ابن حجر عسقلانی: تفاوت میان نسخه‌ها

از ویکی‌وحدت
بدون خلاصۀ ویرایش
بدون خلاصۀ ویرایش
خط ۱: خط ۱:


'''اِبن‌حَجَر عَسقلاني'''. شهاب‌الدين ابوالفضل احمدبن علي معروف به ابن‌حجر عسقلاني كِناني مصري، از علماي بزرگ [[حديث]] و [[فقه]] شافعي، مورخ، و كتابدار بود.  
شهاب‌الدین ابوالفضل احمدبن علی معروف به ابن‌حجر عسقلانی كِنانی مصری از علمای بزرگ [[حديث|حدیث]] و [[فقه]] شافعی، مورخ، و كتابدار بود.  


=تولد و تحصیل=  
=تولد و تحصیل=  


در بيست ودوم شعبان سال 773 ق. در [[قاهره]] متولد شد (1).  
در بیست ودوم شعبان سال 773 ق. در [[قاهره]] متولد شد (1).  
پدر وي علي‌بن محمد عسقلاني (720-777 ق.) نيز اهل علم بود و نيابت در حكم و قضا را برعهده داشت. ابن‌حجر پيش از چهار سالگي، پدر خود را از دست داد و سپس يكي از بازرگانان مشهور به نام زكي‌الدين ابوبكر علي الكارمي‌الخَرّوبي وصايت ابن‌حجر را بنا به وصيت پدرش برعهده گرفت. ابن حجر در پنج سالگي به مكتب فرستاده شد و در آنجا [[قرآن]] را فراگرفت. در يازده سالگي با وصيّ خود به [[مكه]] رفت و در آنجا مجاور شد (2).
پدر وی علی‌بن محمد عسقلانی (720-777 ق.) نیز اهل علم بود و نیابت در حكم و قضا را برعهده داشت. ابن‌حجر پیش از چهار سالگی، پدر خود را از دست داد و سپس یكی از بازرگانان مشهور به نام زكی‌الدین ابوبكر علی الكارمی‌الخَرّوبی وصایت ابن‌حجر را بنا به وصیت پدرش برعهده گرفت. ابن حجر در پنج سالگی به مكتب فرستاده شد و در آنجا [[قرآن]] را فراگرفت. در یازده سالگی با وصیّ خود به [[مكه]] رفت و در آنجا مجاور شد (2).


=اساتید=
=اساتید=


ابن‌حجر به‌هنگام مجاورت در مكه (785 ق.)، علم حديث را نزد محمدبن عبدالله‌بن ظهيره آموخت و كتاب عمده‌ُالاحكام ابن سرور جماعيلي را نزد او خواند و در بازگشت به [[مصر]] (786 ق.) باز به فراگرفتن حديث مشغول شد. در مكه نيز صحيح بخاري را از عفيف نشاوري استماع كرد، در هفده سالگي فقه و عربي و حساب را از يكي از اوصياي خود فراگرفت، و نيز در نزد ابومحمد اَبْناسي فقه خواند (3).
ابن‌حجر به‌هنگام مجاورت در مكه (785 ق.)، علم حدیث را نزد محمدبن عبدالله‌بن ظهیره آموخت و كتاب عمده‌ُالاحكام ابن سرور جماعیلی را نزد او خواند و در بازگشت به [[مصر]] (786 ق.) باز به فراگرفتن حدیث مشغول شد. در مكه نیز صحیح بخاری را از عفیف نشاوری استماع كرد، در هفده سالگی فقه و عربی و حساب را از یكی از اوصیای خود فراگرفت، و نیز در نزد ابومحمد اَبْناسی فقه خواند (3).


