمایند و یا ناگزیرند خود را با محیط سازش داده و با سایر مردم هماهنگ نمایند، پرداخته است.
نقش پشتوانه فرهنگی در حضور اقلیت‌های مسلمان، مؤسسات و سازمان‌های اسلامی، و ارتباط آنان با یک‌دیگر از موضوعات دیگر بخش اول می‌باشد.
اما عنوان بخش دوم کتاب «مسلمانان غربی و جهان اسلام» می‌باشد که در آغاز توضیح می‌دهد مقصود از مسلمانان غربی، «تمام مسلمانانی می‌باشند که در کشورهای غیر اسلامی چه غرب یا شرق زندگی می‌نمایند» و سپس با مقدمه ای با سه زبان انگلیسی، فرانسوی و عربی به موضوعاتی چون گذشته تاریخی این پدیده که از نیمه اول قرن بیستم آغاز شده، می‌پردازد و در ادامه به موضوع حضور اسلام در غرب با هجرت مسلمانان به سایر بلاد پرداخته و در پایان، حوزه فعالیت‌های اسلامی مسلمانان در جهان غرب را بررسی می‌نماید.

• لباب النقول فی موافقات جامع الأصول
  

سید محمدحسین جلالی، تهران، مجمع جهانی تقریب مذاهب اسلامی، چاپ اول، 1383، 4 جلد، 1979 صفحه، وزیری.
این کتاب شامل بررسی و تجزیه و تحلیل احادیث و روایات کتاب «جامع الأصول من احادیث الرسول(صلی‌الله‌علیه‌وآله)» تألیف «امام مجد الدین ابی السعادات المبارک بن محمد الموصلی» معروف به ابن الأثیر الجرزی، ت606ق می‌باشد.
ابن اثیر الجزری در این کتاب هزاران حدیث را از کتاب‌های شش‌گانه‌ای که نزد اهل‌سنت معتبر می‌باشد جمع آوری نموده است و از جمله کتاب‌هایی است که با توجه به نگارش قوی آن، نزد اهل سنت از ارزش و اعتبار زیادی برخوردار بوده و جامع تمام کتاب‌های حدیثی آنان می‌باشد.
سعی و تلاش آقای جلالی آن بوده است که با دقت نظر در یکایک احادیث این کتاب، آنها را با احادیث شیعه تطبیق داده و سپس در کتاب لباب النقول ابتدا متن حدیث جامع الأصول و سپس حدیث موافق آن را از یک کتاب معتبر شیعه نقل نماید که البته بیش‌ترین حدیث موافق ابتدا از کتاب بحارالانوار و بعد وسائل الشیعه و سپس سایر کتاب‌ها می‌باشد و گاهی نیز چند حدیث موافق برای حدیث جامع الأصول ذکر شده است.
نکته قابل توجّه اینکه در بسیاری از موارد، عین روایت جامع الاصول یا با تغییری اندک، حدیث موافق آن از منابع شیعه نقل شده است و در بعضی از موارد اسناد آنها نیز یکسان است. نویسنده ضمن بیان مقدمه ای در معرفی مؤلف کتاب و دلایل انتخاب آن برای تحقیق و بررسی، مباحث آن را بر اساس حروف الفبا مرتب کرده است. موضوعات مطرح شده بر اساس حروف الفبا عبارت‌اند از:
حرف الهمزه، الایمان، الاسلام، الاعتصام بکتاب الله و السنه، الامانة، الامر بالمعروف و النهی عن المنکر، الاعتکاف، احیاء الموات، الأیلاء، الأسماء و الکنی الآنیه و الأمل و للأجل؛
حرف الباء: البر، البیع، البخل و ذم المال و البنیان و العمارات؛
حرف التاء: تفسیر القرآن و اسباب نزوله، تلاوة القرآن و قرأته، ترتیب القرآن و تألیفه، التوبه، تعبیر الرؤیا، التفلیس و تمنّی الموت؛
حرف الجیم: الجهاد، الجدال و المراء؛
حرف الحاء: حج و العمرة، الحدود، الحضانة، الحیاء، الحسد و الحرص؛
حرف الخاء: الخلق، الخوف من الله، خلق العلم، الخلافه و الأمارة و الخلع؛
حرف الدال: الدعا، الدیات، الدّین و آداب الوفاء؛
حرف الذال: الذکر، الذبح، ذم الدنیا و ذم اماکن من الارض؛
حرف الراء: الرحمة، الرفق، الرهن و الریا؛
حرف الزاء: الزکاة، الزهد و الفقر، الزینه.
حرف السین: السخاء و الکرم، السفر و آدابه، السبق و الرمي، السئوال و السحر و الکهانه؛
حرف الشین: الشراب، الشرکه و الشعر؛
حرف الصاد: الصلاة، الصوم، الصبر، الصدق، الصدقه، الصلة الرحم، الصحبه، الصداق، الصید و الصفات؛
حرف الضاد: الضیافة و الضمان؛
حرف الطاء: الطهاره، الطعام، الطب و الرقي، الطلاق و الطیره و الفال و الشؤم؛
حرف الظاء: الظهار و کفارته؛
حرف العین: العلم، العفو و المغفره، العتق و التدبیر، العدة و الأستبراء، العاریه، العمری و الرقی؛
حرف الغین: الغزوات و السرایات و البعوث، الغیرة، الغضب، الغیظ، الغصب، الغیبة و النمیمة، الغناء و اللهو و الغدر؛
حرف الفاء: فضائل و مناقب القرآن و الانبیاء و الأولیاء و الأمکنه و... الفرائض و المواریث و الفتن و الأهواء و الأختلاف؛
حرف القاف: القدر، القناعة، القضاء، القتل، القصاص، القسامه، القراض، القصص و القیامه؛
حرف الکاف: الکسب و المعاش، الکذب، الکبر و العجب و الکبائر؛
حرف اللام: اللباس، اللقطه، اللعان و الحاق الولد، اللقیط، اللهو و اللعب و اللعن و اللب؛
حرف المیم: المواعظ، المزارعة، المدح، المزاح و المداعبه، الموت و المساجد؛
حرف النون: النبوة، النکاح، النذور، النیة، النصح و المشورة، النوم، النفاق و النجوم؛
حرف الهاء: الهجرتین، الهدیه و الهبه؛
حرف الواو: الوصیه، الوعد و الوکاله؛
حرف الیاء: الیمین.
و در جلد چهارم کتاب نیز در چهار فصل احادیث مشترک دیگری در مسایل اخلاقی بیان شده است.

