سمیع الحق

سمیع الحق
نام کامل	سمیع الحق
نام‌های دیگر	پدر معنوی طالبان
اطلاعات شخصی
سال تولد	1937 م، ۱۳۱۵ ش‌، ۱۳۵۵ ق
دین	اسلام، اهل‌سنت
فعالیت‌ها	مدیر مدرسه دینی «دارالعلوم حقانیه» پدر معنوی طالبان از منادیان وحدت جهان اسلام

سمیع الحق

زندگی‌نامه

سمیع الحق در سال 1937 میلادی در شهر «اَكوره خَتَك» واقع در شمال غرب پاكستان، كه امروز یكی از مناطق ایالت «خیبرپختونخوا» محسوب می شود، متولد شد.

تحصیلات

سمیع از دانش آموختگان مدرسه دینی «دارالعلوم حقانیه»، مدرسه تاسیس شده توسط پدرش مولانا عبدالحق، بود. و علوم اسلامی نظیر تفسیر، حدیث و منطق در آنجا فراگرفت و به زبان های عربی، ارد و پشتو مسلط بود و فارسی دری را هم خوب می‌دانست.

مدیر مدرسه دینی دارالعلوم حقانیه

او بعد از پدرش، مولانا عبدالحق، مدیریت مدرسه دینی «دارالعلوم حقانیه» در «اكوره ختك» را برعهده داشت، بیشتر فعالیت‌هایش در این شهر متمركز بود.

پدر معنوی طالبان

مولانا سمیع الحق را شاید از این نظر پدر معنوی طالبان می خوانند كه رابطه نزدیكی با ملا عمر رهبر وقت طالبان داشت و پس از مرگ ملا عمر، نقش بسزایی در مشورت های درون طالبانی برای انتخاب جانشین وی و حل اختلافات درون گروه طالبان ایفا كرد. دلیل دیگر، شاید این است كه تعداد زیادی از اعضای صاحب نام طالبان افغانستان، كسانی هستند كه در مدرسه دینی دارالعلوم حقانیه با مدیریت سیمع الحق درس گرفته اند و در این گونه مدارس، رابطه میان «طالب» و استاد، رابطه پدر و فرزند گونه است. علاوه بر این، سمیع الحق همواره خواستار بازگشت طالبان به عرصه قدرت در افغانستان بوده و برخی هم این موضوع را یكی دیگر دلایل معروف بودن او به پدر طالبان می‌دانند.

فعالیت‌های سیاسی

سمیع الحق از سال 1985 م، تا 1997 م، از نمایندگان مجلس سنای پاكستان بود. او ریاست گروه های مذهبی-سیاسی مختلفی از جمله «شورای دفاع پاكستان» و «جمعیت علمای اسلام شاخه سمیع الحق» را، در مقابل شاخه دیگر گروه مذهبی-سیاسی جمعیت علمای اسلام پاكستان تحت رهبری شخصیت افراطی به نام مولانا فضل الرحمان از جمله عناصر تحت حمایت عربستان بود، عهده‌دار و شاید به همین دلیل می‌توان گفت راه سمیع الحق از خط عربستان و افراط‌گرایی جدا بود. این چهره با نفوذ اما آرام پاكستان، نفوذ و تاثیری غیرقابل انكاری بر طالبان افغانستان داشت و به همین دلیل سفرای افغانستان در پاكستان در دوره های مختلف، همواره با سمیع الحق در تماس بودند و دفتر كار او در شهر «اكوره ختك»، بارها و بارها میزبان سفیران افغانستان و یا هیات های سیاسی، نظامی و یا امنیتی افغانستان بود تا بلكه به كمك او و با استفاده از نفوذ و مقبولیت بالایی در كه میان طالبان داشت، راهی برای پایان دادن به بن بست مذاكرات صلح میان دولت كابل و طالبان ایجاد شود اما سمیع الحق با طالبان هم نظر بود كه پیش شرط انجام مذاكرات صلح حقیقی، خروج آمریكاییان از خاک افغانستان است.

نظر و دیدگاه

او، با اینكه به «پدر معنوی طالبان» معروف بود و از این‌ جهت چنین تصور می‌شد که از جمله شخصیت‌های مذهبی افراطی و تندرو است. اما شخصیتی میانه‌رو و همواره خواستار وحدت میان همه جوامع اسلامی و حل مسائل و اختلافات در جهان اسلام بود.