ابن‌حجر در سفرهاي متعدد خود به خانه خدا، [[شام]]، قدس، [[يمن]]، عدن، و اسكندريه هيچ‌گاه از كسب علم غفلت نمي‌كرد و هرجا شيخي و فقيهي مي‌يافت كه مي‌توانست از او حديثي بشنود و فايده‌اي برگيرد، بي‌درنگ به ديدنش مي‌شتافت (4).
ابن‌حجر در سفرهای متعدد خود به خانه خدا، [[شام]]، قدس، [[يمن|یمن]]، عدن، و اسكندریه هیچ‌گاه از كسب علم غفلت نمی‌كرد و هرجا شیخی و فقیهی می‌یافت كه می‌توانست از او حدیثی بشنود و فایده‌ای برگیرد، بی‌درنگ به دیدنش می‌شتافت (4).


=فعالیت های علمی=
=فعالیت های علمی=


برجسته‌ترين شاگرد ابن‌حجر كه از معتقدان و پيروان او نيز بوده است، محمدبن عبدالرحمن سخاوي است كه شرح حال او را در سه كتاب الضوءاللامع، الذيل علي رفع‌الاصر، و الجواهر و الدّرر في ترجمه شيخ‌الاسلام ابن حجر به رشته تحرير آورده است.
برجسته‌ترین شاگرد ابن‌حجر كه از معتقدان و پیروان او نیز بوده است، محمدبن عبدالرحمن سخاوی است كه شرح حال او را در سه كتاب الضوءاللامع، الذیل علی رفع‌الاصر، و الجواهر و الدّرر فی ترجمه شیخ‌الاسلام ابن حجر به رشته تحریر آورده است.


چون ابن‌حجر در فقه، حديث، و تفسير تبحّر يافت در مدارس مختلف به تدريس پرداخت. سخاوي نام دروس و مدارسي را كه ابن‌حجر در آنها تدريس كرده است چنين نام مي‌برد: تفسير در حَسَنيّه و منصوريه؛ حديث در بيبر سيّه، جماليّه، زينبيّه، شيخونيّه، جامع طولون و قبه منصوريّه؛ اسماع حديث در محموديّه؛ فقه در خَرّوبيه، فخريه، شيخونيه، صالحيه، صلاحيه، و مؤيّديه (5).
چون ابن‌حجر در فقه، حدیث، و تفسیر تبحّر یافت در مدارس مختلف به تدریس پرداخت. سخاوی نام دروس و مدارسی را كه ابن‌حجر در آنها تدریس كرده است چنین نام می‌برد: تفسیر در حَسَنیّه و منصوریه؛ حدیث در بیبر سیّه، جمالیّه، زینبیّه، شیخونیّه، جامع طولون و قبه منصوریّه؛ اسماع حدیث در محمودیّه؛ فقه در خَرّوبیه، فخریه، شیخونیه، صالحیه، صلاحیه، و مؤیّدیه (5).


=فعالیت های سیاسی و اجتماعی=
=فعالیت های سیاسی و اجتماعی=


در 811 ق. وظيفه افتاء در دارالعدل به ابن‌حجر محول گرديد كه ظاهراً چندين سال اين وظيفه را برعهده داشته است (6). ابن حجر علاوه بر فتوي به ايراد خطبه در مساجد مصر نظير جامع الازهر و جامع عمروبن‌العاص نيز مي‌پرداخت (7).
در 811 ق. وظیفه افتاء در دارالعدل به ابن‌حجر محول گردید كه ظاهراً چندین سال این وظیفه را برعهده داشته است (6). ابن حجر علاوه بر فتوی به ایراد خطبه در مساجد مصر نظیر جامع الازهر و جامع عمروبن‌العاص نیز می‌پرداخت (7).