• اسلام در نگاه غرب
  

دومین شماره مجله «اسلام در نگاه غرب» از سوی مجمع جهانی تقریب مذاهب اسلامی و مؤسسه اطلاعات و تحقیقات اسلامی به منظور نقد و بررسی آخرین آثار منتشر شده به زبان انگلیسی درباره اسلام و غرب در اسفند ماه 1384 منتشر گردیده است. در این شماره ابتدا عناوین تعداد پنجاه و نه کتاب از آخرین کتاب‌های منتشر شده به زبان انگلیسی معرفی و از میان این فهرست محتویات هشت کتاب به تفصیل بیان گردیده و هفت کتاب نیز مورد نقد و بررسی بیش‌تری قرار گرفته و در پایان، منابع و مآخذ دست‌رسی به کتاب‌های معرفی شده، جهت اطلاع محققان و پژوهش‌گران محترم ذکر شده است.
عناوین برخی کتاب‌های معرفی شده عبارت است از:
فصلی در مکه: روایتی از حج، تنها ماندن در مکه؛ میهمانان خدا: زیارت و سیاست در جهان؛ مکه مکرمه و مدینه منوره؛ حج: زیارت یک آمریکایی در مکه؛ حج: زیارت درونی؛ حج: زیارت مسلمانان در مکه و اماکن مقدسه؛ مسافران وارسته؛ مقصود مقدس: مقالاتی در حاشیه اسلام؛ کمیل اسلام (40 حدیث)؛ عدالت و تذکار: بیان معنویت امام علی، پیامبر اکرم و عصر خلفا؛ اسلام: از حضرت آدم تا حضرت خاتم و پس از آن؛ سرچشمه‌ها و پیشرفت‌های اولیه شیعه در اسلام؛ علی بن ابیطالب(علیه‌السلام): چهارمین خلیفه اسلام؛ اعراب شیعی: مسلمانان فراموش شده؛ اولین سلسله اسلام: خلفای اموی، علی(علیه‌السلام)چهارمین خلیفه اسلام، جانشین محمد(صلی‌الله‌علیه‌وآله)... ؛ امام علی بن ابیطالب: اولین روشن‌فکر مسلمان؛ اختلاف میان شیعیان و اکثریت محققان مسلمان؛ معرفی شیعه در اسلام؛ امام علی(علیه‌السلام): سرچشمه نور، خرد و توانایی؛ علی امام المتقین؛ زندگی‌نامه آیت‌الله خمینی؛ در باغ گل‌های سرخ شهدا؛ معمای ایران: برخورد بین ایران و آمریکا؛ ایران نوین: ریشه‌ها و نتایج انقلاب؛ تمام مردان شاه؛ آخرین انقلاب عظیم؛ ایجاد حکومتی اسلامی: (امام) خمینی(رحمة‌الله) و ساخت ایرانی جدید، انقلاب غیرمنتظره در ایران؛ اسلام: یک مجموعه چند قسمتی نه یک‌پارچه؛ اقلیت‌های مذهبی در ایران و...

