افزودن پیوند

    گناه: تفاوت میان نسخه‌ها

    از ویکی‌وحدت
    جز (تمیزکاری)
    بدون خلاصۀ ویرایش
     
    (۲۴ نسخهٔ میانیِ ایجادشده توسط همین کاربر نشان داده نشد)
    خط ۱: خط ۱:
    '''گناه''' یا معصیت عملی است که با اراده و رضایت الهی در تضاد بوده و با ایجاد نوعی تاریکی معنوی در نفس انسان، آدمى را از خدای متعال که نور آسمانها و زمین است، دور مى سازد و به عبارت دیگر موجب بازماندن وى از کمال و قرب به [[خدا]] مى گردد.
    '''گناه''' یا معصیت عملی است که با اراده و رضایت الهی در تضاد بوده و با ایجاد نوعی تاریکی معنوی در نفس انسان، آدمی را از خدای متعال که نور آسمان‌ها و زمین است، دور می‌سازد و به عبارت دیگر موجب بازماندن وی از کمال و قرب به [[خدا]] می‌گردد.
    تعیین این که چه چیزی گناه است و چه چیزی ثواب از طریق کتاب و [[سنت]] مقدور است، زیرا در بسیاری از موارد، گناه بودن عملی قابل تشخیص عقلانی نیست و خدای متعال است که این موارد را به اقتضای علم و حکمت مطلق خود، از طریق [[وحی]] و [[دین]]، برای بشر بیان نموده است.
    تعیین این که چه چیزی گناه است و چه چیزی ثواب از طریق کتاب و [[سنت]] مقدور است، زیرا در بسیاری از موارد، گناه بودن عملی قابل تشخیص عقلانی نیست و خدای متعال است که این موارد را به اقتضای علم و حکمت مطلق خود، از طریق [[وحی]] و [[دین]] برای بشر بیان نموده است.


    =اقسام گناه=
    == اقسام گناه ==
    عالمان اسلامی گناهان را بر دو گونه تقسیم نموده‌اند: گناهان کبیره (بزرگ) و گناهان صغیره (کوچک)..
    عالمان اسلامی گناهان را بر دو گونه تقسیم نموده‌اند: گناهان کبیره (بزرگ) و گناهان صغیره (کوچک)..


    این تقسیم بندى از قرآن و [[روایات]] سرچشمه گرفته است؛ در [[قرآن]] چنین مى خوانیم: اگر از گناهان کبیره اى که از آن نهى شده اید، اجتناب کنید، گناهان کوچک شما را مى پوشانیم وشما را در جایگاه خوبى وارد مى سازیم. (نساء، 31) <ref>ان تجتنبوا کبائر ماتنهون عنه نکفر عنکم سیئاتکم و ندخلکم مدخلا کریماً.</ref>
    این تقسیم بندی از قرآن و [[حدیث|روایات]] سرچشمه گرفته است؛ در [[قرآن]] چنین می‌خوانیم: اگر از گناهان کبیره‌ای که از آن نهی شده‌اید، اجتناب کنید، گناهان کوچک شما را می‌پوشانیم و شما را در جایگاه خوبی وارد می‌سازیم. (نساء، 31) <ref>ان تجتنبوا کبائر ماتنهون عنه نکفر عنکم سیئاتکم و ندخلکم مدخلا کریماً.</ref>


    و در جاى دیگر آمده است: و کتاب (نامه اعمال) در آنجا گذارده شود، گنهکاران را مى بینى که از آنچه در آن است، ترسان و هراسناکند، و مى گویند: اى واى بر ما، این چه کتابى است که هیچ عمل کوچک و بزرگى نیست، مگر اینکه آن را شماره کرده است؟ (کهف، 49)<ref>و وضعَ الکِتاب فَترىَ الُمجرمینَ مُشفِقینَ ممّا فیهِ و یقُولونَ یا ویلتنا ما لِهذا الکِتاب لایُغادِر صغیرة وَلا کَبیرةً الا اَحصاها. </ref>
    و در جای دیگر آمده است: و کتاب (نامه اعمال) در آنجا گذارده شود، گنهکاران را می‌بینی که از آنچه در آن است، ترسان و هراسناکند و می‌گویند:‌ ای وای بر ما، این چه کتابی است که هیچ عمل کوچک و بزرگی نیست، مگر اینکه آن را شماره کرده است؟ (کهف، 49)<ref>و وضعَ الکِتاب فَترىَ الُمجرمینَ مُشفِقینَ ممّا فیهِ و یقُولونَ یا ویلتنا ما لِهذا الکِتاب لایُغادِر صغیرة وَلا کَبیرةً الا اَحصاها. </ref>


    و درباره ى بهشتیان مى خوانیم: مواهب آخرت، جاودانه است براى آنانکه از گناهان بزرگ و کارهاى زشت پرهیز مى کنند. (شوری، 38)<ref>و الَّذینَ یَجتَنِبُون کبائِر الاِثمِ و الْفَواحِش. </ref>  
    و درباره بهشتیان می‌خوانیم: مواهب آخرت، جاودانه است برای آنانکه از گناهان بزرگ و کارهای زشت پرهیز می‌کنند. (شوری، 38)<ref>و الَّذینَ یَجتَنِبُون کبائِر الاِثمِ و الْفَواحِش. </ref>  


    از این آیات به روشنى استفاده مى شود، که گناهان، دو گونه اند: کبیره و صغیره و همچنین استفاده مى شود بعضى از گناهان، بدون توبه حقیقى بخشودنى نیست، ولى بعضى از آنها بخشودنى است.
    از این آیات به روشنی استفاده می‌شود که گناهان دو گونه‌اند: کبیره و صغیره و همچنین استفاده می‌شود بعضی از گناهان، بدون توبه حقیقی بخشودنی نیست، ولی بعضی از آنها بخشودنی است.


    [[على (ع)|امام على]] علیه السلام در گفتارى فرمود: گناهان بر سه گونه اند: گناه بخشودنى و گناه نابخشودنى و گناهى که براى صاحبش، هم امید بخشش داریم و هم ترس از کیفر.
    [[علی بن ابی‌طالب|امام علی]] علیه‌السلام در گفتاری فرمود: گناهان بر سه گونه‌اند: گناه بخشودنی و گناه نابخشودنی و گناهی که برای صاحبش، هم امید بخشش داریم و هم ترس از کیفر.


    سپس فرمود: اما گناهى که بخشیده است، گناه بنده اى است که خداوند او را در دنیا کیفر مى کند و در [[آخرت]] کیفر ندارد. در این صورت خداوند حکیم تر و بزرگوارتر از آن است که بنده اش را دو بار کیفر کند.
    سپس فرمود: اما گناهی که بخشیده است، گناه بنده‌ای است که خداوند او را در دنیا کیفر می‌کند و در [[آخرت]] کیفر ندارد. در این صورت خداوند حکیم تر و بزرگوارتر از آن است که بنده‌اش را دو بار کیفر کند.


    اما گناهى که نابخشودنى است، حق الناس است یعنى ظلم بندگان نسبت به همدیگر که بدون رضایت مظلوم بخشیده نمى شود.
    اما گناهی که نابخشودنی است، حق‌الناس است یعنی ظلم بندگان نسبت به همدیگر که بدون رضایت مظلوم بخشیده نمی‌شود.


    و اما نوع سوم، گناهى است که خداوند آن را بر بنده اش پوشانده، [[توبه]] را نصیب او نموده است، و در نتیجه آن بنده هم از گناهش هراسان است و هم امید به آمرزش پروردگارش دارد، ما نیز درباره ى چنین بنده اى، هم امیدواریم و هم ترسان. (بحار الانوار، ج6، ص29)<ref> ان الذنوب ثلاثة ... فذنب مغفور و ذنب غیر مغفور و ذنب نرجو لصاحبه و نخاف علیه ..</ref>
    و اما نوع سوم، گناهی است که خداوند آن را بر بنده‌اش پوشانده، [[توبه]] را نصیب او نموده است و در نتیجه آن بنده هم از گناهش هراسان است و هم امید به آمرزش پروردگارش دارد، ما نیز درباره چنین بنده ای، هم امیدواریم و هم ترسان. (بحار الانوار، ج6، ص29)<ref> ان الذنوب ثلاثة ... فذنب مغفور و ذنب غیر مغفور و ذنب نرجو لصاحبه و نخاف علیه ..</ref>


    =ملاک کبیره (بزرگ) بودن گناه=
    == ملاک کبیره (بزرگ) بودن گناه ==
    در قرآن مجید و کلام معصومین (ع) کلیه اعمالى که گناه محسوب مى شود، بیان گردیده است، منتهی کبیره بودن گناه، پیرو ملاک هایی است.
    در قرآن مجید و کلام معصومین (ع) کلیه اعمالی که گناه محسوب می‌شود، بیان گردیده است، منتهی کبیره بودن گناه، پیرو ملاک‌هایی است.


    در کتاب تحریر الوسیله [[سید روح الله موسوی خمینی|امام خمینى]] قدس سره پیرامون معیار گناهان کبیره، چنین آمده است:
    در کتاب تحریر الوسیله [[سید روح‌الله موسوی خمینی|امام خمینی]] قدس سره پیرامون معیار گناهان کبیره چنین آمده است:


    1- گناهانى که در مورد آنها در قرآن یا روایات اسلامى وعده ى آتش ‍ دوزخ، داده شده باشد.
    1- گناهانی که در مورد آنها در قرآن یا روایات اسلامی وعده آتش ‍ دوزخ، داده شده باشد.


    2- از طرف شرع، به شدت، از آن نهى شده است.
    2- از طرف شرع، به شدت، از آن نهی شده است.


    3- دلایلی وجود دارد که معلوم می شود آن گناه، بزرگتر از بعضى از گناهان کبیره است.
    3- دلایلی وجود دارد که معلوم می‌شود آن گناه، بزرگتر از بعضی از گناهان کبیره است.


    4- عقل، حکم کند که فلان گناه، کبیره است.
    4- عقل، حکم کند که فلان گناه، کبیره است.


    5- در ذهن مسلمینِ پاى بند به دستورات الهى، چنین تثبیت شده که فلان گناه، از گناهان بزرگ است.
    5- در ذهن مسلمینِ پای بند به دستورات الهی، چنین تثبیت شده که فلان گناه، از گناهان بزرگ است.


    6- از طرف [[پیامبر]] (صلّى اللّه علیه و آله) یا امامان (علیهم السلام) در خصوص گناهى تصریح شده که از گناهان کبیره است.
    6- از طرف [[محمد بن عبد‌الله (خاتم الانبیا)|پیامبر (صلّی اللّه علیه و آله)]] یا امامان (علیهم‌السلام) در خصوص گناهی تصریح شده که از گناهان کبیره است.


    (برخی از فقها تعزیر را نشانه کبیره بودن گناه می دانند که در این صورت استمنا نیز از گناهان کبیره محسوب خواهد شد، زیرا در روایتی آمده است که علی (ع)، با زدن روی دست، شخص مستمنی را تعزیر فرمودند.)
    (برخی از فقها تعزیر را نشانه کبیره بودن گناه می‌دانند که در این صورت استمنا نیز از گناهان کبیره محسوب خواهد شد، زیرا در روایتی آمده است که علی (ع)، با زدن روی دست، شخص مستمنی را تعزیر فرمودند.)