از جمله وظايف ابن‌حجر، كتابداري كتابخانه مدرسه محموديه بود كه نفيس‌ترين كتاب‌ها را داشت و اين كتاب‌ها را قاضي برهان‌الدين ابراهيم‌بن عبدالرحيم ابن‌جماعه جمع كرده و در آن، آثار به خط مؤلفان فراوان بود. بيشتر اين كتاب‌ها را پس از او جمال‌الدين استادار گرفت و آن را وقف مدرسه خود كرد. ابن‌حجر پس از تصدي كتابداري اين كتابخانه، دو فهرست براي آن تنظيم كرد: فهرستي موضوعي بر طبق علوم و فهرستي به‌ترتيب حروف الفبا براي اسامي كتاب‌ها. ابن حجر هفته‌اي يك روز در اين كتابخانه كار مي‌كرد و توانست كتاب‌هايي را كه پيش از او از اين كتابخانه مفقود شده بود بازگرداند(7).
از جمله وظایف ابن‌حجر، كتابداری كتابخانه مدرسه محمودیه بود كه نفیس‌ترین كتاب‌ها را داشت و این كتاب‌ها را قاضی برهان‌الدین ابراهیم‌بن عبدالرحیم ابن‌جماعه جمع كرده و در آن، آثار به خط مؤلفان فراوان بود. بیشتر این كتاب‌ها را پس از او جمال‌الدین استادار گرفت و آن را وقف مدرسه خود كرد. ابن‌حجر پس از تصدی كتابداری این كتابخانه، دو فهرست برای آن تنظیم كرد: فهرستی موضوعی بر طبق علوم و فهرستی به‌ترتیب حروف الفبا برای اسامی كتاب‌ها. ابن حجر هفته‌ای یك روز در این كتابخانه كار می‌كرد و توانست كتاب‌هایی را كه پیش از او از این كتابخانه مفقود شده بود بازگرداند(7).


ابن‌حجر به‌سبب دانش پهناور خود در [[حديث]] و فقه شايستگي بي‌چون و چرايي براي منصب قضا داشت. از اين‌رو، تقريباً از سال 824 ق. تا پايان عمر به‌طور ناپيوسته به امر نيابت در قضا، قضاوت، و سمت قاضي‌القضاتي اشتغال داشت. به گفته سخاوي مدت جلوس او بر مسند قضا در سراسر زندگيش كمي بيش از بيست‌ويك سال بود.
ابن‌حجر به‌سبب دانش پهناور خود در [[حديث|حدیث]] و فقه شایستگی بی‌چون و چرایی برای منصب قضا داشت. از این‌رو، تقریباً از سال 824 ق. تا پایان عمر به‌طور ناپیوسته به امر نیابت در قضا، قضاوت، و سمت قاضی‌القضاتی اشتغال داشت. به گفته سخاوی مدت جلوس او بر مسند قضا در سراسر زندگیش كمی بیش از بیست‌ویك سال بود.


=آثار=
=آثار=


ابن‌حجر يكي از پركارترين مؤلفان [[جهان اسلام]] است. تأليفات وي به‌طور عمده در حديث، رجال، و تاريخ است. مهم‌ترين كتاب او در حديث، فتح‌الباري بشرح حديث البخاري و از جمله كتب مهم او در تاريخ، الدُّرَرُالكامنه في اعيان‌المائه‌الثامنه و كتاب اِنباءُالغُمر بابناءِالعمر است. از ديگر آثار مشهور وي، كه شايد مهم‌ترين كتاب در علم رجال باشد، كتاب الاصابه في تمييزالصحابه است. تأليفات ابن‌حجر بسيار است و بخش قابل ملاحظه‌اي از آنها به چاپ رسيده است. فهرستي از آثار او در كتاب‌هاي سخاوي و در شَذراتُ‌الذّهب و ديگر كتب شرح حال او آمده است.
ابن‌حجر یكی از پركارترین مؤلفان [[جهان اسلام]] است. تألیفات وی به‌طور عمده در حدیث، رجال، و تاریخ است. مهم‌ترین كتاب او در حدیث، فتح‌الباری بشرح حدیث البخاری و از جمله كتب مهم او در تاریخ، الدُّرَرُالكامنه فی اعیان‌المائه‌الثامنه و كتاب اِنباءُالغُمر بابناءِالعمر است. از دیگر آثار مشهور وی، كه شاید مهم‌ترین كتاب در علم رجال باشد، كتاب الاصابه فی تمییزالصحابه است. تألیفات ابن‌حجر بسیار است و بخش قابل ملاحظه‌ای از آنها به چاپ رسیده است. فهرستی از آثار او در كتاب‌های سخاوی و در شَذراتُ‌الذّهب و دیگر كتب شرح حال او آمده است.


