۸۷٬۸۱۰
ویرایش
جز (جایگزینی متن - 'ي' به 'ی') |
جز (جایگزینی متن - 'عمر ال' به 'عمرال') |
||
خط ۱: | خط ۱: | ||
در میان '''جنبشهای اسلامی سودان'''، «حزب امت»، «جبهه الاسلامی» و «اخوان المسلمین» به عنوان احزاب عمده سیاسی ـ اسلامی سودان نقش اصلی را در بیداری امت اسلامی ایفا کردند. «علی عثمان محمد طه» یکی از رهبران برجسته جبهه اسلامی است که در طی سالیان گذشته تلاش های زیادی را برای برقراری نظامی اسلامی در سودان انجام داد. وی از آغاز دهه هفتاد به مخالفت با رژیم حاکم بر سودان پرداخت و بیشترین تلاش را در ژوئن 1989، انجام داد. «گفته می شود که وی فرماندهی نیروهای مسلح طرفدار ژنرال | در میان '''جنبشهای اسلامی سودان'''، «حزب امت»، «جبهه الاسلامی» و «اخوان المسلمین» به عنوان احزاب عمده سیاسی ـ اسلامی سودان نقش اصلی را در بیداری امت اسلامی ایفا کردند. «علی عثمان محمد طه» یکی از رهبران برجسته جبهه اسلامی است که در طی سالیان گذشته تلاش های زیادی را برای برقراری نظامی اسلامی در سودان انجام داد. وی از آغاز دهه هفتاد به مخالفت با رژیم حاکم بر سودان پرداخت و بیشترین تلاش را در ژوئن 1989، انجام داد. «گفته می شود که وی فرماندهی نیروهای مسلح طرفدار ژنرال «عمرالبشیر» را بر عهده داشته است. همچنین وی نقش مهمی در تحول رابطه میان جبهه اسلامی و نظام جدید سودان داشته و به عنوان مرد قدرتمند و با نفوذ در رهبری جبهه اسلامی مطرح است.» | ||
<br> | <br> | ||
=جنبش اسلامی سودان= | =جنبش اسلامی سودان= | ||
خط ۷۶: | خط ۷۶: | ||
سودان در دهه 1970، با وجود فشارهای «جعفر نمیری»، شاهد خیزش گروه های سیاسی و رشد چشم گیر بنیادگرایی اسلامی بود. احزابی که در این دهه در صحنه سیاسی این کشور نمایان شدند، دارای گرایش های متفاوت سوسیالیستی، ناسیونالیستی، اسلامی و قومی و قبیله ای بودند. با این همه گروه های اسلامی تمام جناح های دیگر را تحت الشعاع خود قرار داده و حرف اول را در عرصه سیاست و اجتماع می زدند. | سودان در دهه 1970، با وجود فشارهای «جعفر نمیری»، شاهد خیزش گروه های سیاسی و رشد چشم گیر بنیادگرایی اسلامی بود. احزابی که در این دهه در صحنه سیاسی این کشور نمایان شدند، دارای گرایش های متفاوت سوسیالیستی، ناسیونالیستی، اسلامی و قومی و قبیله ای بودند. با این همه گروه های اسلامی تمام جناح های دیگر را تحت الشعاع خود قرار داده و حرف اول را در عرصه سیاست و اجتماع می زدند. | ||
<br> | <br> | ||
از میان جریان های اسلام گرایی این کشور نیز، «حزب امت»، «[[جبهه الاسلامی]]» و «اخوان المسلمین» به عنوان احزاب عمده سیاسی ـ اسلامی سودان نقش اصلی را در بیداری امت اسلامی ایفا کردند. «علی عثمان محمد طه» یکی از رهبران برجسته جبهه اسلامی است که در طی سالیان گذشته تلاش های زیادی را برای برقراری نظامی اسلامی در سودان انجام داد. وی از آغاز دهه هفتاد به مخالفت با رژیم حاکم بر سودان پرداخت و بیشترین تلاش را در ژوئن 1989، انجام داد. «گفته می شود که وی فرماندهی نیروهای مسلح طرفدار ژنرال | از میان جریان های اسلام گرایی این کشور نیز، «حزب امت»، «[[جبهه الاسلامی]]» و «اخوان المسلمین» به عنوان احزاب عمده سیاسی ـ اسلامی سودان نقش اصلی را در بیداری امت اسلامی ایفا