    البته گناهان کبیره نیز همه در یک سطح نیستند. بعضى بدون توبه بخشیده نمى شوند، مانند «شرک» و «قتل نفس» و برخى بدون توبه و تحت شرایطی و در اثر انجام کارهای نیک ممکن است مشمول مغفرت گردند.
    البته گناهان کبیره نیز همه در یک سطح نیستند. بعضی بدون توبه بخشیده نمی‌شوند، مانند «شرک» و «قتل نفس» و برخی بدون توبه و تحت شرایطی و در اثر انجام کارهای نیک ممکن است مشمول مغفرت گردند.


    =فهرست گناهان کبیره=
    == فهرست گناهان کبیره ==
    روایات متعددى از ائمّه علیهم السلام به ما رسیده که بیانگر تقسیم گناهان به کبیره و صغیره است، ودر کتاب اصول کافى یک باب تحت عنوان باب الکبائر به این موضوع اختصاص یافته که داراى 24 حدیث است.
    روایات متعددی از ائمّه علیهم‌السلام به ما رسیده که بیانگر تقسیم گناهان به کبیره و صغیره است، ودر کتاب اصول کافی یک باب تحت عنوان باب الکبائر به این موضوع اختصاص یافته که دارای 24 حدیث است.


    در روایت اوّل و دوّم این باب، تصریح شده که گناهان کبیره، گناهانى را گویند که خداوند، دوزخ و آتش جهنم را بر آنها مقرر نموده است.
    در روایت اوّل و دوّم این باب، تصریح شده که گناهان کبیره، گناهانی را گویند که خداوند، دوزخ و آتش جهنم را بر آنها مقرر نموده است.


    در بعضى از این روایات (روایت سوم و هشتم)، هفت گناه به عنوان گناه کبیره، و در برخى از روایات (روایت 24) نوزده گناه به عنوان گناهان کبیره، شمرده شده است.
    در بعضی از این روایات (روایت سوم و هشتم)، هفت گناه به عنوان گناه کبیره و در برخی از روایات (روایت 24) نوزده گناه به عنوان گناهان کبیره، شمرده شده است.


    گرچه هر گناه، چون مخالفت فرمان خداى بزرگ است، سنگین و بزرگ است، ولى این موضوع منافات ندارد که بعضى از گناهان نسبت به خود و آثارى که دارد، بزرگتر از برخى دیگر باشد، و به گناهان بزرگ و کوچک تقسیم گردد.
    گرچه هر گناه، چون مخالفت فرمان خدای بزرگ است، سنگین و بزرگ است، ولی این موضوع منافات ندارد که بعضی از گناهان نسبت به خود و آثاری که دارد، بزرگتر از برخی دیگر باشد و به گناهان بزرگ و کوچک تقسیم گردد.


    =گناهان کبیره در کلام امام صادق علیه السلام =
    == گناهان کبیره در کلام امام صادق علیه‌السلام ==
    عمروبن عبید یکى از علماى اسلام، به حضور امام صادق (علیه السلام) آمد، سلام کرد و سپس این آیه را خواند: نیکوکاران کسانى هستند که از گناهان بزرگ، و زشتى پرهیز مى کنند. (شوری، 38)<ref>الذینّ یجتنبون کبائر الاثم و الفواحش. </ref>
    عمروبن عبید یکی از علمای اسلام، به حضور امام صادق (علیه السلام) آمد، سلام کرد و سپس این آیه را خواند: نیکوکاران کسانی هستند که از گناهان بزرگ و زشتی پرهیز می‌کنند. (شوری، 38)<ref>الذینّ یجتنبون کبائر الاثم و الفواحش. </ref>


    سپس سکوت کرد و دنبال آیه را نخواند؛ امام صادق (علیه السلام) به او فرمودند: چرا سکوت کردى ؟! او گفت: دوست دارم، گناهان کبیره را از کتاب خداوند بدانم.
    سپس سکوت کرد و دنبال آیه را نخواند؛ امام صادق (علیه السلام) به او فرمودند: چرا سکوت کردی ؟! او گفت: دوست دارم، گناهان کبیره را از کتاب خداوند بدانم.


    آنگاه امام صادق (علیه السلام) گناهان کبیره اى را که در قرآن آمده بیان نمودند:
    آنگاه امام صادق (علیه السلام) گناهان کبیره‌ای را که در قرآن آمده بیان نمودند:


    1- بزرگترین گناهان کبیره، شرک به خدا است: قرآن مى‌فرماید کسی که براى خدا، شریک قرار دهد، خداوند بهشت را بر او حرام مى کند. (مائده، 72)<ref> وَ من یُشرک بِاللّه فَقد حَرّم اللّه عَلَیهِ الجنّة.</ref>
    1- بزرگترین گناهان کبیره، شرک به خدا است: قرآن می‌فرماید کسی که برای خدا، شریک قرار دهد، خداوند بهشت را بر او حرام می‌کند. (مائده، 72)<ref> وَ من یُشرک بِاللّه فَقد حَرّم اللّه عَلَیهِ الجنّة.</ref>


    2- ناامیدى از رحمت خدا: هیچ کس جز کافران از رحمت خدا، نومید نگردد. (یوسف،87)<ref> انّه لایَیاءس مِن روحِ اللّه الاّ القَوم الکافِرون.</ref>
    2- ناامیدی از رحمت خدا: هیچ کس جز کافران از رحمت خدا، نومید نگردد. (یوسف،87)<ref> انّه لایَیاءس مِن روحِ اللّه الاّ القَوم الکافِرون.</ref>


    3- ایمنى از مکر (عذاب و مهلت) خدا: از مکر خدا ایمن نشود، مگر مردم زیان کار. (اعراف، 99)<ref>فلا یامن من مکر اللهّ الاّ القوم الخاسرون. </ref>
    3- ایمنی از مکر (عذاب و مهلت) خدا: از مکر خدا ایمن نشود، مگر مردم زیان کار. (اعراف، 99)<ref>فلا یامن من مکر اللهّ الاّ القوم الخاسرون. </ref>


    4- عقوق (و آزار) والدین: چنان که قرآن از زبان [[عیسى]] (علیه السلام) مى‌فرماید: خدا دستور داده که به مادرم نیکى کنم و مرا زورگوى تیره بخت قرار نداده است. (مریم، 32)<ref>و برّاً بِوالدَتى و لَم یَجعَلنى جَبّاراً شقیّاً.</ref>  
    4- عقوق (و آزار) والدین: چنان که قرآن از زبان [[حضرت عیسی|عیسی]] (علیه السلام) می‌فرماید: خدا دستور داده که به مادرم نیکی کنم و مرا زورگوی تیره بخت قرار نداده است. (مریم، 32)<ref>و برّاً بِوالدَتى و لَم یَجعَلنى جَبّاراً شقیّاً.</ref>  


    5- کشتن انسانِ بى گناه: و هر کس فرد با ایمانى را از روى عمد، به قتل برساند مجازات او، دوزخ است که جاودانه در آن مى ماند، و خداوند بر او غضب مى کند و از رحمتش دور مى سازد و عذاب عظیمى براى او آماده ساخته است. (نساء، 93)<ref>و مَن یَقتُل مؤ مِنا مُتعَمّدا فَجزاؤ ه جهَنّم خالِدا فیها و غَضبَ اللّه عَلیه وَ لَعنَه وَ اعدّ لَه عَذابا عَظیما.</ref>
    5- کشتن انسانِ بی گناه: و هر کس فرد با ایمانی را از روی عمد، به قتل برساند مجازات او، دوزخ است که جاودانه در آن می‌ماند و خداوند بر او غضب می‌کند و از رحمتش دور می‌سازد و عذاب عظیمی برای او آماده ساخته است. (نساء، 93)<ref>و مَن یَقتُل مؤ مِنا مُتعَمّدا فَجزاؤ ه جهَنّم خالِدا فیها و غَضبَ اللّه عَلیه وَ لَعنَه وَ اعدّ لَه عَذابا عَظیما.</ref>


    6- نسبت نارواى زنا به زن پاکدامن: کسانى که زنان پاکدامن و بى خبر (از هر گونه آلودگى) و با ایمان را متهم مى سازند، در دنیا و آخرت، از رحمت الهى بدورند، و عذاب بزرگى در انتظارشان است. (نور، 23)<ref>انّ الّذینَ یَرمُونَ الُمحصِناتِ الغافِلات المُؤ مِنات لُعِنُوا فى الدّنیا و الاخرة وَ لَهم عَذاب عَظیم. </ref>
    6- نسبت ناروای زنا به زن پاکدامن: کسانی که زنان پاکدامن و بی خبر (از هر گونه آلودگی) و با ایمان را متهم می‌سازند، در دنیا و آخرت، از رحمت الهی بدورند و عذاب بزرگی در انتظارشان است. (نور، 23)<ref>انّ الّذینَ یَرمُونَ الُمحصِناتِ الغافِلات المُؤ مِنات لُعِنُوا فى الدّنیا و الاخرة وَ لَهم عَذاب عَظیم. </ref>


    7- خوردن مال یتیم: همانا کسانى که اموال یتیمان را مى خورند، آنها در شکم هاى خود، آتش فرو مى برند و بزودى در آتش سوزان مى سوزند. (نساء، 10)<ref>انّ الّذینَ یَاءکلون اَموال الیَتامى انماّ یاکلون فى بطونهم نارا وسیصلون سعیرا. </ref>
    7- خوردن مال یتیم: همانا کسانی که اموال یتیمان را می‌خورند، آنها در شکم‌های خود، آتش فرو می‌برند و بزودی در آتش سوزان می‌سوزند. (نساء، 10)<ref>انّ الّذینَ یَاءکلون اَموال الیَتامى انماّ یاکلون فى بطونهم نارا وسیصلون سعیرا. </ref>


    8- فرار از جبهه جهاد: و هر کس در آن هنگام (جنگ) به آنها پشت کند مگر در صورتى که هدفش، کناره گیرى از میدان براى حمله مجدد و یا به قصد پیوستن به گروهى (از مجاهدان) بوده باشد (چنین کسى) گرفتار خشم پروردگار خواهد شد، و جایگاه او جهنم، و چه بد عاقبتى است. (انفال، 16)<ref> وَ مَن یُولّهم یَومئذٍ دُبُره الاّ مُتِحرّفا لِقتال او مُتحیّزا الى فِئَة باَّء بِغَضب مِن اللّه وَ مَاءواه جَهنّم و بئس المصیر.</ref>
    8- فرار از جبهه جهاد: و هر کس در آن هنگام (جنگ) به آنها پشت کند مگر در صورتی که هدفش، کناره گیری از میدان برای حمله مجدد و یا به قصد پیوستن به گروهی (از مجاهدان) بوده باشد (چنین کسی) گرفتار خشم پروردگار خواهد شد و جایگاه او جهنم و چه بد عاقبتی است. (انفال، 16)<ref> وَ مَن یُولّهم یَومئذٍ دُبُره الاّ مُتِحرّفا لِقتال او مُتحیّزا الى فِئَة باَّء بِغَضب مِن اللّه وَ مَاءواه جَهنّم و بئس المصیر.</ref>


