اخباریه: تفاوت میان نسخه‌ها
بدون خلاصۀ ویرایش |
بدون خلاصۀ ویرایش |
||
| خط ۱: | خط ۱: | ||
اخباريه | |||
این گروه در تمسک به هر گونه خبر و حدیث مبالغه | اخباريه کسانی هستند که تابع اخبار بوده و «[[اجتهاد]]» را باطل مى دانند.این گروه در تمسک به هر گونه خبر و [[حدیث]] مبالغه می کنند و مطلق اخبار و احادیث را حجت می دانند و چه بسا می گویند که اخبار کتب اربعه قطعی است. ایشان منکر اجتهاد و تقلید بوده [[علم اصول]] را از مخترعات [[اهل سنت]] می پندارند و در نتیجه، اختلافاتی در مسائل فرعی با مجتهدین دارند.<ref>ر. ک.الحق المبین فی تصویب المجتهدین و تخطئة الاخباریین، کاشف الغطاء / روضات الجنات فی احوال العلماء و السادات، محمدباقر موسوی خوانساری، ج7، ص121 / الفوائد المدنیة، محمد امین استرآبادی / وحید بهبهانی، علی دوانی | ||
</ref> | </ref> | ||
==موسس== | ==موسس== | ||
ملا محمّد امين بن محمد شريف استرآبادى (در گذشته در 1033 ه) مؤسس اين مذهب در ميان شيعيان متأخر بود و بر طبق مندرجات «لؤلؤة البحرين» نخستين كسى بود كه باب ملامت بر روى مجتهدان شيعه بگشود به قسمى كه طايفه شيعه اثنى عشريه به دو شعبه منقسم شدند:اخباري ها و اصولي ها. | [[ملا محمّد امين بن محمد شريف استرآبادى]] (در گذشته در 1033 ه) مؤسس اين مذهب در ميان شيعيان متأخر بود و بر طبق مندرجات «لؤلؤة البحرين» نخستين كسى بود كه باب ملامت بر روى مجتهدان شيعه بگشود به قسمى كه طايفه شيعه اثنى عشريه به دو شعبه منقسم شدند:اخباري ها و اصولي ها. | ||
كتاب ملا محمّد امين موسوم به «فوائد المدينه» است و مطالب آن غالبا راجع به ملامت و سرزنش مجتهدان است و آنان را به تخريب و تضييع دين حق متهم مى کند.ملا محمّد امين منكر «اجتهاد» شد و مى گفت كه اجتهاد علماى شيعه بر طريق قدماى آن قوم نيست. قرآن هم داراى «ناسخ و منسوخ» و «محكم و متشابه» است و استخراج احكام دين از آن دشوار مى باشد، پس بايد به اخبار ائمه مراجعه كرد و «اجتهاد» را باطل دانست، زيرا مجتهد بايد به «ظن» خود عمل كند و «ظن» شبهه است و شبهه به این دلیل باطل است كه شبيه به حق مى باشد و عين آن نيست. | كتاب ملا محمّد امين موسوم به «فوائد المدينه» است و مطالب آن غالبا راجع به ملامت و سرزنش مجتهدان است و آنان را به تخريب و تضييع دين حق متهم مى کند.ملا محمّد امين منكر «اجتهاد» شد و مى گفت كه اجتهاد علماى شيعه بر طريق قدماى آن قوم نيست. [[قرآن]] هم داراى «ناسخ و منسوخ» و «محكم و متشابه» است و استخراج احكام دين از آن دشوار مى باشد، پس بايد به اخبار ائمه مراجعه كرد و «اجتهاد» را باطل دانست، زيرا مجتهد بايد به «ظن» خود عمل كند و «ظن» شبهه است و شبهه به این دلیل باطل است كه شبيه به حق مى باشد و عين آن نيست. | ||
==عقاید== | ==عقاید و روش== | ||
فرقه اخبارى، ظواهر الفاظ قرآن را «حجت» نمى دانند و می گويند چون قرآن داراى مطلقات و عموماتى است و بسيارى از آن ها را «تخصيص» و تقييد عارض شده و موجب اجمال گرديده است نمى توان ظواهر را «حجت» دانست و بدان عمل كرد و نيز مى گويند چون قرآن مشتمل بر مطالب عاليه و مضامين شامخه اى است، | فرقه اخبارى، ظواهر الفاظ قرآن را «حجت» نمى دانند و می گويند چون قرآن داراى مطلقات و عموماتى است و بسيارى از آن ها را «تخصيص» و تقييد عارض شده و موجب اجمال گرديده است نمى توان ظواهر را «حجت» دانست و بدان عمل كرد و نيز مى گويند چون قرآن مشتمل بر مطالب عاليه و مضامين شامخه اى است، پس هر کسی نمی تواند آن را بفهمد، بلكه منحصر به راسخان در علم و علماى [[تأويل]] است و نمى توان الفاظش را بر معنايى در ظاهر حمل نمود و آن را «حجت» دانست.