ابوبکر بن سالم

مقبره ابوبکر بن سالم در عینات

نام	أبو بكر بن سالم بن عبد الله بن عبد الرحمن
نام‎های دیگر	ابوبکر بن سالم
درگذشت	992ق

ابوبکر بن سالم (919 - 992 ق) عالم دینی و مصلح اجتماعی و سیاسی با نفوذ و اعتبار زیاد در محافل اجتماعی حضرمی بود. وی دارای ریاست علمی و دینی در شهر خودش عینات بود و هر جا که می رفت جمعیت به دور او حلقه می زدند.. وی جداعلای خاندان شیخ ابوبکر بن سالم که از علویان هستند بود.

نسب

أبو بكر بن سالم بن عبد الله بن عبد الرحمن بن عبد الله بن عبد الرحمن السقاف بن محمد مولى الدويلة بن علي بن علوي الغيور بن الفقيه المقدم محمد بن علي بن محمد صاحب مرباط بن علي خالع قسم بن علوي بن محمد بن علوي بن عبيد الله بن أحمد المهاجر بن عيسى بن محمد النقيب بن علي العريضي بن جعفر الصادق بن محمد الباقر بن علي زين العابدين بن الحسين السبط بن علي بن أبي طالب، وعلي زوج فاطمة بنت محمد صلى الله عليه وسلم.نسب او با 25 واسطه به پیامبر اکرم(ص) منتهی می شود.

تولد و تربیت

وی در شهر تريم در منطقه حضرموت در روز شنبه سیزدهم جمادی الاول در سال 919 هجری قمری متولد شد و مادرش طلحه بنت عقیل بن احمد بن ابی بکر السکران است. او در تریم بزرگ شد ، سپس به همراه پدرش به روستای اللسک روستایی که اکنون نیز وجود دارد نقل مکان کرد در آنجااز محضر اساتیدی چند بهرمند شد. سپس در سال 946 هجری قمری در شهر عینات در شرق تریم ساکن شد و مسجد خود را در آنجا تأسیس کرد و تا زمان مرگ امامت آنجا را بر عهده داشت.

اساتید

او از محضر اساتید متعددی بهره برد که عبارتند از:

أحمد بن عبد الرحمن السكران

عمر بن محمد باشيبان

عبد الله بن محمد باقشير

عمر بن عبد الله بامخرمة

أحمد بن علوي باجحدب

محمد بن محمد البكري

معروف بن عبد الله باجمّال

فعالیت های اصلاح گرایانه

ابوبکر بن سالم پس از درگذشت استادش تنها رهبر مذهبی و ریاست صوفیان در حضرموت شد و به واسطه موقعیت و مرکز خود ، با استفاده از نفوذ خود ، بزرگترین رهبر مذهبی شد که دارای زندگی اجتماعی و سیاسی موثری شد. از جمله فعلیت های اصلاحی او می توان به حل اختلاف بسیاری از روسای قبایل که با هم منازعه داشتند،امرا و سلاطینی که از او می خواستند بین آنان میانجیگری کند و همچنین از علما ، بزرگان و اهل تصوف نیز بسیار به او مراجعه می کردند. و از آنجا که عینات در آن زمان خود یک منطقه نظامی بود او توانست با قدرت مدیریت خود آن منطقه را از بحران دور نگه دارد. شهرت او در تمام کشورهای عربی و دیگر شهرهای مثل فاس در مغرب دور گسترش یافت. دانشمندان ، شاهزادگان نویسندگان و شاعران در نوشته ها و اشعار خود از وی تمجید کرده اند.

شاگردان

شاگردان بسیاری از کرسی تدریس وی بهرمند و فارغ التحصیل شده اند و به همین دلیل از علمای بنام شده اند که از جمله می توان به موارد زیر اشاره کرد:

أحمد بن محمد الحبشي

عبد الرحمن بن محمد الجفري

عبد الرحمن بن أحمد البيض

يوسف بن عابد الحسني

محمد بن علوي صاحب المقيروبات

عبد الرحمن بن محمد السكران

عبد الرحمن بن عقيل العطاس

عمر بن عيسى باركوة

أحمد بن صالح الشريف

حسن بن أحمد باشعيب

محمد بن عبد الرحمن باوزير

محمد بن عمر الخطيب

عبد الله بن أحمد الخطيب

محمد سراج الدين باجمّال

أحمد بن سهل اليتيم

عمر بن إبراهيم الحباني

عبيد بن عبد الملك بانافع

آثار

او دیوانی منظوم داشته ولی اکثر آثارش به شکل و نثری لطیف در بیان لطائف است. علوم دینی و شرعی و بیان حقائق طریقتی از دیگر موضوعات تالیفات اوست که از آن میان می توان به موارد زیر اشاره کرد:

«فتح باب المواهب وبغية مطلب الطالب»

«معارج التوحيد»

«معراج الأرواح إلى المنهج الوضاح»

«مفتاح السرائر وكنز الذخائر»

فرزندان

او چهار دختر به نام های: فاطمة،عائشة،علوية و طلحة. و سیزده پسر به نام های : عبد الرحمن،جعفر،عبد الله الأكبر و سالمکه نسل همگی آنان ادامه نیافته است.ولی او از فرزندانش با نام های الحسين،الحامد،عمر المحضار،حسن،أحمد،صالح،علي،شيخان و عبد الله الأصغر نسلش ادامه یافت که آنها را به نام آل شیخ ابوبکر بن سالم می شناسند.سپس این خانواده به شاخه های متعددی تقسیم شد که هریک را با نام و نسب اجداد خود می شناختند که عبارتند از:آل الحسين،آل الحامد،آل حيدر،آل شيخان،آل المحضار،آل الهدار،آل بن ناصر،آل بن جندان،آل بوفطيم،آل الحييد و... .

وفات

وی در شب یکشنبه 27 ذی الحجه 992 هجری قمری در عینات درگذشت و در همآنجا به خاک سپرده شد و گنبدی بلند بر فراز قبر وی برای زیارت کنندگانش از همه کشورها ساخته شد.