    9- ربا خوارى: کسانى که ربا مى خورند، بر نمى خیزند مگر مانند کسى که شیطان باتماس خود، او را همچون دیوانه، آشفته حال کرده است. (بقره، 275)<ref> اَلّذینَ یَاکُلونَ الرِّبا لایَقُومُون اِلاّ کَما یَقوم الّذى یَتخبَّطهُ الشّیطان مِن المسّ. </ref>
    9- ربا خواری: کسانی که ربا می‌خورند، بر نمی‌خیزند مگر مانند کسی که شیطان باتماس خود، او را همچون دیوانه، آشفته حال کرده است. (بقره، 275)<ref> اَلّذینَ یَاکُلونَ الرِّبا لایَقُومُون اِلاّ کَما یَقوم الّذى یَتخبَّطهُ الشّیطان مِن المسّ. </ref>


    10- سحر و جادو: قطعا دانستند که هر کس خریدار جادو شود، در آخرت، بى بهره خواهد بود. (بقره، 102)<ref>وَ لَقَد عَلمُوا لِمَن اشتَراهُ مالَه فِى الاخِرة مِن خلاق. </ref>
    10- سحر و جادو: قطعا دانستند که هر کس خریدار جادو شود، در آخرت، بی بهره خواهد بود. (بقره، 102)<ref>وَ لَقَد عَلمُوا لِمَن اشتَراهُ مالَه فِى الاخِرة مِن خلاق. </ref>


    11- زنا: هر کس که زنا کند، مجازاتش را خواهد دید، عذاب چنین کسى در قیامت، مضاعف گردد و با خوارى، همیشه در آن خواهد ماند. (فرقان، 68)<ref>وَ مَن یَفعَل ذلکَ یَلقَ اَثاما یُضاعف لَه العَذاب یَومَ القیامَة وَ یَخلُد فیهِ مُهانا.</ref>
    11- زنا: هر کس که زنا کند، مجازاتش را خواهد دید، عذاب چنین کسی در قیامت، مضاعف گردد و با خواری، همیشه در آن خواهد ماند. (فرقان، 68)<ref>وَ مَن یَفعَل ذلکَ یَلقَ اَثاما یُضاعف لَه العَذاب یَومَ القیامَة وَ یَخلُد فیهِ مُهانا.</ref>


    12- سوگند دروغ براى گناه: کسانى که پیمان خود با خدا و سوگندهاى خود را به بهاى اندک مى فروشند، در آخرت، بى بهره اند. (آل عمران، 77)<ref>اَلّذینَ یَشتَرونَ بِعَهدِ اللّه و ایمانِهم ثَمَنا قَلیلا اُولئِک لا خلاقَ لَهم فِى الاخِرة. </ref>
    12- سوگند دروغ برای گناه: کسانی که پیمان خود با خدا و سوگندهای خود را به بهای‌ اندک می‌فروشند، در آخرت، بی بهره‌اند. (آل عمران، 77)<ref>اَلّذینَ یَشتَرونَ بِعَهدِ اللّه و ایمانِهم ثَمَنا قَلیلا اُولئِک لا خلاقَ لَهم فِى الاخِرة. </ref>


    13- خیانت در غنایم جنگى: و هر که در غنیمت جنگى، خیانت کند، روز قیامت با آنچه خیانت کرده بیاید. (آل عمران، 161)<ref>وَ مَن یَغلُل یَاتِ بِما غَلّ یَوم القِیامَة. </ref>
    13- خیانت در غنایم جنگی: و هر که در غنیمت جنگی، خیانت کند، روز قیامت با آنچه خیانت کرده بیاید. (آل عمران، 161)<ref>وَ مَن یَغلُل یَاتِ بِما غَلّ یَوم القِیامَة. </ref>


    14- نپرداختن زکات واجب: در آن روز (طلاها و نقره ها را)در آتش دوزخ داغ و سوزان کرده و با آن صورت ها و پهلوها و پشت هایشان را داغ مى گذارند. (توبه، 35)<ref>یَومَ یُحمى عَلَیها فى نارِ جَهنَّم فَتُکوى بِها جِباهُهُم و جُنوبهم و ظُهورهم. </ref>
    14- نپرداختن زکات واجب: در آن روز (طلاها و نقره‌ها را)در آتش دوزخ داغ و سوزان کرده و با آن صورت‌ها و پهلوها و پشت‌هایشان را داغ می‌گذارند. (توبه، 35)<ref>یَومَ یُحمى عَلَیها فى نارِ جَهنَّم فَتُکوى بِها جِباهُهُم و جُنوبهم و ظُهورهم. </ref>


    15- گواهى به دروغ، کتمان: و هر کس گواهى دادن را پنهان کند، قلبش گنهکار است. (بقره، 283)<ref>وَ مَن یَکتُمها فَاِنّه آثِم قَلبَه. </ref>
    15- گواهی به دروغ، کتمان: و هر کس گواهی دادن را پنهان کند، قلبش گنهکار است. (بقره، 283)<ref>وَ مَن یَکتُمها فَاِنّه آثِم قَلبَه. </ref>


    16- شراب خوارى: اى کسانى که ایمان آورده اید، شراب و قمار و بت ها و تیرهاى قرعه پلیدند و از عمل شیطانند. پس از آنها دورى کنید باشد که رستگار شوید. (مائده، 90)<ref> یا ایّها الَّذین آمَنوا اِنّما الخَمر و المَیسر و الاَنصابُ و الاَزلام رِجسٌ من عَمل الشَّیطان فَاجتَنبوه لعّلکم تُفلِحون.</ref>
    16- شراب خواری:‌ای کسانی که ایمان آورده‌اید، شراب و قمار و بت‌ها و تیرهای قرعه پلیدند و از عمل شیطانند. پس از آنها دوری کنید باشد که رستگار شوید. (مائده، 90)<ref> یا ایّها الَّذین آمَنوا اِنّما الخَمر و المَیسر و الاَنصابُ و الاَزلام رِجسٌ من عَمل الشَّیطان فَاجتَنبوه لعّلکم تُفلِحون.</ref>


    17- ترک نماز یا واجبات دیگر بطور عمد، زیرا پیامبر (صلّى اللّه علیه و آله) فرمود: هر کس عمدا نماز را ترک کند از پیمان خدا و رسول خدا بیزارى جسته است. (بحار الانوار، ج47، ص17)<ref> من ترک الصّلاة متعمّدا فقد بَرى من ذمّة اللّه و ذمّة رسول اللّه</ref>
    17- ترک نماز یا واجبات دیگر بطور عمد، زیرا پیامبر (صلّی اللّه علیه و آله) فرمود: هر کس عمدا نماز را ترک کند از پیمان خدا و رسول خدا بیزاری جسته است. (بحار الانوار، ج47، ص17)<ref> من ترک الصّلاة متعمّدا فقد بَرى من ذمّة اللّه و ذمّة رسول اللّه</ref>


    18و19- پیمان شکنى و قطع رحم، چنانکه خداوند مى‌فرماید: براى آنانکه (پیمان را مى شکنند و قطع رحم مى کنند) لعنت و خانه بد در آخرت، است. (رعد، 25)<ref>اُولئِک لَهمُ اللَعنَة وَ لَهم سُوء الدّار. (رعد، 25)</ref>
    18و19- پیمان شکنی و قطع رحم، چنانکه خداوند می‌فرماید: برای آنانکه (پیمان را می‌شکنند و قطع رحم می‌کنند) لعنت و خانه بد در آخرت است. (رعد، 25)<ref>اُولئِک لَهمُ اللَعنَة وَ لَهم سُوء الدّار. (رعد، 25)</ref>


    امام صادق (علیه السلام) به اینجا که رسید، عمروبن عبید در حالى که از شدت ناراحتى، شیون مى کشید از محضر آن حضرت خارج شد و مى گفت: به هلاکت رسید آنکس که به راءى، فتوا داد، و در فضل و علم با شما، ستیزکرد. (بحارالانوار، ج76، ص 8)<ref>هلک من قال براءیه و نازعکم فى الفضل و العلم. </ref>
    امام صادق (علیه السلام) به اینجا که رسید، عمروبن عبید در حالی که از شدت ناراحتی شیون می‌کشید از محضر آن حضرت خارج شد و می‌گفت: به هلاکت رسید آنکس که به راءی، فتوا داد و در فضل و علم با شما ستیزکرد. (بحارالانوار، ج76، ص8)<ref>هلک من قال براءیه و نازعکم فى الفضل و العلم. </ref>


    == برخی از گناهان کبیره ==
    === برخی از گناهان کبیره ===
    امام خمینی (رض) در کتاب تحریر الوسیله مى گوید: گناهان کبیره، بسیار است، بعضى از آنها عبارتند از:
    امام خمینی (رض) در کتاب تحریر الوسیله می‌گوید: گناهان کبیره بسیار است. بعضی از آنها عبارتند از:


    1- نا امیدى از رحمت خدا. 2- ایمن شدن از مکر خدا. 3- دروغ بستن به خدا یا رسول خدا صلّى اللّه علیه و آله و یا اوصیاى پیامبر علیهم السلام4- کشتن نا بجا. 5- عقوق پدر ومادر6- خوردن مال یتیم از روى ظلم. 7- نسبت زنا به زن با عفت. 8- فرار از جبهه جنگ با دشمن. 9- قطع رحم. 10- سحر و جادو. 11- زنا. 12- لواط. 13- دزدى. 14- سوگند دروغ. 15- کتمان گواهى. (در آنجا که گواهى دادن واجب است) 16- گواهى به دروغ. 17- پیمان شکنى. 18- رفتار بر خلاف وصیّت. 19- شرابخوارى. 20- رباخوارى. 21- خوردن مال حرام. 22- قمار بازى. 23- خوردن مردار و خون. 24- خوردن گوشت خوک. 25- خوردن گوشت حیوانى که مطابق شرع ذبح نشده است. 26- کم فروشى. 27- تعرّب بعد از هجرت. یعنى انسان به جایى مهاجرت کند که دینش ‍ را از دست مى دهد. 28- کمک به ستمگر. 29- تکیه بر ظالم. 30- نگهدارى حقوق دیگران بدون عذر. 31- دروغگویى. 32- تکبر. 33- اسراف و تبذیر. 34- خیانت. 35- غیبت. 36- سخن چینى. 37- سر گرمى به امور لهو. 38- سبک شمردن فریضه حج. 39- ترک نماز. 40- ندادن زکات. 41- اصرار بر گناهان صغیره.
    1- نا امیدی از رحمت خدا. 2- ایمن شدن از مکر خدا. 3- دروغ بستن به خدا یا رسول خدا صلّی اللّه علیه و آله و یا اوصیای پیامبر علیهم‌السلام 4- کشتن نا بجا. 5- عقوق پدر ومادر6- خوردن مال یتیم از روی ظلم. 7- نسبت زنا به زن با عفت. 8- فرار از جبهه جنگ با دشمن. 9- قطع رحم. 10- سحر و جادو. 11- زنا. 12- لواط. 13- دزدی. 14- سوگند دروغ. 15- کتمان گواهی. (در آنجا که گواهی دادن واجب است) 16- گواهی به دروغ. 17- پیمان شکنی. 18- رفتار بر خلاف وصیّت. 19- شرابخواری. 20- رباخواری. 21- خوردن مال حرام. 22- قمار بازی. 23- خوردن مردار و خون. 24- خوردن گوشت خوک. 25- خوردن گوشت حیوانی که مطابق شرع ذبح نشده است. 26- کم فروشی. 27- تعرّب بعد از هجرت. یعنی انسان به جایی مهاجرت کند که دینش ‍ را از دست می‌دهد. 28- کمک به ستمگر. 29- تکیه بر ظالم. 30- نگهداری حقوق دیگران بدون عذر. 31- دروغگویی. 32- تکبر. 33- اسراف و تبذیر. 34- خیانت. 35- غیبت. 36- سخن چینی. 37- سرگرمی به امور لهو. 38- سبک شمردن فریضه حج. 39- ترک نماز. 40- ندادن زکات. 41- اصرار بر گناهان صغیره.


