نسخهٔ ‏۲۳ فوریهٔ ۲۰۲۲، ساعت ۱۲:۱۹

نام	شریف محمد مهدی بن علی بن نورالدین رفاعی
نام‎های دیگر	الرواس و بهاءالدین
درگذشت	1287ق

شریف محمد مهدی بن علی بن نورالدین رفاعی، معروف به الرواس و متخلص به بهاءالدین (1805 - 1870) (1220 - 1287 هجری قمری)، عالم، عارف و شاعر مسلمان عراقی از قرن سیزدهم. ق / قرن نوزدهم میلادی و از صوفیان سلسله رفاعی .صوفی شمرده می شود در سوق الشیوخ استان بصره عثمانی به دنیا آمد. او هنگام مرگ پدرش خردسال بود، عمویش او را به تعلیم و تعلیم گماشت تا برای بزرگان زمان خود بخواند. در جوانی به حجاز رفت و یک سال در مکه و دو سال در مدینه اقامت داشت. سپس در سال 1238 به مصر رفت و سیزده سال در مسجد الازهر اقامت گزید. سپس در سال 1251 به عراق بازگشت و در شهرهای آن کوچ کرد. او به ایران، سند، هند، چین، کردستان، آناتولی و سوریه سفر کرد. در بغداد درگذشت. چندین مجلد شعر دارد از جمله مائده الکریم در دو مجلد و الحکم المهدویة ومواعظ ورفرف العنایة و دیوان مشکاة الیقین ومعراج القلوب ^[۱]

نسب

السید بهاءالدین مهدی الرواس ابن السید علی ابن السید نور الدین ابن السید أحمد ابن السید محمد ابن السید بدرالدین ابن السید علی الردینی ابن السید الکبیر العارف بالله ولی الله الشیخ محمود الصوفی الصیادی الرفاعی ابن السید محمد برهان ابن السید حسن الغواص ابن السید محمد شاه المعروف بالرندی ابن السید محمد خزام دفین الموصل ابن السید نور الدین ابن السید عبدالواحد ابن السید محمود الأسمر ابن السید حسین العراقی ابن السید إبراهیم العربی ابن السید محمود ابن السید عبدالرحمن شمس الدین ابن السید عبدالله قاسم نجم الدین المبارک ابن السید محمد خزام السلیم ابن السید شمس الدین عبدالکریم ابن السید صالح عبدالرزاق ابن السید شمس الدین محمد ابن السید صدرالدین علی ابن السید القطب الشهیر أحمد عزالدین الصیاد الرفاعی سبط الإمام أحمد الرفاعی رضی الله تعالى عنه ابن السید عبدالرحیم ابن السید عثمان ابن السید حسن ابن السید عسلة ابن السید الحازم ابن السید أحمد ابن السید علی المکی ابن السید رفاعة القوم ویقال له الحسن نزیل المغرب ابن السید المهدی ابن السید ابی القاسم محمد ابن السید الحسن ابن السید الحسین ابن السید أحمد ابن السید موسى الثانی ابن السید إبراهیم المرتضى ابن السید الإمام موسى الکاظم ابن السید الإمام جعفر الصادق ابن السید الإمام محمد الباقر ابن السید الإمام زین العابدین علی السجاد ابن السید الإمام الحسین السبط ابن الإمام علی بن ابی طالب^[۲]

