۸۶٬۰۹۳
ویرایش
بدون خلاصۀ ویرایش |
بدون خلاصۀ ویرایش |
||
(۳ نسخهٔ میانیِ ایجادشده توسط همین کاربر نشان داده نشد) | |||
خط ۱۸: | خط ۱۸: | ||
| وبگاه = | | وبگاه = | ||
}} | }} | ||
'''ابوالقاسم انصاری''' متوفای سال 511 هجری قمری یا 512 هجری قمری نام او سلمان بن ناصر بن عمران نیشابوری، شاگرد امام الحرمین [[محمد جوینی اشعری]] است. کنیهاش ابوالقاسم انصاری است و القاب او عبارتند از: أستاذ الإمام، ناصرالسنة، إمام المتکلمین و سیف النظر. نسب او به نیشاپور میرسد. یک عالمی [[مسلمان]] از علمای [[اهل سنت]] مرام او اشعری و مکتبش شافعی است. از برجستهترین علمای [[تصوف]] و علم [[کلام]] او به علوم کلام، اصول دین، تصوف، [[تفسیر]] و [[حدیث|علم حدیث]] اهتمام ویژه ای داشت. از برجستهترین شیوخ وی میتوان به ابوالمعالی جوینی و [[ابوالقاسم قشیری]] و از برجستهترین شاگردان وی [[ابوالفتح شهرستانی]] و [[ضیاءالدین ابوالقاسم رازی]] (پدر فخرالدین رازی) اشاره کرد. وی بین نیمه دوم قرن پنجم هجری تا اوایل قرن ششم در زمان خلافت [[عباسیان]] که سلطه آنان نزدیک به پنج قرن ادامه داشت<ref>أبو قاسم الأنصاری، الغنیة فی الکلام، إعداد: مصطفی حسنین عبدالهادی، دارالسلام للطباعة والنشر والتوزیع والترجمة، المجلد الأول، ص: 27</ref>، زندگی میکرد و مرگ او در سال 511 یا512 ذکر کردهاند. | '''ابوالقاسم انصاری''' متوفای سال 511 هجری قمری یا 512 هجری قمری نام او سلمان بن ناصر بن عمران نیشابوری، شاگرد امام الحرمین [[محمد جوینی اشعری]] است. کنیهاش ابوالقاسم انصاری است و القاب او عبارتند از: أستاذ الإمام، ناصرالسنة، إمام المتکلمین و سیف النظر. نسب او به نیشاپور میرسد. یک عالمی [[مسلمان]] از علمای [[اهل سنت و جماعت|اهلسنت]] مرام او اشعری و مکتبش شافعی است. از برجستهترین علمای [[تصوف]] و علم [[کلام]] او به علوم کلام، اصول دین، تصوف، [[تفسیر]] و [[حدیث|علم حدیث]] اهتمام ویژه ای داشت. از برجستهترین شیوخ وی میتوان به ابوالمعالی جوینی و [[ابوالقاسم قشیری]] و از برجستهترین شاگردان وی [[ابوالفتح شهرستانی]] و [[ضیاءالدین ابوالقاسم رازی]] (پدر فخرالدین رازی) اشاره کرد. وی بین نیمه دوم قرن پنجم هجری تا اوایل قرن ششم در زمان خلافت [[عباسیان]] که سلطه آنان نزدیک به پنج قرن ادامه داشت<ref>أبو قاسم الأنصاری، الغنیة فی الکلام، إعداد: مصطفی حسنین عبدالهادی، دارالسلام للطباعة والنشر والتوزیع والترجمة، المجلد الأول، ص: 27</ref>، زندگی میکرد و مرگ او در سال 511 یا512 ذکر کردهاند. | ||
==زمانه== | ==زمانه== | ||