ب. سایر آثار منشر شده در زمینه اندیشه تقریب؛

• اهل بیت(علیهم‌السلام) محور وحدت
  

احمد حسین یعقوب، ترجمه عباس جلالی، قم، بوستان کتاب، چاپ اول، 1384، 600 صفحه، وزیری.
وحدت امت اسلامی، آرزوی قلبی هر مسلمان راستین و هدف مشترک مؤمنان شرق و غرب گیتی است. کتاب «اهل بیت(علیهم‌السلام)محور وحدت» ترجمه کتاب گران‌سنگ «الخطط السیاسیة لتوحید الامة الاسلامیة» است که محور وحدت را بر آموزه‌های اهل‌بیت(علیهم‌السلام)استوار ساخته و در سه بخش کلی ارکان شرعی وحدت امت اسلامی، اختلاف پس از وحدت و ائتلاف، در هم ریختن نظام سیاسی اسلام بعد وفات نبی‌اکرم(صلی‌الله‌علیه‌وآله)، به شرح آن پرداخته است. مهم‌ترین عناوین کتاب عبارت است از:
ماهیت وحدت امت اسلامی، معنی وحدت امت، وحدت امت اسلامی نعمتی الهی، ارکان وحدت امت اسلامی، نظام حقوقی الهی، نقد دیدگاه رسمی پیرامون جمع آوری قرآن، دیدگاه اهل بیت در جمع آوری قرآن، جایگاه سخن رسول اکرم(صلی‌الله‌علیه‌وآله) در نظام حقوقی، شخصیت پیامبر(صلی‌الله‌علیه‌وآله) از دیدگاه شیعه، نگارش حدیث نبوی، نگارش احادیث نبوی از دیدگاه اهل سنت، امت؛ رکن سوم وحدت، ماهیت اختلاف و خطرهای آن، گشوده شدن درهای پراکندگی و اختلاف، اتحاد و همبستگی ره‌آورد قانون‌های بشری، تبدیل احکام خودساخته به اعتقاد، نظام حقوقی الهی در زمان پربرکت پیامبر(صلی‌الله‌علیه‌وآله)، درهم ریختن نظام سیاسی اسلام، اصلاح و الغای قانون الهی، پیدایش نظام جایگزین و...
در صفحات پایانی کتاب نیز فهرست آیات، روایات، اسمای معصومین(علیهم‌السلام)، اشخاص، مکان‌ها و کتاب‌ها ارایه شده است.