کردند. «علی عثمان محمد طه» یکی از رهبران برجسته جبهه اسلامی است که در طی سالیان گذشته تلاش های زیادی را برای برقراری نظامی اسلامی در سودان انجام داد. وی از آغاز دهه هفتاد به مخالفت با رژیم حاکم بر سودان پرداخت و بیشترین تلاش را در ژوئن 1989، انجام داد. «گفته می شود که وی فرماندهی نیروهای مسلح طرفدار ژنرال «عمرالبشیر» را بر عهده داشته است. همچنین وی نقش مهمی در تحول رابطه میان جبهه اسلامی و نظام جدید سودان داشته و به عنوان مرد قدرتمند و با نفوذ در رهبری جبهه اسلامی مطرح است.» | ||
<br> | <br> | ||
جنبش اخوان المسلمین، به عنوان یک جنبش مدرن شهری از دهه 70 به این سو در جامعه سودان، طرفداران زیادی را از میان تحصیلکردگان، دانشجویان و روشن فکران به سوی خود جلب کرد و این در حالی بود که جنبش موعودگرایان (حزب امت) توانایی پاسخگویی به مسایل روز و پر کردن خلأ ایدئولوژی ناشی از سرنگونی ناصریسم و سوسیالیسم را نداشت. به خاطر همین ایدئولوژی برتر اخوان المسلمین بود که «نمیری» در سپتامبر 1983 مجبور شد تا در سودان، جمهوری اسلامی اعلام کند. این اقدام او که بیشتر برای مشروعیت بخشیدن به رژیم حاکم صورت گرفت، نتوانست خواسته های اخوانی ها و اسلام گرایان را برآورده کند. | جنبش اخوان المسلمین، به عنوان یک جنبش مدرن شهری از دهه 70 به این سو در جامعه سودان، طرفداران زیادی را از میان تحصیلکردگان، دانشجویان و روشن فکران به سوی خود جلب کرد و این در حالی بود که جنبش موعودگرایان (حزب امت) توانایی پاسخگویی به مسایل روز و پر کردن خلأ ایدئولوژی ناشی از سرنگونی ناصریسم و سوسیالیسم را نداشت. به خاطر همین ایدئولوژی برتر اخوان المسلمین بود که «نمیری» در سپتامبر 1983 مجبور شد تا در سودان، جمهوری اسلامی اعلام کند. این اقدام او که بیشتر برای مشروعیت بخشیدن به رژیم حاکم صورت گرفت، نتوانست خواسته های اخوانی ها و اسلام گرایان را برآورده کند. | ||
خط ۸۴: | خط ۸۴: | ||
نخستین دستاورد برقراری نظام اسلامی در سودان پس از شکست ایدئولوژی غربی و ناسیونالیسم و سوسیالیسم تشکیل دولت اسلامی بر اساس اندیشه های سیاسی جنبش اخوان المسلمین و «[[حسن الترابی]]» در سودان بود. «ترابی» که پس از پیروزی در سودان، خواهان اسلامی کردن سایر دولت های عربی و همبستگی آنها شد، همواره تهدیدی جدی برای کشورهای عربی به شمار آمده است. به طوری که همسایگان عرب سودان مانند مصر، لیبی، الجزایر و تونس، دعوت ترابی را برای اسلامی کردن کشورهای عربی و وحدت مسلمانان، تهدید مستقیم برای ثبات داخلی خود می دانند. تقویت روابط جمهوری اسلامی ایران و سودان که متکی بر کمک های اقتصادی، فرهنگی و... ایران به سودان می باشد، این تهدید را بسیار جدی و بزرگتر جلوه داده است. | نخستین دستاورد برقراری نظام اسلامی در سودان پس از شکست ایدئولوژی غربی و ناسیونالیسم و سوسیالیسم تشکیل دولت اسلامی بر اساس اندیشه های سیاسی جنبش اخوان المسلمین و «[[حسن الترابی]]» در سودان بود. «ترابی» که پس از پیروزی در سودان، خواهان اسلامی کردن سایر دولت های عربی و همبستگی آنها شد، همواره تهدیدی جدی برای کشورهای عربی به شمار آمده است. به طوری که همسایگان عرب سودان مانند مصر، لیبی، الجزایر و تونس، دعوت ترابی را برای اسلامی کردن کشورهای عربی و وحدت مسلمانان، تهدید مستقیم برای ثبات داخلی خود می دانند. تقویت روابط جمهوری اسلامی ایران و سودان که متکی بر کمک های اقتصادی، فرهنگی و... ایران به سودان می باشد، این تهدید را بسیار جدی و بزرگتر جلوه داده است. | ||
