حمله موشکی حزب‌الله به حیفا: تفاوت میان نسخه‌ها

از ویکی‌وحدت
بدون خلاصۀ ویرایش
بدون خلاصۀ ویرایش
 
(۴۱۹ نسخهٔ میانی ویرایش شده توسط ۳ کاربر نشان داده نشد)
خط ۱: خط ۱:
=بیت العزه=
{{جعبه اطلاعات رویداد
این کلمه در قرآن به کار نرفته و در روایات شیعه هم نامی از آن به میان نیامده است. امّا در منابع روایی اهل سنّت کاربرد دارد. از جمله زرکشی در البرهان و سیوطی در الاتقان روایتی را از ابن ابن عباس نقل کرده اند که می گوید: « قرآن از ذکر جدا شد پس در بیت العزه آسمان دنیا نهاده شد، پس جبرئیل آن را (به تدریج) بر پیغمبر(ص) فرود می آورد»<ref> زرکشی، بدر الدین، البرهان فی علوم القرآن، ج1، ص290؛ سیوطی، جلال الدین، الاتقان فی علوم القرآن، ج1، ص 154.</ref>. از این رو بیت العزه در احادیث اهل سنّت همان بیت المعمور مصطلح در روایات شیعه است که قرآن به یکباره و بطور دفعی از لوح محفوظ به آن (بیت العزه) نازل شده است.
| عنوان =حملۀ موشکی حزب الله به حیفا
| تصویر = حمله موشکی حزب الله به حیفا.jpg
| نام رویداد = حملۀ موشکی [[حزب الله لبنان|حزب‌الله]] به حیفا
| تاریخ رویداد = 1403 ش
| روز رویداد = شامگاه شنبه 31 شهریورماه سال 1403 ش، برابر با 21 سپتامبر سال 2024 م
| مکان رویداد = حیفا
| عوامل =
| دلیل اهمیت = واکنش [[حزب الله لبنان|حزب‌الله]] به عملیات انفجار پیجرها و شهادت تعدادی از فرماندهان نیروی الرضوان توسط [[رژیم صهیونیستی|اسرائیل]]
| پیامدها = تخریب اماکن و تأسیسات امنیتی و اقتصادی، ناکامی بازگشت شهرک‌نشینان و اعاده موازنه علیه [[رژیم صهیونیستی]]
}}
'''حملۀ موشکی حزب‌الله به حیفا'''، اولین واکنش و عکس‌العمل [[حزب الله لبنان|حزب‌الله لبنان]] به [[حمله سایبری به حزب‌الله لبنان|حملۀ سایبری]] و انفجار پیجرها و شهادت تعدادی از فرماندهان نیروی الرضوان توسط [[رژیم صهیونیستی|اسرائیل]] بود. در این حملات حزب‌الله لبنان ده‌ها «راکت دوربرد فادی ۱ و فادی 2» را به سمت پایگاه رامات‌دیوید، تنها پایگاه هوایی نیروی هوایی [[رژیم صهیونیستی]] در شمال سرزمین‌های اشغالی، و صنایع نظامی رافائل، به‌عنوان یکی از سه شرکت بزرگ دفاعی رژیم صهیونیستی، شلیک کرد که از نتایج این اقدام حزب‌الله، علاوه بر تخریب اماکن و تأسیسات امنیتی و اقتصادی، ناکامی بازگشت شهرک‌نشینان و اعادۀ موازنه علیه رژیم صهیونیستی بود.