• وحدت اسلامی از دیدگاه قرآن و سنت
  

سید محمدباقر حکیم، ترجمه عبدالهادی فقهی‌زاده، تهران، مؤسسه فرهنگی انتشاراتی تبیان، چاپ اول، 1377، 199 صفحه، وزیری.
این کتاب با نگاه به تحولات معاصر، موضوع وحدت اسلامی را از منظر قرآن و سنت بررسی نموده است. واقع‌نگری و دردمندی، از ویژگی‌هایی است که در تحلیل‌های کتاب به چشم می‌خورد، چنانچه خواننده خواه ناخواه به پی‌گیری بیش‌تر مطالب، کشیده می‌شود. استنادات فراوان قرآنی و روایی، نشانه آگاهی عمیق مؤلف محترم از فرهنگ اسلامی و آشنایی گسترده وی با قرآن و سنت اهل بیت(علیهم‌السلام)است. نویسنده از عناصر مایه دار و مآخذ اصیل تفکر اسلامی بهره برداری فراوان نموده است. مهم‌ترین موضوعات کتاب، که از یک مقدمه و دو بخش و فصل‌های متعدد تشکیل شده، عبارت است از: وحدت اسلامی از جنبه فرهنگ و تمدن، اهمیت وحدت اسلامی، ابزارهای ضروری جبهه اسلامی در رویارویی با غرب، انگیزه‌های وحدت اسلامی، زمینه‌های وحدت اسلامی، وحدت اسلامی از دیدگاه قرآن، فرایند وحدت و اختلاف در تاریخ انسان، فرایند وحدت در جامعه اسلامی، ابزارهای تحقق وحدت اسلامی، نتایج و پی‌آمدهای وحدت اسلامی، وحدت اسلامی از دیدگاه سنت، وحدت و اولویت‌های دینی، شیوه دست یابی به وحدت اسلامی، فرایند اختلاف و تکثرگرایی، تقریب بین مذاهب اسلامی، اساسی‌ترین هدف تقریب، شناخت علل و اسباب اختلاف، دست‌یابی به تقریب و راه‌کارهای تقریب.

• میزگرد تقریب بین مذاهب اسلامی در قاهره ـ مصر
  

سید‌هادی خسروشاهی، قم، کلبه شروق، مرکز بررسی‌های اسلامی، چاپ اول، 1380، 176 صفحه، رقعی.
حرکت تقریب بین مذاهب اسلامی در دهه چهل میلادی به همت استاد علامه، آیت‌الله شیخ محمدتقی قمی که توسط مرحوم آیت‌الله بروجردی از ایران به قاهره اعزام شده بود با همکاری شخصیت‌های بزرگ الازهر و معاریف مصر و بعضی از علمای دیگر بلاد اسلامی در قاهره تشکیل گردید و با انتشار فصل‌نامه وزین و علمی «رسالة الاسلام» در تحکیم اندیشه تقریب و نشر اصول و مبادی همکاری بین مذاهب اسلامی، تلاش جهانی گسترده‌ای آغاز گردید.
در میزگرد تقریب بین مذاهب اسلامی، جمعی از صاحب‌نظران علوم دینی از کشورهای اسلامی از ساز و کارهای تفاهم و وحدت بین امت اسلامی بحث کرده‌اند. این نوشتار از دو بخش تشکیل شده است. در بخش نخست، مؤلف با اشاره به تاریخچه تقریب مذاهب اسلامی در نیم قرن گذشته، به فراز و نشیب‌های آن پرداخته و ضرورت احیای مجدد آن را خاطر نشان ساخته است و با اشاره به اصول مشترک بین مذاهب اسلامی از جمله وحدت دین، وحدت اصول دین و وحدت امت اسلامی و گفت‌وگوی اسلام با سایر ملت‌ها و ادیان، به ضرورت گفت‌وگو با زبان تفاهم بین فرقه‌های اسلامی پرداخته و در بخش دوم، قسمتی از سخنان بزرگان دین حاضر در این میزگرد ذکر گردیده که اسامی و موضوعات آن به این قرار است: محدود نکردن مذاهب، لبنان / شیخ محمود فرحات؛ ساز و کارهای تقریب، ایران / علی المؤمن؛ طرح شلتوت ـ قمی، مصر ـ ایران / عبدالله قمی (دبیر دارالتقریب قاهره)؛ مرکز گفتگوی اسلامی / محمود مراد؛ تفاوت قرآنها، مصر / محمود حمدی زقزوق؛ تبلیغات، مسقط ـ عمان / شیخ احمد بن مسعود السیابی؛ تقریب میان پیروان مذاهب اسلامی، مصر / حضرت مفتی (شیخ نصر فرید واصل)؛ فرهنگ تقریب، ایران / محمدعلی تسخیری؛ اختلاف مذاهب، رحمت الهی، مصر / احمد عمر‌هاشم؛ ضرورت گفت‌وگو!، مصر / محمد سید الطنطاوی

