محمد بن لاحق شیبانی

محمد بن لاحق شیبانی
نام کامل	احمد بن محمد بن لاحق شیبانی
نام‌های دیگر	ابوجعفر
اطلاعات شخصی
روز تولد	240 ق
محل تولد	کوفه
روز درگذشت	315 ق
محل درگذشت	کوفه
دین	اسلام، شیعه
استادان	ابوطالب عبدالله بن احمد انباری علی بن حبشی قونی محمد بن علی بن فضل بن تمام
شاگردان	ابوعبدالله احمد بن حسن بن فضال علی بن حسن بن فضال یحیی بن زکریا لؤلویی
فعالیت‌ها	محدث شیعی

احمد بن محمد بن لاحق شیبانی، محدث شیعی. وی اهل کوفه از نسل «لاحق» از طائفه «بنی شیبان» است. تاریخ وفات او تقریباً در اوایل قرن چهارم حدود 315 هجری اتفاق افتاده است.

معرفی اجمالی

احمد بن محمد بن لاحق شیبانی، محدث شیعی. وی اهل کوفه از نسل «لاحق» از طائفه «بنی شیبان» است و در همانجا دیده به جهان گشود و ظاهراً در همین شهر نیز درگذشته است زیرا شاگردان او در اواخر عمرش در کوفه اقامت داشتند. از زمان ولادت و مرگ او اطلاعی در دست نیست، اما از شاگردان و استادان او می‏‌توان حدس زد که تولد او در دهه چهارم قرن سوم هجری(حدود 240ق) روی داده است، زیرا کهن‏ ترین استاد او «ابوعبدالله احمد بن حسن بن فضال»(م260ق) است بنابراین وی در زمان وفات این استادش از رشد کافی(حداقل 20سال) برخوردار بوده است. هم‌چنین تاریخ وفات او تقریباً در اوایل قرن چهارم حدود 315هجری اتفاق افتاده است، زیرا وی از اساتید «ابوغالب زراری»(م368ق) است و همه استادان ابوغالب در قرن چهارم وفات یافته‌‏اند مگر دو نفر که وی جزء این دو تن نیست.

وی در کوفه نزد اساتید وقت، بهره‏‌های فراوان برد و از شمار اساتید و شاگردان او پیداست که محفوظات حدیثی او کم نبوده است. در‌باره سفر او به بغداد گزارشی ندیده‌‏ایم اما ممکن است وی سفرهای کوتاه ‏مدتی به بغداد داشته است. اکنون در منابع حدیثی هیچ اثری از روایات او یافت نمی‏‌شود. نخستین کسی که او را به آیندگان معرفی نموده، ابوغالب زراری در رساله‌‏اش بوده است. در‌باره امامی ‏بودن او تردید وجود دارد زیرا وی نزد پسران ابن‏‌فضال تربیت یافت و آنها سخت به مذهب «واقفیه»(هفت امامی) پای‏بند بودند، چنان‌که احتمالاً واقفی‏ بودن برخی از شاگردان او نیز می‌‏تواند گواه بر گرایش او به این مذهب بوده باشد. با این همه وی که هم‏ عصر با بزرگ واقفیان «حمید بن زیاد نینوایی»(م310ق) است هیچ خبری از ارتباط این‏ دو با یکدیگر گزارش نشده است جز این‌که هر دو از شاگردان ابن‌‏فضال بوده‏‌اند. از اساتید او غیر از آن‌چه گذشت علی بن حسن بن فضال (م290ق) و یحیی بن زکریا لؤلویی را می‏‌توان نام برد. از شاگردان او ابوغالب زراری (م368ق)، ابوطالب عبدالله بن احمد انباری (م356ق)، علی بن حبشی قونی (م.ب332ق) و محمد بن علی بن فضل بن تمام (م.ب340ق) هستند. از او اثر تألیفی گزارش نشده است.

استادان

1. ابوطالب عبدالله بن احمد انباری؛
2. علی بن حبشی قونی؛
3. محمد بن علی بن فضل بن تمام از اساتید وی بوده‌اند.

شاگردان

می‌توان از کسانی چون:

1. ابوعبدالله احمد بن حسن بن فضال؛
2. علی بن حسن بن فضال؛
3. یحیی بن زکریا لؤلویی بعنوان شاگردان وی نام‌برد.

منابع

• تاریخ آل زراره، ج1ص32؛
• رجال نجاشی، ص202 شماره 539، وص235 شماره 621، وص299 شماره 814؛
• الفوائد الرجالیه، سید بحر العلوم، ج1ص229؛
• طبقات اعلام الشیعه، ج1ص53.