<br> | <br> | ||
در پی اتهام پنج نفر سودانی به عملیات تروریستی در «نیویورک» در سال 1993، امریکا دولت | در پی اتهام پنج نفر سودانی به عملیات تروریستی در «نیویورک» در سال 1993، امریکا دولت «عمرالبشیر» را مورد انتقاد شدید قرار داد و متهم کرد که سودان را به پایگاه تربیت اسلام گرایان و جنگجویان عرب افغانی تبدیل کرده است که هدفشان سرنگونی حکومت های عربی وابسته به غرب است که عملکردشان با اسلام تعارض دارد. | ||
<br> | <br> | ||
در پی حملات 11 سپتامبر 2001 به نیویورک و [[واشنگتن]] بسیاری از کشورها و از جمله سودان به عنوان پشتیبان اصلی تروریست ها مورد تهدید امریکا قرار گرفتند و سردمداران امریکا خواستار پایان دادن به پشتیبانی دولت سودان از اسلام گرایان شدند. دولت سودان تا کنون در برابر این زورگویی های دولتمردان امریکایی تسلیم نشده و اسلام گرایان همچنان در این کشور بر سر قدرت هستند. | در پی حملات 11 سپتامبر 2001 به نیویورک و [[واشنگتن]] بسیاری از کشورها و از جمله سودان به عنوان پشتیبان اصلی تروریست ها مورد تهدید امریکا قرار گرفتند و سردمداران امریکا خواستار پایان دادن به پشتیبانی دولت سودان از اسلام گرایان شدند. دولت سودان تا کنون در برابر این زورگویی های دولتمردان امریکایی تسلیم نشده و اسلام گرایان همچنان در این کشور بر سر قدرت هستند. | ||
خط ۹۶: | خط ۹۶: | ||
2 ـ ابراز علاقه به انقلاب اسلامی: مردم سودان نسبت به انقلاب اسلامی ایران علاقه خاصی دارند و این علاقه را در سفر حضرت «آیت اللّه هاشمی رفسنجانی» (رییس جمهور وقت ایران) به سودان در سال 1370 به خوبی به جهانیان نشان دادند. در این سفر استقبال مردم سودان از رییس جمهور و هیئت ایرانی به اندازه ای بود که برخی آن را به لحظه ورود «جمال عبدالناصر» به سودان در زمان حکومت «جعفر نمیری»2 تشبیه نمودند. | 2 ـ ابراز علاقه به انقلاب اسلامی: مردم سودان نسبت به انقلاب اسلامی ایران علاقه خاصی دارند و این علاقه را در سفر حضرت «آیت اللّه هاشمی رفسنجانی» (رییس جمهور وقت ایران) به سودان در سال 1370 به خوبی به جهانیان نشان دادند. در این سفر استقبال مردم سودان از رییس جمهور و هیئت ایرانی به اندازه ای بود که برخی آن را به لحظه ورود «جمال عبدالناصر» به سودان در زمان حکومت «جعفر نمیری»2 تشبیه نمودند. | ||
<br> | <br> | ||
3 ـ مواضع مشترک بین المللی و منطقه ای: جمهوری اسلامی ایران و سودان از زمان روی کار آمدن | 3 ـ مواضع مشترک بین المللی و منطقه ای: جمهوری اسلامی ایران و سودان از زمان روی کار آمدن «عمرالبشیر»، نسبت به بسیاری از مسایل بین المللی و منطقه ای موضع یکسان اتخاذ کرده اند. مقامات سودان، همواره بر موضع ایران درباره قضیه فلسطین مبنی بر خروج صهیونیست ها از سرزمین های تحت اشغال و تعیین سرنوشت مردم فلسطین به دست خود آنها و همچنین تأمین امنیت حوزه خلیج فارس به دست خود کشورهای منطقه تأکید کرده اند. «ژنرال عمرالبشیر» در این ارتباط می گوید: «ما معتقدیم و تأکید داریم که مسئولیت تأمین امنیت منطقه با کشورهای منطقه است و نباید از این حق خود چشم پوشی کنند، ما موضع جمهوری اسلامی ایران را در این مورد کاملاً تأیید می کنیم.» | ||
