مسلم بن عقیل

مسلم بن عقیل

نام	مسلم بن عقیل
نام کامل	مُسْلِم بن عَقیل بن ابی‌طالب
محل زندگی	مدینه
اقدامات مهم	نماینده امام حسین(ع) در کوفه
دین	اسلام
مذهب	شیعه
ولادت	۶۳۲ م
درگذشت	روز عرفه • سال ۶۰ قمری
محل دفن	کوفه • جنب مسجد کوفه

مسلم بن عقیل در کانون دانش و تقوا و در خانه وحی پرورش یافت، عمویش امیرالمومنین(ع) با نبوغ و علم گسترده اش او را تربیت کرد، پیوسته با امام حسن (ع) و امام حسین(ع) سرور جوانان اهل بهشت همراه بود و از رفتار آنها تاثیر پذیرفت و شخصیت مثالی شان در اعماق دل و جان وی نقش بست.

مسلم بن عقیل نخستین پرچم‌دار و پیشگام در قیام حسینی است که در ابلاغ رسالت سرورشهیدان امام حسین (ع) به مردم کوفه و بیعت گرفتن از آن ها نقش مهمی ایفا کرد، اما کوفیان بعد از اینکه عبیدالله بن زیاد ترس و وحشت در بین صفوف آن ها ایجاد کرد به سرعت برگشتند و از اطراف مسلم پراکنده شدند؛ هر چند این فرمانده علوی چون کوهی سرفراز به تنهایی مقاومت کرد و صف ستمگران و طغیان گران مستبد را در هم کوبید. حیات مسلم بن عقیل تصویر درخشانی از جهاد در راه بالابردن کلمه توحید در برابر سرکشی امویان ظالم است.

خاندان پاک مسلم بن عقیل

ابوطالب عموی بزرگوار پیامبر و بزرگ مکه و طایفه بنی هاشم، چهار پسر داشت به نام های: عقیل، طالب، جعفر و علی (ع).

مسلم، فرزند عقیل بود و عقیل نیز فرزند بزرگ ابوطالب. با این حساب، مسلم بن عقیل، برادرزاده علی بن ابی‌طالب (ع) و پسر عموی سید الشهدا (ع) است. او نیز مانند همه افراد این خاندان که بزرگوار، کریم، شجاع، پاک و با شخصیت بودند، از برجسته ترین خصلت های انسانی برخوردار بود و در میان جوانان بنی هاشم، یکی از رشیدترین و مؤمن ترین چهره ها به شمار می‌رفت.

پیامبر خدا (ص) او و پدرش را ستوده است. در سخنی که از عقیل و پدرش یاد می کند، از مسلم هم ستایش می کند و خطاب به علی (ع) می فرماید: «فرزند او (مسلم) کشته راه محبت فرزند تو خواهد شد. چشم مؤمنان بر او شک می ریزد و فرشتگان مقرّب پروردگار بر او درود می فرستند.»

خلاصه ای از زندگی‌نامه مسلم بن عقیل

مسلم پسر عقیل سال ۲۰ هجری یعنی ده سال بعد از رحلت پیامبر (ص) متولد شده بود؛ لذا او زمان رسول خدا (ص) را درک نکرد؛ زیرا هنگام شهادت (سال ۶۰ هجری) سن آن‌جناب بیش از ۴۰ سال نبود در حالی‌که از زمان رحلت پیامبر(ص) تا سال ۶۰ هجری ۵۰ سال گذشته بود.

مسلم بن عقیل با سه امام (امام علی، امام حسن و امام حسین) هم عصر بود و محضر آن بزرگواران را درک کرد. و در زمان امامت امام حسین(ع) جان خود را برای اهداف امام خویش فدا نموده و به دستور عبیدالله بن زیاد در روز نهم ذی‌الحجه (روز عرفه) به شهادت رسید. او در این زمان به عنوان سفیر امام حسین(ع) به شهر کوفه آمد، و پس از مبارزه جانانه، دستگیر و به دستور عبیدالله بن زیاد به شهادت رسید. مرقد شریف آن‌جناب در شهر کوفه زیارت‌گاه ارادت‌مندان اهل‌بیت(ع) است.

