محمد نووی الجاوی

نام	محمد نووی الجاوی
نام پدر	عمر الحاج بن عربی
متوفی	1316 ه.ق - در مکه
آرامگاه	قبرستان المعلاة- یمن
دین	اسلام
مذهب	سنی - شافعی
نقش‌ها	مفسر و نویسنده
آثار	«بهجة المسائل بشرح المسائل» رسالة جامعة فی أصول الدین والفقه والتصوف للسید أحمد بن زین الحبشی. «نصائح العباد» شرحی بر «المنبهات على الإستعداد لیوم المعاد» برای بن حجر العسقلانی. «مراح لبید لکشف معنى القرآن المجید» أو «التفسیر المنیر لمعالم التنزیل» وهو تفسیره. ...

محمد نووی الجاوی (۱۲۳۰-۱۳۱۶ ه .ق) از فقها، مفسران، صوفی و از علمای معروف جاوه و حجاز و از علمای برجسته در مذهب شافعی در قرن ۱۴ه.ق است که در زمان خود به «عالم حجاز» ملقب شد.

نسب

محمد نووی بن عمر بن عربی بن علی بن جماد بن جنتا بن مسبوقیل بن مسکون بن مسنون بن مسوی بن تاج العرش بن حسن الدین بنتن بن هدایة الله سونن جاتی بن عبدالله بن علی بن جمال الدین الحسین بن أحمد بن عبدالله عظمة خان بن عبدالملک بن علوی عم الفقیه المقدم بن محمد صاحب مرباط بن علی خالع قسم بن علوی بن محمد بن علوی بن عبیدالله بن أحمد المهاجر بن عیسى بن محمد النقیب بن علی العریضی بن جعفر الصادق بن محمد الباقر بن علی زین العابدین بن الحسین بن امام علی بن ابی‌طالب، و امام علی همسر فاطمه دختر محمد صلی الله علیه و آله است.

او سی و چهارمین نوه پیامبر اسلام صلی الله علیه و آله است.

تولد و تربیت

در روستای تنارا، استان بنتین، در جزیره جاوه اندونزی در سال (۱۲۳۰ه.ق/۱۸۱۵میلادی) به دنیا آمد، او در یک خانواده اسلامی بزرگ شد، پدرش عمر الحاج خادم یک مؤسسه اسلامی بود و مادرش زبیده زن صالحه‌ای بود. او از نسل سلطان حسن الدین سلطان بنتین است. آموزش علوم دینی او از پنج سالگی توسط پدرش عمر الحاج آغاز شد و از او قرآن، احادیث نبوی، اخلاق، نحو، صرف و غیره را یاد گرفت.

در جوانی در مؤسسه‌ای که تحصیل کرد که ریاست آن را بر عهده داشت و پس از یادگیری حدود شش سال در آن مؤسسه، او و برادرش به روستای خود بازگشتند و در مؤسسه پدرش کیاهی عمر الحجج که دو سال به طول انجامید، درس خواند و سپس در مکه به تحصیل ادامه داد تا اینکه در آنجا درگذشت. او بزرگان خود را مطالعه کرد تا اینکه در علوم اسلامی برتری یافت و آن ها را عمیق تر کرد و به یکی از علمای بزرگ تبدیل شد و تولیدات بزرگی تولید کرد، همان طور که با توصیفات متنوع زیادی که از نزدیک به ۱۰۰ کتاب ایمان، تفسیر، فقه، دستور زبان، فصاحت وصوف داشت، به دست آورد.

تالیفات

از اثرات آن می توان به موارد زیر اشاره کرد:

«بهجة المسائل بشرح المسائل» کتاب جامعی در اصول الدین و فقه و تصوف نوشته سید احمد بن زین الحبشی.

«نصائح العباد» شرحی بر «المنبهات على الإستعداد لیوم المعاد» نوشته بن حجر العسقلانی.

«مراح لبید لکشف معنى القرآن المجید» یا «التفسیر المنیر لمعالم التنزیل» این تفسیر اوست.

«مراقی العبودیة» شرح «بدایة الهدایة» نوشته غزالی، که در سال 1289ه.ق از نوشتن آن فارغ شد.

«نور الظلام» شرح قصیده «عقیدة العوام» نوشته احمد المرزوقی.

«قامع الطغیان على منظومة شعب الإیمان».

«قطر الغیث فی شرح مسائل أبی اللیث».

«عقود اللجین فی بیان حقوق الزوجین».

«نهایة الزین بشرح قرة العین» در فقه.

«شرح فتح الرحمن» فی التجوید.

«مرقاة صعود التصدیق» در شرح «سلم التوفیق» نوشته ابن طاهر.

«کاشفة السجا فی شرح سفینة النجا» در اصول الدین و اصول فقه، و آن شرح متن سفینة النجاة نوشته سالم بن سمیر الحضرمی است.

وفات

او در سال 1316 هـ/ 1898 م در مکه درگذشت و در قبرستان المعلاة به خاک سپرده شد.