• تجربة الوحدة و التعایش، ضرورة اسلامیة و قیمة حضاریة
  

عبدالعظیم مهتدی بحرانی، قم، مؤسسه عاشورا، چاپ اول، 2003م، 144 صفحه، رقعی، عربی.
این اثر شامل بیان اهمیت و فواید هم‌گرایی، وحدت و هم‌زیستی مسالمت‌آمیز مسلمانان با تأکید بر آموزه‌های قرآن است. مؤلف به انگیزه تقریب بین مذاهب، مطالب خود را در دو بخش سامان داده است. در بخش نخست بعد از گزارش از زیان‌هایی که اروپا و جهان غرب از اختلاف و تفرقه دیده است، به بیان دیدگاه‌های قرآن و برخی از عالمان اسلامی درباره وحدت و اختلاف و پیامدهای وحدت می‌پردازد. حکمت اختلاف و فلسفه کثرت‌گرایی در اسلام، اختلاف و تنوع در خلقت و حکمت آن و تجربه وحدت در سده نخست اسلام به همراه برخی از پرسش‌ها و پاسخ‌ها درباره این مهم، از مطالب اصلی بخش دوم است.

• منادیان تقریب(7)، محمدعلی جناح و اندیشه استقلال مسلمانان
  

سید محمدجواد‌هاشمی، زاهدان، نهاد نمایندگی مقام معظم رهبری در امور اهل سنت سیستان و بلوچستان، معاونت سیاسی و اجتماعی، چاپ اول، 1382، 127 صفحه، رقعی.
شاید آنچنان که در عصر حاضر مرزهای جهان اسلام آماج حملات فرهنگی و نظامی دشمنان قسم خورده اسلام است، در تاریخ پرفراز و نشیب اسلامی چنین چیزی دیده نشود و بی‌شک امروز جهان اسلام بیش از هر زمان دیگری نیازمند وحدت و یک‌پارچگی است. در این میان یکی از گام‌های عملی در راستای تقریب میان مسلمانان، آشنایی با اندیشه‌های منادیان جهانی تقریب است؛ آنهایی که مرزهای جغرافیایی را درنوردیده و تنها با اندیشیدن به مصالح مسلمین، تلاشی پی‌گیر برای بهبود وضعیت مسلمانان آغاز کرده‌اند.
کتاب حاضر تلاشی است برای آشنا کردن نسل جوان با اندیشه‌ها و افکاری که می‌تواند در راستای تحکیم ارتباطات میان جوامع اسلامی مؤثر باشد. نویسنده در این اثر به بررسی افکار محمدعلی جناح و نقش او در استقلال کشورهای مسلمان به ویژه پاکستان اشاره نموده و سپس با بیان اعمال و رفتار استعمارگران، به خصوص انگلستان، در هندوستان، به فعالیت‌های جناح و مبارزه او برای احیای قانون اساسی و تأسیس دولت پاکستان پرداخته است. جناح از نگاه دیگران، ابهام در سرنوشت کشمیر و جناح و وضعیت کنونی پاکستان، از جمله عناوین مورد بحث در این کتاب است.

• موسوعة الإمام شرف الدین، بیروت، دار المورخ العربی،
  

جمعی از نویسندگان، چاپ اول، 1427 ق، 2006 م.
این موسوعه که به زبان عربی است، با جمع‌آوری تمام آثار مکتوب و باقی مانده از تألیفات ارزشمند علامه آیة الله سید عبد الحسین شرف‌الدین عاملی (1337ـ1290ق)، وتحقیق جدید در مورد مجموعه آثار چاپ شده در ده‌های گذشته و برخی از آثاری که تاکنون احیا نشده بود، توسط محققان واحد احیاء التراث دفتر تبلیغات اسلامی طی سال‌های (1384 ـ 1380) تهیه شده است. یک جلد از این موسوعه که به قلم سید منذر حکیم نگاشته شده ویژه بررسی و تحلیل تاریخ علامه شرف الدین و زندگی‌نامه او می‌باشد.
سایر جلدهای موسوعه به شرح ذیل است:
ج 1. المراجعات؛
ج 2. النص والاجتهاد؛
ج 3. الفصول المهمة و أبو هریره؛
ج 4. شامل کتاب‌های کلمة حول الرؤیة، فلسفه المیثاق و الولایة، أجوبة مسائل جار الله الی المجمع العلمي العربي بدمشق، مسائل فقهیة؛
ج 5. الکلمة القرآنی تفضیل الزهراء، المجالس الفاخرة في مآتم العترة الطاهرة؛
ج 6. مجموعة مقالات شرف الدین که دربردارنده 16 مقاله و کتاب است؛
ج 7. بغیة الراغبین في سلسلة آل شرف الدین؛
ج 8. ملحقات بغیة الراغبین؛
ج 9. وثائق، خطبه‌ها، نامه‌ها، اجازه نامه‌ها، تقریض‌ها؛
ج 10. فهارس فنی که توسط آقای میر عظیمی تنظیم شده‌است.
احیای این آثار گران‌بها خدمتی بزرگ به جهان اسلام و در بردارنده اصول علمی تقریب میان مذاهب اسلامی می‌باشد.

