نواصب

نواصب‏ كسانى هستند كه با حضرت على (ع) و نیز بقیه امامان شیعه کینه و دشمنى دارند.

نواصب در لغت

نواصب، جمع ناصب و ریشه آن، نصب است. این واژه در لغت به معنای جنگ افروزی، دشمنی، سوء قصد نسبت به دیگران و نزاع و رفتار کینه توزانه و آشکار ساختن دشمنی و غیر آن است.

نواصب در اصطلاح

نصب در اصطلاح به معنای دشمنی آشکار همراه با کینه ورزی و نفرت با حضرت علی(ع) است. و ناصبی کسی است که انسبت به امام فرزندانش اظهار نفرت و جسارت کند. همچنین در برخی از منابع کسانی که با پیامبر (ص) دشمنی دارند، ناصبی معرفی شده اند.

تاریخچه پیدایش

ریشه ظهور نواصب و بهانه ایجاد آن در واقع به زمان خلافت امام علی بن ابی‌طالب(ع) باز می گردد و در جنگ نهروان به طور رسمی آشکار می شود. این جنگ در واقع خاستگاه اصلی و اولیه مهم ترین اجتماع نواصب بود که در قالب خوارج تشکیل شد.این جمعیت که پایه و اساس نواصب را تشکیل می دادند، تندرو ترین و کینه ورزترین گروه مخالف با امام علی (ع) و فرزندانش بودند. این فرقه در زمان حاکمیت بنی امیه خصوصا معاویه به طور سریع رشد کردند. به عنوان نمونه معاویه به کارگزاران خود اعلام کرد من حمایت خودم را از کسانی که حتی کمترین فضیلتی از ابوتراب و اهلش روایت کنند بر می دارم بر همین اساس خطیبان وابسته و درباری خطبای درباری در منابر خود علی(ع) و اهل بیتش را لعن می کردند و از او بیزاری می جستند. بر اثر سیاست پر نیرنگ معاویه و هوادرانش، دشنام به اهل بیت علنی و جعل حدیث علیه آنان تا سال‌های متمادی به رویه ای ثابت تبدیل شده بود.

نگاه اهل بیت نسبت به نواصب

روایات شیعة امامیه، برخی از فرقه‌ها مثل خوارج و زیدیه و واقفیه را ناصبی و کافر و خارج از دین معرفی کرده است. مثلاً در روایتی از امام رضا(ع) دربارة واقفه آمده است: آنها جزو مؤمنین و مسلمین نیستند بلکه از کسانی هستند که آیات خداوند را تکذیب کرده‌اند م ملاک و میزان این رهیافت، نفی فضایل اهل بیت(ع) توسط فرقه‌های مزبور و ترجیح غیر اهل بیت بر آنان و انکار ائمه یا برخی از آنان و سبّ و دشنام به علی و خاندان مطهر او(ع) و ، دشمنی با فرزندان پیامبر(ص) بوده است. این ملاک در تمامی فرقه‌های باطل آن زمان –اعم از شیعه و سنی– مثل عثمانیه، فطحیه، اسماعیلیه، کیسانیه و ناووسیه وجود داشت. بنابراین تمامی فرق مزبور، ناصبی‌اند و احکام نواصب مثل کفر بر آن ها بار می شود. بنابر این، بی‌نصیب بودن از اسلام، بی‌بهره‌گی از شفاعت،‌ بی‌فایده بودن اعمال ناصبی در نجات او از جهنم، و عدم جواز ازدواج با آن ها (چه زن و چه مرد) از جمله آن است. َ

عاقبت نواصب

بیشتر رهبران ناصبی و نیز فرقه های مربوط به خوارج در زمان خود امامان از بین رفتند و تنها فرقه باقی مانده از خوارج، اباضیه است که بیش تر آنان در کشور عمان سکونت دارند، با این تفاوت که تعریف ناصبی و مرام خوارج پیشین بر آنان صادق نیست.