<br> | <br> | ||
این امور به همراه مسایل دیگر؛ از یک سو باعث پیوند نزدیک انقلاب اسلامی ایران و سودان گردید و از سوی دیگر موجبات نگرانی دولت های امریکا، اسراییل و انگلیس را نیز فراهم آورده است به گونه ای که سودان را به پشتیبانی از تروریسم متهم می کنند. روزنامه «واشنگتن پست» در این باره می نویسد: «به دنبال کمک ایران برای تبدیل سودان به پایگاه تروریست ها در قلب افریقا، رییس جمهوری امریکا طی یک نامه رسمی به | این امور به همراه مسایل دیگر؛ از یک سو باعث پیوند نزدیک انقلاب اسلامی ایران و سودان گردید و از سوی دیگر موجبات نگرانی دولت های امریکا، اسراییل و انگلیس را نیز فراهم آورده است به گونه ای که سودان را به پشتیبانی از تروریسم متهم می کنند. روزنامه «واشنگتن پست» در این باره می نویسد: «به دنبال کمک ایران برای تبدیل سودان به پایگاه تروریست ها در قلب افریقا، رییس جمهوری امریکا طی یک نامه رسمی به «عمرالبشیر» رهبر نظامی سودان هشدار داد که نام کشورش در لیست سیا قرار خواهد گرفت.» | ||
<br> | <br> | ||
رهبران سودان و از جمله «ژنرال | رهبران سودان و از جمله «ژنرال عمرالبشیر» ضمن رد ادعاهای امریکا و هم پیمانان آن؛ علّت تبلیغات مغرضانه آنها را پای بندی سودان به پیاده کردن شریعت اسلام، الگوپذیری از انقلاب اسلامی ایران و تقویت جریان اسلام خواهی دانسته و می گوید: | ||
<br> | <br> | ||
«بدیهی است که پیاده شدن احکام اسلام در ایران همیشه انگیزه و عامل محرکی برای ما بوده و هست. اما شما تبلیغات شوم و سیاهی بر ضد برنامه های اجرای احکام اسلامی در سودان مشاهده می کنید. تا آنجا که مسلمانان عادی را نیز قانع کرده اند که اسلام و قوانین آن صلاحیت مطرح شدن در سطح حکومت را ندارند و هنوز زمان برای اجرای احکام اسلامی آماده و مهیا نیست و باید پس از حل مشکلات اقتصادی، چون فقر و گرسنگی به فکر پیاده کردن اسلام بود؛ در حالی که اسلام آماده است تا این مشکلات را از سر راه بردارد. اسلام، مکتب جدیدی آورده است تا اوضاع و شرایط را دگرگون ساخته و در مسیر صحیح و عادلانه ای قرار دهد. پس چرا نتواند کشور را از فقر و گرسنگی نجات بخشد؟» | «بدیهی است که پیاده شدن احکام اسلام در ایران همیشه انگیزه و عامل محرکی برای ما بوده و هست. اما شما تبلیغات شوم و سیاهی بر ضد برنامه های اجرای احکام اسلامی در سودان مشاهده می کنید. تا آنجا که مسلمانان عادی را نیز قانع کرده اند که اسلام و قوانین آن صلاحیت مطرح شدن در سطح حکومت را ندارند و هنوز زمان برای اجرای احکام اسلامی آماده و مهیا نیست و باید پس از حل مشکلات اقتصادی، چون فقر و گرسنگی به فکر پیاده کردن اسلام بود؛ در حالی که اسلام آماده است تا این مشکلات را از سر راه بردارد. اسلام، مکتب جدیدی آورده است تا اوضاع و شرایط را دگرگون ساخته و در مسیر صحیح و عادلانه ای قرار دهد. پس چرا نتواند کشور را از فقر و گرسنگی نجات بخشد؟» | ||
خط ۱۰۶: | خط ۱۰۶: | ||
