احمد زروق: تفاوت میان نسخه‌ها

از ویکی‌وحدت
(صفحه‌ای تازه حاوی «<div class="wikiInfo">پرونده:شیخ احمد زَرّوق.jpg|جایگزین= حسن بصری|بندانگشتی|مقبره شیخ...» ایجاد کرد)
 
بدون خلاصۀ ویرایش
 
(۳۵ نسخهٔ میانی ویرایش شده توسط ۵ کاربر نشان داده نشد)
خط ۱: خط ۱:
<div class="wikiInfo">[[پرونده:شیخ احمد زَرّوق.jpg|جایگزین= حسن بصری|بندانگشتی|مقبره شیخ احمد زَرّوق در مصراته لیبی]]
{{جعبه اطلاعات شخصیت
{| class="wikitable aboutAuthorTable" style="text-align:Right" |+ |
| عنوان = شیخ احمد زَرّوق
!نام
| تصویر = شیخ احمد زَرّوق.jpg
!أحمد بن أحمد بن محمد بن عيسى البرنسي الفاسي
| نام = أحمد بن أحمد بن محمد بن عیسی البرنسی الفاسی
|-
| نام‌های دیگر =
|نام‎های دیگر
| سال تولد = 846 ق
|زرّوق
| تاریخ تولد =
|-
| محل تولد = مغرب
|درگذشت
| سال درگذشت = 899 ق
|899ق
| تاریخ درگذشت =
|}
| محل درگذشت =
</div>
| استادان =
| شاگردان =
| دین =
| مذهب =
| آثار =
| فعالیت‌ها = [[فقیه]] مشهور [[مالکی]]
| وبگاه =
}}
'''أحمد بن أحمد بن محمد بن عیسی البرنسی الفاسی''' معروف به زرّوق (846 هـ - 899 هـ) [[فقیه]] مشهور [[مالکی]] [[مذهب]] که تالیفات مورد تأیید [[مالکیه|مالکیان]] و از مهم‌ترین کسانی که در نوشته‌های اسلامی به جنبه تربیتی و رفتاری توجه داشته است. در بسیاری از منابع اشاره شده است که الزروق حرکتی اصلاحی برای [[تصوف]] آغاز کرد. حاصل سال‌ها آموختن و سفر به شهرهای علمی [[جهان اسلام]] بود که بسیاری از مورخان آن را نمایش عرفان از نظر قرآن و سنت به عنوان یک سبک زندگی تلفیقی می‌دانستند.


'''أحمد بن أحمد بن محمد بن عيسى البرنسي الفاسي''' معروف به زرّوق (846 هـ - 899 هـ) [[فقیه]] مشهور [[مالکی]] [[مذهب]] که تالیفات مورد تأیید مالکیان و از مهم ترین کسانی که در نوشته های اسلامی به جنبه تربیتی و رفتاری توجه داشته است.در بسیاری از منابع اشاره شده است که الزروق حرکتی اصلاحی برای [[تصوف]] آغاز کرد. حاصل سالها آموختن و سفر به  شهرهای علمی [[جهان اسلام]] بود که بسیاری از مورخان آن را نمایش عرفان از نظر قرآن و سنت به عنوان یک سبک زندگی تلفیقی می دانستند.
==زندگی==
در شهر تازه کشور مغرب به سال 846 هجری قمری به دنیا آمد، پدرش در خردسالی وی از دنیا رفت، یتیم تربیت شد و پدربزرگ مادری‌اش او را تربیت کرد و مادرش به زهد و تقوا و نیکی شهرت داشت. زروق نام مستعار پدربزرگش بود که چشمانی آبی داشت و به این نام شهرت یافت و پس از او بر فرزندانش تسری یافت.
او مالکی مذهب بود و رساله [[ایروانی|ابن أبی زید ایروانی]] در فقه مالکی را خواند. او دوستدار تصوف بود، پس طریقت تصوف را به دست شیخ عبداللّه مکی، محمد بن القاسم القوری و دیگرانی از این دست فراگرفت. وی در سال 899 هجری قمری در شهر مصراته (غرب [[لیبی]]) درگذشت.