در مقابل اخباري ها، گروهى از فقهاى اسلام هستند كه آنان را اصولى می گويند. آنان در استنباط احكام شرعيه فرعيه به استناد ادله تفصيليه كه «قرآن» و «سنت» و «اجماع» و «عقل» مى باشد از علم [[اصول فقه]] نيز استفاده مى كنند و از قواعد آن كه اصل «[[برائت]]» و «[[استصحاب]]» و عمل به ظن و تميز بين اخبار است بهره مى گيرند.اصولي ها مدارك احكام را «قرآن» و «[[سنت]]» و «[[اجماع]]» و «[[عقل]]» مى دانند، و اخباري ها فقط «كتاب» و «سنت» را مدرك احكام دانسته اند و مدركيت كتاب را نيز به ضميمه سنت و با تفسير وارد از [[ائمه]] مى دانند و به اجماع و عقل اعتنايى ندارند. اصولي ها اجتهاد را «[[واجب كفائى]]» و در صورت منحصر بودن واجد صلاحيت، «[[واجب عينى]]» مى دانند و اخباري ها اجتهاد را «حرام» مى شمارند.اصولي ها مى گويند: امورى كه در آن نص بر حرمت آن نرسيده باشد مباح است.بر خلاف ايشان، اخباري ها «احتياط» بر اين گونه موارد را واجب مى دانند. اصولي ها اخبار را به «صحيح» و «ضعيف» و «حسن» و «موثق» تقسيم مى كنند،امّا اخباري ها خبر را فقط منحصر به «صحيح» و «ضعيف» مى دانند.نزدیک به دو قرن بين [[اخباري ها]] و [[اصولي ها]] اختلاف بود و اخباري ها بر اصولي ها غلبه داشتند تا اين كه آقا [[محمد باقر بهبهانى]] (متولد بين سالهاى 1116 تا 1118 ه و در گذشته بين سال هاى 1205 تا 1208 ه) كه او را آقاى مطلق و «مجدد» رأس مائه مى خواندند بر مسند فقاهت نشست و بساط علماى اخبارى را برچيد و از زمان او مجتهدان بر اخباري ها غلبه يافتند.يكى از شعرا درباره وى گفته است: و البهبهانى معلم البشر، مجدّد المذهب فى الثانى عشر ازاح كل شبهة و ريب، فبان للميلاد كنه الغيب. <ref>محمد جواد مشکور، فرهنگ فرق اسلامی، مشهد، انتشارات [[آستان قدس رضوی]]، سال 1372 شمسی، چاپ دوم، ص 40</ref> | ||
==پانویس== | ==پانویس== | ||
[[رده:کلام اسلامی ]] | |||
[[رده:فرقه شناسی]] | |||
[[رده: مذاهب مختلف کلامی]] | |||
نسخهٔ ۲۸ ژوئن ۲۰۲۱، ساعت ۰۸:۳۹
اخباريه کسانی هستند که تابع اخبار بوده و «اجتهاد» را باطل مى دانند.این گروه در تمسک به هر گونه خبر و حدیث مبالغه می کنند و مطلق اخبار و احادیث را حجت می دانند و چه بسا می گویند که اخبار کتب اربعه قطعی است. ایشان منکر اجتهاد و تقلید بوده علم اصول را از مخترعات اهل سنت می پندارند و در نتیجه، اختلافاتی در مسائل فرعی با مجتهدین دارند.[۱]
موسس
ملا محمّد امين بن محمد شريف استرآبادى (در گذشته در 1033 ه) مؤسس اين مذهب در ميان شيعيان متأخر بود و بر طبق مندرجات «لؤلؤة البحرين» نخستين كسى بود كه باب ملامت بر روى مجتهدان شيعه بگشود به قسمى كه طايفه شيعه اثنى عشريه به دو شعبه منقسم شدند:اخباري ها و اصولي ها. كتاب ملا محمّد امين موسوم به «فوائد المدينه» است و مطالب آن غالبا راجع به ملامت و سرزنش مجتهدان است و آنان را به تخريب و تضييع دين حق متهم مى کند.ملا محمّد امين منكر «اجتهاد» شد و مى گفت كه اجتهاد علماى شيعه بر طريق قدماى آن قوم نيست. قرآن هم داراى «ناسخ و منسوخ» و «محكم و متشابه» است و استخراج احكام دين از آن دشوار مى باشد، پس بايد به اخبار ائمه مراجعه كرد و «اجتهاد» را باطل دانست، زيرا مجتهد بايد به «ظن» خود عمل كند و «ظن» شبهه است و شبهه به این دلیل باطل است كه شبيه به حق مى باشد و عين آن نيست.