شركت در كنفرانس بین المللی علما و بیداری اسلامی

سمیع الحق در اردیبهشت سال 1392 ش، برای شركت در كنفرانس بین المللی 'علما و بیداری اسلامی' به تهران سفر كرد و پاسخ مثبت او به دعوت برای شركت در چنین اجلاسی، حكایت از طرز فكر و نوع نگاه این شخصیت مذهبی به مسائل جهان اسلام و ضرورت وحدت میان جوامع اسلامی دارد.

مصاحبه با خبرگزاری ایرنا

او در تنها مصاحبه‌اش با خبرگزاری ایرنا، به‌عنوان خبرگزاری ایرانی، در روز 20 مهر ماه 1394 ش، حرف‌های دلش را در مورد اهمیت وحدت جهان اسلام و برخی مسائل پیش روی امت اسلامی بیان كرد و خواستار وحدت میان همه كشورها، جوامع و مذاهب اسلامی و حل مسائل و مصائب پیش‌روی امت اسلامی شد. او در این مصاحبه نسبتا كوتاه و مختصر، به خبرنگار ایرنا گفت: خواستار رفع كدورت ها میان عربستان و ایران هستیم و آن را برای تقویت وحدت میان امت اسلامی مفید می‌دانیم. سمیع الحق همچنین از تلاش های جمهوری اسلامی ایران در راستای اتحاد و همدلی امت اسلامی برای دفع توطئه های ضداسلامی دشمنان تمجید كرد. در این مصاحبه كه مدت كوتاهی پس از اعلام خبر مرگ ملا عمر رهبر وقت طالبان افغانستان و انتخاب ملا اختر منصور به‌عنوان جانشین او و رهبر جدید طالبان انجام شد، سمیع الحق به عنوان چهره‌ای مقبول نزد طالبان افغانستان، گفت كه ملا اختر منصور توانسته است اوضاع این گروه را بعد از مرگ ملاعمر، كنترل كند. هرچند پس از گذشت چند ماه، آمریكایی‌ها اجازه ادامه فعالیت به ملا اختر منصور ندارند و او را در یك حمله نظامی و برنامه ریزی شده، به قتل رساندند تا افغانستان از ساحل گفت وگوهای صلح میان طالبان و دولت كابل دورتر شود. سمیع الحق در این مصاحبه، رسما حضور داعشی ها در افغانستان در آن را زمان را تایید كرد و گفت «درگیری هایی میان داعش و طالبان در افغانستان رخ داده است و از آن با خبریم».

علاقه‌مند به ایجاد صلح و آرامش در افغانستان

سمیع الحق علاقه زیادی به ایجاد صلح و آرامش در افغانستان داشت و معتقد بود صلح در افغانستان، بدون خروج اشغالگران آمریكایی، نقش آفرینی طالبان و ایفای نقش آنان در قدرت سیاسی این كشور، میسر نخواهد شد چون مادامی كه آمریكایی ها در افغانستان حضور دارند، طالبان دست از سلاح نخواهند كشید.

اعلام از تروریست‌های طالبان پاكستان

سمیع الحق راهش را از تروریست‌های طالبان پاكستان موسوم به «تحریك طالبان پاكستان» (TTP) جدا كرده بود و به‌عنوان چهره ای مذهبی-سیاسی و میانه‌رو، در میان گروه های مختلف پاكستان نیز از مقبولیت و نفوذ بالایی برخوردار بود. یكی از نمونه های جدا بودن راه مولانا سمیع الحق از تروریست های «تحریك طالبان پاكستان» فتوایی بود كه این شخصیت مذهبی در سال 2013 در حمایت از واكسن فلج اطفال صادر كرد، بیماری كه البته هنوز هم در پاكستان ریشه كن نشده است. زمانی كه تحریك طالبان پاكستان سعی داشت با ترغیب و تهدید، مردم غیرمطلع مناطق محروم در شمال غرب پاكستان و دیگر مناطق محروم این كشور را از واكسینه شدن فرزندانشان در برابر فلج اطفال منصرف كند و با طرح این شائبه كه این واكسن باعث عقیم شدن افراد خواهد شد، آنها را مقابل حكومت پاكستان قرار دهد، سمیع الحق با صدور فتوایی، اعلام كرد باید به نظر پزشكان درباره واكسن و داروهای مفید برای انسان احترام گذاشت.