=زندگی=
==اساتید==
 
یحیی العیدلی، أبی عبدالله الفخار، القوری، الزرهونی، المجاصی، عبدالرحمن المجدولی، السنهوری، الدمیری السخاوی، الرصاع، الأخضر، إبراهیم المازنی، المشدالی، ابن المهدی المواسی، أحمد بن عقبی الحضرمی، الشهاب الأفشیطی و عده زیادی از علمای [[مغرب]]، [[تونس]] و [[مصر]].
در شهر تازه ی کشور مغرب به سال 846 هجری قمری به دنیا آمد، پدرش در خردسالی وی از دنیا رفت، یتیم تربیت شد و پدربزرگ مادری اش او را تربیت کرد و مادرش به زهد و تقوا و نیکی شهرت داشت.زروق نام مستعار پدربزرگش بود که چشمانی آبی داشت و به این نام شهرت یافت و پس از او بر فرزندانش تسری یافت.
او مالکی مذهب بود و رساله [[ایروانی|ابن أبي زيد ایروانی]] در فقه مالكي را خواند.او دوستدار تصوف بود، پس طریقت تصوف را به دست شیخ عبد اللّه مکی ، محمد بن القاسم القوری و دیگرانی از این دست فرا گرفت.وی در سال 899 هجری قمری در شهر مصراته (غرب [[لیبی]]) درگذشت.
 
=اساتید=
 
يحيی العيدلي ،أبي عبد الله الفخار ، القوري ،الزرهوني ،المجاصي ،عبد الرحمن المجدولي ،السنهوري، الدميري السخاوي ،الرصاع ،الأخضر ،إبراهيم المازني ،المشدالي ،ابن المهدي المواسي ،أحمد بن عقبى الحضرمي،الشهاب الأفشيطي و عده ی زیادی از علمای [[مغرب]] ، [[تونس]] و [[مصر]].
 
=سفر به مصر=


==سفر به مصر==
از بجایه در ساحل کشور [[الجزایر]] عازم مصر شد و در اواخر سال 1479 میلادی مطابق با سال 884 هجری قمری خانقاه سید احمد زروق برنسی را تأسیس کرد.
از بجایه در ساحل کشور [[الجزایر]] عازم مصر شد و در اواخر سال 1479 میلادی مطابق با سال 884 هجری قمری خانقاه سید احمد زروق برنسی را تأسیس کرد.
در [[قاهره]] با شیخ ابی العباس الحضرمی ملاقات کرد و طریقت را از او گرفت و مراداو در رفتار در سلوک و رفتار شد. او در مصر به علوم [[زبان عربی]] و [[اصول فقه]] اشتغال داشت از این رو در درس الجوجري و علمای دیگر شرکت می کرد، بلوغ المرام را خواند، و علم اصطلاحات را از السخاوی آموخت و بسیارتحت تاثیر آن قرار گرفته بود.
در [[قاهره]] با شیخ ابی العباس الحضرمی ملاقات کرد و طریقت را از او گرفت و مراداو در رفتار در سلوک و رفتار شد. او در مصر به علوم [[زبان عربی]] و [[اصول فقه]] اشتغال داشت از این رو در درس الجوجری و علمای دیگر شرکت می‌کرد، بلوغ المرام را خواند و علم اصطلاحات را از السخاوی آموخت و بسیارتحت تاثیر آن قرار گرفته بود.
او در سرزمین مصر شهرت زیادی داشت و در [[مسجد الازهر]] درس می گفت و بیش از شش هزار شاگرد در درس او شرکت می کردند. او رهبری و [[مرجعیت]] مذهب مالکیان را بر عهده گرفت و افراد زیادی از محضر او بهره برده اند.
او در سرزمین مصر شهرت زیادی داشت و در مسجد [[الأزهر|الازهر]] درس می‌گفت و بیش از شش هزار شاگرد در درس او شرکت می‌کردند. او رهبری و [[مرجعیت]] مذهب مالکیان را بر عهده گرفت و افراد زیادی از محضر او بهره برده‌اند.


