غیلانیه: تفاوت میان نسخه‌ها
جز (جایگزینی متن - 'می گفت' به 'می‌گفت') |
جز (جایگزینی متن - 'می آید' به 'می‌آید') |
||
| خط ۹: | خط ۹: | ||
==عقاید== | ==عقاید== | ||
وى مردى بلیغ و فصیح بود و بعد از معبد جهنى دومین کسى بود که درباره قدر سخن گفت و قدر را توانایى انسان و خیر و شر را از بنده دانست و معتقد بود هر کسی «کتاب» و «سنت» را اقامه کند، مستحق امامت است و آن مقام جز به اجماع امت به دست | وى مردى بلیغ و فصیح بود و بعد از معبد جهنى دومین کسى بود که درباره قدر سخن گفت و قدر را توانایى انسان و خیر و شر را از بنده دانست و معتقد بود هر کسی «کتاب» و «سنت» را اقامه کند، مستحق امامت است و آن مقام جز به اجماع امت به دست نمی‌آید.<ref>مشکور محمد جواد، فرهنگ فرق اسلامی، مشهد، نشر آستان قدس رضوی، سال 1372 خورشیدی، چاپ اول، ص 348 | ||
</ref> غیلان میان «قدر» و «ارجاء» جمع کرد و می‌گفت که ایمان، معرفت دوم به خداوند و مهر و فروتنى به وى و اقرار به آن چیزی است که پیامبر آورده است. در نگاه او، معرفت نخستین؛ از روى ناچارى است و ایمان نمى باشد.همچنین بغدادى از زبرقان نقل مى کند که وى در «مقالات» خود از غیلان نقل می کند که [[ایمان]] اقرار به زبان مى باشد و معرفت به خداى تعالى ضرورى است و از ایمان نیست. <ref>اشعری ابوالحسن، مقالات الاسلامیین واختلاف المصلین، ج۱، ص۱۳۶،</ref> <ref>مشکور محمد جواد، فرهنگ فرق اسلامی، مشهد، نشر آستان قدس رضوی، سال 1372 خورشیدی، چاپ اول، ص 349 با ویرایش و اصلاح عبارات</ref> غیلان معتقد بود که چیزی از ایمان کم نمی‌شود، بلکه بر آن افزدوه می شود و مومنین نسبت به هم برتری ندارند.<ref>مشکور محمد جواد، فرهنگ فرق اسلامی، مشهد، نشر آستان قدس رضوی، سال 1372 خورشیدی، چاپ اول، ص 349 با ویرایش </ref> | </ref> غیلان میان «قدر» و «ارجاء» جمع کرد و می‌گفت که ایمان، معرفت دوم به خداوند و مهر و فروتنى به وى و اقرار به آن چیزی است که پیامبر آورده است. در نگاه او، معرفت نخستین؛ از روى ناچارى است و ایمان نمى باشد.همچنین بغدادى از زبرقان نقل مى کند که وى در «مقالات» خود از غیلان نقل می کند که [[ایمان]] اقرار به زبان مى باشد و معرفت به خداى تعالى ضرورى است و از ایمان نیست. <ref>اشعری ابوالحسن، مقالات الاسلامیین واختلاف المصلین، ج۱، ص۱۳۶،</ref> <ref>مشکور محمد جواد، فرهنگ فرق اسلامی، مشهد، نشر آستان قدس رضوی، سال 1372 خورشیدی، چاپ اول، ص 349 با ویرایش و اصلاح عبارات</ref> غیلان معتقد بود که چیزی از ایمان کم نمی‌شود، بلکه بر آن افزدوه می شود و مومنین نسبت به هم برتری ندارند.<ref>مشکور محمد جواد، فرهنگ فرق اسلامی، مشهد، نشر آستان قدس رضوی، سال 1372 خورشیدی، چاپ اول، ص 349 با ویرایش </ref> | ||
در نظر او، خدا گناهکاران اهل قبله را هم می‌تواند عذاب کند و هم می‌تواند ببخشد، پس اگر کسی را عذاب کند و یا حتی اگر او را مخلد در آتش کند، او را به خاطر گناهی که انجام داده عذاب کرده و اگر یک نفر را ببخشد، همه کسانی را که مثل او هستند (در میزان گناه) نیز می‌بخشد. | در نظر او، خدا گناهکاران اهل قبله را هم می‌تواند عذاب کند و هم می‌تواند ببخشد، پس اگر کسی را عذاب کند و یا حتی اگر او را مخلد در آتش کند، او را به خاطر گناهی که انجام داده عذاب کرده و اگر یک نفر را ببخشد، همه کسانی را که مثل او هستند (در میزان گناه) نیز می‌بخشد. | ||
نسخهٔ ۱۵ مارس ۲۰۲۲، ساعت ۰۸:۱۲
غیلانیه از فرق «مرجئه» و پیرو ابو مروان غیلان بن مسلم دمشقى متوفى در 105 هجرى بودند.