چکیده مقاله‌ها

در این بخش از فصلنامه مقالات اندیشه‌ای به زبان عربی و انگلیسی ترجمه شده است.

چکیده مقالات به زبان عربی

• مشاكل العالم الاسلامي و علاجها في ظل العولمة
  

آية الله محمد علي التسخيري
ان العولمة حركة شمولية تواجه البشر، وتحملهم علی تغيير مواقفهم، والعالم الاسلامي ليس بمنأی عن اخطار تلك الظاهرة التي ابتكرتها امريكا.
تناول هذا المقال تعريفا اجماليا لظاهرة العولمة لاسيما التعريف الذي طرحه الغرب وعلی رأسها امريكا والمستند الی نفي اي حضارة لا تتسم بالطابع الغربي و فرض الطرح الامريكي علی سائر الحضارات بغية بسط نفوذها علی العالم، هذا الی جانب البحث في النتائج الوخيمة الذي يفرزه هذا المشروع و العراقيل التي تواجه امريكا والتي تحول دون تحقيق اهدافها نحو الانفراد بعالم احادي القطب، منها علی سبيل المثال ادعاء العالم الاسلامي شمولية الاسلام للعالم. وتعتبر مشاكل العالم الاسلامي في مواجهة هذا المشروع السلطوي وسبل علاجها من اهم هواجس الكاتب ولهذا السبب بدأ باستعراض واقع الامة الاسلامية واشار الی الاستراتيجية التي ينبغي علی العالم الاسلامي اتباعها علی المستوی المحلي و العالمي لمواجهة الاثار المخربة لهذا الهجوم الثقافي الواسع.

المصطلحات الرئيسة: العولمة، العولمة الغربية، عالمية الاسلام، الامة الاسلامية، الاستراتيجية العملية.

• استراتيجية التقريب
  

الدكتور محمد رضا رضوان طلب
لقد دونت مقالات كثيرة حول تقريب المذاهب الاسلامية كضرورة وعقدت مؤتمرات واجتماعات كثيرة في هذا الصدد والتي كان يسودها طابع التاكيد، ويبدو ان الوقت قد حان لغض الطرف عن هذه البداهة والاقدام علی خطوات عملية في هذا المسير، هذا المقال الی جانب طرح تعاريف دقيقة لمعاني الاستراتيجية والتقريب كمفهومين اساسيين في هذا المبحث، فقد استعرض ما يقرب عن عشرين منحی عملي لتقريب المذاهب الاسلامية، وفي الختام تبنی حتمية آفاق التقريب والاتحاد بين المذاهب للعالم الاسلامي، وحذر المخالفين والمعاندين من مغبة مواجهة الشمس.

المصطلحات الرئيسة: الاستراتيجية، التقريب، المذاهب الاسلامية، الاهداف، الاختلاف، الوحدة، الفتنة، الشيعة، اهل السنة، الانفراج، التهمة، البراءة، العالم الاسلامي، التشتت.

• نظرة في حركة برمجة القران الكريم لقسم التاريخ ونتائجها
  

السيد منذر الحكيم

ان الحضارة الاسلامية العريقة رهن حركة برمجة القران الكريم للمجتمع الجاهلي الذي كان مهدا لنزوله.
هذا المجتمع تمكن من الوقوف علی التحولات والتغيرات التي طرأت علی المجتمعات البشرية عبر القاء نظرة فاحصة في اعماق التاريخ، كما تمكن من الاطلاع علی التاريخ وفلسفته من خلال الاعتماد علی العلوم المستقاة من القران الكريم، ومن هذا الرصيد الدسم انطلق بخطی ثابتة نحو صنع مستقبل مشرق واستطاع في مدة وجيزة للغاية ان يرفع لواء حركة معرفية عظيمة في المجتمع الاسلامي الفتي وقد بزغت العلوم الاسلامية كانعكاس لتلك التحولات وحركة البرمجة العظيمة في فترة لاتتجاوز الثلاثة قرون ويعد نظرة القران نحو العلوم ومنهج التعامل معها من اهم علل حركة البرمجة التي عقدت لها هذه المقالة.