    از این میان شرک به خدا و انکار آنچه را که خداوند دستور داده، و دشمنى با اولیاى خدا، از بزرگترین گناهان کبیره است.
    از این میان شرک به خدا و انکار آنچه را که خداوند دستور داده و دشمنی با اولیای خدا از بزرگترین گناهان کبیره است.


    همانگونه که بیان شد طبق فتواى امام خمینى قدس سره گناهان کبیره، بسیار است و آنچه در بالا ذکر شد قسمتى از آنها است، مثلا توهین به کعبه و قرآن و پیامبر(صلّى اللّه علیه و آله) و امامان (علیهم السلام) یا ناسزا گفتن به آنها و بدعت گذارى و.... از گناهان کبیره است.
    همانگونه که بیان شد طبق فتوای امام خمینی قدس سره گناهان کبیره، بسیار است و آنچه در بالا ذکر شد قسمتی از آنها است، مثلا توهین به کعبه و قرآن و پیامبر (صلّی اللّه علیه و آله) و امامان (علیهم‌السلام) یا ناسزا گفتن به آنها و بدعت‌گذاری و.... از گناهان کبیره است.


    =موارد تبدیل گناه صغیره به کبیره=
    ==موارد تبدیل گناه صغیره به کبیره==
    از آیات و روایات استفاده مى شود که در چند مورد، گناه صغیره، تبدیل به کبیره شده و حکم گناهان کبیره را پیدا مى کند از جمله:
    از آیات و روایات استفاده می‌شود که در چند مورد، گناه صغیره، تبدیل به کبیره شده و حکم گناهان کبیره را پیدا می‌کند از جمله:


    == اول. اصرار بر صغیره ==
    ==اول. اصرار بر صغیره==
    تکرار گناه صغیره، آن را تبدیل به گناه کبیره مى کند، و اگر انسان حتى یک گناه کند، ولى استغفار نکند، و در فکر توبه هم نباشد، اصرار به حساب مى‌آید. صغیره همچون نخ نازک و باریکى است که اگر تکرار شود، طناب و ریسمان ضخیمی مى گردد که در این صورت پاره کردنش مشکل است.
    تکرار گناه صغیره، آن را تبدیل به گناه کبیره می‌کند و اگر انسان حتی یک گناه کند ولی استغفار نکند و در فکر توبه هم نباشد، اصرار به حساب می‌آید. صغیره همچون نخ نازک و باریکی است که اگر تکرار شود، طناب و ریسمان ضخیمی می‌گردد که در این صورت پاره کردنش مشکل است.


    قرآن درباره ى پرهیزکاران مى‌فرماید: آنان آگاهانه بر گناهانشان، اصرار نورزند. (آل عمران، 135)<ref>ولم یصروا على ما فعلوا و هم یعلمون. </ref>
    قرآن درباره پرهیزکاران می‌فرماید: آنان آگاهانه بر گناهانشان، اصرار نورزند. (آل عمران، 135)<ref>ولم یصروا على ما فعلوا و هم یعلمون. </ref>


    امام باقر علیه السلام در شرح این آیه فرمود: اصرار، عبارت از این است که کسى گناهى کند و از خدا آمرزش ‍ نخواهد و در فکر توبه نباشد.
    امام باقر علیه‌السلام در شرح این آیه فرمود: اصرار، عبارت از این است که کسی گناهی کند و از خدا آمرزش ‍ نخواهد و در فکر توبه نباشد.


    امیرمؤمنان على علیه السلام فرمود: از اصرار بر گناه بپرهیز، چرا که از بزرگترین جرایم است. (مستدرک الوسایل، موسسه آل البیت، ج11، ص368)<ref>ایاک و الاصرار فانه من اکبر الکبائر و اعظم الجرائم.</ref>
    امیرمؤمنان علی علیه‌السلام فرمود: از اصرار بر گناه بپرهیز، چرا که از بزرگترین جرایم است. (مستدرک الوسایل، موسسه آل البیت، ج11، ص368)<ref>ایاک و الاصرار فانه من اکبر الکبائر و اعظم الجرائم.</ref>


    === غفلت از گناهان صغیره ===
    ====غفلت از گناهان صغیره====
    امام صادق علیه السلام فرمود: رسول خدا (صلّى اللّه علیه و آله) همراه یاران (در سفرى) در سرزمین بى آب و علفى فرود آمد، به یارانش فرمود: ائتوابحطب، هیزم بیاورید که از آن آتش روشن کنیم تا غذا بپزیم. یاران عرض کردند: اینجا سرزمین خشکى است و هیچگونه هیزم در آن نیست !. رسول خدا (صلّى اللّه علیه و آله) فرمود: بروید هر کدام هر مقدار مى توانید جمع کنید آنها رفتند و هر یک مختصرى هیزم یا چوب خشکیده اى با خود آورد و همه را در پیش روى پیامبر (صلّى اللّه علیه و آله) روى هم ریختند، پیامبر صلّى اللّه علیه و آله فرمود: این گونه گناهان، روى هم انباشته مى شوند.
    امام صادق علیه‌السلام فرمود: رسول خدا (صلّی اللّه علیه و آله) همراه یاران (در سفری) در سرزمین بی آب و علفی فرود آمد، به یارانش فرمود: ائتوابحطب، هیزم بیاورید که از آن آتش روشن کنیم تا غذا بپزیم. یاران عرض کردند: اینجا سرزمین خشکی است و هیچگونه هیزم در آن نیست !. رسول خدا (صلّی اللّه علیه و آله) فرمود: بروید هر کدام هر مقدار می‌توانید جمع کنید آنها رفتند و هر یک مختصری هیزم یا چوب خشکیده‌ای با خود آورد و همه را در پیش روی پیامبر (صلّی اللّه علیه و آله) روی هم ریختند، پیامبر صلّی اللّه علیه و آله فرمود: این گونه گناهان، روی هم انباشته می‌شوند.


    سپس فرمود: ایّاکم و الُمحقّرات من الذّنوب از گناهان کوچک بپرهیزید که همه آنها جمع و ثبت مى گردد. ...(اصول کافی، ج2، ص 288)
    سپس فرمود: ایّاکم و الُمحقّرات من الذّنوب از گناهان کوچک بپرهیزید که همه آنها جمع و ثبت می‌گردد. ...(اصول کافی، ج2، ص 288)


    امام صادق علیه السلام فرمود: لا صَغیرة مع الاِصرار در صورت اصرار، گناه صغیره اى نباشد. (بحار الانوار، ج 8، ص 352)
    امام صادق علیه‌السلام فرمود: لا صَغیرة مع الاِصرار در صورت اصرار، گناه صغیره‌ای نباشد. (بحار الانوار، ج 8، ص 352)


    == دوم. کوچک شمردن گناه ==
    ===دوم. کوچک شمردن گناه===
    کوچک شمردن گناه، آن را به گناه بزرگ تبدیل مى کند، براى روشن شدن موضوع، به این مثال توجه کنید:
    کوچک شمردن گناه، آن را به گناه بزرگ تبدیل می‌کند، برای روشن شدن موضوع، به این مثال توجه کنید:


    اگر کسى سنگى به سوى ما پرتاب کند، ولى بعداً پشیمان شده و عذرخواهى کند، ممکن است او را ببخشیم، ولى اگر سنگ ریزه اى به ما بزند، و در مقابلِ اعتراض بگوید: این که چیزى نیست، بى خیالش. او را نمى بخشیم، زیرا این کار، از روح استکبارى او پرده برمى دارد و بیانگر آن است که او گناهش را کوچک مى شمرد. به این روایات توجه کنید:
    اگر کسی سنگی به سوی ما پرتاب کند ولی بعداً پشیمان شده و عذرخواهی کند، ممکن است او را ببخشیم ولی اگر سنگ ریزه‌ای به ما بزند و در مقابلِ اعتراض بگوید: این که چیزی نیست، بی خیالش. او را نمی‌بخشیم، زیرا این کار، از روح استکباری او پرده برمی‌دارد و بیانگر آن است که او گناهش را کوچک می‌شمرد. به این روایات توجه کنید:


    [[امام حسن عسکرى]] (علیه السلام) فرمود: از گناهان نابخشودنى این است که انسان بگوید: کاش مرا به غیر از این گناه مجازات نکنند؛ یعنى آن گناهِ مورد اشاره را کوچک بشمرد.
    [[حسن بن علی (عسکری)|امام حسن عسکری]] (علیه السلام) فرمود: از گناهان نابخشودنی این است که انسان بگوید: کاش مرا به غیر از این گناه مجازات نکنند؛ یعنی آن گناهِ مورد اشاره را کوچک بشمرد.
    <ref>بحارالانوار، ج50، ص250</ref>  
    <ref>بحارالانوار، ج50، ص250</ref>  


    امیرمؤ منان على (علیه السلام) مى‌فرماید: بدترین گناهان، آن است که صاحبش آن را کوچک بشمرد.<ref>کلمة التقوی، ج2، ص294</ref>  
    امیرمؤمنان علی (علیه السلام) می‌فرماید: بدترین گناهان آن است که صاحبش آن را کوچک بشمرد.<ref>کلمة التقوی، ج2، ص294</ref>  


    امام صادق (علیه السلام) فرمود: از گناه حقیر و ریز، بپرهیز (سبک مشمار) که آمرزیده نشود. عرض کردم: گناهان حقیر چیست !؟ فرمود آن است که: کسى گناه کند و بگوید خوشا به حال من اگر غیر از این گناه نداشتم.<ref>مشکوة الانوار، ص273</ref>  
    امام صادق (علیه السلام) فرمود: از گناه حقیر و ریز بپرهیز (سبک مشمار) که آمرزیده نشود. عرض کردم: گناهان حقیر چیست !؟ فرمود آن است که: کسی گناه کند و بگوید خوشا به حال من اگر غیر از این گناه نداشتم.<ref>مشکوة الانوار، ص273</ref>  


