خوارج: تفاوت میان نسخه‌ها

۳۰ بایت اضافه‌شده ،  ‏۱۱ مهٔ ۲۰۲۲
جز
جایگزینی متن - 'علیه السلام' به '‌علیه‌السلام'
جز (جایگزینی متن - 'در باره' به 'درباره')
جز (جایگزینی متن - 'علیه السلام' به '‌علیه‌السلام')
برچسب‌ها: ویرایش همراه ویرایش از وبگاه همراه
خط ۱: خط ۱:


'''خوارج'''  گروهی از افراد خودسر  عضو  سپاه [[امام علی علیه السلام]] در [[جنگ صفین]] بودند که  در پی طرح مسئله [[حکمیت]] و پذیرش آن از سوی امام  با آن مخالفت کرده راه خود را از راه حضرت جدا کرده آماده مقابله با ایشان شدند. در نگاه خوارج  حکمیت خلاف بوده و همه کسانی که به آن راضی شدند خصوصا امام علی علیه‌السلام می بایستی از این خطا توبه می‌کردند.  
'''خوارج'''  گروهی از افراد خودسر  عضو  سپاه [[امام علی ‌علیه‌السلام]] در [[جنگ صفین]] بودند که  در پی طرح مسئله [[حکمیت]] و پذیرش آن از سوی امام  با آن مخالفت کرده راه خود را از راه حضرت جدا کرده آماده مقابله با ایشان شدند. در نگاه خوارج  حکمیت خلاف بوده و همه کسانی که به آن راضی شدند خصوصا امام علی علیه‌السلام می بایستی از این خطا توبه می‌کردند.  


==مفهوم شناسی خوارج==
==مفهوم شناسی خوارج==
خط ۹: خط ۹:
==علت پیدایش خوارج==  
==علت پیدایش خوارج==  


شواهد تاریخی گواه این نکته است که فرقه مذکور پس از آن به وجود آمد که حضرت علی علیه السلام با نقض حکمیت از سوی معاویه مخالفت کرد.
شواهد تاریخی گواه این نکته است که فرقه مذکور پس از آن به وجود آمد که حضرت علی ‌علیه‌السلام با نقض حکمیت از سوی معاویه مخالفت کرد.
خوارج اگر چه خودشان در ابتدا مسئله حکمیت را مطرح کرده بودند، اما بعد از پذیرش حکمیت از سوی امام علی علیه السلام و خاتمه یافتن جنگ، از رای خود پشیمان  و با سر دادن شعار «لا حکم الا لله»، خواهان ادامه جنگ شدند و پذیرش حکمیت را کفر دانستند و حتی امام را به توبه دعوت کردند،
خوارج اگر چه خودشان در ابتدا مسئله حکمیت را مطرح کرده بودند، اما بعد از پذیرش حکمیت از سوی امام علی ‌علیه‌السلام و خاتمه یافتن جنگ، از رای خود پشیمان  و با سر دادن شعار «لا حکم الا لله»، خواهان ادامه جنگ شدند و پذیرش حکمیت را کفر دانستند و حتی امام را به توبه دعوت کردند،
و در اعتراض به امیرمؤمنان علی (ع) گفتند: «تو در دین خدا داوری را به مردان سپردی، در حالی که خداوند می‌گوید تنها حکم از آن خدا است.»ولی امام با استناد به آیه «أَوْفُوا بِالْعُقُود» <ref> سوره مائده ، آیه 1</ref>  نپذیرفت که عهد و پیمان خود را بشکند. پس از آنکه امام به  کوفه و  معاویه به  شام بازگشت، مخالفان حکمیت از امام علی جدا شدند و به  حروراء در نزدیکی کوفه رفتند<ref>نصر بن مزاحم، وقعة صفین، ۱۳۸۲ق، ص ۵۱۳-۵۱۴؛  طبری ،  تاریخ طبری ، ۱۴۰۳ق، ج۵، ص۶۳، ۷۲، ۷۸</ref> که در تاریخ به خوارج یا حروریّه شهرت یافتند.