المصطلحات الرئيسة: حركة البرمجيات، القران الكريم، قسم التاريخ.

• قواعد بناء الثقة في العلاقات الدولية مع التاكيد علی الدول الاسلامية المطلة علی الخليج الفارسي
  

مرتضی شيروي

بذلت في العقود الاخيرة اجراءات عديدة لبناء الثقة والحد من سوء الظن وايجاد علاقات حسنة في المناطق التي يسودها التوتر في العالم، وكانت لهذه الاجراءات نتائج ايجابية في امريكا الشمالية والاتينية واوروبا وافريقية والارجنتين والبرازيل، اما اذا اردنا صياغة قواعد لبناء الثقة في منطقة الخليج الفارسي كجزء من العالم الاسلامي ومن ثم تعميمها الی سائر البلدان الاسلامية فما هي تلك القواعد المثلی الكفيلة بتعزيز الثقة ؟والاجابة عن هذا السؤال يتبناه هذا المقال.

المصطلحات الرئيسة: قواعد بناء الثقة، الخليج الفارسي، السلام، الامن، الاقتصاد، المصادر، منظمة، البيئة، البترول، الحقوق.

• دور علماء الدين في اتحاد اتباع المذاهب الاسلامية
  

محمد حسين فصيحي
لاشك ان الاتحاد بين المسلمين في كل زمان ـ لاسيما في الظروف الراهنة التي يتعرض فيها المسلمين في لبنان وفلسطين لهجمات مسعورة وغير انسانية من قبل العدو الصهيوني بدعم صارخ من امريكا ـ امر ضروري وعقلي وفريضة دينية، فالواجب يحتم علی الامة الاسلامية توفير اجواء الاتحاد والاخوة ويبرز علی هذا الصعيد دور علماء الدين اكثر من غيرهم.
وقد شدد هذا المقال علی ضرورة الاتحاد بين المسلمين والمؤمنين استنادا الی القران والسنة النبوية ثم تناول تعريف المسلم والمؤمن عند الفريقين، وهو:
1 ـ الايمان بالله ووحدانيته
2 ـ التصديق بنبوة ورسالة محمد(صلی‌الله‌عليه‌وآله) وكل ما جاء به
3 ـ الاعتقاد بالمعاد
كما تطرق بايجاز الی المنزلة الرفيعة لعلماء الدين في الثقافة الاسلامية باعتبارهم خلفاء النبي(صلی‌الله‌عليه‌وآله) وامناء الله تعالی.
وفي الختام اشار الی عشرين منحی للاتحاد بين المسلمين منها
1 ـ الابتعاد عن الجمود الفكري ومنع الخرافات والبدع
2 ـ العمل بما ورد في القران والسنة النبوية حول ضرورة الاتحاد
3 ـ الاقتداء باهل بيت النبوة(عليهم‌‍السلام)
4 ـ الكشف عن الحقائق والاحتراز عن التحريف والجعل
5 ـ الاطلاع علی عقائد الاخرين

المصطلحات الرئيسة: القران، رسول الله(صلی‌الله‌عليه‌وآله)، علماء الدين، الوحدة الاسلامية، الاتحاد، المذاهب الاسلامية، الاختلاف.

چکیده مقالات به زبان انگلیسی

• Problems of the Islamic world and its cures through globalization
  

By Ayatollah Mohammad Ali Taskhiri

Globalization is an international question affecting everyone's life, sooner or later and compelling them to change their circumstances. The Islamic world, like the others, is exposed to the detriments of this made-in-the-U.S. phenomenon. With a brief definition of globalization, this article addresses the negative consequences of the trend and pays special attention to what America means by globalization, i.e. denial of every civilization other than western's and trial to inculcating the American model of civilization to the other nations in a bit to dominate them. The author also tackles the problems facing the U.S. in materialization of its unilateral goals. Problems such as the Islamic world claiming an Islamic-oriented globe instead of an American version of globalization.
The author strives to address the problems of globalization and defending strategies. To that end, he explains the situation of current Islamic world and indicates preventing ways and what Islamic governments can do to stop globalization and its destructing outcomes.