    == سوم. اظهار خوشحالى هنگام گناه ==
    ===سوم. اظهار خوشحالی هنگام گناه===
    لذت بردن از گناه و شادمانى هنگام انجام گناه، از امورى است که گناه را بزرگ مى کند و موجب کیفر بیشتر مى شود. در اینجا به چند روایت توجه کنید:
    لذت بردن از گناه و شادمانی هنگام انجام گناه، از اموری است که گناه را بزرگ می‌کند و موجب کیفر بیشتر می‌شود. در اینجا به چند روایت توجه کنید:


    [[امیرالمؤمنین|امیرمؤ منان]] على (علیه السلام) فرمود: بدترین بدها کسى است که به انجام بدى خوشحال گردد. <ref>عیون الحکم و المواعظ، ص294</ref>
    [[علی بن ابی‌طالب|امیرمؤمنان]] علی (علیه السلام) فرمود: بدترین بدها کسی است که به انجام بدی خوشحال گردد. <ref>عیون الحکم و المواعظ، ص294</ref>


    و نیز فرمود: کسى که از انجام گناه، لذت ببرد خداوند ذلّت را به جاى آن لذّت به او مى رساند.<ref>عیون الحکم والمواعظ، ص436</ref>  
    و نیز فرمود: کسی که از انجام گناه لذت ببرد خداوند ذلّت را به جای آن لذّت به او می‌رساند.<ref>عیون الحکم والمواعظ، ص436</ref>  


    امام سجاد (علیه السلام) فرمود: از شاد شدن هنگام گناه بپرهیز، که این شادى بزرگتر از انجام خود گناه است.<ref>بحارالانوار، ج75، ص159</ref>
    امام سجاد (علیه السلام) فرمود: از شاد شدن هنگام گناه بپرهیز، که این شادی بزرگتر از انجام خود گناه است.<ref>بحارالانوار، ج75، ص159</ref>


    و نیز فرمود: عذاب دردناک گناه شیرینى آن را تباه مى سازد.<ref>حلاوة المعصیة یفسدها الیم العقوبة</ref>
    و نیز فرمود: عذاب دردناک گناه شیرینی آن را تباه می‌سازد.<ref>حلاوة المعصیة یفسدها الیم العقوبة</ref>


    == چهارم. گناه از روى طغیان ==
    ===چهارم. گناه از روی طغیان===
    یکى دیگر از امورى که موجب تبدیل گناه کوچک به گناه بزرگ مى شود، طغیان و سرکشى در انجام گناه است ؛در قرآن کریم می خوانیم: و اما آنها که طغیان کردند و زندگى دنیا را مقدم شمردند، بى گمان جایگاهشان دوزخ است.<ref>امّا مَن طَغى وَ اثَر الحَیاة الدّنیا فَاِنّ الجَحِیمَ هِىَ المَاءوى. </ref>
    یکی دیگر از اموری که موجب تبدیل گناه کوچک به گناه بزرگ می‌شود، طغیان و سرکشی در انجام گناه است ؛در قرآن کریم می‌خوانیم: و اما آنها که طغیان کردند و زندگی دنیا را مقدم شمردند، بی‌گمان جایگاهشان دوزخ است.<ref>امّا مَن طَغى وَ اثَر الحَیاة الدّنیا فَاِنّ الجَحِیمَ هِىَ المَاءوى. </ref>


    == پنجم. مغرور شدن به مهلت الهى ==
    ===پنجم. مغرور شدن به مهلت الهی===
    دیگر از امورى که گناه کوچک را به گناه بزرگ تبدیل مى کند، آن است که گنهکار مهلت خدا و مجازات نکردن سریع او را دلیل رضایت خدا بداند و یا خود را محبوب خدا بداند.
    دیگر از اموری که گناه کوچک را به گناه بزرگ تبدیل می‌کند، آن است که گنهکار مهلت خدا و مجازات نکردن سریع او را دلیل رضایت خدا بداند و یا خود را محبوب خدا بداند.


    گناهکاران در دل مى گویند: چرا خدواند مارا به خاطر گناهانمان عذاب نمى کند؟ جهنم براى آنها کافى است، وارد آن مى شوند و بد جایگاهى است.
    گناهکاران در دل می‌گویند: چرا خدواند مارا به خاطر گناهانمان عذاب نمی‌کند؟ جهنم برای آنها کافی است، وارد آن می‌شوند و بد جایگاهی است.


    وعده عذاب جهنم براى چنین افرادى، دلیل آن است که گناه افرادى که مغرور به عدم مجازات سریع خداوند هستند، گناه کبیره است. (مجادله، 8)<ref>و یقولون فى انفسهم لولا یعذّبنا اللّه بما نقول حسبهم جهنّم یصلونها فَبِئسَ المَصیر. </ref>
    وعده عذاب جهنم برای چنین افرادی، دلیل آن است که گناه افرادی که مغرور به عدم مجازات سریع خداوند هستند، گناه کبیره است. (مجادله، 8)<ref>و یقولون فى انفسهم لولا یعذّبنا اللّه بما نقول حسبهم جهنّم یصلونها فَبِئسَ المَصیر. </ref>


    == ششم. تجاهر به گناه ==
    ===ششم. تجاهر به گناه===
    آشکار نمودن گناه نیز، گناه صغیره را تبدیل به گناه کبیره مى کند، شاید از این نظر که آشکار نمودن گناه حاکى از تجرّى و بى باکى بیشتر گنهکار است، و موجب آلوده کردن جامعه، و عادى نمودن گناه مى گردد.
    آشکار نمودن گناه نیز، گناه صغیره را تبدیل به گناه کبیره می‌کند، شاید از این نظر که آشکار نمودن گناه حاکی از تجرّی و بی باکی بیشتر گنهکار است و موجب آلوده کردن جامعه و عادی نمودن گناه می‌گردد.


    امیرمؤ منان على (علیه السلام) فرمود: از آشکار نمودن گناهان بپرهیز، که آن از سخت ترین گناهان است.<ref>عیون الحکم والمواعظ، ص95</ref>
    امیرمؤمنان علی (علیه السلام) فرمود: از آشکار نمودن گناهان بپرهیز، که آن از سخت‌ترین گناهان است.<ref>عیون الحکم والمواعظ، ص95</ref>


    و [[امام رضا علیه السلام|حضرت رضا]] (علیه السلام) فرمود: پاداش پنهان کننده کردار نیک، معادل هفتار کار نیک است، و آشکار کننده گناه، خوار مى باشد.<ref>بحارالانوار، ج67، ص251</ref>
    و [[علی بن موسی (رضا)|حضرت رضا]] (علیه السلام) فرمود: پاداش پنهان کننده کردار نیک، معادل هفتار کار نیک است و آشکار کننده گناه، خوار می‌باشد.<ref>بحارالانوار، ج67، ص251</ref>


    == هفتم. گناه شخصیت ها ==
    ===هفتم. گناه شخصیت‌ها===
    گناه آنان که در جامعه، داراى موقعیت خاص هستند، با گناه دیگران یکسان نیست، و چه بسا گناه صغیره آنها، حکم گناه کبیره را داشته باشد، زیرا گناه آنها داراى دو بعد است: بعد فردى و بعد اجتماعى.
    گناه آنان که در جامعه، دارای موقعیت خاص هستند، با گناه دیگران یکسان نیست و چه بسا گناه صغیره آنها، حکم گناه کبیره را داشته باشد، زیرا گناه آنها دارای دو بعد است: بعد فردی و بعد اجتماعی.


    گناه شخصیت ها و بزرگان از نظر بعد اجتماعى مى تواند زمینه ى اغوا و انحراف جامعه و موجب سستى دین مردم شود.
    گناه شخصیت‌ها و بزرگان از نظر بعد اجتماعی می‌تواند زمینه اغوا و انحراف جامعه و موجب سستی دین مردم شود.


    بر همین اساس، حساب خداوند با بزرگان و شخصیت ها، غیر از حساب او با دیگران است.
    بر همین اساس، حساب خداوند با بزرگان و شخصیت‌ها، غیر از حساب او با دیگران است.


    =گناه بزرگان از دیدگاه قرآن=
    ==گناه بزرگان از دیدگاه قرآن==
    در سوره حاقهّ در باره عالمان بدعت گذار مى خوانیم و اگر او (پیامبر) سخن دروغ بر ما مى بست، ما او را با قدرت مى گرفتیم، سپس ‍شاهرگش را قطع مى کردیم، و احدى از شما نمى توانست مانع شود و از او حمایت کند. (حاقهّ، 44 تا 48)<ref>و لو تَقَوّلَ علینا بعض الاَقاویل. لاَخَذنا منِه بِالَیمین. ثمّ لَقطعنا مِنه الوَتین. فَما مِنکم مِن اَحد حاجِزین.</ref>
    در سوره حاقهّ درباره عالمان بدعت‌گذار می‌خوانیم و اگر او (پیامبر) سخن دروغ بر ما می‌بست، ما او را با قدرت می‌گرفتیم، سپس ‍شاهرگش را قطع می‌کردیم و احدی از شما نمی‌توانست مانع شود و از او حمایت کند. (حاقهّ، 44 تا 48)<ref>و لو تَقَوّلَ علینا بعض الاَقاویل. لاَخَذنا منِه بِالَیمین. ثمّ لَقطعنا مِنه الوَتین. فَما مِنکم مِن اَحد حاجِزین.</ref>


    در قرآن افراد بدعت گذار و تحریف گر بسیارى مطرح شده‌اند اما خدا درباره ى هیچکدام از آنها این گونه سخن نگفت که: رگ گردنت را مى زنیم، ولى به پیامبر (صلّى اللّه علیه و آله) به خاطر عصمت و مقام علم و آگاهیش چنین مى‌فرماید، زیرا او شخص بزرگى است که گناهش نیز بسیار بزرگ است.
    در قرآن افراد بدعت‌گذار و تحریف‌گر بسیاری مطرح شده‌اند اما خدا درباره هیچکدام از آنها اینگونه سخن نگفت که: رگ گردنت را می‌زنیم، ولی به پیامبر (صلّی اللّه علیه و آله) به خاطر عصمت و مقام علم و آگاهیش چنین می‌فرماید، زیرا او شخص بزرگی است که گناهش نیز بسیار بزرگ است.


    بنابراین آنان که داراى شخصیت علمى و دینى هستند و انتسابشان به دستگاه دین بیشتر است، مسئولیت بیشترى دارند.
    بنابراین آنان که دارای شخصیت علمی و دینی هستند و انتسابشان به دستگاه دین بیشتر است، مسئولیت بیشتری دارند.


    =گناه بزرگان از دیدگاه روایات=
    ==گناه بزرگان از دیدگاه روایات==
    1 امام صادق علیه السلام در ضمن گفتارى فرمود: هفتاد گناه از جاهل، بخشیده مى شود قبل از آنکه یک گناه از عالم، بخشیده گردد.<ref>بحارالانوار، ج75، ص193</ref>
    امام صادق علیه‌السلام در ضمن گفتاری فرمود: هفتاد گناه از جاهل، بخشیده می‌شود قبل از آنکه یک گناه از عالم، بخشیده گردد.<ref>بحارالانوار، ج75، ص193</ref>


    رسول اکرم صلّى اللّه علیه و آله در ضمن گفتارى فرمود: اگر عالمان دین و زمامداران، فاسد شدند، مردم نیز فاسد مى شوند.
    رسول اکرم صلّی اللّه علیه و آله در ضمن گفتاری فرمود: اگر عالمان دین و زمامداران، فاسد شدند، مردم نیز فاسد می‌شوند.