تاریخچه
قاضى عضدالدین ایجى در کتاب «مواقف» گاهى او را مروان و زمانى ابو مروان بن غیلان خوانده و در «فرق الشیعة» نوبختى و «المقالات و الفرق» ابى خلف اشعرى، نام او غیلان بن مروان آمده است و او را از اهل شام دانسته اند. محمد بن اسحاق الندیم می گوید که غیلان دارای رسائلى است که در دو هزار ورقه نوشته شده است. او را متهم کردند که در جوانی اش از پیروان حارث بن سعید بود. وی در دوران فرمانروایی هشام بن عبدالملک در ابتدا از نزدیکان دستگاه حکومت بود، اما چون دیگر بار عقائد قدری را آشکار کرد و مردم را بدان فراخواند و همچنین نظریه امویان در باب خلافت را رد کرد و با سیاست‌های مالی حکومت مخالفت ورزید؛ هشام او را دستگیر کرد و اوزاعى فقیه معروف، به قتل او فتوا داد تا آن که وى را در دروازه کیسان دمشق به دار آویختند. [۱] [۲] [۳]
موسس
غیلان پیشوای قدریه شام بوده است. وی این عقیده را در خلال سفری که معبد جهنی به شام داشته از او گرفته است. عبدالقاهر بغدادی وی را پایه گذار فرقه غیلانیه از مرجئه قدریه می‌داند.[۴]
عقاید
وى مردى بلیغ و فصیح بود و بعد از معبد جهنى دومین کسى بود که درباره قدر سخن گفت و قدر را توانایى انسان و خیر و شر را از بنده دانست و معتقد بود هر کسی «کتاب» و «سنت» را اقامه کند، مستحق امامت است و آن مقام جز به اجماع امت به دست نمی‌آید.[۵] غیلان میان «قدر» و «ارجاء» جمع کرد و می‌گفت که ایمان، معرفت دوم به خداوند و مهر و فروتنى به وى و اقرار به آن چیزی است که پیامبر آورده است. در نگاه او، معرفت نخستین؛ از روى ناچارى است و ایمان نمى باشد.همچنین بغدادى از زبرقان نقل مى کند که وى در «مقالات» خود از غیلان نقل می کند که ایمان اقرار به زبان مى باشد و معرفت به خداى تعالى ضرورى است و از ایمان نیست. [۶] [۷] غیلان معتقد بود که چیزی از ایمان کم نمی‌شود، بلکه بر آن افزدوه می شود و مومنین نسبت به هم برتری ندارند.[۸] در نظر او، خدا گناهکاران اهل قبله را هم می‌تواند عذاب کند و هم می‌تواند ببخشد، پس اگر کسی را عذاب کند و یا حتی اگر او را مخلد در آتش کند، او را به خاطر گناهی که انجام داده عذاب کرده و اگر یک نفر را ببخشد، همه کسانی را که مثل او هستند (در میزان گناه) نیز می‌بخشد. [۹] غیلان همچنین به نفی صفات و مخلوق بودن قرآن عقیده داشت و می‌گفت خیر و شر از خود بندگان است. [۱۰]
پانویس
- ↑ مشکور محمد جواد، فرهنگ فرق اسلامی، مشهد، نشر آستان قدس رضوی، سال 1372 خورشیدی، چاپ اول، ص 348 با ویرایش فنی و اصلاحات در عبارات
- ↑ صابری، حسین، تاریخ فرق اسلامی، ج۱، ص۶۳، تهران، انتشارات سمت، ۱۳۸۳ش.
- ↑ صابری، حسین، تاریخ فرق اسلامی، ج۱، ص۶۴، تهران، انتشارات سمت، ۱۳۸۳ش.
- ↑ بغدادی، عبدالقاهر بن طاهر، الفرق بین الفرق، ج۱، ص۲۰۵، قاهره، دارالتراث.
- ↑ مشکور محمد جواد، فرهنگ فرق اسلامی، مشهد، نشر آستان قدس رضوی، سال 1372 خورشیدی، چاپ اول، ص 348
- ↑ اشعری ابوالحسن، مقالات الاسلامیین واختلاف المصلین، ج۱، ص۱۳۶،
- ↑ مشکور محمد جواد، فرهنگ فرق اسلامی، مشهد، نشر آستان قدس رضوی، سال 1372 خورشیدی، چاپ اول، ص 349 با ویرایش و اصلاح عبارات
- ↑ مشکور محمد جواد، فرهنگ فرق اسلامی، مشهد، نشر آستان قدس رضوی، سال 1372 خورشیدی، چاپ اول، ص 349 با ویرایش
- ↑ امیر مهنا و علی خریس، جامع الفرق والمذاهب، ج۱، ص۱۵۴، بیروت، مرکز الثقافی العربی، ۱۹۹۴م.
- ↑ صابری حسین، تاریخ فرق اسلامی، ج۱، ص۶۴، تهران، انتشارات سمت، ۱۳۸۳ش.