Keywords: globalization, western globalization, Islamic oriented globe, Islamic world, practical way.

• Strategy for proximity
  

By Dr. Mohammad Reza Rezwan Talab

There have been various articles written, conferences and meetings held to address the issue of proximity of Islamic religions, however; they have all been in theory with no practical steps on the ground. Apparently, it is time to translate the theory into action on the ground for the proximity of religions. The present article is aimed at presenting precise meanings of strategy and proximity as the two basic concepts of this argument and reviewing the goals of proximity. The author gives as many as twenty different practical methods for the proximity of religions.
He believes in inevitability of proximity between Islamic religions and invites the opponents and antagonists to refrain from fighting the sunlight.

Keywords: strategy, proximity, Islamic religions, goals, disagreement, unity, sedition, Shiite, Sunni, removing tension, accusation, exonerate, Islamic world, disunion

By seyed Monzer Hakim

The great Islamic civilization is beholden to the Qoran's software movement which occurred in the former uncivilized Arab society whish was a ground for the revelation of the Qoran.
Through the Quran and attending deeply to the history, the uncivilized past-worshiping society could discover the reason behind developments and evolution of human societies. By the knowledge taken from the Qoran, the then society could get to chronology and the philosophy of history; move towards futurology and future-building and in a short time raised to become the pioneer of a great knowledge movement in the newly established Islamic society.
Islamic sciences are a good sign for this breakthrough and the great software movement which appeared in as little as three century. The Quran's attitude towards knowledge is one of the most important grounds for the software movement and this article strives to address and explain this attitude of the Quran.

Keywords: software movement, the Holy Quran, history.

• Confidence-building measures in international relations insisting on Islamic countries around the Persian Gulf

By Morteza Shirudi

In recent decades many measures have been taken in line with increasing confidence, decreasing distrust and boosting better relations in the regions with large scale of tensions. These measures have borne fruits in South America, Latin America, Europe, Asia, Africa, Argentina and Brazil.
Here the question is if we want to take confidence-building measures in the region of Persian Gulf, as part of the Islamic world, what would be the best exemplar and how shall it be done. This article addresses the question.

Keywords: confidence-building exemplars, Persian Gulf, Peace, Security, Economy, Sources, Organization, Environment, Oil, Sea, Air, Law.

• Role of religious scholars in creating the grounds for unity among the followers of Islamic religions
  

By Mohammad Hussein Fasihi

Since unity of Muslims is a necessity and a religious obligation particularly in today's developments–with the devastating situation of people of Palestine and Lebanon, who are under cruel attacks of Israel, the occupier - the Islamic Ummah is obliged to create a brotherly atmosphere between followers of different Islamic faiths. However, the Islamic scholars are the ones who play the most important roles for the creation of this atmosphere.
Explaining the importance of Muslims unity according to the Quran and sayings of the Prophet, this article presents definition of a Muslim and a pious man.
According to the Shiite and Sunni faith, a Muslim and pious individual is the one who:
1- believes in Allah and His oneness,
2- believes in prophethood and Muhammad (S.A)¨s mission and whatever he has brought with him,
3- believes in Resurrection Day.
After giving the above attributes of a Muslim, the author briefly argues the position of religion scholars in Islamic culture.
Islamic culture attaches great importance to the Islamic scholars and introduces them as the successors of the Prophet and the trustees.
The author explains twenty strategies the scholars apply to prepare the grounds for the unity of all the Muslims, namely
1- Avoiding bigotry and restraining from superstitions and religious innovations.
2- Attending to Quran's recommendations and traditions of the Prophet concerning the importance of unity
3- Following the household of the Prophet, the Ahle bayt
4- Stating the realities and restraining from distorting
5- Raising awareness of each other's beliefs.

Keywords: the Quran, the Holy Prophet, religious scholars, Islamic unity, alliance, Islamic faiths, disagreement.

پانویس

مطالب مندرج در این مدخل بارگذاری شده از فصلنامه اندیشه تقریب، سال دوم، شماره هفتم، تابستان 1385 می‌باشد.