سیره

عارفى که در محبّتش دلهایش یکى است و اسرار و وجدانها بر علم و ولایت او اتفاق مى‌افتد، و عالمى که از مهمترین مشکلات او مى‌ترسد و در تقرب و دسترسى به او وابسته است، مصداق آن است. مردم و نخبگان رهبران ارجمند: آن که دارای کرامت های بی شمار و ماوراء الطبیعه های بی شمار است و توسط شاگردش، دانشمندی که در زمان خود بی نظیر بود، و نیکوکاری که مردم زمان خود را هدایت می کرد، ترجمه کرد. زمان او قطب سران احمدیه و نقطه حلقه سران رفاعی که در هر کلابی به فضیلت معروف بود آقای کتاب قلاده الجواهر در ذکر الرفاعی. امداد و یاران بزرگوارش فرمود: این غیور و امام یگانه در سال دویست و بیست و هزار به دنیا آمد و در سال دویست و هشتاد و هفت از دنیا رفت و به سن بلوغ رسید. شصت و هفت سال ولادت او در سوق الشیوخ بود، شهر کوچکی در تجارت بصره، محل سکونت پدرش، و بالاترین آن، پس از طاعونی که در بصره روی داد و پدرش مرد و یتیم ماند، سپس مادرش درگذشت. پانزده ساله بود در آنجا برای مردی به نام ملا احمد قرآن خوانده بود و از صالحان بود. در سال دویست و سی و پنج، تقدیر او را به جهانگردی کشاند، پس برای طلب خانه خدا بیرون رفت و یک سال به مکه نزدیک شد، سپس به زیارت جدش رضی الله عنه مشرف شد. بر او باد و دو سال در مدینه اقامت کرد و در آنجا به طلب علم برای رجال مسجد النبی مشغول شد، سپس به مصر رفت و در مسجد الازهر اقامت گزید و سیزده سال در آنجا ماند و اسلام آورد. علوم از شیوخ الازهر و نیکوکارانش تا آن که در هر فن و علمی سرآمد شد و در پای تجرید و فقر و انکسار بود سپس سیاح به عراق بازگشت و شیخ را ملاقات کرد. خدا ولی خدا را آقا می شناسد و لازم بود مدتی به او خدمت کنم و به او سلوک کنم و او را اختیار کرد و از طرف او وصی کرد و با عالم خدا ملاقات کرد». عبدالکریم بن عبدالرحیم القادری»^[۳]. و راه قادریه را از او گرفت. سپس سیاحت کرد و به هند و خراسان و فارس و ترکستان و کردستان رفت و از عراق و شام و قسطنطنیه و آناتولی و رومالی گشت و به حجاز بازگشت و به یمن و نجد و بحرین در بیابان ها سفر می کرد و اهل تصوف را می دید

و در ظاهر شبیه بادیه نشین ها شده و به ظاهر توجهی نداشت و خود را از اهل قبور می دانست و غالباً در سفرهای خود به بغداد برمی گشت و برای دفع حاجت و نیاز به تجارت می پرداخت. با فروختن گوسفند به امرار معاش پرداخته و در این کارها اگر شخصی نیازمند بود به او کمک می کرد بیش از هفت ماه در شهری نمی ماند. بیشتر مدت اقامت وی در هر جا کمتر از سه ماه بود و عبای کوتاه و لباسی با آستین کوتاه و کمربند پشمی مشکی بر تن داشت و مطابق با طریقه رفاعی و سنت محمدی و گمنام زندگی میکرددر حالی که امام زمان خود و شیخ عصر در علم و عمل و زهد و ادب بود.

اشعار

از جمله قصائد زیبای او الهزار نام دارد که اینگونه آغاز می شود: الهزار در روض العرار با تو خواند، پس ما نفهمیدیم منظور از نغمه او چیست؟ و نسیم بر فراز دره شیرین مخفی بود، پس لطافت نسیم را نفهمیدیم. از دیگر اشعارش این بود: چگونه در حسرت عشق سوگوار نباشم در حالی که دلم بر ویرانه است؟

و یا این شعر که مطلع آن چنین است: ای امام رسولان، ای پشتیبان من، پس از خدا تو تکیه گاه و معتمد منی

سفرها

در سال 1235 هجری قمری برای زیارت بیت الله الحرام عازم شد و یک سال در مکه اقامت گزید، سپس دو سال در مدینه بود و در این مدت به تعلیم برای مردان در مسجد النبی پرداخت. تا آنکه در هر فن و علمى سرآمد شد، سپس به عراق بازگشت و با شیخ عبدالله الراوى الرفاعى ملاقات کرد و راه رفاعى را از او گرفت و ملازمت او را درخواست نمود. مدتی به او اختیار داد و از طرف او خلیفه شد. سپس به سیاحت در کشور پرداخت و به هندوستان و خراسان و پارسیان و ترکستان و کردستان رفت و در عراق و شام و قسطنطنیه و آناتولی و رومانی گشت و به حجاز بازگشت و به یمن و نجد و بحرین رفت.

