سوره انفال

نام	سوره انفال
شماره سوره	۸
ترتیب نزول	۸۸
جزء	۹ و ۱۰
مکی/مدنی	مدنی
تعداد آیات	۷۵
تعداد کلمات	۱۲۴۴
تعداد حروف	۵۳۸۸

سوره انفال هشتمین سوره قرآن مجید مى باشد که از آیه اوّل این سوره گرفته شده است. بعضى موضوعات مطرح شده در این سوره عبارتند از: انفال و غنائم، صفات مؤمنان واقعى، داستان جنگ بدر، واقعه تاریخى شب هجرت رسول خدا(ص) از مکّه به مدینه، حکم اسیران جنگى، احکام جهاد، حکم خمس، خرافات مشرکان و راه شناخت منافقان و مبارزه با آنان. این سوره ۷۵ آیه دارد و در مدینه نازل شده است.

انفال

انفال جمع نفل است به معنى غنيمت و هبه و زيادت.

علت نام‌گذاری

«سوره انفال»؛ اين سوره به دليل كلمه ى «انفال» كه در آغاز آن آمده، همچنين به دليل بيان كردن احكام انفال و ثروت هاى عمومى، به «انفال» نام‌گذارى شده است.

«سوره بدر»؛ اين سوره «بدر» نيز ناميده شده، چون درباره جنگ بدر نازل شده است. نقلی هم از ابن‌عباس در اين مورد در بيشتر کتب تفسير و علوم قرآنی آمده است.

«سوره جهاد»؛ زيرا پس از نزول اين سوره پيامبر تلاوت آن را در جنگها براى تقويت روحيه رزمندگان سنّت قرار داد. اين رويّه در زمان خلفاء نيز ادامه داشته است.

«سوره انفال»؛ اين سوره به دليل كلمه ى «انفال» كه در آغاز آن آمده، همچنين به دليل بيان كردن احكام انفال و ثروت هاى عمومى، به «انفال» نام‌گذارى شده است. «سوره بدر»؛ اين سوره «بدر» نيز ناميده شده، چون درباره جنگ بدر نازل شده است. نقلی هم از ابن‌عباس در اين مورد در بيشتر کتب تفسير و علوم قرآنی آمده است.

«سوره جهاد»؛ زيرا پس از نزول اين سوره پيامبر تلاوت آن را در جنگها براى تقويت روحيه رزمندگان سنّت قرار داد. اين رويّه در زمان خلفا نيز ادامه داشته است.

اهداف و آموزه‌ها

سوره انفال كه در مدينه و در زمان اولين جنگ مسلمانان، يعنى بدر، نازل شده است، داراى چند هدف است:

بيان مسائل و قوانين مربوط به جنگ؛ بيان مسائل و قوانين اقتصادى اسلام در مورد اموال عمومى كه پشتوانه ى بيت المال به شمار مى آيد؛ بازسازى اخلاقى مسلمانان؛ سامان دادن و نظام بخشيدن به جامعه ى نوين مسلمانان در مدينه.

محتوا و موضوعات

در هفتادوپنج آيه اى كه در سوره انفال وجود دارد مباحث بسيار مهمى مطرح شده است:

نخست اشاره به بخش مهمى از مسائل مالى اسلام از جمله انفال و غنائم كه پشتوانه مهمى براى بيت المال محسوب مى گردد، شده است. سپس مباحث ديگرى مانند: صفات و امتيازات مؤمنان واقعى، و داستان جنگ بدر، يعنى نخستين برخورد مسلحانه مسلمانان با دشمنان، و حوادث عجيب و عبرت انگيزى كه در اين جنگ واقع شد.

و همچنين قسمت قابل ملاحظه اى از احكام جهاد و وظائف مسلمانان در برابر حملات پى گير دشمن، جريان پيامبر(ص) و داستان آن شب تاريخى هجرت (ليلةالمبيت)، وضع مشركان و خرافات آنها قبل از اسلام، چگونگى ضعف و ناتوانى مسلمانان در آغاز كار و سپس تقويت آنها در پرتو اسلام، حكم خمس و چگونگى تقسيم آن، لزوم آمادگى رزمى و سياسى و اجتماعى براى جهاد در هر زمان و مكان، برترى نيروهاى معنوى مسلمانان بر دشمن على رغم كمبود ظاهرى نفرات آنها، حكم اسيران جنگى و طرز رفتار با آنها، هجرت كنندگان و آنها كه هجرت نكرده اند، مبارزه و در گيرى با منافقان و راه شناخت آنها و بالآخره يك سلسله مسائل اخلاقى و اجتماعى سازنده ديگر.

فضائل، خواص و ثواب قرائت

بهره‌مندی از شفاعت پيامبر(ص) و دوری از نفاق؛

ابى‌بن‌كعب، از پيامبر نقل كرده است كه: هر كس سوره انفال و برائت را قرائت كند، روز قيامت، من شفيع و گواه او خواهم بود. او از نفاق برىء است و به عدد هر منافقى در دنيا ده حسنه به او داده مي‌شود و ده گناه از او برداشته مى شود و ده درجه بر درجاتش افزوده مي‌شود و عرش و حاملان آن در ايام زندگى برايش طلب رحمت مى كنند.

دوری از نفاق و بهره‌مندی از سفره‌های بهشتي؛

عياشى از امام صادق(ع) روايت كرده است كه: هر كس سوره انفال و برائت را در هر ماه بخواند، هرگز نفاق به قلبش وارد نمى شود و حقاً از شيعه اميرالمؤمنين است و روز قيامت از خوان‌هاى بهشت، مي‌خورد تا مردم از حساب تمام شوند.

قطع بيني ها و اشتمال بر آيه خمس؛

محمدبن‌مسلم از امام باقر(ع) نقل كرده است كه: در سوره انفال قطع بينى هاست (زيرا مشتمل بر آيه خمس است).

محل و زمان نزول

سوره انفال، بقول ابن عباس و قتاده، بجز هفت آيه آن كه در مكه نازل شده است، مدنى است. آيات مدنى آن از آيه «وَ إِذْ يَمْكُرُ بِكَ الَّذِينَ كَفَرُوا ...» شروع مى شود. و حسن و عكرمه گويند: تمام سوره در جنگ بدر نازل شده است.

زمان نزول سوره انفال نوزده ماه پس از هجرت و بعد از جنگ بدر بوده است.

ويژگی

سوره انفال يکی از هفت سوره طولانی قرآن (سبع طوال) می باشد. اقوال در سبع طوال هم مختلف است به گفته بعضی سوره های بقره، آل عمران، نساء، مائدة، انعام، اعراف و أنفال به همراه توبه را سبع طوال می گويند ولی برخی ديگر هفتمی را يونس می دانند و معتقدند که انفال و توبه جزو آنها نيست (اين قول سعيد بن جبير می باشد)

روايت از رسول خدا(ص) نقل شده كه فرمود: خداوند هفت سوره طوال را به جاى تورات و سوره هاى مئين را به جاى انجيل و سوره هاى مثانى را به جاى زبور به من داد، و پروردگارم مرا با دادن سوره هاى مفصّل فزونى بخشيد.

در سوره انفال از قوانين و احكام عملى اسلام بيش تر از عقايد و مبانى نظرى اسلامى سخن به ميان آمده است.

منبع

برگرفته از سایت معرفی سوره انفال - پایگاه جامع قرآنhttps://quran.inoor.ir