=جایگاه=
==جایگاه==
 
شیخ زروق یکی از مهم‌ترین مراجع علمای مالکی به شمار می‌رود و تقریباً تمامی آثار در فقه مالکی بدون ذکر فتاوا، نظرات و شروح وی نیست. همچنین شیخ زروق یکی از مهمترین نظریه پردازان و متولیان تصوف است.
شیخ زروق یکی از مهم ترین مراجع علمای مالکی به شمار می رود و تقریباً تمامی آثار در فقه مالکی بدون ذکر فتاوا،نظرات و شروح وی نیست.همچنین شیخ زروق یکی از مهمترین نظریه پردازان و متولیان تصوف است.
او تلاش کرد تا بر این نکته تأکید کند که تصوف یکی از آموزه‌های مهم [[اسلام]] بوده است. چرا که معانی ای چون خدمت به خلق و تزکیه را ترویج وآموزش می‌دهد.
او تلاش کرد تا بر این نکته تأکید کند که تصوف یکی از آموزه های مهم [[اسلام]] بوده است.چرا که معانی ای چون خدمت به خلق و تزکیه را ترویج وآموزش می دهد.
او به متعصبان [[صوفیه]] توجهی نداشت و بدعت‌ها و انحرافات آنان را تأیید نمی‌کرد و به تبیین تصوف واقعی که مورد تأیید علمای سلف بود، مانند بزرگان مالکی، شیخ زروک یکی از مهم‌ترین مراجع علمای مالکی به شمار می‌رود و تقریباً تمامی آثار در فقه مالکی بدون ذکر فتاوای و فقه و توضیحات وی نیست.
او به متعصبان [[صوفیه]] توجهی نداشت و بدعت ها و انحرافات آنان را تأیید نمی کرد و به تبیین تصوف واقعی که مورد تأیید علمای سلف بود، مانند بزرگان مالکی،شیخ زروک یکی از مهم ترین مراجع علمای مالکی به شمار می رود و تقریباً تمامی آثار در فقه مالکی بدون ذکر فتاوای و فقه و توضیحات وی نیست.
همچنین شیخ زروک از مهمترین نظریه پردازان و متولیان تصوف است. او تلاش کرد تا بر این نکته تأکید کند که تصوف یکی از آموزه‌های مهم اسلام است. زیرا بر احسان و تزکیه نفس تاکید دارد و به متعصبان صوفیه توجهی نداشت و بدعت‌ها و تجاوزات آنان را تأیید نمی‌کرد و به تبیین تصوف واقعی که مورد تأیید علمای سلف بود مانند ائمه مالکی، [[شافعی]] و [[احمد بن حنبل]] بود روی آورد.  
همچنین شیخ زروک از مهمترین نظریه پردازان و متولیان تصوف است.او تلاش کرد تا بر این نکته تأکید کند که تصوف یکی از آموزه های مهم اسلام است.زیرا بر احسان وتزکیه نفس تاکید دارد.
و به متعصبان صوفیه توجهی نداشت و بدعت ها و تجاوزات آنان را تأیید نمی کرد و به تبیین تصوف واقعی که مورد تأیید علمای سلف بود مانند ائمه مالکی ، [[شافعی]] و [[احمد بن حنبل]] بود روی آورد.