= التفسیر الکاشف=
==زمان و مکان حمله==
التفسیر الکاشف، تفسیری است به زبان عربی که  توسط علامه محمّد جواد مغنیه در هفت جلد تألیف شده است. این اثر تفسیری را موسی دانش در هشت جلد به زبان فارسی ترجمه کرده و آن توسط بوستان كتاب قم( انتشارات دفتر تبليغات اسلامى حوزه علميه قم) در سال1378 هجری شمسی چاپ شده است.
[[حزب الله لبنان|حزب‌الله لبنان]] در اولین واکنش خود به عملیات انفجار پیجرها و شهادت تعدادی از فرماندهان نیروی الرضوان توسط [[رژیم صهیونیستی|اسرائیل]]، شامگاه شنبه 31 شهریورماه سال 1403 ش، برابر با 21 سپتامبر سال 2024 م، تعدادی موشک به سمت پایگاه نظامی و مجتمع صنایع نظامی اسرائیل در حیفا شلیک کرد. حزب‌الله، در بیانیه‌ای که یکشنبه یکم مهر در کانال تلگرامی خود منتشر کرد، اعلام کرد، حملات متوالی با ده‌ها موشک فادی 1، فادی 2 و کاتیوشا به مجتمع صنایع نظامی اسرائیل در شمال شهر حیفا، اولین پاسخ این گروه به حملات اسرائیل از جمله عملیات امنیتی انفجار دستگاه‌های پیجر و بی‌سیم رادیویی و بمباران نشست فرماندهان الرضوان است<ref>[https://www.entekhab.ir/003R9S حزب‌الله لبنان: حملات به حیفا پاسخ اولیه ما به انفجار پیجرها در لبنان است، انتخاب].</ref>.
==شرح حال مؤلف ==
محمّد جواد مغنیه در سال 1904 میلادی در روستای طبریا از توابع شهر صور متولّد شد. خاندان پدری وی، از جمله پدر و پدر بزرگ ایشان، از روحانیان مشهور و با نفوذ منطقه جبل العامل، و خاندان پدری وی نیز از سادات معروف به آل شرف الدین بودند. مغنیه در کودکی مادر خود را از دست داد و  همراه پدرش به مدّت چهار سال در نجف اشرف ساکن شد و در طول این چهار سال، خواندن و نوشتن و صرف و نحو را فرا گرفت. ایشان در نه سالگی با پدرش شیخ محمود به لبنان بازگشت و در ده سالگی پدرش از دنیا رفت. بعد از فوت پدرش، سرپرستی وی و برادر دیگرش احمد را، برادر بزرگشان شیخ عبدالکریم به مدّت دو سال بر عهده گرفت و در این زمان وی زندگی نسبتا راحتی داشته و امّا با مهاجرت برادر بزرگشان به نجف اشرف، وی  برای تامین مخارج زندگی مجبور به سفر به بیروت شد و بعد از مدّتی به نجف مهاجرت کرد و در آنجا به فراگیری علوم حوزوی همون صرف و نحو، منطق، معانی و بیان، فقه و اصول پرداخت و از محضر اساتیدی همچون شیخ محمد سعید فضل الله،  شیخ محمّد حسین کربلایی و آیت الله خویی تلمّذ نمود. ایشان در سال 1396 به لبنان بازگشته و در روستای محرومی به نام ‌«معرکه» به مدّت دو سال به تبلیغ مباحث دینی پرداخت و سپس به روستای دیگری به نام «طیرحرفا» که از روستاهای خوش آب و هوای  نزدیک مرز فلسطین با لبنان مهاجرت کرد. مغنیه در سال 1948 برای احراز دادگاه عالی جعفری به بیروت عازم شد و از سال1948 تا 1967 به عنوان مستشار این دادگاه خدمت نمود و بعدها به رتبه قاضی و حتّی ریاست بر دادگاه عالی جعفری نیز منصوب شد و در زمان تصدّی این مسوولیت بخشی از  قوانین را به نفع شیعیان تغییر داد و در استخدام مستشاران و قضات سختگیری نمود و برای این کار آزمون ورودی تعیین کرد و در طول مدّت قضاوت و ریاست خود بر دستگاه قضا به دلیل ممانعت از ورود افراد نالایق، که گاها هم از خانواده حکومتی بوده، و عدم جانبداری از دستور وزیران و سایر افراد صاحب منصب و همچنین حکم دادن بر علیه برخی از وزیران و کارگزارن حکومتی، بارها از مقام خود تنزّل یافت.  
===روش تفسیری===
مغنیه در تفسیر سوره¬های قرآن، در ابتدای بعضی سوره¬ها به مکی و مدنی بودن سوره اشاره، و اگر درباره مکان نزول سوره¬ای و یا آیاتی از یک سوره اختلاف باشد، آن را ذکر می¬کند. برای مثال در تفسیر سوره حمد، به اختلاف نظر مفسّران در مکی و مدنی بودن این سوره، که برخی آن را مکّی، گروهی مدنی و عدّه¬ای دارای دو نزول مکّی و مدنی دانسته¬اند، اشاره کرده و بحث در خصوص این اختلاف اقوال را به دلیل عدم تأثیر آن در معنای آیات، بی¬فایده می¬داند


