سوره انفال

نام	سوره انفال
شماره سوره	۸
ترتیب نزول	۸۸
جزء	۹ و ۱۰
مکی/مدنی	مدنی
تعداد آیات	۷۵
تعداد کلمات	۱۲۴۴
تعداد حروف	۵۳۸۸

سوره انفال هشتمین سوره قرآن مجید می‌‌باشد که از آیه اوّل این سوره گرفته شده است. بعضى موضوعات مطرح شده در این سوره عبارتند از: انفال و غنائم، صفات مؤمنان واقعى، داستان جنگ بدر، واقعه تاریخى شب هجرت رسول خدا(ص) از مکّه به مدینه، حکم اسیران جنگى، احکام جهاد، حکم خمس، خرافات مشرکان و راه شناخت منافقان و مبارزه با آنان. این سوره ۷۵ آیه دارد و در مدینه نازل شده است.

انفال

انفال جمع نفل است به معنى غنیمت و هبه و زیادت.

علت نام‌گذاری

«سوره انفال»؛ این سوره به دلیل کلمه «انفال» که در آغاز آن آمده، همچنین به دلیل بیان کردن احکام انفال و ثروت‌هاى عمومى، به «انفال» نام‌گذارى شده است.

«سوره بدر»؛ این سوره «بدر» نیز نامیده شده، چون درباره جنگ بدر نازل شده است. نقلی هم از ابن‌عباس در این مورد در بیشتر کتب تفسیر و علوم قرآنی آمده است.

«سوره جهاد»؛ زیرا پس از نزول این سوره پیامبر تلاوت آن را در جنگها براى تقویت روحیه رزمندگان سنّت قرار داد. این رویّه در زمان خلفاء نیز ادامه داشته است.

«سوره انفال»؛ این سوره به دلیل کلمه «انفال» که در آغاز آن آمده، همچنین به دلیل بیان کردن احکام انفال و ثروت‌هاى عمومى، به «انفال» نام‌گذارى شده است. «سوره بدر»؛ این سوره «بدر» نیز نامیده شده، چون درباره جنگ بدر نازل شده است. نقلی هم از ابن‌عباس در این مورد در بیشتر کتب تفسیر و علوم قرآنی آمده است.

«سوره جهاد»؛ زیرا پس از نزول این سوره پیامبر تلاوت آن را در جنگها براى تقویت روحیه رزمندگان سنّت قرار داد. این رویّه در زمان خلفا نیز ادامه داشته است.

اهداف و آموزه‌ها

سوره انفال که در مدینه و در زمان اولین جنگ مسلمانان، یعنى بدر، نازل شده است، داراى چند هدف است:

بیان مسائل و قوانین مربوط به جنگ؛ بیان مسائل و قوانین اقتصادى اسلام در مورد اموال عمومى که پشتوانه بیت المال به شمار می‌ آید؛ بازسازى اخلاقى مسلمانان؛ سامان دادن و نظام بخشیدن به جامعه نوین مسلمانان در مدینه.

محتوا و موضوعات

در هفتادوپنج آیه‌اى که در سوره انفال وجود دارد مباحث بسیار مهمى مطرح شده است:

نخست اشاره به بخش مهمى از مسائل مالى اسلام از جمله انفال و غنائم که پشتوانه مهمى براى بیت المال محسوب مى‌گردد شده است. سپس مباحث دیگرى مانند: صفات و امتیازات مؤمنان واقعى و داستان جنگ بدر، یعنى نخستین برخورد مسلحانه مسلمانان با دشمنان، و حوادث عجیب و عبرت انگیزى که در این جنگ واقع شد.

و همچنین قسمت قابل ملاحظه‌اى از احکام جهاد و وظائف مسلمانان در برابر حملات پى‌گیر دشمن، جریان پیامبر(ص) و داستان آن شب تاریخى هجرت(لیلةالمبیت‌)، وضع مشرکان و خرافات آنها قبل از اسلام، چگونگى ضعف و ناتوانى مسلمانان در آغاز کار و سپس تقویت آنها در پرتو اسلام، حکم خمس و چگونگى تقسیم آن، لزوم آمادگى رزمى و سیاسى و اجتماعى براى جهاد در هر زمان و مکان، برترى نیروهاى معنوى مسلمانان بر دشمن على رغم کمبود ظاهرى نفرات آنها، حکم اسیران جنگى و طرز رفتار با آنها، هجرت کنندگان و آنها که هجرت نکرده‌اند، مبارزه و درگیرى با منافقان و راه شناخت آنها و بالآخره یک سلسله مسائل اخلاقى و اجتماعى سازنده دیگر.

فضائل، خواص و ثواب قرائت

بهره‌مندی از شفاعت پیامبر(ص) و دوری از نفاق؛

ابى‌بن‌کعب، از پیامبر نقل کرده است که: هر کس سوره انفال و برائت را قرائت کند، روز قیامت، من شفیع و گواه او خواهم بود. او از نفاق برىء است و به عدد هر منافقى در دنیا ده حسنه به او داده می‌شود و ده گناه از او برداشته مى‌شود و ده درجه بر درجاتش افزوده می‌شود و عرش و حاملان آن در ایام زندگى برایش طلب رحمت مى‌کنند.

دوری از نفاق و بهره‌مندی از سفره‌های بهشتی؛

عیاشى از امام صادق(ع) روایت کرده است که: هر کس سوره انفال و برائت را در هر ماه بخواند، هرگز نفاق به قلبش وارد نمى‌شود و حقاً از شیعه امیرالمؤمنین است و روز قیامت از خوان‌هاى بهشت، می‌خورد تا مردم از حساب تمام شوند.

قطع بینی‌ها و اشتمال بر آیه خمس؛

محمدبن‌مسلم از امام باقر(ع) نقل کرده است که: در سوره انفال قطع بینى‌هاست (زیرا مشتمل بر آیه خمس است).

محل و زمان نزول

سوره انفال، بقول ابن عباس و قتاده، بجز هفت آیه آن که در مکه نازل شده است، مدنى است. آیات مدنى آن از آیه «وَ إِذْ یَمْکُرُ بِکَ الَّذِینَ کَفَرُوا ...» شروع مى‌شود. و حسن و عکرمه گویند: تمام سوره در جنگ بدر نازل شده است.

زمان نزول سوره انفال نوزده ماه پس از هجرت و بعد از جنگ بدر بوده است.

ویژگی

سوره انفال یکی از هفت سوره طولانی قرآن (سبع طوال) می‌باشد. اقوال در سبع طوال هم مختلف است به گفته بعضی سوره‌های بقره، آل عمران، نساء، مائدة، انعام، اعراف و أنفال به همراه توبه را سبع طوال می‌گویند ولی برخی دیگر هفتمی را یونس می‌دانند و معتقدند که انفال و توبه جزو آنها نیست (این قول سعید بن جبیر می‌باشد)

روایت از رسول خدا(ص) نقل شده که فرمود: خداوند هفت سوره طوال را به جاى تورات و سوره‌هاى مئین را به جاى انجیل و سوره‌هاى مثانى را به جاى زبور به من داد و پروردگارم مرا با دادن سوره‌هاى مفصّل فزونى بخشید.

در سوره انفال از قوانین و احکام عملى اسلام بیش تر از عقاید و مبانى نظرى اسلامى سخن به میان آمده است.

منبع

برگرفته از سایت معرفی سوره انفال - پایگاه جامع قرآنhttps://quran.inoor.ir