وی در سال 886 هجری قمری مطابق با 1448 میلادی مرکز اسلامی را در مصراته تأسیس کرد و ریاست آن را بر عهده گرفت که این مرکز به زاویه سیدی احمد زروق البرونسی معروف بود و این امر تأثیر بسزایی در حیات علمی، اجتماعی و تربیتی در سطح جهان اسلام داشت.
وی در سال 886 هجری قمری مطابق با 1448 میلادی مرکز اسلامی را در مصراته تأسیس کرد و ریاست آن را بر عهده گرفت که این مرکز به زاویه سیدی احمد زروق البرونسی معروف بود و این امر تأثیر بسزایی در حیات علمی، اجتماعی و تربیتی در سطح جهان اسلام داشت.


ازاحمد زروق نسخ خطی بسیاری در کتابخانه های مختلف جهان وجود دارد که محققان در زمینه های مختلف دینی و تصوف به آنها مراجعه می کنند.  
از احمد زروق نسخ خطی بسیاری در کتابخانه‌های مختلف جهان وجود دارد که محققان در زمینه‌های مختلف دینی و تصوف به آنها مراجعه می‌کنند.


وی پس از انتخاب مرکز اسلامی در میسوراته در سال 886 هجری قمری مطابق با 1448 میلادی، مرکز اسلامی را در میسوراته تأسیس کرد که این مرکز به زاویه سیدی احمد زروک الشاهزاده معروف بود و این امر تأثیر بسزایی در علمی، اجتماعی و اجتماعی داشت. زندگی آموزشی در جهان اسلام
==نظرات علما==
عبدالرؤوف المناوی در مورد او می‌گوید: او عابد بحر غیب و در قناعت، عفت، علم فقه، [[عرفان]] و اصول و... سرآمد است. او حافظه بسیار خوبی داشت و اهل ادب بود.
شیخ الخروبی در مورد او به این جمله تاکید داشته که او چهل سال [[نماز جماعت]] را ترک نکرد.


شیخ احمد زروک نسخ خطی بسیاری در کتابخانه های مختلف جهان دارد که محققان در زمینه های مختلف شرعی و تصوف به آنها مراجعه می کنند.
==معاصران==
با عبدالواحد الدکالی محبت و همراهی زیادی داشت <ref>برای مطالعه بیشتر به کتاب"شرح عقیدة الإمام الغزالی للعارف بالله أبوالعباس أحمد بن زروق الفاسی"، تحقیق: د. محمد عبدالقادر نصار، دارة الکرزة للنشر والتوزیع، مصر الجدیدة، الطبعة الأولی 2007،مراجعه شود</ref> زیرا آنها در مصر دوستان یکدیگر بودند و در لیبی دائماً در تماس بوده و همانطور که شیخ زروق در کودکی با شیخ عبدالسلام الاسمر ملاقات کرد و احساس کرد که اسمر آینده درخشانی خواهد داشت<ref>برای مطالعه بیشتر به کتاب رسائل الأسمر إلی مریدیه، د. مصطفی رابعة، دار المدار الإسلامی، بیروت. مراجعه شود</ref>.


=نظرات علما=
==شاگردان==
 
# شمس الدین اللقانی
عبد الرؤوف المناوي در مورد او می گوید:او عابد بحر غيب  و در قناعت ، عفت ، علم فقه ، [[عرفان]] و اصول و ... سرآمداست. او حافظه بسیار خوبی داشت و اهل ادب بود.
# ناصرالدین اللقانی
 
# الحطاب الکبیر
شيخ الخروبي در مورد او به این جمله تاکید داشته که او چهل سال [[نماز جماعت]] را ترک نکرد.
# الخروبی الصغیر
 
# إبراهیم الزرهونی
=معاصران=
# عبدالعزیز القسنطینی
 
باعبدالواحد الدکالی محبت و همراهی زیادی داشت <ref>برای مطالعه بیشتر به کتاب"شرح عقيدة الإمام الغزالي للعارف بالله أبو العباس أحمد بن زروق الفاسي"، تحقيق: د.محمد عبد القادر نصار، دارة الكرزة للنشر والتوزيع، مصر الجديدة، الطبعة الأولى 2007،مراجعه شود</ref> زیرا آنها در مصر دوستان یکدیگر بودند و در لیبی دائماً در تماس بوده و همانطور که شیخ زروق در کودکی با شیخ عبدالسلام الاسمر ملاقات کرد و احساس کرد که اسمر آینده درخشانی خواهد داشت<ref>برای مطالعه بیشتر به کتاب رسائل الأسمر إلى مريديه، د. مصطفى رابعة، دار المدار الإسلامي، بيروت.مراجعه شود</ref>.
 