مسلم فرزند عقیل بن ابی‌طالب و با کمال‌ترین فرزندان او است. عقیل برادر حضرت علی(ع) و دومین فرزند ابوطالب(ع) است. از این جهت، او با یک واسطه از تربیت ابوطالب و همسرش فاطمه بنت اسد برخوردار گردید.

مسلم بن عقیل، سال ۲۰ هجری، یعنی ده سال بعد از رحلت پیامبر(ص) متولد شده بود؛ لذا او زمان رسول خدا(ص) را درک نکرد؛ زیرا هنگام شهادت(سال ۶۰ هجری) سن آن‌جناب بیش از ۴۰ سال نبود، در حالی‌که از زمان رحلت پیامبر(ص) تا سال ۶۰ هجری، ۵۰ سال گذشته بود.

مسلم بن عقیل، با سه امام (امام علی، امام حسن و امام حسین) هم عصر بود و محضر آن بزرگواران را درک کرد.

مادر گرامی او حلیه نام دارد، او کنیزی بود که عقیل از شام خریداری کرده بود. همسر مکرمه او جناب رقیه از دختران امیرمؤمنان علی(ع) بوده است؛ از این‌رو، ایشان افتخار دامادی حضرت علی(ع) را به همراه داشت.

اسامی و القاب مسلم بن عقیل

نام آن حضرت مسلم است، امام حسین (ع) در نامه ای که برای کوفیان توسط حضرت مسلم می فرستد، وی را به ثقه توصیف می کند. امام (ع) در این نامه می‌نویسد: «کسی را به سوی شما می فرستم که برادر، پسر عمو و مورد اطمینان از اهل بیتم محسوب می شود».

در زیارت نامه آن حضرت به واژه ای اشاره شده است که می تواند لقبی از القاب ایشان باشد. در آنجا چنین آمده است: «السلام علیک ایّها العبدالصالح …». بنابر این، عبد صالح از القاب آن حضرت محسوب می شود.

نام فرزندان مسلم بن عقیل

در کتاب‌های تاریخی چند فرزند پسر و دختر برای جناب مسلم بن عقیل نام می‌برند که چهار تن از پسران ایشان در حادثه‌ی کربلا و پس از آن به شهادت می‌رسند. با این بیان که دو تا از فرزندان مسلم به نام‌های عبدالله و محمد در کربلا شهید می‌شوند. مادر عبدالله، رقیه کبری دختر حضرت على(ع) بود، و مادر محمد کنیز بود.

در منابع کهن تنها نام چهار یا پنج یا هفت تن از آنها برده شده است که عبارت اند از: عبدالله، محمد، علی، مسلم، حمیده(عاتکه)، ابراهیم و عبدالرحمن.

فضائل مسلم بن عقیل

خانوادگی

همان‌طور که بیان شد او فرزند کسی است که دست پرورده شخصی مانند ابوطالب(ع) است و خود افتخار دامادی امیر مؤمنان علی(ع) را دارد که تأثیر این‌دو در تربیت و بالندگی انسان قابل انکار نیست.

کلام معصومان(ع)

رسول خدا به علی(ع) فرمودند: «فرزند او(عقیل) کشته راه محبت فرزند تو خواهد شد. چشم مؤمنان بر او اشک می‌ریزد و فرشتگان مقرّب بر او درود می‌فرستند».

امام حسین(ع) در نامه‌ای که برای کوفیان می‌فرستد می‌نویسد: «کسی را به سوی شما می‌فرستم که برادر، پسر عمو و مورد اطمینان از اهل بیتم محسوب می‌شود».

در این کلام امام(ع) افتخاراتی برای مسلم وجود دارد که عبارت‌اند از:

۱. برادر: حضرت به او نسبت برادری می‌دهد، در حالی‌که برادر نسبی آن‌حضرت نبود، اما آن‌چنان وفادار بود که لقب برادری امام حسین(ع) را شایسته خود نمود.

۲. مورد اطمینان: اگر امام در حق مسلم فقط همین یک جمله را می‌فرمود برای اثبات فضیلت وی کافی بود.