او هرگز هفت ماه در شهری نمی ماند و بیشتر مدت اقامتش در کشور کمتر از سه ماه بود و لباس سفیدی می پوشید که زره آبی روی آن بود و آستین های کوتاه بدون آستین داشت و کمربندش از پشم سیاه بود. مطابق اثر رفاعی و سنت محمدی و گمنام بود^[۴].

آثار

آثار مهم او عبارتند از: بوارق الحقائق طی السجل فصل الخطاب برقمة البلبل الدرة البیضاء الحکم المهدویة مشکاة الیقین (دیوان) معراج القلوب (دیوان)

درگذشت

وی در سال 1287 هجری قمری در بغداد وفات یافت و در ضلع شرقی مسجد دکاکین حبوب به خاک سپرده شد در حالی که به سن شصت و هفت سالگی رسیده بود^[۵].

پانویس

↑ إمیل یعقوب (2009). معجم الشعراء منذ بدء عصر النهضة. المجلد الثالث ل - ی (الطبعة الأولى). بیروت: دار صادر. صفحة 1065. خیر الدین الزرکلی (2002). الأعلام. المجلد السابع (الطبعة الخامسة عشرة). بیروت،‌ لبنان: دار العلم للملایین. صفحة 113-114.
↑ عامر النجار، الطرق الصوفیة، دار المعارف، القاهرة، الطبعة السادسة 1995، صـ: 125 - 126
↑ مخطوطة:سلسلة النسب والطریقة لآل یحیى بن حسام الدین الکیلانی وذریته، 1790 م، محفوظة عند الاسرة الکیلانیة فی دیالى، وطولها ،7 متر، تحقیق :المهندس عبدالستار هاشم سعید الکیلانی والدکتور جمال الدین فالح الکیلانی ،1999. کتاب :جامع الأنوار فی مناقب الابرار، نظمی زادة ،ورقة421،مخطوطة متحف طوب قابی بإسطنبول، برقم1204e.h
↑ کتاب :العقود اللؤلؤیة فی طریق السادة المولویة، النابلسی، الشیخ عبدالغنی، مطبعة الترقی بدمشق، الطبعة الثانیة، 1932 م ،ص921
↑ بهاءالدین الرواس

[1] إمیل یعقوب (2009). معجم الشعراء منذ بدء عصر النهضة. المجلد الثالث ل - ی (الطبعة الأولى). بیروت: دار صادر. صفحة 1065. خیر الدین الزرکلی (2002). الأعلام. المجلد السابع (الطبعة الخامسة عشرة). بیروت،‌ لبنان: دار العلم للملایین. صفحة 113-114.

[2] عامر النجار، الطرق الصوفیة، دار المعارف، القاهرة، الطبعة السادسة 1995، صـ: 125 - 126

[3] مخطوطة:سلسلة النسب والطریقة لآل یحیى بن حسام الدین الکیلانی وذریته، 1790 م، محفوظة عند الاسرة الکیلانیة فی دیالى، وطولها ،7 متر، تحقیق :المهندس عبدالستار هاشم سعید الکیلانی والدکتور جمال الدین فالح الکیلانی ،1999. کتاب :جامع الأنوار فی مناقب الابرار، نظمی زادة ،ورقة421،مخطوطة متحف طوب قابی بإسطنبول، برقم1204e.h

[4] کتاب :العقود اللؤلؤیة فی طریق السادة المولویة، النابلسی، الشیخ عبدالغنی، مطبعة الترقی بدمشق، الطبعة الثانیة، 1932 م ،ص921

[5] بهاءالدین الرواس

[۱]