=شاگردان=
 
شمس الدين اللقاني
ناصر الدين اللقاني
الحطاب الكبير
الخروبي الصغير
إبراهيم الزرهوني
عبد العزيز القسنطيني
 
=کتابخانه=


==کتابخانه==
کتابخانه شیخ احمد زروق در همان خانقاهی است که وی در شهر مصراته لیبی تأسیس کرده است و همچنین با مراکز علمی خارج از لیبی در ارتباط است و در ادامه فهرستی از بعضی مطالب این کتابخانه از جمله کتاب و نسخ خطی گرانبها آورده شده است:
کتابخانه شیخ احمد زروق در همان خانقاهی است که وی در شهر مصراته لیبی تأسیس کرده است و همچنین با مراکز علمی خارج از لیبی در ارتباط است و در ادامه فهرستی از بعضی مطالب این کتابخانه از جمله کتاب و نسخ خطی گرانبها آورده شده است:


==کتب==
== کتب ==
 
# شرح الوغلیسیة.
شرح الوغليسية.
# صور المراتب وتکمیل المراغب.
 
# فتح المواهب وکنز المطالب.
صور المراتب وتكميل المراغب.
# جواهر الإکلیل فی نظم مختصر خلیل.
 
# عدة المرید الصادق.
فتح المواهب وكنز المطالب.
# الوظیفة الزرّوقیة.
 
# شرح حکم ابن عطاء الله السکندری.
جواهر الإكليل في نظم مختصر خليل.
# ولله الأسماء الحسنی فادعوه بها.
 
#
عدة المريد الصادق.
== بعضی نسخ خطی گرانبها ==
 
# مناسک الحج فی الفقه.
الوظيفة الزرّوقية.
# شرح القطابیة فی الفقه.
 
# شرح الدقائق والحقائق للتلمسانی
شرح حكم ابن عطاء الله السكندري.
# تعلیق علی البخاری.
 
# تعلیق علی مسلم.
ولله الأسماء الحسنى فادعوه بها.
# شرح مختصر خلیل.
 
# البدع والحوادث.
==بعضی نسخ خطی گرانبها==
# علم مصطلح الحدیث.
 
مناسك الحج في الفقه.
 
شرح القطابية في الفقه.
 
شرح الدقائق والحقائق للتلمساني
 
تعليق على البخاري.
 
تعليق على مسلم.
 
شرح مختصر خليل.
 
البدع والحوادث.
 
علم مصطلح الحديث.
 
=تالیفات=


==تالیفات==
تعدادی از تالیفات زروق عبارتند از:
تعدادی از تالیفات زروق عبارتند از:
   
   
الجنة للمعتصم من البدع بالسنّة<ref>أحمد بك النائب الأنصاري، ص 183، المنهل العذب في تاريخ طرابلس الغرب، منشورات مكتبة الفرجاني - طرابلس الغرب - ليبيا</ref>.
# الجنة للمعتصم من البدع بالسنّة<ref>أحمد بک النائب الأنصاری، ص 183، المنهل العذب فی تاریخ طرابلس الغرب، منشورات مکتبة الفرجانی - طرابلس الغرب - لیبیا</ref>.
 
# تفسیر القرآن العظیم.
تفسير القرآن العظيم.
# شرح رسالة أبی زید القیروانی.
 
# ثلاثة شروح علی متن القرطبیة.
شرح رسالة أبي زيد القيرواني.
# ستة وثلاثون شرحاً علی الحکم العطائیة (نوشته ابن عطاء الله السکندری).
 