مذاکره مستقیم با طالبان بدون حضور آمریکا و مقامات پاکستانی

مولانا سمیع الحق در دیدار با هیأت علمای افغانستان و عمر زاخیلوال سفیر این کشور در پاکستان خواستار مذاکره مستقیم با طالبان بدون حضور آمریکا و حتی مقامات پاکستانی شده بود. وی اعلام کرد حاضر است مقدمات مذاکره با طالبان را که باید در یک مکان مخفی در کشوری ثالث انجام شود را فراهم کند

درگذشت

سمیع الحق را می‌توان یكی از پیچیده‌ترین و پر رمز و رازترین چهره‌های سیاسی و مذهبی پاكستان دانست؛ چهره ای كه بسیاری از كارشناسان معتقدند سینه اش صندوقچه‌ای مملو از رازهایی بود كه ترور رمزآلود او در سن 85 سالگی، مجال هویدا شدن این رازهای پنهان را برای همیشه از بین برد. او در روز گذشته، 11 آبان 1397 ش، سمیع الحق در شهر «روالپندی» پاكستان توسط افرادی ناشناس با ضربات چاقو و سپس شلیك چند گلوله، جان خود را از دست داد.

واکنش‌ها

مقامات عالی پاكستان

مقامات عالی سیاسی و نظامی پاكستان ضمن محكوم كردن این اقدام، نسبت به این رویداد ابراز تاسف كرده و خواستار شناسایی و مجازات عاملان قتل وی شدند. برخی سیاسیون و كارشناسان پاكستانی معتقدند كشته شدن سمیع الحق، كلاف سردرگم روند صلح در افغانستان را پیچیده تر خواهد كرد و چه بسا، درگیری و جنگ در افغانستان شدت یابد.

حامد الحق فرزند سمیع الحق

حامد الحق فرزند سمیع الحق درباره کشته شدن پدرش، مشارکت وی در مذاکرات صلح افغانستان را یکی از دلایل ترور او دانست. او اظهار داشت: پدرش سعی داشت افغانستان را از سلطه آمریکا خارج کند و مقدمات مذاکره طالبان با دولت افغانستان را فراهم سازد. وی افزود: برخی ارکان دولت افغانستان و برخی مقامات پاکستانی با میانجی‌گری مولانا سمیع الحق در مذاکرات صلح مخالف بودند که امکان داشت برای ترور وی توطئه چینی کنند که این موضوع را به سرویس امنیت پاکستان موسوم به آی اس آی اطلاع داده بودم. مولانا حامد الحق تأکید کرد: به سازمان اطلاعات و سرویس امنیت پاکستان درباره درخطر بودن جان پدرم اطلاع رسانی کرده بودم، اما مولانا سمیع الحق علاقه چندانی به حضور محافظان در اطراف خود نداشت. وی افزود: تدابیر امنیتی اطراف مدرسه جامعه حقانیه افزایش یافته بود، اما مولانا سمیع الحق برای سفر به راولپندی فقط یک خدمتکار شخصی را با خود به همراه برد و از محافظ خبری نبود. حامد الحق گفت: کسانی که مخالف اسلام و تعلیمات مدارس دینی هستند در ترور مولانا سمیع الحق دست دارند. وی افزود: از طرفداران و دوستداران مولاناسمیع الحق خواهش می‌کنم در این شرایط آرامش خود را حفظ کنند و اجازه ندهند برخی عوامل از رفتار آن‌های برای متهم کردن مولانا سمیع الحق سوء استفاده کنند.

مولانا اسرار مدنی سخنگوی مولانا سمیع الحق

«مولانا اسرار مدنی» سخنگوی مولانا سمیع الحق درباره کشته شدن او گفت: مولانا سمیع الحق بعد از ظهر روز جمعه در حال استراحت در منزل شخصی واقع در بحریه تاون شهر راولپندی بود و از خدمتکارش خواسته بود کمی شیر از بازار خریداری کند که در همین فاصله افراد ناشناس با ضربات چاقو مولانا را به قتل رسانده بودند. مولانا مدنی تأکید کرد: خبر‌های مبنی بر تیراندازی در محل ترور مولانا سمیع الحق صحت ندارد وی در سکوت کامل و با ضربات چاقو به قتل رسیده است.

پلیس پاکستان

پلیس پاکستان در گزارش اولیه خود اعلام کرد که قتل مولانا سمیع الحق یک حادثه تروریستی نیست و عاملان این جنایت به علت خصومت شخصی وی را کشته‌اند.