====گرایش تفسیری====
==اهداف حمله==
===هدف قرار دادن پایگاه رامات‌دیوید===
یکی از مواضعی که در این عملیات، حزب‌الله هدف قرار گرفت پایگاه رامات‌دیوید است. این پایگاه که در منطقۀ اشغالی ناصریه، در درۀ جزریل واقع شده است، محل استقرار چندین اسکادران نیروی هوایی [[رژیم صهیونیستی]] و جت‌های جنگنده از جمله اسکادران ۱۰۹ «دره»، جت‌های جنگنده  F - ۱۶، اسکادران ۱۰۵ «اسکورپیون»، جت‌های جنگنده F - ۱۶ دی باراک، اسکادران ۱۰۱ «فرست فایتر»، جنگنده‌های F - ۱۶، بوده و اصلی‌ترین پایگاهی است که نیرو‌های اشغالگر صهیونیست از آن برای عملیات هوایی در جهت شمال، به سمت لبنان و سوریه استفاده می‌کنند و تنها پایگاه هوایی نیروی هوایی رژیم صهیونیستی در شمال سرزمین‌های اشغالی است.


=====منابع تفسیر=====
براساس بیانیۀ مقاومت اسلامی لبنان، رزمندگان حزب‌الله ده‌ها راکت دوربرد «فادی ۱ و فادی  ۲» را به سمت پایگاه راهبردی نیروی هوایی رژیم صهیونیستی واقع در شرق شهر حیفا شلیک کردند. منابع میدانی برخی از جزئیات حملۀ اخیر حزب‌الله را به پایگاه هوایی رامات‌دیوید رژیم صهیونیستی فاش کردند، جایی که انواع جدیدی از راکت‌های سنگین در آن سقوط کردند. یگان رسانه‌ای حزب‌الله نیز پس از اعلام مسئولیت مقاومت لبنان درقبال این حمله، ویدیویی را منتشر کرد که جزئیات و اطلاعات کلیدی این پایگاه را برجسته کرد. منابع میدانی همچنین تأیید کردند که موشک‌های پرتاب‌شده به پایگاه هوایی رامات‌دیوید از پایگاه‌های زیرزمینی '''«عماد»''' که میزبان پرتابگر‌ها و نیرو‌های متعدد راکتی است، منشا گرفته است. پایگاه المیادین نیز نوشت: منابع تاکید کردند که این حمله شامل استفاده از موشک‌های هدایت‎ شونده دقیق نبوده و تنها پاسخی اولیه به تجاوزات اسرائیل بوده است<ref>[https://www.mizanonline.ir/00K7EP حیفا در آتش؛ پاسخ کوبنده حزب‌الله به تجاوزهای رژیم صهیونیستی، خبرگزاری میزان] .</ref>.
 
===هدف قرار دادن صنایع نظامی رافائل===
شرکت رافائل یکی از سه شرکت بزرگ دفاعی [[رژیم صهیونیستی]] و از صنایع راهبردی آن است. این شرکت در ساخت و تولید تجهیزات جنگی پیشرفته از جمله موشک‌ها تمرکز دارد. موشک شفریر یا پیتون، موشک هوا به هوا و زمین به هوای دربی، موشک ضد تانک اسپایک و سامانه [[گنبد آهنین]] تنها بخشی از سلاح‌هایی است که در این شرکت تولید می‌شوند. اهمیت این هدف به گونه‌ای است که سرلشکر ذخیره سابق ژاک ناریا دربارۀ اهداف جدید حملات حزب‌الله لبنان گفت: حزب‌الله بیهوده به این منطقه موشک شلیک نمی‌کند و قصدش این بود شرکت رافائل را هدف قرار دهد.
 