# شرح لکتاب دلائل الخیرات.
ثلاثة شروح على متن القرطبية.
# النصیحة الکافیة لمن خصّه الله بالعافیة.
 
# قواعد التصوف علی وجه یجمع بین الشریعة والحقیقة ویصل الأصول والفقه بالطریقة.
ستة وثلاثون شرحاً على الحكم العطائية (نوشته ابن عطاء الله السكندري).
# العقائد الخمس.
 
# شرح حزب البحر للإمام الشاذلی.
شرح لكتاب دلائل الخيرات.
# شرح کتاب صدور الترتیب.
 
# شرح أسماء الله الحسنی، المسمی المقصد الاسما<ref>[https://ar.wikipedia.org/wiki/%D8%A3%D8%AD%D9%85%D8%AF_%D8%B2%D8%B1%D9%88%D9%82_(%D9%81%D9%82%D9%8A%D9%87)#cite_note-8 أحمد زروق (فقیه)]</ref>.
النصيحة الكافية لمن خصّه الله بالعافية.
 
قواعد التصوف على وجه يجمع بين الشريعة والحقيقة ويصل الأصول والفقه بالطريقة.
 
العقائد الخمس.
 
شرح حزب البحر للإمام الشاذلي.
 
شرح كتاب صدور الترتيب.
 
شرح أسماء الله الحسنى، المسمى المقصد الاسما<ref>[https://ar.wikipedia.org/wiki/%D8%A3%D8%AD%D9%85%D8%AF_%D8%B2%D8%B1%D9%88%D9%82_(%D9%81%D9%82%D9%8A%D9%87)#cite_note-8 أحمد زروق (فقيه)]</ref>.


=پانویس=
== پانویس ==
{{پانویس|2}}
{{پانویس}}


[[رده: تصوف]]
[[رده:صوفیه]]
[[رده:عالمان]]
[[رده:عالمان اهل سنت]]

نسخهٔ کنونی تا ‏۱۶ ژوئیهٔ ۲۰۲۴، ساعت ۰۰:۰۷

شیخ احمد زَرّوق
شیخ احمد زَرّوق.jpg
نام کاملأحمد بن أحمد بن محمد بن عیسی البرنسی الفاسی
اطلاعات شخصی
سال تولد846 ق، ۸۲۱ ش‌، ۱۴۴۳ م
محل تولدمغرب
سال درگذشت899 ق، ۸۷۲ ش‌، ۱۴۹۴ م
فعالیت‌هافقیه مشهور مالکی

أحمد بن أحمد بن محمد بن عیسی البرنسی الفاسی معروف به زرّوق (846 هـ - 899 هـ) فقیه مشهور مالکی مذهب که تالیفات مورد تأیید مالکیان و از مهم‌ترین کسانی که در نوشته‌های اسلامی به جنبه تربیتی و رفتاری توجه داشته است. در بسیاری از منابع اشاره شده است که الزروق حرکتی اصلاحی برای تصوف آغاز کرد. حاصل سال‌ها آموختن و سفر به شهرهای علمی جهان اسلام بود که بسیاری از مورخان آن را نمایش عرفان از نظر قرآن و سنت به عنوان یک سبک زندگی تلفیقی می‌دانستند.

زندگی

در شهر تازه کشور مغرب به سال 846 هجری قمری به دنیا آمد، پدرش در خردسالی وی از دنیا رفت، یتیم تربیت شد و پدربزرگ مادری‌اش او را تربیت کرد و مادرش به زهد و تقوا و نیکی شهرت داشت. زروق نام مستعار پدربزرگش بود که چشمانی آبی داشت و به این نام شهرت یافت و پس از او بر فرزندانش تسری یافت. او مالکی مذهب بود و رساله ابن أبی زید ایروانی در فقه مالکی را خواند. او دوستدار تصوف بود، پس طریقت تصوف را به دست شیخ عبداللّه مکی، محمد بن القاسم القوری و دیگرانی از این دست فراگرفت. وی در سال 899 هجری قمری در شهر مصراته (غرب لیبی) درگذشت.