=درگذشت=
=درگذشت=


ابن‌حجر در 28 ذيحجه سال 852 ق.، پس از يك ماه بيماري، درگذشت و در گورستان بني الخرّوبي ميان مرقد امام شافعي و شيخ مسلم سُلَمي در برابر جامع ديلمي به خاك سپرده شد .
ابن‌حجر در 28 ذیحجه سال 852 ق.، پس از یك ماه بیماری، درگذشت و در گورستان بنی الخرّوبی میان مرقد امام شافعی و شیخ مسلم سُلَمی در برابر جامع دیلمی به خاك سپرده شد .


=منابع=
=منابع=


1) ابن‌حجر عسقلاني، احمدبن علي. انباء الغمر با بناء العمر. حيدرآباد دكن :]بي‌نا[، 1392 ق.= 1350؛ 2) همو. تبصير المنتبه بتحرير المشتبه، به كوشش علي محمد بجاوي، بيروت: المكتبه العلميه، ]تاريخ مقدمه 1964 م.= 1383 ق.= [1343؛ 3) همو. الدرر الكامنه في اعيان المأئه الثامنه. حيدرآباد دكن: 1392 ق. = 1350؛ 4) حسيني، محمدبن علي. "ذيل تذكره الحُفّاظ للذهبي". در لحظ الالحاظ تقي الدين محمدبن فهدالمكي. به كوشش احمد رافع طهطاوي. بيروت: داراحياء التراث‌العربي، مؤسسه التاريخ‌العربي، ]بي‌تا[؛ 5) سخاوي، محمدبن عبدالرحمن. التبر المسبوك، قاهره: مكتبه الكليات الازهريه، ]بي‌تا[؛ 6) همو. الذيل علي رفع الاصر، به كوشش جوده هلال و محمد محمود صبح، قاهره :]بي‌نا[، 1966 م. = 1386 ق. = 1345؛ 7) عزالدين، محمد كمال‌الدين. التاريخ و المنهج‌التاريخي لابن‌حجر، بيروت :]بي‌نا[، 1984 م. = 1405 ق. = 1363.
1) ابن‌حجر عسقلانی، احمدبن علی. انباء الغمر با بناء العمر. حیدرآباد دكن :]بی‌نا[، 1392 ق.= 1350؛ 2) همو. تبصیر المنتبه بتحریر المشتبه، به كوشش علی محمد بجاوی، بیروت: المكتبه العلمیه، ]تاریخ مقدمه 1964 م.= 1383 ق.= [1343؛ 3) همو. الدرر الكامنه فی اعیان المأئه الثامنه. حیدرآباد دكن: 1392 ق. = 1350؛ 4) حسینی، محمدبن علی. "ذیل تذكره الحُفّاظ للذهبی". در لحظ الالحاظ تقی الدین محمدبن فهدالمكی. به كوشش احمد رافع طهطاوی. بیروت: داراحیاء التراث‌العربی، مؤسسه التاریخ‌العربی، ]بی‌تا[؛ 5) سخاوی، محمدبن عبدالرحمن. التبر المسبوك، قاهره: مكتبه الكلیات الازهریه، ]بی‌تا[؛ 6) همو. الذیل علی رفع الاصر، به كوشش جوده هلال و محمد محمود صبح، قاهره :]بی‌نا[، 1966 م. = 1386 ق. = 1345؛ 7) عزالدین، محمد كمال‌الدین. التاریخ و المنهج‌التاریخی لابن‌حجر، بیروت :]بی‌نا[، 1984 م. = 1405 ق. = 1363.