==نتایج حمله==
====ناکامی بازگشت شهرک‌نشینان====
[[بنیامین نتانیاهو|نتانیاهو]] در جلسات متعدد در ماه‌های گذشته از جمله بعد از هدف قراردادن نیروهای رضوان در ۲۰ سپتامبر و جلسۀ کابینه اعلام کرد که کابینه‌اش مصمم به بازگرداندن ساکنان شمال اراضی اشغالی به منازلشان است. گالانت وزیر جنگ رژیم صهیونیستی نیز در بازدید از مقرهای تسلیحات هوایی ارتش رژیم صهیونیستی اظهار کرد که ارتش (رژیم) اسرائیل به حملات خود علیه [[لبنان]] تا زمان بازگشت ساکنان شمال اراضی اشغالی به منازلشان ادامه خواهد داد.
[[پرونده:حملۀ موشکی حزب الله به حیفا 2.jpg|بی‌قاب|راست]]
این در حالی است که [[سید حسن نصرالله]] دبیرکل حزب‌الله در سخنرانی اخیر خود علناً [[بنیامین نتانیاهو|نتانیاهو]] را به چالشی در مورد بازشگشت شهرک‌نشینان فراخواند و گفت: «آیا می‌توانید آوارگان را به شمال برگردانید؟ ما این چالش را می‌پذیریم و شما نمی‌توانید آنها را برگردانید و هر کاری که می‌خواهید انجام دهید. تنها راه بازگشت آوارگان به شمال، توقف تجاوز به [[نوار غزه]] و [[کرانه باختری]] است. کاری که شما انجام خواهید داد، آوارگی آوارگان شمال را افزایش می‌دهد و فرصت بازگشت آنها را از بین می‌برد». حملات موشکی اخیر حزب‌الله منجر به فرار حدود ۳۰۰ هزار نفر از ساکنان حیفا و مناطق اطراف شد و نشان داد که [[بنیامین نتانیاهو|نتانیاهو]] باید علاوه بر مناطق مرزی با لبنان، بازگشت صهیونیست‌ها در حیفا را نیز در دستور کار خود داشته باشد.
 
====تلاش برای اعاده موازنه علیه رژیم صهیونیستی====
حملات موشکی حزب‌الله در عمق سرزمین‌های اشغالی در حیفا و هدف قراردادن پایگاه‌های رامات دیوید و صنایع رافائل به نوعی تلاش برای اعاده موازنه علیه رژیم صهیونیستی است. تلاش حزب‌الله این است که با استفاده از سلاح‌های جدید، اهداف جدیدی را مورد اصابت قرار دهد و چالش عمدۀ بازگشت شهرک‌نشینان را همچنین برای رژیم اشغالگر حفظ نماید. این اقدام به ویژه در شرایطی که اقدامات [[تل‌آویو]] خطر تحمیل جنگی جدید در جنوب لبنان را افزایش داده، از اهمیت بیشتری برخوردار است<ref>[http://mehrnews.com/x35YZg چرا هدف قرار دادن حیفا مهم است؟/ ورود حزب‌الله به فاز آفندی، خبرگزاری مهر].</ref>.
 
== جستارهای وابسته ==
* [[حزب الله لبنان]]
* [[رژیم صهیونیستی]]
* [[حمله سایبری به حزب‌الله لبنان]]
 
==پانویس==
{{پانویس}}
 
==منابع==
* [https://www.entekhab.ir/003R9S حزب‌الله لبنان: حملات به حیفا پاسخ اولیه ما به انفجار پیجرها در لبنان است، انتخاب]، تاریخ درج مطلب: 1 مهرماه 1403 ش، تاریخ مشاهدۀ مطلب: 3 مهرماه 1403 ش.
* [https://www.mizanonline.ir/00K7EP حیفا در آتش؛ پاسخ کوبنده حزب‌الله به تجاوزهای رژیم صهیونیستی، خبرگزاری میزان]، تاریخ درج مطلب: 2 مهرماه 1403 ش، تاریخ مشاهدۀ مطلب: 3 مهرماه 1403 ش.
* [http://mehrnews.com/x35YZg چرا هدف قرار دادن حیفا مهم است؟/ ورود حزب‌الله به فاز آفندی، خبرگزاری مهر]، تاریخ درج مطلب: 1 مهرماه 1403 ش، تاریخ مشاهدۀ مطلب: 3 مهرماه 1403 ش.
[[رده:رویدادها]]
[[رده:حوادث قرن 15 شمسی]]
[[رده:جنایات اسرائیل]]