اساتید

یحیی العیدلی، أبی عبدالله الفخار، القوری، الزرهونی، المجاصی، عبدالرحمن المجدولی، السنهوری، الدمیری السخاوی، الرصاع، الأخضر، إبراهیم المازنی، المشدالی، ابن المهدی المواسی، أحمد بن عقبی الحضرمی، الشهاب الأفشیطی و عده زیادی از علمای مغرب، تونس و مصر.

سفر به مصر

از بجایه در ساحل کشور الجزایر عازم مصر شد و در اواخر سال 1479 میلادی مطابق با سال 884 هجری قمری خانقاه سید احمد زروق برنسی را تأسیس کرد. در قاهره با شیخ ابی العباس الحضرمی ملاقات کرد و طریقت را از او گرفت و مراداو در رفتار در سلوک و رفتار شد. او در مصر به علوم زبان عربی و اصول فقه اشتغال داشت از این رو در درس الجوجری و علمای دیگر شرکت می‌کرد، بلوغ المرام را خواند و علم اصطلاحات را از السخاوی آموخت و بسیارتحت تاثیر آن قرار گرفته بود. او در سرزمین مصر شهرت زیادی داشت و در مسجد الازهر درس می‌گفت و بیش از شش هزار شاگرد در درس او شرکت می‌کردند. او رهبری و مرجعیت مذهب مالکیان را بر عهده گرفت و افراد زیادی از محضر او بهره برده‌اند.

جایگاه

شیخ زروق یکی از مهم‌ترین مراجع علمای مالکی به شمار می‌رود و تقریباً تمامی آثار در فقه مالکی بدون ذکر فتاوا، نظرات و شروح وی نیست. همچنین شیخ زروق یکی از مهمترین نظریه پردازان و متولیان تصوف است. او تلاش کرد تا بر این نکته تأکید کند که تصوف یکی از آموزه‌های مهم اسلام بوده است. چرا که معانی ای چون خدمت به خلق و تزکیه را ترویج وآموزش می‌دهد. او به متعصبان صوفیه توجهی نداشت و بدعت‌ها و انحرافات آنان را تأیید نمی‌کرد و به تبیین تصوف واقعی که مورد تأیید علمای سلف بود، مانند بزرگان مالکی، شیخ زروک یکی از مهم‌ترین مراجع علمای مالکی به شمار می‌رود و تقریباً تمامی آثار در فقه مالکی بدون ذکر فتاوای و فقه و توضیحات وی نیست. همچنین شیخ زروک از مهمترین نظریه پردازان و متولیان تصوف است. او تلاش کرد تا بر این نکته تأکید کند که تصوف یکی از آموزه‌های مهم اسلام است. زیرا بر احسان و تزکیه نفس تاکید دارد و به متعصبان صوفیه توجهی نداشت و بدعت‌ها و تجاوزات آنان را تأیید نمی‌کرد و به تبیین تصوف واقعی که مورد تأیید علمای سلف بود مانند ائمه مالکی، شافعی و احمد بن حنبل بود روی آورد.

وی در سال 886 هجری قمری مطابق با 1448 میلادی مرکز اسلامی را در مصراته تأسیس کرد و ریاست آن را بر عهده گرفت که این مرکز به زاویه سیدی احمد زروق البرونسی معروف بود و این امر تأثیر بسزایی در حیات علمی، اجتماعی و تربیتی در سطح جهان اسلام داشت.

از احمد زروق نسخ خطی بسیاری در کتابخانه‌های مختلف جهان وجود دارد که محققان در زمینه‌های مختلف دینی و تصوف به آنها مراجعه می‌کنند.