و در اعتراض به امیرمؤمنان علی (ع) گفتند: «تو در دین خدا داوری را به مردان سپردی، در حالی که خداوند می‌گوید تنها حکم از آن خدا است.»ولی امام با استناد به آیه «أَوْفُوا بِالْعُقُود» <ref> سوره مائده ، آیه 1</ref>  نپذیرفت که عهد و پیمان خود را بشکند. پس از آنکه امام به  کوفه و  معاویه به  شام بازگشت، مخالفان حکمیت از امام علی جدا شدند و به  حروراء در نزدیکی کوفه رفتند<ref>نصر بن مزاحم، وقعة صفین، ۱۳۸۲ق، ص ۵۱۳-۵۱۴؛  طبری ،  تاریخ طبری ، ۱۴۰۳ق، ج۵، ص۶۳، ۷۲، ۷۸</ref> که در تاریخ به خوارج یا حروریّه شهرت یافتند.
در جریان حکمیت، [[عمروبن عاص]] که داور شام بود با ترفندی دغل کارانه توانست، [[ابوموسی اشعری]] را که داور عراق بود، فریب دهد وعده ای از لشکر امام علی ع که متوجه این نیرنگ  شدند به حضرت اعتراض کردند که نمی بایستی زیر بار حکمیت می‌رفتی!. این تعداد در ابتدا جمعیت چندانی را تشکیل نمی‌دادند، اما به مرور بر شمار آن ها افزوده شد و سر انجام در منطقه ای به نام حروراء تجمع کرده اعلان جنگ کردند. امام در این جنگ شکست سختی بر آنان وارد کرد. خوارج هر چند به ظاهر در این نبرد نابود شدند، اما انحراف اعتقادی آنان در خط و سیر جغرافیای اسلام ماندگار و به مکتبی خاص تبدیل شد و هم اکنون نیز در بستر تفکر [[داعش]] و سایر گروهک های تکفیری ادامه دارد.     
در جریان حکمیت، [[عمروبن عاص]] که داور شام بود با ترفندی دغل کارانه توانست، [[ابوموسی اشعری]] را که داور عراق بود، فریب دهد وعده ای از لشکر امام علی ع که متوجه این نیرنگ  شدند به حضرت اعتراض کردند که نمی بایستی زیر بار حکمیت می‌رفتی!. این تعداد در ابتدا جمعیت چندانی را تشکیل نمی‌دادند، اما به مرور بر شمار آن ها افزوده شد و سر انجام در منطقه ای به نام حروراء تجمع کرده اعلان جنگ کردند. امام در این جنگ شکست سختی بر آنان وارد کرد. خوارج هر چند به ظاهر در این نبرد نابود شدند، اما انحراف اعتقادی آنان در خط و سیر جغرافیای اسلام ماندگار و به مکتبی خاص تبدیل شد و هم اکنون نیز در بستر تفکر [[داعش]] و سایر گروهک های تکفیری ادامه دارد.     
خط ۱۶: خط ۱۶:
==تاثیر حضور خوارج در جامعه اسلامی==
==تاثیر حضور خوارج در جامعه اسلامی==


خوارج یکی از گروه های تاثیر گذار  پر حاشیه در فضای تاریخ اسلام است. مهم‌ترین تاثیر این فرقه، ایجاد انشعاب و دو دستگی در سپاه امام علی علیه السلام بود. <ref>  بلاذری ، جمل من أنساب الأشراف، ۱۴۱۷ق، ج۳، ص۱۱۳؛ طبری، تاریخ الطبری، بیروت، ج۵، ص۶۲.</ref> این حادثه موجب شد تا اولین گروه معارض دینی در اسلام شکل بگیرد.<ref> نجار، الخوارج عقیدة و فکرا و فلسفة، ۱۹۸۸م، ص۱۴۴؛  معیطه احمد ، الاسلام الخوارجی، ۲۰۰۶م، ص۱۴، ۱۷؛  ناصر عبدالکریم العقل الخوارج اول الفرق فى تاریخ الاسلام، ۱۴۱۹ق، ص۲۴-۲۵</ref>