در دورانی که ابوالقاسم انصاری زندگی میکرد دولت فاطمی بر [[مغرب]] و [[مصر]]، [[بنیامیه]] بر قرطبه، دولت غزنوی بر کشورهای [[افغانستان]]، پنجاب و [[خراسان]] از ولایات فارس حکومت میکرد. در مورد منطقهای که انصاری در آن زندگی میکرد یعنی نیشاپور که از سرزمینهای تمدن ماوراءالنهر محسوب میشد، تا سال 429 هجری قمری تحت سلطه دولت غزنوی و سپس دولت سلجوقی آن را به سلطه خود درآورد. سلطان محمود بن سبکتین غزنوی که در سال 421 هجری درگذشت و بنا بر وصیتش پسر او محمد جانشینش شد<ref>أبو قاسم الأنصاری، الغنیة فی الکلام، إعداد: مصطفی حسنین عبدالهادی، دارالسلام للطباعة والنشر والتوزیع والترجمة، المجلد الأول، ص: 28-29</ref>. | در دورانی که ابوالقاسم انصاری زندگی میکرد دولت فاطمی بر [[مغرب]] و [[مصر]]، [[بنی امیه|بنیامیه]] بر قرطبه، دولت غزنوی بر کشورهای [[افغانستان]]، پنجاب و [[خراسان]] از ولایات فارس حکومت میکرد. در مورد منطقهای که انصاری در آن زندگی میکرد یعنی نیشاپور که از سرزمینهای تمدن ماوراءالنهر محسوب میشد، تا سال 429 هجری قمری تحت سلطه دولت غزنوی و سپس دولت سلجوقی آن را به سلطه خود درآورد. سلطان محمود بن سبکتین غزنوی که در سال 421 هجری درگذشت و بنا بر وصیتش پسر او محمد جانشینش شد<ref>أبو قاسم الأنصاری، الغنیة فی الکلام، إعداد: مصطفی حسنین عبدالهادی، دارالسلام للطباعة والنشر والتوزیع والترجمة، المجلد الأول، ص: 28-29</ref>. | ||
هیچ یک از مورخان سال تولد وی را ذکر نکردند. اما به جهت اساتیدی که باآنها معاصر بوده و شاگردی ایشان را نموده است و از نظر سال وفات او - میتوان به طور تخمینی گفت که ابوالقاسم در فاصله ای بین نیمه دوم قرن پنجم هجری و آغاز قرن ششم میزیسته است. | هیچ یک از مورخان سال تولد وی را ذکر نکردند. اما به جهت اساتیدی که باآنها معاصر بوده و شاگردی ایشان را نموده است و از نظر سال وفات او - میتوان به طور تخمینی گفت که ابوالقاسم در فاصله ای بین نیمه دوم قرن پنجم هجری و آغاز قرن ششم میزیسته است. | ||
==اختلاف نام در تراجم تاریخی== | ==اختلاف نام در تراجم تاریخی== | ||
سلمان بن ناصر بن عمران بن محمد بن إسماعیل بن إسحاق بن یزید بن زیاد بن میمون ابن مهران، أبوالقاسم الأنصاری النیشابوری. این نامگذاری | سلمان بن ناصر بن عمران بن محمد بن إسماعیل بن إسحاق بن یزید بن زیاد بن میمون ابن مهران، أبوالقاسم الأنصاری النیشابوری. این نامگذاری محتملتر است. ولی تعدادی از کسانی که انصاری را در تراجم ذکر کردهاند با آن مخالف هستند. برخی از آنها به جای: "سلمان" او را "سلیمان" میدانند. شاید این به دلیل تصحیح نسخه کتابهایی است که نام او در آن "سلیمان" ذکر شده است. به دلیل تعداد زیادی از تراجم که او را "سلمان" نام بردهاند، و همچنین نزدیک بودن دو نام در شکل که باعث میشود تلقی سلمان به سلیمان منتفی نماند و آنچه تأیید میکند که نام او سلمان است این که ابن قاضی شهبه در تراجم انصاری ذکر کرده و معتقد است نام او سلمان است سپس نام او را با تقطیع حروف ذکر کرده و میگوید: سلمان به فتح سین. که احتمال نام سلیمان را رد میکند. تفاوت دیگر در نام او این است که نسخه مکتوب الغنیه نام مستعار متفاوتی را ذکر کرده است. از آنجا که نام مستعار وی در نسخه خطی ابوالفتح است، و این نیز ممکن است کنیه یکی از کاتبان یا یکی از صاحبان نسخه باشد. زیراابوالفتح لقب پسرش ناصر بن سلمان الانصاری نیشابوری است و هیچ یک از کسانی که نام ابوالقاسم را آوردهاند این نام مستعار را ذکر نکردهاند<ref>أبو قاسم الأنصاری، الغنیة فی الکلام، إعداد: مصطفی حسنین عبدالهادی، دارالسلام للطباعة والنشر والتوزیع والترجمة، المجلد الأول، ص: 37-38</ref>. | ||