«پایداری ایران در برابر مشکلات و کارشکنی ها مشوق ما برای پیاده کردن شریعت و اجرای نظام اقتصادی اسلام و... بوده است.» | «پایداری ایران در برابر مشکلات و کارشکنی ها مشوق ما برای پیاده کردن شریعت و اجرای نظام اقتصادی اسلام و... بوده است.» | ||
<br> | <br> | ||
بنابراین دولت سودان از زمان به قدرت رسیدن جبهه اسلامی در 30 ژوئن 1989، تحت رهبری سیاسی | بنابراین دولت سودان از زمان به قدرت رسیدن جبهه اسلامی در 30 ژوئن 1989، تحت رهبری سیاسی «عمرالبشیر» و رهبری مذهبی «دکتر حسن الترابی»، با الگو قرار دادن جمهوری اسلامی ایران، مبنای حرکت خود را بر اجرای شریعت اسلامی در این کشور و رویارویی با سیاست های تجاوزکارانه استکبار جهانی به رهبری امریکا قرار داد. اصرار دولتمردان سودان بر اسلامی کردن و اعمال قوانین اسلامی در این کشور، خشم امریکا و غربیان را برانگیخت و به این دلیل سودان افزون بر تحریم اقتصادی، بارها از سوی مقامات امریکا و برخی از کشورهای غربی به همکاری با تروریست ها متهم شده است. | ||
<br> | <br> | ||
اما آنچه که در شرایط کنونی برای سودان خطر اصلی به شمار می آید و هویت اسلامی این کشور را تهدید می کند، مشکلات داخلی و بروز اختلاف بین رییس جمهوری | اما آنچه که در شرایط کنونی برای سودان خطر اصلی به شمار می آید و هویت اسلامی این کشور را تهدید می کند، مشکلات داخلی و بروز اختلاف بین رییس جمهوری «عمرالبشیر» و «دکتر حسن الترابی» است. | ||
<br> | <br> | ||
این وضعیت از ابتدای به قدرت رسیدن جبهه اسلامی در سال 1989 پیش بینی می شد و از همان آغاز یک نوع دوگانگی در نظام سیاسی نوین سودان به چشم می خورد. این دوگانگی سبب شده بود که دولت این کشور، در واقع از سال 1989 تا سال 2000 یک دولت ائتلافی و مرکب از نظامیان و غیر نظامیان باشد و تنش بین دو جناح (طرفداران | این وضعیت از ابتدای به قدرت رسیدن جبهه اسلامی در سال 1989 پیش بینی می شد و از همان آغاز یک نوع دوگانگی در نظام سیاسی نوین سودان به چشم می خورد. این دوگانگی سبب شده بود که دولت این کشور، در واقع از سال 1989 تا سال 2000 یک دولت ائتلافی و مرکب از نظامیان و غیر نظامیان باشد و تنش بین دو جناح (طرفداران «عمرالبشیر» و «حسن ترابی») اگر چه چندان محسوس نبود، ولی در عمل رقابت و تعارضات شدیدی بین دو جناح در صحنه های سیاسی و اجتماعی وجود داشت. | ||
<br> | <br> | ||
نظامیان به رهبری | نظامیان به رهبری «عمرالبشیر» بعد از به دست گرفتن قدرت، در اولین اقدام، تمام احزاب سیاسی و از جمله «جبهه اسلامی» را منحل اعلام کردند و به این ترتیب قدرت را در انحصار خود درآوردند. | ||
<br> | <br> | ||
این اقدام | این اقدام «عمرالبشیر» برای اعضای جبهه اسلامی، ضربه سختی بود. اما «حسن ترابی»، رهبر این جبهه با خونسردی از یک سو تن به انحلال جبهه داد و از سوی دیگر فعالیت های سیاسی و اجتماعی اش را با نام های «کنگره اسلامی و عربی»، «سازمان جهانی زنان مسلمان»، «مجلس دوستی ملل جهان» و «سازمان دانشجویان ملی گرایان مسلمان» ادامه داد. | ||
<br> | <br> | ||