خوارج یکی از گروه های تاثیر گذار  پر حاشیه در فضای تاریخ اسلام است. مهم‌ترین تاثیر این فرقه، ایجاد انشعاب و دو دستگی در سپاه امام علی ‌علیه‌السلام بود. <ref>  بلاذری ، جمل من أنساب الأشراف، ۱۴۱۷ق، ج۳، ص۱۱۳؛ طبری، تاریخ الطبری، بیروت، ج۵، ص۶۲.</ref> این حادثه موجب شد تا اولین گروه معارض دینی در اسلام شکل بگیرد.<ref> نجار، الخوارج عقیدة و فکرا و فلسفة، ۱۹۸۸م، ص۱۴۴؛  معیطه احمد ، الاسلام الخوارجی، ۲۰۰۶م، ص۱۴، ۱۷؛  ناصر عبدالکریم العقل الخوارج اول الفرق فى تاریخ الاسلام، ۱۴۱۹ق، ص۲۴-۲۵</ref>
این فرقه در آغاز پیدایش صرفا حرکتی سیاسی داشت، اما در زمان خلافت عبدالملک مروان رویکرد خود را تغییر داده در تعالیم خود مباحث کلامی را  وارد کردند.<ref>ابوالنصر، الخوارج فی الاسلام، ۱۹۴۹م، ص۴۱، ۱۰۱-۱۰۲.</ref> مورخینی چون طبری و [[ابن اعثم کوفی]] معتقدند مقابله خوارج با امام علی علیه السلام که منجر به شهادت حضرت شد، راه را برای تصاحب حکومت از سوی معاویه باز کرد.<ref>طبری، تاریخ الطبری، بیروت، ج۵، ص۷۸؛ ابن اعثم کوفی، کتاب الفتوح، ۱۴۱۱ق، ج۵، ص۵۷-۵۸.</ref>
این فرقه در آغاز پیدایش صرفا حرکتی سیاسی داشت، اما در زمان خلافت عبدالملک مروان رویکرد خود را تغییر داده در تعالیم خود مباحث کلامی را  وارد کردند.<ref>ابوالنصر، الخوارج فی الاسلام، ۱۹۴۹م، ص۴۱، ۱۰۱-۱۰۲.</ref> مورخینی چون طبری و [[ابن اعثم کوفی]] معتقدند مقابله خوارج با امام علی ‌علیه‌السلام که منجر به شهادت حضرت شد، راه را برای تصاحب حکومت از سوی معاویه باز کرد.<ref>طبری، تاریخ الطبری، بیروت، ج۵، ص۷۸؛ ابن اعثم کوفی، کتاب الفتوح، ۱۴۱۱ق، ج۵، ص۵۷-۵۸.</ref>
البته خوارج در زمان [[امام حسن|امام حسن علیه السلام]] جهت مقابله با معاویه، به سپاه امام پیوستند.<ref> شیخ مفید ،  الارشاد فى معرفة حجج اللّه على العباد ، ۱۴۱۴ق، ج۲، ص۱۰؛  بهاءالدین اربلی ،  کشف الغمّة فی معرفة الائمة ، ۱۴۰۵ق، ج۲، ص۱۶۲.</ref> همچنین پس از صلح حضرت، مبارزه با معاویه و [[بنی امیه|امویان]] را ادامه دادند.<ref>  بلاذری احمد بن یحیی ،  جمل من أنساب الأشراف ، ۱۴۱۷ق، ج۵، ص۱۶۹؛ طبری، تاریخ الطبری، بیروت، ج۵، ص۱۶۵-۱۶۶؛  عاملی جعفر مرتضی ، علی (ع) و الخوارج، ۱۴۲۳ق، ج۲، ص۵۱؛  سهیر قلماوی ،  ادب الخوارج فی العصر الاموی ، ۱۹۴۵م، ص۱۵۰-۱۵۱.</ref> خوارج، امویان و پیروان شان را کافر مى‌دانستند و معتقد بودند که برای ریشه کن شدن ظلم می بایستی با هر کسی که کافر است، مبارزه کرد.<ref>سبحانی محمد تقی، بحوث فی الملل و النحل، ۱۳۷۱ش، ج۵، ص۱۵۸-۱۷۴.</ref>