==نسب== | ==نسب== | ||
خط ۴۲: | خط ۴۲: | ||
===علم حدیث=== | ===علم حدیث=== | ||
فضلالله میهنی: از وی در میان شیوخ ابوالقاسم انصاری نام برده شده، او در خراسان از او کسب علم کرده، و او را شیخ خراسان میدانند. | |||
ابوسعید فضل بن ابی الخیر محمد بن احمد میهنی صوفی روایت میکند از ظاهر بن احمد السرخی، روایت میکند از حسن بن ابی طاهر ختلی، عبدالغفار بن محمد الشیروی و دیگران در روستای خود میهن یا میهنه در سال 440 هجری قمری در سن هفتاد و نه سالگی درگذشت. | ابوسعید فضل بن ابی الخیر محمد بن احمد میهنی صوفی روایت میکند از ظاهر بن احمد السرخی، روایت میکند از حسن بن ابی طاهر ختلی، عبدالغفار بن محمد الشیروی و دیگران در روستای خود میهن یا میهنه در سال 440 هجری قمری در سن هفتاد و نه سالگی درگذشت. | ||
ابوالحسن بن مکی: وقتی به [[دمشق]] آمد از او خبر گرفت؛ و او الحسن بن مکی بن الحسن بن القاسم بن الحسن، ابومحمد الشیزری المقرئ معروف به فردن است. او از طرف ابوعبدالله الحسین بن عبدالله بن ابی کمیل به استنادش به انس روایت کرده است از | ابوالحسن بن مکی: وقتی به [[دمشق]] آمد از او خبر گرفت؛ و او الحسن بن مکی بن الحسن بن القاسم بن الحسن، ابومحمد الشیزری المقرئ معروف به فردن است. او از طرف ابوعبدالله الحسین بن عبدالله بن ابی کمیل به استنادش به انس روایت کرده است از پیامبر (صلی الله علیه و آله و سلم) که میفرماید: «کسی که در جستجوی علم بیرون میرود در راه خداوند متعال است تا بازگردد.» | ||
عبدالغفار فارسی: عبدالغفار بن اسماعیل بن ابی الحسین عبدالغافر بن محمد الحافظ مفیداللغوی ابوالحسن فارسی نیسابوری کتاب تاریخ نیشابور کتاب مجمع الغرائب والمفهم لشرح از اوست. وی را امام المحدثین، آشنا به ادبیات، فصاحت و بلاغت، متولد سال 451 هجری قمری بود، وی وی شاگرد جوینی به مدت چهار سال در علم [[فقه]] بود و سپس به خوارزم و [[هند]] سفر کرد. بعد از بازگشت از سفر خطیب نیشاپور شد. هفتاد و هشت سال زندگی کرد و در سال 529 هجری درگذشت. | عبدالغفار فارسی: عبدالغفار بن اسماعیل بن ابی الحسین عبدالغافر بن محمد الحافظ مفیداللغوی ابوالحسن فارسی نیسابوری کتاب تاریخ نیشابور کتاب مجمع الغرائب والمفهم لشرح از اوست. وی را امام المحدثین، آشنا به ادبیات، فصاحت و بلاغت، متولد سال 451 هجری قمری بود، وی وی شاگرد جوینی به مدت چهار سال در علم [[فقه]] بود و سپس به خوارزم و [[هند]] سفر کرد. بعد از بازگشت از سفر خطیب نیشاپور شد. هفتاد و هشت سال زندگی کرد و در سال 529 هجری درگذشت. | ||