فعالیت های گسترده و چشم گیر «حسن ترابی» در صحنه های سیاسی، فرهنگی و اجتماعی جامعه سودان و به ویژه در «کنگره ملی» این کشور موجب شد که وی افزون بر محبوبیت مردمی، اکثریت کنگره ملی را نیز به دست آورد و در سال 1998 از سوی اعضای کنگره به عنوان رییس هیئت رهبری و دبیر کنگره برگزیده شود. با انتخاب «ترابی» به عنوان دبیر کنگره و رییس هیئت رهبری آن، مقام | فعالیت های گسترده و چشم گیر «حسن ترابی» در صحنه های سیاسی، فرهنگی و اجتماعی جامعه سودان و به ویژه در «کنگره ملی» این کشور موجب شد که وی افزون بر محبوبیت مردمی، اکثریت کنگره ملی را نیز به دست آورد و در سال 1998 از سوی اعضای کنگره به عنوان رییس هیئت رهبری و دبیر کنگره برگزیده شود. با انتخاب «ترابی» به عنوان دبیر کنگره و رییس هیئت رهبری آن، مقام «عمرالبشیر» به عنوان رییس کنگره، به یک مقام تشریفاتی مبدل شد و این وضعیت برای نظامیان، قابل تحمل نبود. بروز این گونه تنش ها و تداوم آن سرانجام بر فضای سیاسی سودان سایه افکند. «عمرالبشیر» تحت تأثیر این اختلافات و فشارهای برخی عناصر غرب گرا در ماه مه 2000 کنگره ملی این کشور را منحل و «حسن ترابی» را از دبیر کلی آن برکنار کرد. | ||
<br> | <br> | ||
این تصمیم | این تصمیم «عمرالبشیر» واکنش شدید «حسن ترابی» و طرفداران او را در پی داشت. «[[یاسین عمر]]»، دبیر کنگره ملی در ایالت خارطوم، «البشیر» را به انجام یک کودتای نظامی علیه حزب حاکم «کنگره ملی» متهم کرد و گفت: «قطعنامه های بشیر برای تعلیق فعالیت های حزب، به منزله یک کودتای نظامی و یک اقدام مسلحانه است.» | ||
<br> | <br> | ||
«دکتر حسن ترابی» نیز در یک واکنش شدید به «البشیر» هشدار داد و با احتمال دانستن رویارویی مسلحانه با رییس جمهور گفت: «تمامی احتمالات از جمله ریختن مردم به خیابان ها وجود دارد، اما تلاش ما این است که نشان دهیم این اقدامات مردم برای رسیدن به هدفی صورت می گیرد.» | «دکتر حسن ترابی» نیز در یک واکنش شدید به «البشیر» هشدار داد و با احتمال دانستن رویارویی مسلحانه با رییس جمهور گفت: «تمامی احتمالات از جمله ریختن مردم به خیابان ها وجود دارد، اما تلاش ما این است که نشان دهیم این اقدامات مردم برای رسیدن به هدفی صورت می گیرد.» | ||
<br> | <br> | ||
اختلافات به وجود آمده بین | اختلافات به وجود آمده بین «عمرالبشیر» و «حسن ترابی»، برای برخی از کشورهای اسلامی و از جمله جمهوری اسلامی [[ایران]]، مایه نگرانی بود؛ به همین دلیل جمهوری اسلامی تلاش هایی را برای حل درگیری ها، میان «عمرالبشیر» و «حسن ترابی» انجام داد. این تلاش ها اگرچه با موفقیت صد در صد همراه نبود، ولی از بروز یک جنگ داخلی دیگر در سودان جلوگیری کرد. | ||
<br> | <br> | ||
«عمرالبشیر»، رییس جمهور سودان از هنگام انحلال کنگره ملی و برکناری «حسن ترابی»، تلاش های وسیعی را در صحنه های بین المللی آغاز کرده و می خواهد از این راه روابط کشورش با غرب را بهبود بخشد. وی امیدوار است که این تلاش ها به لغو تحریم های امریکا علیه سودان منجر شود. | |||
<br> | <br> | ||
سیاست های جدید دولت سودان در داخل، اگرچه نارضایتی مردم این کشور را در پی داشته است؛ اما مهم ترین برگ برنده «البشیر»، حمایت ارتش و کشورهای منطقه ای و فرامنطقه ای از اقدامات وی می باشد.» | سیاست های جدید دولت سودان در داخل، اگرچه نارضایتی مردم این کشور را در پی داشته است؛ اما مهم ترین برگ برنده «البشیر»، حمایت ارتش و کشورهای منطقه ای و فرامنطقه ای از اقدامات وی می باشد.» |