البته خوارج در زمان [[امام حسن|امام حسن ‌علیه‌السلام]] جهت مقابله با معاویه، به سپاه امام پیوستند.<ref> شیخ مفید ،  الارشاد فى معرفة حجج اللّه على العباد ، ۱۴۱۴ق، ج۲، ص۱۰؛  بهاءالدین اربلی ،  کشف الغمّة فی معرفة الائمة ، ۱۴۰۵ق، ج۲، ص۱۶۲.</ref> همچنین پس از صلح حضرت، مبارزه با معاویه و [[بنی امیه|امویان]] را ادامه دادند.<ref>  بلاذری احمد بن یحیی ،  جمل من أنساب الأشراف ، ۱۴۱۷ق، ج۵، ص۱۶۹؛ طبری، تاریخ الطبری، بیروت، ج۵، ص۱۶۵-۱۶۶؛  عاملی جعفر مرتضی ، علی (ع) و الخوارج، ۱۴۲۳ق، ج۲، ص۵۱؛  سهیر قلماوی ،  ادب الخوارج فی العصر الاموی ، ۱۹۴۵م، ص۱۵۰-۱۵۱.</ref> خوارج، امویان و پیروان شان را کافر مى‌دانستند و معتقد بودند که برای ریشه کن شدن ظلم می بایستی با هر کسی که کافر است، مبارزه کرد.<ref>سبحانی محمد تقی، بحوث فی الملل و النحل، ۱۳۷۱ش، ج۵، ص۱۵۸-۱۷۴.</ref>
فرقه مذکور در قیام های معروفی که در ضدیت با امویان شکل گرفت، شرکت کردند و به افرادی چون [[عبدالله بن زبیر]] و [[زیدبن علی]] و [[ابومسلم خراسانی]] یاری رساندند.<ref>  بخاری محمد بن اسماعیل ،  التاریخ الصغیر ، ۱۴۰۶ق، ج۱، ص۱۹۲-۱۹۳؛ بلاذری، جمل من أنساب الأشراف، ۱۴۱۷ق، ج۵، ص۳۶۰، ۳۷۳؛  اخبار الدولة العباسیة ، ۱۹۷۱م، ص۲۹۷-۳۰۰؛  حمیرى سید اسماعیل ، الحور العین، ۱۹۷۲م، ص۱۸۵-۱۸۷.</ref>
فرقه مذکور در قیام های معروفی که در ضدیت با امویان شکل گرفت، شرکت کردند و به افرادی چون [[عبدالله بن زبیر]] و [[زیدبن علی]] و [[ابومسلم خراسانی]] یاری رساندند.<ref>  بخاری محمد بن اسماعیل ،  التاریخ الصغیر ، ۱۴۰۶ق، ج۱، ص۱۹۲-۱۹۳؛ بلاذری، جمل من أنساب الأشراف، ۱۴۱۷ق، ج۵، ص۳۶۰، ۳۷۳؛  اخبار الدولة العباسیة ، ۱۹۷۱م، ص۲۹۷-۳۰۰؛  حمیرى سید اسماعیل ، الحور العین، ۱۹۷۲م، ص۱۸۵-۱۸۷.</ref>
با این حال، در برخی از موارد با والیان اموی همراه شدند و از طرف آن ها به مناصبی رسیدند.<ref>ابن اعثم کوفی، کتاب الفتوح، ۱۴۱۱ق، ج۴۷، ص۲۷۴؛ شیخ مفید،  کتاب الاختصاص ، ۱۴۰۲ق، ص۱۲۲؛ عاملی جعفر مرتضی، علی (ع) و الخوارج، ۱۴۲۳ق، ج۲، ص۷۱-۷۶، ۹۴-۹۶.</ref>  
با این حال، در برخی از موارد با والیان اموی همراه شدند و از طرف آن ها به مناصبی رسیدند.<ref>ابن اعثم کوفی، کتاب الفتوح، ۱۴۱۱ق، ج۴۷، ص۲۷۴؛ شیخ مفید،  کتاب الاختصاص ، ۱۴۰۲ق، ص۱۲۲؛ عاملی جعفر مرتضی، علی (ع) و الخوارج، ۱۴۲۳ق، ج۲، ص۷۱-۷۶، ۹۴-۹۶.</ref>  
Writers، confirmed، مدیران
۸۵٬۸۳۹

ویرایش