۳. اهل‌بیت من: این کلام مانند کلام رسول خدا(ص) درباره سلمان فارسی است: «سلمان منا اهل البیت».

زیارت نامه مسلم بن عقیل

در زیارت نامه مسلم بن عقیل به فضایل بسیاری اشاره شده که شاید مهم‌ترین آن این جمله است:

السَّلَامُ عَلَیْکَ أَیُّهَا الْعَبْدُ الصَّالِحُ، الْمُطِیعُ لِلَّهِ وَ لِرَسُولِهِ وَ لِأَمِیرِ الْمُؤْمِنِینَ وَ لِلْحَسَنِ وَ الْحُسَیْن‏؛ یعنی درود بر تو ای بنده شایسته و فرمانبردار خداوند و فرستاده‌اش و امیرمؤمنان و حسن و حسین(ع).

شهادت مسلم بن عقیل

در مورد چگونگی شهادت مسلم بن عقیل باید گفت: پس از اسارت وی و بردنش به دارالاماره، ابن زیاد به بُکیر بن حمران [ که در جنگ با مسلم مجروح شده بود، دستور داد تا برای آرامش و خنک شدن دل خود کشتن او را بر عهده بگیرد. بُکیر وی را به بالای قصر برد. مسلم بن عقیل در حالی که تکبیر می ‏‌گفت، استغفار می‌‏کرد و بر انبیا و فرشتگان درود می‏‌فرستاد.

می‏‌گفت: خداوندا، میان ما و این گروه که بر ما ستم روا داشتند، ما را تکذیب کردند و کشتند، تو خود حکم بفرما. وقتی به بالای قصر رسیدند، بکیر سر آن حضرت را از بدن جدا کرد و پیکرش را از بالای پشت بام به پایین قصر انداخت. سپس وحشت زده نزد عبیدالله بازگشت و گفت: هنگامی که مسلم را به قتل رساندم، ناگهان دیدم مردی سیاه چهره و زشت در برابرم ایستاده و انگشتان خود را به دهان گرفته است، من با مشاهده آن بسیار ترسیدم!

مسلم بن عقیل در روز چهارشنبه نهم ذی حجه سال ۶۰ هجری در کوفه به شهادت رسیدسر مبارک مسلم را همراه با سر هانی بن عروه به شام فرستادند. یزید دستور داد تا آن‌ها را بر سر در یکی از دروازه ‏‌های شهر دمشق آویختند. پیکرش را نیز در بازار قصاب‏‌های کوفه بر روی زمین کشاندند و سپس در همان جا به دار آویختند.

آرامگاه حضرت مسلم بن عقیل

جنب مسجد معظم کوفه و در رکن جنوب شرقى آن، مرقد مطهر سفیر امام حسین(ع) و اولین شهید نهضت عاشورا، حضرت مسلم بن عقیل بن أبی‌طالب (ع) واقع است. حضرت امام حسین (ع) در سال 60 هجرى پسر عموى خویش، مسلم بن عقیل را به عنوان سفیر خویش به عراق فرستاد. حضرت مسلم در جنگى نابرابر در روز هشتم ذی حجه همان سال در شهر کوفه به شهادت رسید.

صحن بارگاه چهار در دارد که سه تاى آنها به مسجد معظم کوفه راه دارند و در چهارم رو به خیابان است.

بر قبر مطهر گنبد طلایى باشکوهى با ارتفاع (28متر) قرار دارد. هر یک از آجرهاى این گنبد با طلای خالص به مقدار دو مثقال و نیم پوشانده شده است. تعداد این آجرها (10315 عدد) بوده و ضلع هر آجر 20 سانتیمتر مى‌باشد.

مساحت صحن که آرامگاه هانى بن عروه نیز در آن است (5344 متر مربع) مى باشد و در آن چند حجره قرار دارد.

مساحت ضریح مطهر (19,6 متر مربع) مى باشد. و جنب ضریح مطهر رواق قرار دارد. سقف رواق آینه کارى و دیوارهاى آن کاشیکاری شده است. پشت ضریح مطهر آرامگاه مختار بن أبى عبیده ثقفى قرار دارد.