نسخهٔ کنونی تا ‏۲۴ سپتامبر ۲۰۲۴، ساعت ۱۷:۱۳

حملۀ موشکی حزب الله به حیفا
حمله موشکی حزب الله به حیفا.jpg
نام رویدادحملۀ موشکی حزب‌الله به حیفا
تاریخ رویداد1403 ش
روز رویدادشامگاه شنبه 31 شهریورماه سال 1403 ش، برابر با 21 سپتامبر سال 2024 م
مکان رویدادحیفا
دلیل اهمیتواکنش حزب‌الله به عملیات انفجار پیجرها و شهادت تعدادی از فرماندهان نیروی الرضوان توسط اسرائیل
پیامدهاتخریب اماکن و تأسیسات امنیتی و اقتصادی، ناکامی بازگشت شهرک‌نشینان و اعاده موازنه علیه رژیم صهیونیستی

حملۀ موشکی حزب‌الله به حیفا، اولین واکنش و عکس‌العمل حزب‌الله لبنان به حملۀ سایبری و انفجار پیجرها و شهادت تعدادی از فرماندهان نیروی الرضوان توسط اسرائیل بود. در این حملات حزب‌الله لبنان ده‌ها «راکت دوربرد فادی ۱ و فادی 2» را به سمت پایگاه رامات‌دیوید، تنها پایگاه هوایی نیروی هوایی رژیم صهیونیستی در شمال سرزمین‌های اشغالی، و صنایع نظامی رافائل، به‌عنوان یکی از سه شرکت بزرگ دفاعی رژیم صهیونیستی، شلیک کرد که از نتایج این اقدام حزب‌الله، علاوه بر تخریب اماکن و تأسیسات امنیتی و اقتصادی، ناکامی بازگشت شهرک‌نشینان و اعادۀ موازنه علیه رژیم صهیونیستی بود.

زمان و مکان حمله

حزب‌الله لبنان در اولین واکنش خود به عملیات انفجار پیجرها و شهادت تعدادی از فرماندهان نیروی الرضوان توسط اسرائیل، شامگاه شنبه 31 شهریورماه سال 1403 ش، برابر با 21 سپتامبر سال 2024 م، تعدادی موشک به سمت پایگاه نظامی و مجتمع صنایع نظامی اسرائیل در حیفا شلیک کرد. حزب‌الله، در بیانیه‌ای که یکشنبه یکم مهر در کانال تلگرامی خود منتشر کرد، اعلام کرد، حملات متوالی با ده‌ها موشک فادی 1، فادی 2 و کاتیوشا به مجتمع صنایع نظامی اسرائیل در شمال شهر حیفا، اولین پاسخ این گروه به حملات اسرائیل از جمله عملیات امنیتی انفجار دستگاه‌های پیجر و بی‌سیم رادیویی و بمباران نشست فرماندهان الرضوان است[۱].

اهداف حمله

هدف قرار دادن پایگاه رامات‌دیوید

یکی از مواضعی که در این عملیات، حزب‌الله هدف قرار گرفت پایگاه رامات‌دیوید است. این پایگاه که در منطقۀ اشغالی ناصریه، در درۀ جزریل واقع شده است، محل استقرار چندین اسکادران نیروی هوایی رژیم صهیونیستی و جت‌های جنگنده از جمله اسکادران ۱۰۹ «دره»، جت‌های جنگنده F - ۱۶، اسکادران ۱۰۵ «اسکورپیون»، جت‌های جنگنده F - ۱۶ دی باراک، اسکادران ۱۰۱ «فرست فایتر»، جنگنده‌های F - ۱۶، بوده و اصلی‌ترین پایگاهی است که نیرو‌های اشغالگر صهیونیست از آن برای عملیات هوایی در جهت شمال، به سمت لبنان و سوریه استفاده می‌کنند و تنها پایگاه هوایی نیروی هوایی رژیم صهیونیستی در شمال سرزمین‌های اشغالی است.

براساس بیانیۀ مقاومت اسلامی لبنان، رزمندگان حزب‌الله ده‌ها راکت دوربرد «فادی ۱ و فادی ۲» را به سمت پایگاه راهبردی نیروی هوایی رژیم صهیونیستی واقع در شرق شهر حیفا شلیک کردند. منابع میدانی برخی از جزئیات حملۀ اخیر حزب‌الله را به پایگاه هوایی رامات‌دیوید رژیم صهیونیستی فاش کردند، جایی که انواع جدیدی از راکت‌های سنگین در آن سقوط کردند. یگان رسانه‌ای حزب‌الله نیز پس از اعلام مسئولیت مقاومت لبنان درقبال این حمله، ویدیویی را منتشر کرد که جزئیات و اطلاعات کلیدی این پایگاه را برجسته کرد. منابع میدانی همچنین تأیید کردند که موشک‌های پرتاب‌شده به پایگاه هوایی رامات‌دیوید از پایگاه‌های زیرزمینی «عماد» که میزبان پرتابگر‌ها و نیرو‌های متعدد راکتی است، منشا گرفته است. پایگاه المیادین نیز نوشت: منابع تاکید کردند که این حمله شامل استفاده از موشک‌های هدایت‎ شونده دقیق نبوده و تنها پاسخی اولیه به تجاوزات اسرائیل بوده است[۲].