    و در سخن دیگر فرمود: عوام امت من اصلاح نمى شوند مگر با اصلاح خواص امت من! شخصى پرسید: خواص امت چه کسانى هستند؟. فرمود: خواص امت من چهار دسته اند: 1 -زمامداران. 2 -دانشمندان. 3 - عابدان. 4- تاجران.<ref>خواص امتى اربعة: الملوک و العلماء و العباد و التجار</ref>
    و در سخن دیگر فرمود: عوام امت من اصلاح نمی‌شوند مگر با اصلاح خواص امت من! شخصی پرسید: خواص امت چه کسانی هستند؟. فرمود: خواص امت من چهار دسته‌اند: 1 -زمامداران. 2 -دانشمندان. 3 - عابدان. 4- تاجران.<ref>خواص امتى اربعة: الملوک و العلماء و العباد و التجار</ref>


    شخصى دیگر پرسید: چگونه؟ پیامبر صلّى اللّه علیه و آله فرمود: زمامداران چوپانان مردمند، وقتى چوپان گرگ شود، گوسفندان چگونه بچرند؟ و علما طبیبان مردمند، وقتى طبیب بیمار باشد، بیماران را چه کسى درمان کند، بندگانِ عابد خداوند راهنماى مردمند، اگر راهنما گمراه شد، چه کسى راه رونده را هدایت مى کند؟ و تاجران امین مردمند، وقتى که امین خیانت کرد، به چه کسى باید اطمینان نمود؟
    شخصی دیگر پرسید: چگونه؟ پیامبر صلّی اللّه علیه و آله فرمود: زمامداران چوپانان مردمند، وقتی چوپان گرگ شود، گوسفندان چگونه بچرند؟ و علما طبیبان مردمند، وقتی طبیب بیمار باشد، بیماران را چه کسی درمان کند، بندگانِ عابد خداوند راهنمای مردمند، اگر راهنما گمراه شد، چه کسی راه رونده را هدایت می‌کند؟ و تاجران امین مردمند، وقتی که امین خیانت کرد، به چه کسی باید اطمینان نمود؟


    بنابراین گناه مسئولین، چهره‌ها، علما، نهادها، نویسندگان، بزرگان و سادات بیشتر به حساب مى‌آید.
    بنابراین گناه مسئولین، چهره‌ها، علما، نهادها، نویسندگان، بزرگان و سادات بیشتر به حساب می‌آید.
    =منابع=
    کتاب گناه شناسی، محسن قرائتی


    گناهان کبیره از دیدگاه امام خمینى قدس سره
    ==پانویس==
    {{پانویس}}


    =منبع=
    ==منابع==
    کتاب گناه شناسی، محسن قرائتی
    گناهان کبیره از دیدگاه امام خمینی قدس سره
    [https://www.porseman.com/article/%DA%AF%D9%86%D8%A7%D9%87-%DA%86%D9%8A%D8%B3%D8%AA-%D8%9F/25582 برگرفته از سایت پرسمان]
    [https://www.porseman.com/article/%DA%AF%D9%86%D8%A7%D9%87-%DA%86%D9%8A%D8%B3%D8%AA-%D8%9F/25582 برگرفته از سایت پرسمان]


    == پانویس ==
    [[رده:مفاهیم و اصطلاحات]]
    {{پانویس}}
    [[رده:مفاهیم و اصطلاحات دینی]]
     
    [[رده:اصطلاحات فقهی]]

    نسخهٔ کنونی تا ‏۹ فوریهٔ ۲۰۲۴، ساعت ۱۶:۴۹

    گناه یا معصیت عملی است که با اراده و رضایت الهی در تضاد بوده و با ایجاد نوعی تاریکی معنوی در نفس انسان، آدمی را از خدای متعال که نور آسمان‌ها و زمین است، دور می‌سازد و به عبارت دیگر موجب بازماندن وی از کمال و قرب به خدا می‌گردد. تعیین این که چه چیزی گناه است و چه چیزی ثواب از طریق کتاب و سنت مقدور است، زیرا در بسیاری از موارد، گناه بودن عملی قابل تشخیص عقلانی نیست و خدای متعال است که این موارد را به اقتضای علم و حکمت مطلق خود، از طریق وحی و دین برای بشر بیان نموده است.

    اقسام گناه

    عالمان اسلامی گناهان را بر دو گونه تقسیم نموده‌اند: گناهان کبیره (بزرگ) و گناهان صغیره (کوچک)..

    این تقسیم بندی از قرآن و روایات سرچشمه گرفته است؛ در قرآن چنین می‌خوانیم: اگر از گناهان کبیره‌ای که از آن نهی شده‌اید، اجتناب کنید، گناهان کوچک شما را می‌پوشانیم و شما را در جایگاه خوبی وارد می‌سازیم. (نساء، 31) [۱]

    و در جای دیگر آمده است: و کتاب (نامه اعمال) در آنجا گذارده شود، گنهکاران را می‌بینی که از آنچه در آن است، ترسان و هراسناکند و می‌گویند:‌ ای وای بر ما، این چه کتابی است که هیچ عمل کوچک و بزرگی نیست، مگر اینکه آن را شماره کرده است؟ (کهف، 49)[۲]

    و درباره بهشتیان می‌خوانیم: مواهب آخرت، جاودانه است برای آنانکه از گناهان بزرگ و کارهای زشت پرهیز می‌کنند. (شوری، 38)[۳]

    از این آیات به روشنی استفاده می‌شود که گناهان دو گونه‌اند: کبیره و صغیره و همچنین استفاده می‌شود بعضی از گناهان، بدون توبه حقیقی بخشودنی نیست، ولی بعضی از آنها بخشودنی است.

    امام علی علیه‌السلام در گفتاری فرمود: گناهان بر سه گونه‌اند: گناه بخشودنی و گناه نابخشودنی و گناهی که برای صاحبش، هم امید بخشش داریم و هم ترس از کیفر.

    سپس فرمود: اما گناهی که بخشیده است، گناه بنده‌ای است که خداوند او را در دنیا کیفر می‌کند و در آخرت کیفر ندارد. در این صورت خداوند حکیم تر و بزرگوارتر از آن است که بنده‌اش را دو بار کیفر کند.

    اما گناهی که نابخشودنی است، حق‌الناس است یعنی ظلم بندگان نسبت به همدیگر که بدون رضایت مظلوم بخشیده نمی‌شود.

    و اما نوع سوم، گناهی است که خداوند آن را بر بنده‌اش پوشانده، توبه را نصیب او نموده است و در نتیجه آن بنده هم از گناهش هراسان است و هم امید به آمرزش پروردگارش دارد، ما نیز درباره چنین بنده ای، هم امیدواریم و هم ترسان. (بحار الانوار، ج6، ص29)[۴]

    ملاک کبیره (بزرگ) بودن گناه

    در قرآن مجید و کلام معصومین (ع) کلیه اعمالی که گناه محسوب می‌شود، بیان گردیده است، منتهی کبیره بودن گناه، پیرو ملاک‌هایی است.

    در کتاب تحریر الوسیله امام خمینی قدس سره پیرامون معیار گناهان کبیره چنین آمده است:

    1- گناهانی که در مورد آنها در قرآن یا روایات اسلامی وعده آتش ‍ دوزخ، داده شده باشد.

    2- از طرف شرع، به شدت، از آن نهی شده است.

    3- دلایلی وجود دارد که معلوم می‌شود آن گناه، بزرگتر از بعضی از گناهان کبیره است.

    4- عقل، حکم کند که فلان گناه، کبیره است.

    5- در ذهن مسلمینِ پای بند به دستورات الهی، چنین تثبیت شده که فلان گناه، از گناهان بزرگ است.

    6- از طرف پیامبر (صلّی اللّه علیه و آله) یا امامان (علیهم‌السلام) در خصوص گناهی تصریح شده که از گناهان کبیره است.

    (برخی از فقها تعزیر را نشانه کبیره بودن گناه می‌دانند که در این صورت استمنا نیز از گناهان کبیره محسوب خواهد شد، زیرا در روایتی آمده است که علی (ع)، با زدن روی دست، شخص مستمنی را تعزیر فرمودند.)

    البته گناهان کبیره نیز همه در یک سطح نیستند. بعضی بدون توبه بخشیده نمی‌شوند، مانند «شرک» و «قتل نفس» و برخی بدون توبه و تحت شرایطی و در اثر انجام کارهای نیک ممکن است مشمول مغفرت گردند.

    فهرست گناهان کبیره

    روایات متعددی از ائمّه علیهم‌السلام به ما رسیده که بیانگر تقسیم گناهان به کبیره و صغیره است، ودر کتاب اصول کافی یک باب تحت عنوان باب الکبائر به این موضوع اختصاص یافته که دارای 24 حدیث است.

    در روایت اوّل و دوّم این باب، تصریح شده که گناهان کبیره، گناهانی را گویند که خداوند، دوزخ و آتش جهنم را بر آنها مقرر نموده است.

    در بعضی از این روایات (روایت سوم و هشتم)، هفت گناه به عنوان گناه کبیره و در برخی از روایات (روایت 24) نوزده گناه به عنوان گناهان کبیره، شمرده شده است.

    گرچه هر گناه، چون مخالفت فرمان خدای بزرگ است، سنگین و بزرگ است، ولی این موضوع منافات ندارد که بعضی از گناهان نسبت به خود و آثاری که دارد، بزرگتر از برخی دیگر باشد و به گناهان بزرگ و کوچک تقسیم گردد.

    گناهان کبیره در کلام امام صادق علیه‌السلام

    عمروبن عبید یکی از علمای اسلام، به حضور امام صادق (علیه السلام) آمد، سلام کرد و سپس این آیه را خواند: نیکوکاران کسانی هستند که از گناهان بزرگ و زشتی پرهیز می‌کنند. (شوری، 38)[۵]

    سپس سکوت کرد و دنبال آیه را نخواند؛ امام صادق (علیه السلام) به او فرمودند: چرا سکوت کردی ؟! او گفت: دوست دارم، گناهان کبیره را از کتاب خداوند بدانم.