عقاید و روش
فرقه اخبارى، ظواهر الفاظ قرآن را «حجت» نمى دانند و می گويند چون قرآن داراى مطلقات و عموماتى است و بسيارى از آن ها را «تخصيص» و تقييد عارض شده و موجب اجمال گرديده است نمى توان ظواهر را «حجت» دانست و بدان عمل كرد و نيز مى گويند چون قرآن مشتمل بر مطالب عاليه و مضامين شامخه اى است، پس هر کسی نمی تواند آن را بفهمد، بلكه منحصر به راسخان در علم و علماى تأويل است و نمى توان الفاظش را بر معنايى در ظاهر حمل نمود و آن را «حجت» دانست.در مقابل اخباري ها، گروهى از فقهاى اسلام هستند كه آنان را اصولى می گويند. آنان در استنباط احكام شرعيه فرعيه به استناد ادله تفصيليه كه «قرآن» و «سنت» و «اجماع» و «عقل» مى باشد از علم اصول فقه نيز استفاده مى كنند و از قواعد آن كه اصل «برائت» و «استصحاب» و عمل به ظن و تميز بين اخبار است بهره مى گيرند.اصولي ها مدارك احكام را «قرآن» و «سنت» و «اجماع» و «عقل» مى دانند، و اخباري ها فقط «كتاب» و «سنت» را مدرك احكام دانسته اند و مدركيت كتاب را نيز به ضميمه سنت و با تفسير وارد از ائمه مى دانند و به اجماع و عقل اعتنايى ندارند. اصولي ها اجتهاد را «واجب كفائى» و در صورت منحصر بودن واجد صلاحيت، «واجب عينى» مى دانند و اخباري ها اجتهاد را «حرام» مى شمارند.اصولي ها مى گويند: امورى كه در آن نص بر حرمت آن نرسيده باشد مباح است.بر خلاف ايشان، اخباري ها «احتياط» بر اين گونه موارد را واجب مى دانند. اصولي ها اخبار را به «صحيح» و «ضعيف» و «حسن» و «موثق» تقسيم مى كنند،امّا اخباري ها خبر را فقط منحصر به «صحيح» و «ضعيف» مى دانند.نزدیک به دو قرن بين اخباري ها و اصولي ها اختلاف بود و اخباري ها بر اصولي ها غلبه داشتند تا اين كه آقا محمد باقر بهبهانى (متولد بين سالهاى 1116 تا 1118 ه و در گذشته بين سال هاى 1205 تا 1208 ه) كه او را آقاى مطلق و «مجدد» رأس مائه مى خواندند بر مسند فقاهت نشست و بساط علماى اخبارى را برچيد و از زمان او مجتهدان بر اخباري ها غلبه يافتند.يكى از شعرا درباره وى گفته است: و البهبهانى معلم البشر، مجدّد المذهب فى الثانى عشر ازاح كل شبهة و ريب، فبان للميلاد كنه الغيب. [۲]
==پانویس==
- ↑ ر. ک.الحق المبین فی تصویب المجتهدین و تخطئة الاخباریین، کاشف الغطاء / روضات الجنات فی احوال العلماء و السادات، محمدباقر موسوی خوانساری، ج7، ص121 / الفوائد المدنیة، محمد امین استرآبادی / وحید بهبهانی، علی دوانی
- ↑ محمد جواد مشکور، فرهنگ فرق اسلامی، مشهد، انتشارات آستان قدس رضوی، سال 1372 شمسی، چاپ دوم، ص 40