نظرات علما

عبدالرؤوف المناوی در مورد او می‌گوید: او عابد بحر غیب و در قناعت، عفت، علم فقه، عرفان و اصول و... سرآمد است. او حافظه بسیار خوبی داشت و اهل ادب بود. شیخ الخروبی در مورد او به این جمله تاکید داشته که او چهل سال نماز جماعت را ترک نکرد.

معاصران

با عبدالواحد الدکالی محبت و همراهی زیادی داشت [۱] زیرا آنها در مصر دوستان یکدیگر بودند و در لیبی دائماً در تماس بوده و همانطور که شیخ زروق در کودکی با شیخ عبدالسلام الاسمر ملاقات کرد و احساس کرد که اسمر آینده درخشانی خواهد داشت[۲].

شاگردان

  1. شمس الدین اللقانی
  2. ناصرالدین اللقانی
  3. الحطاب الکبیر
  4. الخروبی الصغیر
  5. إبراهیم الزرهونی
  6. عبدالعزیز القسنطینی

کتابخانه

کتابخانه شیخ احمد زروق در همان خانقاهی است که وی در شهر مصراته لیبی تأسیس کرده است و همچنین با مراکز علمی خارج از لیبی در ارتباط است و در ادامه فهرستی از بعضی مطالب این کتابخانه از جمله کتاب و نسخ خطی گرانبها آورده شده است:

کتب

  1. شرح الوغلیسیة.
  2. صور المراتب وتکمیل المراغب.
  3. فتح المواهب وکنز المطالب.
  4. جواهر الإکلیل فی نظم مختصر خلیل.
  5. عدة المرید الصادق.
  6. الوظیفة الزرّوقیة.
  7. شرح حکم ابن عطاء الله السکندری.
  8. ولله الأسماء الحسنی فادعوه بها.

بعضی نسخ خطی گرانبها

  1. مناسک الحج فی الفقه.
  2. شرح القطابیة فی الفقه.
  3. شرح الدقائق والحقائق للتلمسانی
  4. تعلیق علی البخاری.
  5. تعلیق علی مسلم.
  6. شرح مختصر خلیل.
  7. البدع والحوادث.
  8. علم مصطلح الحدیث.

تالیفات

تعدادی از تالیفات زروق عبارتند از:

  1. الجنة للمعتصم من البدع بالسنّة[۳].
  2. تفسیر القرآن العظیم.
  3. شرح رسالة أبی زید القیروانی.
  4. ثلاثة شروح علی متن القرطبیة.
  5. ستة وثلاثون شرحاً علی الحکم العطائیة (نوشته ابن عطاء الله السکندری).
  6. شرح لکتاب دلائل الخیرات.
  7. النصیحة الکافیة لمن خصّه الله بالعافیة.
  8. قواعد التصوف علی وجه یجمع بین الشریعة والحقیقة ویصل الأصول والفقه بالطریقة.
  9. العقائد الخمس.
  10. شرح حزب البحر للإمام الشاذلی.
  11. شرح کتاب صدور الترتیب.
  12. شرح أسماء الله الحسنی، المسمی المقصد الاسما[۴].

پانویس

  1. برای مطالعه بیشتر به کتاب"شرح عقیدة الإمام الغزالی للعارف بالله أبوالعباس أحمد بن زروق الفاسی"، تحقیق: د. محمد عبدالقادر نصار، دارة الکرزة للنشر والتوزیع، مصر الجدیدة، الطبعة الأولی 2007،مراجعه شود
  2. برای مطالعه بیشتر به کتاب رسائل الأسمر إلی مریدیه، د. مصطفی رابعة، دار المدار الإسلامی، بیروت. مراجعه شود
  3. أحمد بک النائب الأنصاری، ص 183، المنهل العذب فی تاریخ طرابلس الغرب، منشورات مکتبة الفرجانی - طرابلس الغرب - لیبیا
  4. أحمد زروق (فقیه)