    آنگاه امام صادق (علیه السلام) گناهان کبیره‌ای را که در قرآن آمده بیان نمودند:

    1- بزرگترین گناهان کبیره، شرک به خدا است: قرآن می‌فرماید کسی که برای خدا، شریک قرار دهد، خداوند بهشت را بر او حرام می‌کند. (مائده، 72)[۶]

    2- ناامیدی از رحمت خدا: هیچ کس جز کافران از رحمت خدا، نومید نگردد. (یوسف،87)[۷]

    3- ایمنی از مکر (عذاب و مهلت) خدا: از مکر خدا ایمن نشود، مگر مردم زیان کار. (اعراف، 99)[۸]

    4- عقوق (و آزار) والدین: چنان که قرآن از زبان عیسی (علیه السلام) می‌فرماید: خدا دستور داده که به مادرم نیکی کنم و مرا زورگوی تیره بخت قرار نداده است. (مریم، 32)[۹]

    5- کشتن انسانِ بی گناه: و هر کس فرد با ایمانی را از روی عمد، به قتل برساند مجازات او، دوزخ است که جاودانه در آن می‌ماند و خداوند بر او غضب می‌کند و از رحمتش دور می‌سازد و عذاب عظیمی برای او آماده ساخته است. (نساء، 93)[۱۰]

    6- نسبت ناروای زنا به زن پاکدامن: کسانی که زنان پاکدامن و بی خبر (از هر گونه آلودگی) و با ایمان را متهم می‌سازند، در دنیا و آخرت، از رحمت الهی بدورند و عذاب بزرگی در انتظارشان است. (نور، 23)[۱۱]

    7- خوردن مال یتیم: همانا کسانی که اموال یتیمان را می‌خورند، آنها در شکم‌های خود، آتش فرو می‌برند و بزودی در آتش سوزان می‌سوزند. (نساء، 10)[۱۲]

    8- فرار از جبهه جهاد: و هر کس در آن هنگام (جنگ) به آنها پشت کند مگر در صورتی که هدفش، کناره گیری از میدان برای حمله مجدد و یا به قصد پیوستن به گروهی (از مجاهدان) بوده باشد (چنین کسی) گرفتار خشم پروردگار خواهد شد و جایگاه او جهنم و چه بد عاقبتی است. (انفال، 16)[۱۳]

    9- ربا خواری: کسانی که ربا می‌خورند، بر نمی‌خیزند مگر مانند کسی که شیطان باتماس خود، او را همچون دیوانه، آشفته حال کرده است. (بقره، 275)[۱۴]

    10- سحر و جادو: قطعا دانستند که هر کس خریدار جادو شود، در آخرت، بی بهره خواهد بود. (بقره، 102)[۱۵]

    11- زنا: هر کس که زنا کند، مجازاتش را خواهد دید، عذاب چنین کسی در قیامت، مضاعف گردد و با خواری، همیشه در آن خواهد ماند. (فرقان، 68)[۱۶]

    12- سوگند دروغ برای گناه: کسانی که پیمان خود با خدا و سوگندهای خود را به بهای‌ اندک می‌فروشند، در آخرت، بی بهره‌اند. (آل عمران، 77)[۱۷]

    13- خیانت در غنایم جنگی: و هر که در غنیمت جنگی، خیانت کند، روز قیامت با آنچه خیانت کرده بیاید. (آل عمران، 161)[۱۸]

    14- نپرداختن زکات واجب: در آن روز (طلاها و نقره‌ها را)در آتش دوزخ داغ و سوزان کرده و با آن صورت‌ها و پهلوها و پشت‌هایشان را داغ می‌گذارند. (توبه، 35)[۱۹]

    15- گواهی به دروغ، کتمان: و هر کس گواهی دادن را پنهان کند، قلبش گنهکار است. (بقره، 283)[۲۰]

    16- شراب خواری:‌ای کسانی که ایمان آورده‌اید، شراب و قمار و بت‌ها و تیرهای قرعه پلیدند و از عمل شیطانند. پس از آنها دوری کنید باشد که رستگار شوید. (مائده، 90)[۲۱]

    17- ترک نماز یا واجبات دیگر بطور عمد، زیرا پیامبر (صلّی اللّه علیه و آله) فرمود: هر کس عمدا نماز را ترک کند از پیمان خدا و رسول خدا بیزاری جسته است. (بحار الانوار، ج47، ص17)[۲۲]

    18و19- پیمان شکنی و قطع رحم، چنانکه خداوند می‌فرماید: برای آنانکه (پیمان را می‌شکنند و قطع رحم می‌کنند) لعنت و خانه بد در آخرت است. (رعد، 25)[۲۳]

    امام صادق (علیه السلام) به اینجا که رسید، عمروبن عبید در حالی که از شدت ناراحتی شیون می‌کشید از محضر آن حضرت خارج شد و می‌گفت: به هلاکت رسید آنکس که به راءی، فتوا داد و در فضل و علم با شما ستیزکرد. (بحارالانوار، ج76، ص8)[۲۴]

    برخی از گناهان کبیره

    امام خمینی (رض) در کتاب تحریر الوسیله می‌گوید: گناهان کبیره بسیار است. بعضی از آنها عبارتند از:

    1- نا امیدی از رحمت خدا. 2- ایمن شدن از مکر خدا. 3- دروغ بستن به خدا یا رسول خدا صلّی اللّه علیه و آله و یا اوصیای پیامبر علیهم‌السلام 4- کشتن نا بجا. 5- عقوق پدر ومادر6- خوردن مال یتیم از روی ظلم. 7- نسبت زنا به زن با عفت. 8- فرار از جبهه جنگ با دشمن. 9- قطع رحم. 10- سحر و جادو. 11- زنا. 12- لواط. 13- دزدی. 14- سوگند دروغ. 15- کتمان گواهی. (در آنجا که گواهی دادن واجب است) 16- گواهی به دروغ. 17- پیمان شکنی. 18- رفتار بر خلاف وصیّت. 19- شرابخواری. 20- رباخواری. 21- خوردن مال حرام. 22- قمار بازی. 23- خوردن مردار و خون. 24- خوردن گوشت خوک. 25- خوردن گوشت حیوانی که مطابق شرع ذبح نشده است. 26- کم فروشی. 27- تعرّب بعد از هجرت. یعنی انسان به جایی مهاجرت کند که دینش ‍ را از دست می‌دهد. 28- کمک به ستمگر. 29- تکیه بر ظالم. 30- نگهداری حقوق دیگران بدون عذر. 31- دروغگویی. 32- تکبر. 33- اسراف و تبذیر. 34- خیانت. 35- غیبت. 36- سخن چینی. 37- سرگرمی به امور لهو. 38- سبک شمردن فریضه حج. 39- ترک نماز. 40- ندادن زکات. 41- اصرار بر گناهان صغیره.

    از این میان شرک به خدا و انکار آنچه را که خداوند دستور داده و دشمنی با اولیای خدا از بزرگترین گناهان کبیره است.

    همانگونه که بیان شد طبق فتوای امام خمینی قدس سره گناهان کبیره، بسیار است و آنچه در بالا ذکر شد قسمتی از آنها است، مثلا توهین به کعبه و قرآن و پیامبر (صلّی اللّه علیه و آله) و امامان (علیهم‌السلام) یا ناسزا گفتن به آنها و بدعت‌گذاری و.... از گناهان کبیره است.

    موارد تبدیل گناه صغیره به کبیره

    از آیات و روایات استفاده می‌شود که در چند مورد، گناه صغیره، تبدیل به کبیره شده و حکم گناهان کبیره را پیدا می‌کند از جمله:

    اول. اصرار بر صغیره

    تکرار گناه صغیره، آن را تبدیل به گناه کبیره می‌کند و اگر انسان حتی یک گناه کند ولی استغفار نکند و در فکر توبه هم نباشد، اصرار به حساب می‌آید. صغیره همچون نخ نازک و باریکی است که اگر تکرار شود، طناب و ریسمان ضخیمی می‌گردد که در این صورت پاره کردنش مشکل است.

    قرآن درباره پرهیزکاران می‌فرماید: آنان آگاهانه بر گناهانشان، اصرار نورزند. (آل عمران، 135)[۲۵]

    امام باقر علیه‌السلام در شرح این آیه فرمود: اصرار، عبارت از این است که کسی گناهی کند و از خدا آمرزش ‍ نخواهد و در فکر توبه نباشد.

    امیرمؤمنان علی علیه‌السلام فرمود: از اصرار بر گناه بپرهیز، چرا که از بزرگترین جرایم است. (مستدرک الوسایل، موسسه آل البیت، ج11، ص368)[۲۶]

    غفلت از گناهان صغیره

    امام صادق علیه‌السلام فرمود: رسول خدا (صلّی اللّه علیه و آله) همراه یاران (در سفری) در سرزمین بی آب و علفی فرود آمد، به یارانش فرمود: ائتوابحطب، هیزم بیاورید که از آن آتش روشن کنیم تا غذا بپزیم. یاران عرض کردند: اینجا سرزمین خشکی است و هیچگونه هیزم در آن نیست !. رسول خدا (صلّی اللّه علیه و آله) فرمود: بروید هر کدام هر مقدار می‌توانید جمع کنید آنها رفتند و هر یک مختصری هیزم یا چوب خشکیده‌ای با خود آورد و همه را در پیش روی پیامبر (صلّی اللّه علیه و آله) روی هم ریختند، پیامبر صلّی اللّه علیه و آله فرمود: این گونه گناهان، روی هم انباشته می‌شوند.

    سپس فرمود: ایّاکم و الُمحقّرات من الذّنوب از گناهان کوچک بپرهیزید که همه آنها جمع و ثبت می‌گردد. ...(اصول کافی، ج2، ص 288)

    امام صادق علیه‌السلام فرمود: لا صَغیرة مع الاِصرار در صورت اصرار، گناه صغیره‌ای نباشد. (بحار الانوار، ج 8، ص 352)

    دوم. کوچک شمردن گناه

    کوچک شمردن گناه، آن را به گناه بزرگ تبدیل می‌کند، برای روشن شدن موضوع، به این مثال توجه کنید:

    اگر کسی سنگی به سوی ما پرتاب کند ولی بعداً پشیمان شده و عذرخواهی کند، ممکن است او را ببخشیم ولی اگر سنگ ریزه‌ای به ما بزند و در مقابلِ اعتراض بگوید: این که چیزی نیست، بی خیالش. او را نمی‌بخشیم، زیرا این کار، از روح استکباری او پرده برمی‌دارد و بیانگر آن است که او گناهش را کوچک می‌شمرد. به این روایات توجه کنید:

    امام حسن عسکری (علیه السلام) فرمود: از گناهان نابخشودنی این است که انسان بگوید: کاش مرا به غیر از این گناه مجازات نکنند؛ یعنی آن گناهِ مورد اشاره را کوچک بشمرد. [۲۷]

    امیرمؤمنان علی (علیه السلام) می‌فرماید: بدترین گناهان آن است که صاحبش آن را کوچک بشمرد.[۲۸]

    امام صادق (علیه السلام) فرمود: از گناه حقیر و ریز بپرهیز (سبک مشمار) که آمرزیده نشود. عرض کردم: گناهان حقیر چیست !؟ فرمود آن است که: کسی گناه کند و بگوید خوشا به حال من اگر غیر از این گناه نداشتم.[۲۹]

    سوم. اظهار خوشحالی هنگام گناه

    لذت بردن از گناه و شادمانی هنگام انجام گناه، از اموری است که گناه را بزرگ می‌کند و موجب کیفر بیشتر می‌شود. در اینجا به چند روایت توجه کنید:

    امیرمؤمنان علی (علیه السلام) فرمود: بدترین بدها کسی است که به انجام بدی خوشحال گردد. [۳۰]

    و نیز فرمود: کسی که از انجام گناه لذت ببرد خداوند ذلّت را به جای آن لذّت به او می‌رساند.[۳۱]

    امام سجاد (علیه السلام) فرمود: از شاد شدن هنگام گناه بپرهیز، که این شادی بزرگتر از انجام خود گناه است.[۳۲]

    و نیز فرمود: عذاب دردناک گناه شیرینی آن را تباه می‌سازد.[۳۳]

    چهارم. گناه از روی طغیان

    یکی دیگر از اموری که موجب تبدیل گناه کوچک به گناه بزرگ می‌شود، طغیان و سرکشی در انجام گناه است ؛در قرآن کریم می‌خوانیم: و اما آنها که طغیان کردند و زندگی دنیا را مقدم شمردند، بی‌گمان جایگاهشان دوزخ است.[۳۴]

    پنجم. مغرور شدن به مهلت الهی

    دیگر از اموری که گناه کوچک را به گناه بزرگ تبدیل می‌کند، آن است که گنهکار مهلت خدا و مجازات نکردن سریع او را دلیل رضایت خدا بداند و یا خود را محبوب خدا بداند.