=پانویس=
=پانویس=


[[رده: شخصیت های اسلامی]]
[[رده: شخصیت های اسلامی]]

نسخهٔ ‏۲۶ مهٔ ۲۰۲۱، ساعت ۱۴:۰۶

شهاب‌الدین ابوالفضل احمدبن علی معروف به ابن‌حجر عسقلانی كِنانی مصری از علمای بزرگ حدیث و فقه شافعی، مورخ، و كتابدار بود.

تولد و تحصیل

در بیست ودوم شعبان سال 773 ق. در قاهره متولد شد (1). پدر وی علی‌بن محمد عسقلانی (720-777 ق.) نیز اهل علم بود و نیابت در حكم و قضا را برعهده داشت. ابن‌حجر پیش از چهار سالگی، پدر خود را از دست داد و سپس یكی از بازرگانان مشهور به نام زكی‌الدین ابوبكر علی الكارمی‌الخَرّوبی وصایت ابن‌حجر را بنا به وصیت پدرش برعهده گرفت. ابن حجر در پنج سالگی به مكتب فرستاده شد و در آنجا قرآن را فراگرفت. در یازده سالگی با وصیّ خود به مكه رفت و در آنجا مجاور شد (2).

اساتید

ابن‌حجر به‌هنگام مجاورت در مكه (785 ق.)، علم حدیث را نزد محمدبن عبدالله‌بن ظهیره آموخت و كتاب عمده‌ُالاحكام ابن سرور جماعیلی را نزد او خواند و در بازگشت به مصر (786 ق.) باز به فراگرفتن حدیث مشغول شد. در مكه نیز صحیح بخاری را از عفیف نشاوری استماع كرد، در هفده سالگی فقه و عربی و حساب را از یكی از اوصیای خود فراگرفت، و نیز در نزد ابومحمد اَبْناسی فقه خواند (3).

ابن‌حجر در سفرهای متعدد خود به خانه خدا، شام، قدس، یمن، عدن، و اسكندریه هیچ‌گاه از كسب علم غفلت نمی‌كرد و هرجا شیخی و فقیهی می‌یافت كه می‌توانست از او حدیثی بشنود و فایده‌ای برگیرد، بی‌درنگ به دیدنش می‌شتافت (4).

فعالیت های علمی

برجسته‌ترین شاگرد ابن‌حجر كه از معتقدان و پیروان او نیز بوده است، محمدبن عبدالرحمن سخاوی است كه شرح حال او را در سه كتاب الضوءاللامع، الذیل علی رفع‌الاصر، و الجواهر و الدّرر فی ترجمه شیخ‌الاسلام ابن حجر به رشته تحریر آورده است.

چون ابن‌حجر در فقه، حدیث، و تفسیر تبحّر یافت در مدارس مختلف به تدریس پرداخت. سخاوی نام دروس و مدارسی را كه ابن‌حجر در آنها تدریس كرده است چنین نام می‌برد: تفسیر در حَسَنیّه و منصوریه؛ حدیث در بیبر سیّه، جمالیّه، زینبیّه، شیخونیّه، جامع طولون و قبه منصوریّه؛ اسماع حدیث در محمودیّه؛ فقه در خَرّوبیه، فخریه، شیخونیه، صالحیه، صلاحیه، و مؤیّدیه (5).

فعالیت های سیاسی و اجتماعی

در 811 ق. وظیفه افتاء در دارالعدل به ابن‌حجر محول گردید كه ظاهراً چندین سال این وظیفه را برعهده داشته است (6). ابن حجر علاوه بر فتوی به ایراد خطبه در مساجد مصر نظیر جامع الازهر و جامع عمروبن‌العاص نیز می‌پرداخت (7).