[۲]

[۳]

[۴]

[۵]

@@ خط ۱۳: / خط ۱۳: @@
 '''شریف محمد مهدی بن علی بن نورالدین رفاعی'''، معروف به الرواس و متخلص به بهاءالدین (1805 - 1870) (1220 - 1287 هجری قمری)، عالم، عارف و شاعر [[مسلمان]] عراقی از قرن سیزدهم. ق / قرن نوزدهم میلادی و از صوفیان سلسله رفاعی .صوفی شمرده می شود در سوق الشیوخ استان [[بصره]] [[عثمانی]] به دنیا آمد. او هنگام مرگ پدرش خردسال بود، عمویش او را به تعلیم و تعلیم گماشت تا برای بزرگان زمان خود بخواند. در جوانی به [[حجاز]] رفت و یک سال در [[مکه]] و دو سال در [[مدینه]] اقامت داشت. سپس در سال 1238 به [[مصر]] رفت و سیزده سال در مسجد [[الازهر]] اقامت گزید. سپس در سال 1251 به [[عراق]] بازگشت و در شهرهای آن کوچ کرد. او به [[ایران]]، سند، [[هند]]، [[چین]]، کردستان، آناتولی و [[سوریه]] سفر کرد. در [[بغداد]] درگذشت. چندین مجلد شعر دارد از جمله مائده الکریم در دو مجلد و الحکم المهدویة ومواعظ ورفرف العنایة و دیوان مشکاة الیقین ومعراج القلوب <ref>إمیل یعقوب (2009). معجم الشعراء منذ بدء عصر النهضة. المجلد الثالث ل - ی (الطبعة الأولى). بیروت: دار صادر. صفحة 1065.
-  خیر الدین الزركلی (2002). الأعلام. المجلد السابع (الطبعة الخامسة عشرة). بیروت،‌ لبنان: دار العلم للملایین. صفحة 113-114.</ref>
+  خیر الدین الزرکلی (2002). الأعلام. المجلد السابع (الطبعة الخامسة عشرة). بیروت،‌ لبنان: دار العلم للملایین. صفحة 113-114.</ref>
 =نسب=
@@ خط ۲۱: / خط ۲۱: @@
 =سیره=
-عارفى که در محبّتش دلهایش یکى است و اسرار و وجدانها بر علم و ولایت او اتفاق مى‌افتد، و عالمى که از مهمترین مشکلات او مى‌ترسد و در تقرب و دسترسى به او وابسته است، مصداق آن است. مردم و نخبگان رهبران ارجمند: آن که دارای کرامت های بی شمار و ماوراء الطبیعه های بی شمار است و توسط شاگردش، دانشمندی که در زمان خود بی نظیر بود، و نیکوکاری که مردم زمان خود را هدایت می کرد، ترجمه کرد. زمان او قطب سران احمدیه و نقطه حلقه سران رفاعی که در هر کلابی به فضیلت معروف بود آقای کتاب قلاده الجواهر در ذکر الرفاعی. امداد و یاران بزرگوارش فرمود: این غیور و امام یگانه در سال دویست و بیست و هزار به دنیا آمد و در سال دویست و هشتاد و هفت از دنیا رفت و به سن بلوغ رسید. شصت و هفت سال ولادت او در سوق الشیوخ بود، شهر کوچکی در تجارت بصره، محل سکونت پدرش، و بالاترین آن، پس از طاعونی که در بصره روی داد و پدرش مرد و یتیم ماند، سپس مادرش درگذشت. پانزده ساله بود در آنجا برای مردی به نام ملا احمد قرآن خوانده بود و از صالحان بود. در سال دویست و سی و پنج، تقدیر او را به جهانگردی کشاند، پس برای طلب خانه خدا بیرون رفت و یک سال به مکه نزدیک شد، سپس به زیارت جدش رضی الله عنه مشرف شد. بر او باد و دو سال در مدینه اقامت کرد و در آنجا به طلب علم برای رجال مسجد النبی مشغول شد، سپس به [[مصر]] رفت و در