    گناهکاران در دل می‌گویند: چرا خدواند مارا به خاطر گناهانمان عذاب نمی‌کند؟ جهنم برای آنها کافی است، وارد آن می‌شوند و بد جایگاهی است.

    وعده عذاب جهنم برای چنین افرادی، دلیل آن است که گناه افرادی که مغرور به عدم مجازات سریع خداوند هستند، گناه کبیره است. (مجادله، 8)[۳۵]

    ششم. تجاهر به گناه

    آشکار نمودن گناه نیز، گناه صغیره را تبدیل به گناه کبیره می‌کند، شاید از این نظر که آشکار نمودن گناه حاکی از تجرّی و بی باکی بیشتر گنهکار است و موجب آلوده کردن جامعه و عادی نمودن گناه می‌گردد.

    امیرمؤمنان علی (علیه السلام) فرمود: از آشکار نمودن گناهان بپرهیز، که آن از سخت‌ترین گناهان است.[۳۶]

    و حضرت رضا (علیه السلام) فرمود: پاداش پنهان کننده کردار نیک، معادل هفتار کار نیک است و آشکار کننده گناه، خوار می‌باشد.[۳۷]

    هفتم. گناه شخصیت‌ها

    گناه آنان که در جامعه، دارای موقعیت خاص هستند، با گناه دیگران یکسان نیست و چه بسا گناه صغیره آنها، حکم گناه کبیره را داشته باشد، زیرا گناه آنها دارای دو بعد است: بعد فردی و بعد اجتماعی.

    گناه شخصیت‌ها و بزرگان از نظر بعد اجتماعی می‌تواند زمینه اغوا و انحراف جامعه و موجب سستی دین مردم شود.

    بر همین اساس، حساب خداوند با بزرگان و شخصیت‌ها، غیر از حساب او با دیگران است.

    گناه بزرگان از دیدگاه قرآن

    در سوره حاقهّ درباره عالمان بدعت‌گذار می‌خوانیم و اگر او (پیامبر) سخن دروغ بر ما می‌بست، ما او را با قدرت می‌گرفتیم، سپس ‍شاهرگش را قطع می‌کردیم و احدی از شما نمی‌توانست مانع شود و از او حمایت کند. (حاقهّ، 44 تا 48)[۳۸]

    در قرآن افراد بدعت‌گذار و تحریف‌گر بسیاری مطرح شده‌اند اما خدا درباره هیچکدام از آنها اینگونه سخن نگفت که: رگ گردنت را می‌زنیم، ولی به پیامبر (صلّی اللّه علیه و آله) به خاطر عصمت و مقام علم و آگاهیش چنین می‌فرماید، زیرا او شخص بزرگی است که گناهش نیز بسیار بزرگ است.

    بنابراین آنان که دارای شخصیت علمی و دینی هستند و انتسابشان به دستگاه دین بیشتر است، مسئولیت بیشتری دارند.

    گناه بزرگان از دیدگاه روایات

    امام صادق علیه‌السلام در ضمن گفتاری فرمود: هفتاد گناه از جاهل، بخشیده می‌شود قبل از آنکه یک گناه از عالم، بخشیده گردد.[۳۹]

    رسول اکرم صلّی اللّه علیه و آله در ضمن گفتاری فرمود: اگر عالمان دین و زمامداران، فاسد شدند، مردم نیز فاسد می‌شوند.

    و در سخن دیگر فرمود: عوام امت من اصلاح نمی‌شوند مگر با اصلاح خواص امت من! شخصی پرسید: خواص امت چه کسانی هستند؟. فرمود: خواص امت من چهار دسته‌اند: 1 -زمامداران. 2 -دانشمندان. 3 - عابدان. 4- تاجران.[۴۰]

    شخصی دیگر پرسید: چگونه؟ پیامبر صلّی اللّه علیه و آله فرمود: زمامداران چوپانان مردمند، وقتی چوپان گرگ شود، گوسفندان چگونه بچرند؟ و علما طبیبان مردمند، وقتی طبیب بیمار باشد، بیماران را چه کسی درمان کند، بندگانِ عابد خداوند راهنمای مردمند، اگر راهنما گمراه شد، چه کسی راه رونده را هدایت می‌کند؟ و تاجران امین مردمند، وقتی که امین خیانت کرد، به چه کسی باید اطمینان نمود؟

    بنابراین گناه مسئولین، چهره‌ها، علما، نهادها، نویسندگان، بزرگان و سادات بیشتر به حساب می‌آید.

    پانویس

    1. ↑ ان تجتنبوا کبائر ماتنهون عنه نکفر عنکم سیئاتکم و ندخلکم مدخلا کریماً.
    2. ↑ و وضعَ الکِتاب فَترىَ الُمجرمینَ مُشفِقینَ ممّا فیهِ و یقُولونَ یا ویلتنا ما لِهذا الکِتاب لایُغادِر صغیرة وَلا کَبیرةً الا اَحصاها.
    3. ↑ و الَّذینَ یَجتَنِبُون کبائِر الاِثمِ و الْفَواحِش.
    4. ↑ ان الذنوب ثلاثة ... فذنب مغفور و ذنب غیر مغفور و ذنب نرجو لصاحبه و نخاف علیه ..
    5. ↑ الذینّ یجتنبون کبائر الاثم و الفواحش.
    6. ↑ وَ من یُشرک بِاللّه فَقد حَرّم اللّه عَلَیهِ الجنّة.
    7. ↑ انّه لایَیاءس مِن روحِ اللّه الاّ القَوم الکافِرون.
    8. ↑ فلا یامن من مکر اللهّ الاّ القوم الخاسرون.
    9. ↑ و برّاً بِوالدَتى و لَم یَجعَلنى جَبّاراً شقیّاً.
    10. ↑ و مَن یَقتُل مؤ مِنا مُتعَمّدا فَجزاؤ ه جهَنّم خالِدا فیها و غَضبَ اللّه عَلیه وَ لَعنَه وَ اعدّ لَه عَذابا عَظیما.
    11. ↑ انّ الّذینَ یَرمُونَ الُمحصِناتِ الغافِلات المُؤ مِنات لُعِنُوا فى الدّنیا و الاخرة وَ لَهم عَذاب عَظیم.
    12. ↑ انّ الّذینَ یَاءکلون اَموال الیَتامى انماّ یاکلون فى بطونهم نارا وسیصلون سعیرا.
    13. ↑ وَ مَن یُولّهم یَومئذٍ دُبُره الاّ مُتِحرّفا لِقتال او مُتحیّزا الى فِئَة باَّء بِغَضب مِن اللّه وَ مَاءواه جَهنّم و بئس المصیر.
    14. ↑ اَلّذینَ یَاکُلونَ الرِّبا لایَقُومُون اِلاّ کَما یَقوم الّذى یَتخبَّطهُ الشّیطان مِن المسّ.
    15. ↑ وَ لَقَد عَلمُوا لِمَن اشتَراهُ مالَه فِى الاخِرة مِن خلاق.
    16. ↑ وَ مَن یَفعَل ذلکَ یَلقَ اَثاما یُضاعف لَه العَذاب یَومَ القیامَة وَ یَخلُد فیهِ مُهانا.
    17. ↑ اَلّذینَ یَشتَرونَ بِعَهدِ اللّه و ایمانِهم ثَمَنا قَلیلا اُولئِک لا خلاقَ لَهم فِى الاخِرة.
    18. ↑ وَ مَن یَغلُل یَاتِ بِما غَلّ یَوم القِیامَة.
    19. ↑ یَومَ یُحمى عَلَیها فى نارِ جَهنَّم فَتُکوى بِها جِباهُهُم و جُنوبهم و ظُهورهم.
    20. ↑ وَ مَن یَکتُمها فَاِنّه آثِم قَلبَه.
    21. ↑ یا ایّها الَّذین آمَنوا اِنّما الخَمر و المَیسر و الاَنصابُ و الاَزلام رِجسٌ من عَمل الشَّیطان فَاجتَنبوه لعّلکم تُفلِحون.
    22. ↑ من ترک الصّلاة متعمّدا فقد بَرى من ذمّة اللّه و ذمّة رسول اللّه
    23. ↑ اُولئِک لَهمُ اللَعنَة وَ لَهم سُوء الدّار. (رعد، 25)
    24. ↑ هلک من قال براءیه و نازعکم فى الفضل و العلم.
    25. ↑ ولم یصروا على ما فعلوا و هم یعلمون.
    26. ↑ ایاک و الاصرار فانه من اکبر الکبائر و اعظم الجرائم.
    27. ↑ بحارالانوار، ج50، ص250
    28. ↑ کلمة التقوی، ج2، ص294
    29. ↑ مشکوة الانوار، ص273
    30. ↑ عیون الحکم و المواعظ، ص294
    31. ↑ عیون الحکم والمواعظ، ص436
    32. ↑ بحارالانوار، ج75، ص159
    33. ↑ حلاوة المعصیة یفسدها الیم العقوبة
    34. ↑ امّا مَن طَغى وَ اثَر الحَیاة الدّنیا فَاِنّ الجَحِیمَ هِىَ المَاءوى.
    35. ↑ و یقولون فى انفسهم لولا یعذّبنا اللّه بما نقول حسبهم جهنّم یصلونها فَبِئسَ المَصیر.
    36. ↑ عیون الحکم والمواعظ، ص95
    37. ↑ بحارالانوار، ج67، ص251
    38. ↑ و لو تَقَوّلَ علینا بعض الاَقاویل. لاَخَذنا منِه بِالَیمین. ثمّ لَقطعنا مِنه الوَتین. فَما مِنکم مِن اَحد حاجِزین.
    39. ↑ بحارالانوار، ج75، ص193
    40. ↑ خواص امتى اربعة: الملوک و العلماء و العباد و التجار

    منابع

    کتاب گناه شناسی، محسن قرائتی گناهان کبیره از دیدگاه امام خمینی قدس سره برگرفته از سایت پرسمان

    برگرفته از «https://fa.wikivahdat.com/w/index.php?title=گناه&oldid=194948»