کریمه مروزیه: صاحب روایت مشهور از [[بخاری]] است. واو: کریمه بنت احمد بن محمد بن حاتم، مروزیه مجاور خانه [[کعبه]] بود، او از ابوالهیثم الکشمیهنی صحیح بخاری را فراگرفت. او دارای فهم و دانش بود و صحیح را بارها نقل کرده است. وفات او در سال 465 هجری قمری بوده است. ذهبی گفت: صحیح مرگ او در سال شصت و سه است. | کریمه مروزیه: صاحب روایت مشهور از [[محمد بن اسماعیل بخاری|بخاری]] است. واو: کریمه بنت احمد بن محمد بن حاتم، مروزیه مجاور خانه [[کعبه]] بود، او از ابوالهیثم الکشمیهنی صحیح بخاری را فراگرفت. او دارای فهم و دانش بود و صحیح را بارها نقل کرده است. وفات او در سال 465 هجری قمری بوده است. ذهبی گفت: صحیح مرگ او در سال شصت و سه است. | ||
===تصوف=== | ===تصوف=== | ||
خط ۵۶: | خط ۵۶: | ||
=== علم کلام=== | === علم کلام=== | ||
ابوالمعالی الجوینی: مشهورترین استاد انصاری که از او دانش کسب کرده ابوالمعالی بوده است. وی امام الحرمین، ابوالمعالی جوینی، عبدالملک بن عبدالله بن یوسف است: وی در سال 478 هجری قمری درگذشت. آثار او عبارتند از: الشامل در اصول دین، الإرشاد إلی قواطع الأدلة در اصول اعتقاد، العقیدة النظامیة در علم کلام، البرهان در[[اصول فقه]] و... .جوینی تأثیر زیادی بر شاگردش ابوالقاسم انصاری داشت. با یک مقایسه ساده بین | ابوالمعالی الجوینی: مشهورترین استاد انصاری که از او دانش کسب کرده ابوالمعالی بوده است. وی امام الحرمین، ابوالمعالی جوینی، عبدالملک بن عبدالله بن یوسف است: وی در سال 478 هجری قمری درگذشت. آثار او عبارتند از: الشامل در اصول دین، الإرشاد إلی قواطع الأدلة در اصول اعتقاد، العقیدة النظامیة در علم کلام، البرهان در [[اصول فقه]] و... .جوینی تأثیر زیادی بر شاگردش ابوالقاسم انصاری داشت. با یک مقایسه ساده بین الغنیه در علم کلام و نوشتههای کلامی جوینی به ویژه الارشاد و الشامل قدرت تأثیر جوینی بر شاگرد وی آشکار میشود. انصاری حتی مقالات جوینی را شرح کرده است و بهترین دلیل بر این مدعا آن که او صد و پنجاه و چهار بار صراحتاً از جوئیتی در الاهیات الغنیه نقل قول کرده است. | ||
=== مهمترین شاگردان=== | === مهمترین شاگردان=== | ||
خط ۷۵: | خط ۷۵: | ||
# فروع فقه الشافعیة<ref>إسماعیل باشا البغدادی، هدیة العارفین 208/1</ref> | # فروع فقه الشافعیة<ref>إسماعیل باشا البغدادی، هدیة العارفین 208/1</ref> | ||
# کتاب الطهارات فی الفقه<ref>کشف الظنون 1434/2</ref> | # کتاب الطهارات فی الفقه<ref>کشف الظنون 1434/2</ref> | ||
# کتاب الضحایا کتاب فی التفسیر <ref>تاریخ دمشق 477/21، ویحسن لفت النظر إلی أن بیان الحق، المشهور بأبی القاسم النیسابوری - کشهرة الأنصاری - له کتاب فی التفسیر بعنوان وضح البرهان، حتی لا ینسب الکتاب خطأ إلی الأنصاری</ref | # کتاب الضحایا کتاب فی التفسیر <ref>تاریخ دمشق 477/21، ویحسن لفت النظر إلی أن بیان الحق، المشهور بأبی القاسم النیسابوری - کشهرة الأنصاری - له کتاب فی التفسیر بعنوان وضح البرهان، حتی لا ینسب الکتاب خطأ إلی الأنصاری</ref> | ||
==وفات== | ==وفات== |