از جمله وظایف ابن‌حجر، كتابداری كتابخانه مدرسه محمودیه بود كه نفیس‌ترین كتاب‌ها را داشت و این كتاب‌ها را قاضی برهان‌الدین ابراهیم‌بن عبدالرحیم ابن‌جماعه جمع كرده و در آن، آثار به خط مؤلفان فراوان بود. بیشتر این كتاب‌ها را پس از او جمال‌الدین استادار گرفت و آن را وقف مدرسه خود كرد. ابن‌حجر پس از تصدی كتابداری این كتابخانه، دو فهرست برای آن تنظیم كرد: فهرستی موضوعی بر طبق علوم و فهرستی به‌ترتیب حروف الفبا برای اسامی كتاب‌ها. ابن حجر هفته‌ای یك روز در این كتابخانه كار می‌كرد و توانست كتاب‌هایی را كه پیش از او از این كتابخانه مفقود شده بود بازگرداند(7).

ابن‌حجر به‌سبب دانش پهناور خود در حدیث و فقه شایستگی بی‌چون و چرایی برای منصب قضا داشت. از این‌رو، تقریباً از سال 824 ق. تا پایان عمر به‌طور ناپیوسته به امر نیابت در قضا، قضاوت، و سمت قاضی‌القضاتی اشتغال داشت. به گفته سخاوی مدت جلوس او بر مسند قضا در سراسر زندگیش كمی بیش از بیست‌ویك سال بود.

آثار

ابن‌حجر یكی از پركارترین مؤلفان جهان اسلام است. تألیفات وی به‌طور عمده در حدیث، رجال، و تاریخ است. مهم‌ترین كتاب او در حدیث، فتح‌الباری بشرح حدیث البخاری و از جمله كتب مهم او در تاریخ، الدُّرَرُالكامنه فی اعیان‌المائه‌الثامنه و كتاب اِنباءُالغُمر بابناءِالعمر است. از دیگر آثار مشهور وی، كه شاید مهم‌ترین كتاب در علم رجال باشد، كتاب الاصابه فی تمییزالصحابه است. تألیفات ابن‌حجر بسیار است و بخش قابل ملاحظه‌ای از آنها به چاپ رسیده است. فهرستی از آثار او در كتاب‌های سخاوی و در شَذراتُ‌الذّهب و دیگر كتب شرح حال او آمده است.

درگذشت

ابن‌حجر در 28 ذیحجه سال 852 ق.، پس از یك ماه بیماری، درگذشت و در گورستان بنی الخرّوبی میان مرقد امام شافعی و شیخ مسلم سُلَمی در برابر جامع دیلمی به خاك سپرده شد .

منابع

1) ابن‌حجر عسقلانی، احمدبن علی. انباء الغمر با بناء العمر. حیدرآباد دكن :]بی‌نا[، 1392 ق.= 1350؛ 2) همو. تبصیر المنتبه بتحریر المشتبه، به كوشش علی محمد بجاوی، بیروت: المكتبه العلمیه، ]تاریخ مقدمه 1964 م.= 1383 ق.= [1343؛ 3) همو. الدرر الكامنه فی اعیان المأئه الثامنه. حیدرآباد دكن: 1392 ق. = 1350؛ 4) حسینی، محمدبن علی. "ذیل تذكره الحُفّاظ للذهبی". در لحظ الالحاظ تقی الدین محمدبن فهدالمكی. به كوشش احمد رافع طهطاوی. بیروت: داراحیاء التراث‌العربی، مؤسسه التاریخ‌العربی، ]بی‌تا[؛ 5) سخاوی، محمدبن عبدالرحمن. التبر المسبوك، قاهره: مكتبه الكلیات الازهریه، ]بی‌تا[؛ 6) همو. الذیل علی رفع الاصر، به كوشش جوده هلال و محمد محمود صبح، قاهره :]بی‌نا[، 1966 م. = 1386 ق. = 1345؛ 7) عزالدین، محمد كمال‌الدین. التاریخ و المنهج‌التاریخی لابن‌حجر، بیروت :]بی‌نا[، 1984 م. = 1405 ق. = 1363.

پانویس