مسجد الازهر اقامت گزید و سیزده سال در آنجا ماند و اسلام آورد. علوم از شیوخ الازهر و نیکوکارانش تا آن که در هر فن و علمی سرآمد شد و در پای تجرید و فقر و انکسار بود سپس سیاح به عراق بازگشت و شیخ را ملاقات کرد. خدا ولی خدا را آقا می شناسد و لازم بود مدتی به او خدمت کنم و به او سلوک کنم و او را اختیار کرد و از طرف او وصی کرد و با عالم خدا ملاقات کرد». عبدالکریم بن عبدالرحیم القادری»<ref>مخطوطة:سلسلة النسب والطریقة لآل یحیى بن حسام الدین الكیلانی وذریته، 1790 م، محفوظة عند الاسرة الكیلانیة فی دیالى، وطولها ،7 متر، تحقیق :المهندس عبدالستار هاشم سعید الكیلانی والدكتور جمال الدین فالح الكیلانی ،1999.
+عارفى که در محبّتش دلهایش یکى است و اسرار و وجدانها بر علم و ولایت او اتفاق مى‌افتد، و عالمى که از مهمترین مشکلات او مى‌ترسد و در تقرب و دسترسى به او وابسته است، مصداق آن است. مردم و نخبگان رهبران ارجمند: آن که دارای کرامت های بی شمار و ماوراء الطبیعه های بی شمار است و توسط شاگردش، دانشمندی که در زمان خود بی نظیر بود، و نیکوکاری که مردم زمان خود را هدایت می کرد، ترجمه کرد. زمان او قطب سران احمدیه و نقطه حلقه سران رفاعی که در هر کلابی به فضیلت معروف بود آقای کتاب قلاده الجواهر در ذکر الرفاعی. امداد و یاران بزرگوارش فرمود: این غیور و امام یگانه در سال دویست و بیست و هزار به دنیا آمد و در سال دویست و هشتاد و هفت از دنیا رفت و به سن بلوغ رسید. شصت و هفت سال ولادت او در سوق الشیوخ بود، شهر کوچکی در تجارت بصره، محل سکونت پدرش، و بالاترین آن، پس از طاعونی که در بصره روی داد و پدرش مرد و یتیم ماند، سپس مادرش درگذشت. پانزده ساله بود در آنجا برای مردی به نام ملا احمد قرآن خوانده بود و از صالحان بود. در سال دویست و سی و پنج، تقدیر او را به جهانگردی کشاند، پس برای طلب خانه خدا بیرون رفت و یک سال به مکه نزدیک شد، سپس به زیارت جدش رضی الله عنه مشرف شد. بر او باد و دو سال در مدینه اقامت کرد و در آنجا به طلب علم برای رجال مسجد النبی مشغول شد، سپس به [[مصر]] رفت و در مسجد الازهر اقامت گزید و سیزده سال در آنجا ماند و اسلام آورد. علوم از شیوخ الازهر و نیکوکارانش تا آن که در هر فن و علمی سرآمد شد و در پای تجرید و فقر و انکسار بود سپس سیاح به عراق بازگشت و شیخ را ملاقات کرد. خدا ولی خدا را آقا می شناسد و لازم بود مدتی به او خدمت کنم و به او سلوک کنم و او را اختیار کرد و از طرف او وصی کرد و با عالم خدا ملاقات کرد». عبدالکریم بن عبدالرحیم القادری»<ref>مخطوطة:سلسلة النسب والطریقة لآل یحیى بن حسام الدین الکیلانی وذریته، 1790 م، محفوظة عند الاسرة الکیلانیة فی دیالى، وطولها ،7 متر، تحقیق :المهندس عبدالستار هاشم سعید الکیلانی والدکتور جمال الدین فالح الکیلانی ،1999.