هدف قرار دادن صنایع نظامی رافائل

شرکت رافائل یکی از سه شرکت بزرگ دفاعی رژیم صهیونیستی و از صنایع راهبردی آن است. این شرکت در ساخت و تولید تجهیزات جنگی پیشرفته از جمله موشک‌ها تمرکز دارد. موشک شفریر یا پیتون، موشک هوا به هوا و زمین به هوای دربی، موشک ضد تانک اسپایک و سامانه گنبد آهنین تنها بخشی از سلاح‌هایی است که در این شرکت تولید می‌شوند. اهمیت این هدف به گونه‌ای است که سرلشکر ذخیره سابق ژاک ناریا دربارۀ اهداف جدید حملات حزب‌الله لبنان گفت: حزب‌الله بیهوده به این منطقه موشک شلیک نمی‌کند و قصدش این بود شرکت رافائل را هدف قرار دهد.

نتایج حمله

ناکامی بازگشت شهرک‌نشینان

نتانیاهو در جلسات متعدد در ماه‌های گذشته از جمله بعد از هدف قراردادن نیروهای رضوان در ۲۰ سپتامبر و جلسۀ کابینه اعلام کرد که کابینه‌اش مصمم به بازگرداندن ساکنان شمال اراضی اشغالی به منازلشان است. گالانت وزیر جنگ رژیم صهیونیستی نیز در بازدید از مقرهای تسلیحات هوایی ارتش رژیم صهیونیستی اظهار کرد که ارتش (رژیم) اسرائیل به حملات خود علیه لبنان تا زمان بازگشت ساکنان شمال اراضی اشغالی به منازلشان ادامه خواهد داد.

حملۀ موشکی حزب الله به حیفا 2.jpg

این در حالی است که سید حسن نصرالله دبیرکل حزب‌الله در سخنرانی اخیر خود علناً نتانیاهو را به چالشی در مورد بازشگشت شهرک‌نشینان فراخواند و گفت: «آیا می‌توانید آوارگان را به شمال برگردانید؟ ما این چالش را می‌پذیریم و شما نمی‌توانید آنها را برگردانید و هر کاری که می‌خواهید انجام دهید. تنها راه بازگشت آوارگان به شمال، توقف تجاوز به نوار غزه و کرانه باختری است. کاری که شما انجام خواهید داد، آوارگی آوارگان شمال را افزایش می‌دهد و فرصت بازگشت آنها را از بین می‌برد». حملات موشکی اخیر حزب‌الله منجر به فرار حدود ۳۰۰ هزار نفر از ساکنان حیفا و مناطق اطراف شد و نشان داد که نتانیاهو باید علاوه بر مناطق مرزی با لبنان، بازگشت صهیونیست‌ها در حیفا را نیز در دستور کار خود داشته باشد.

تلاش برای اعاده موازنه علیه رژیم صهیونیستی

حملات موشکی حزب‌الله در عمق سرزمین‌های اشغالی در حیفا و هدف قراردادن پایگاه‌های رامات دیوید و صنایع رافائل به نوعی تلاش برای اعاده موازنه علیه رژیم صهیونیستی است. تلاش حزب‌الله این است که با استفاده از سلاح‌های جدید، اهداف جدیدی را مورد اصابت قرار دهد و چالش عمدۀ بازگشت شهرک‌نشینان را همچنین برای رژیم اشغالگر حفظ نماید. این اقدام به ویژه در شرایطی که اقدامات تل‌آویو خطر تحمیل جنگی جدید در جنوب لبنان را افزایش داده، از اهمیت بیشتری برخوردار است[۳].

جستارهای وابسته

پانویس

منابع