-  كتاب :جامع الأنوار فی مناقب الابرار، نظمی زادة ،ورقة421،مخطوطة متحف طوب قابی بإسطنبول، برقم1204e.h</ref>. و راه قادریه را از او گرفت. سپس سیاحت کرد و به هند و [[خراسان]] و فارس و ترکستان و کردستان رفت و از عراق و شام و [[قسطنطنیه]] و آناتولی و رومالی گشت و به حجاز بازگشت و به [[یمن]] و نجد و [[بحرین]] در بیابان ها سفر می کرد و اهل [[تصوف]] را می دید
+  کتاب :جامع الأنوار فی مناقب الابرار، نظمی زادة ،ورقة421،مخطوطة متحف طوب قابی بإسطنبول، برقم1204e.h</ref>. و راه قادریه را از او گرفت. سپس سیاحت کرد و به هند و [[خراسان]] و فارس و ترکستان و کردستان رفت و از عراق و شام و [[قسطنطنیه]] و آناتولی و رومالی گشت و به حجاز بازگشت و به [[یمن]] و نجد و [[بحرین]] در بیابان ها سفر می کرد و اهل [[تصوف]] را می دید
 و در ظاهر شبیه بادیه نشین ها شده و به ظاهر توجهی نداشت و خود را از اهل قبور می دانست و غالباً در سفرهای خود به بغداد برمی گشت و برای دفع حاجت و نیاز به تجارت می پرداخت. با فروختن گوسفند به امرار معاش پرداخته و در این کارها اگر شخصی نیازمند بود به او کمک می کرد بیش از هفت ماه در شهری نمی ماند. بیشتر مدت اقامت وی در هر جا کمتر از سه ماه بود و عبای کوتاه و لباسی با آستین کوتاه و کمربند پشمی مشکی بر تن داشت و مطابق با طریقه [[رفاعیه|رفاعی]] و سنت محمدی و گمنام زندگی میکرددر حالی که امام زمان خود و شیخ عصر در علم و عمل و زهد و ادب بود.
@@ خط ۴۱: / خط ۴۱: @@
 در سال 1235 هجری قمری برای زیارت بیت الله الحرام عازم شد و یک سال در [[مکه]] اقامت گزید، سپس دو سال در مدینه بود و در این مدت به تعلیم برای مردان در [[مسجد النبی]] پرداخت. تا آنکه در هر فن و علمى سرآمد شد، سپس به عراق بازگشت و با شیخ عبدالله الراوى الرفاعى ملاقات کرد و راه رفاعى را از او گرفت و ملازمت او را درخواست نمود. مدتی به او اختیار داد و از طرف او خلیفه شد. سپس به سیاحت در کشور پرداخت و به هندوستان و خراسان و پارسیان و ترکستان و کردستان رفت و در عراق و شام و قسطنطنیه و آناتولی و رومانی گشت و به حجاز بازگشت و به یمن و نجد و بحرین رفت.
-او هرگز هفت ماه در شهری نمی ماند و بیشتر مدت اقامتش در کشور کمتر از سه ماه بود و لباس سفیدی می پوشید که زره آبی روی آن بود و آستین های کوتاه بدون آستین داشت و کمربندش از پشم سیاه بود. مطابق اثر رفاعی و سنت محمدی و گمنام بود<ref>كتاب :العقود اللؤلؤیة فی طریق السادة المولویة، النابلسی، الشیخ عبدالغنی، مطبعة الترقی بدمشق، الطبعة الثانیة، 1932 م ،ص921</ref>.
+او هرگز هفت ماه در شهری نمی ماند و بیشتر مدت اقامتش در کشور کمتر از سه ماه بود و لباس سفیدی می پوشید که زره آبی روی آن بود و آستین های کوتاه بدون آستین داشت و کمربندش از پشم سیاه بود. مطابق اثر رفاعی و سنت محمدی و گمنام بود<ref>کتاب :العقود اللؤلؤیة فی طریق السادة المولویة، النابلسی، الشیخ عبدالغنی، مطبعة الترقی بدمشق، الطبعة الثانیة، 1932 م ،ص921</ref>.
 =آثار=