مکروه: تفاوت میان نسخه‌ها

نسخهٔ ‏۷ ژوئن ۲۰۲۲، ساعت ۱۰:۳۵

مکروه امری ناپسند با مفهومی تشکیکی است. این واژه در موضوعات فقهی و دینی دارای کاربردهای متفاوت و متغیر می باشد ولی در تعریف رایج، به معنای عملی است که انجام آن نزد شارع اگر چه حرام نیست اما ناخوشایند است. بنابراین، ترک آن بهتر است. با این حال، گاهی برای اشاره به امور مکروه، از واژه کراهت استفاده می‌شود. مثلا می‌گویند که فلان کار کراهت دارد.

معنای لغوی مکروه

مکروه در لغت به معنای ناگوار و ناخوشایند است.^[۱]

مکروه از احکام پنج‌گانه

مکروه در کنار موضوعاتی چون واجب، حرام، مستحب و مباح یکی از احکام پنج‌گانه بشمار می‌رود. ^[۲]

مکروه در اصطلاح فقه

مکروه در فقه برای اشاره به عملی به کار می‌رود که انجام آن گرچه حرام نیست، اما ترک‌کردن آن بهتر است. ^[۳] اگر بخواهیم تعداد مکروهات را بشماریم، از حد خواهد گذشت، زیرا ترک هر مستحبی خود مکروه به حساب می‌آید. در ادامه و فقط به عنوان نمونه به برخی از موارد اشاره می شود. مثل ایستاده بول کردن؛ ^[۴] پوشیدن لباس سیاه در نماز؛ خوردن گوشت اسب یا الاغ.^[۵]

مکروه در عبادات

مکروه درباره عبادات با معانی متفاوتی به کار می‌رود. مثلا نماز‌خواندن در حمام و قبرستان^[۶] یا خواندن قرآن برای فرد جنب ^[۷] یا خانم‌هایی که در عادت ماهیانه هستند؛ ^[۸] مکروه دانسته شده است. در مثال‌های مورد نظر، و اما کراهت در باره مثال‌های مورد نظر به این معنا نیست که بهتر است آن عمل ترک شود، بلکه به این معنا می‌باشد که انجام عمل مکروه ثواب عبادت را کمتر می‌کند. یعنی ثواب نماز خواندن در حمام کمتر از نماز خواندن در غیر حمام است، و یا ثواب تلاوت قرآن برای فرد جنب کمتر از فرد غیرجنب است.

کراهت تشکیکی است

همه کراهت‌ها در یک درجه و اندازه نیستند، بلکه برخی نسبت به دیگری شدت بیشتری دارند. از جمله مواردی که جزو کراهت‌های شدید به شمار می‌رود، نزدیکی با همسر از پشت است.^[۹]

پانویس

↑ دهخدا، لغت‌نامه، ذیل واژه مکروه.
↑ وهبه زحیلی، اصول الفقه الاسلامی، دمشق، نشر دارالفکر، سال ۱۴۰۶ق، ج۱، ص۴۵.
↑ وهبه زحیلی، اصول الفقه الاسلامی، دمشق، نشر دارالفکر، سال ۱۴۰۶ق، ج۱، ص۴۵.
↑ امام خمینی، توضیح المسائل، قم، نشر جامعه مدرسین، چاپ اول، سال ۱۳۹۲ش، ج۱، ص۸۰، مسئله ۸۰.
↑ فلاح‌زاده محمد حسین، آموزش فقه، قم، نشر الهادی، ص ۲۲
↑ یزدی سید محمد کاظم، العروة الوثقی، بیروت، نشر موسسه الاعلمی للمطبوعات، سال ۱۴۰۹ق، ج۱، ص۵۹۳.
↑ یزدی سید محمد کاظم، العروة الوثقی، بیروت، نشر موسسسه الاعلمی للمطبوعات، سال ۱۴۰۹ق، ج۱، ص۲۹۲.
↑ یزدی سید محمد کاظم، العروة الوثقی، بیروت، نشر موسسه الاعلمی للمطبوعات، سال ۱۴۰۹ق، ج۱، ص۳۴۹.
↑ یزدی سید محمد کاظم، العروة الوثقی، بیروت، نشر موسسه الاعلمی للمطبوعات، سال ۱۴۰۹ق، ج۲، ص۸۰۸

[1] دهخدا، لغت‌نامه، ذیل واژه مکروه.

[2] وهبه زحیلی، اصول الفقه الاسلامی، دمشق، نشر دارالفکر، سال ۱۴۰۶ق، ج۱، ص۴۵.

[3] وهبه زحیلی، اصول الفقه الاسلامی، دمشق، نشر دارالفکر، سال ۱۴۰۶ق، ج۱، ص۴۵.

[4] امام خمینی، توضیح المسائل، قم، نشر جامعه مدرسین، چاپ اول، سال ۱۳۹۲ش، ج۱، ص۸۰، مسئله ۸۰.

[5] فلاح‌زاده محمد حسین، آموزش فقه، قم، نشر الهادی، ص ۲۲

[6] یزدی سید محمد کاظم، العروة الوثقی، بیروت، نشر موسسه الاعلمی للمطبوعات، سال ۱۴۰۹ق، ج۱، ص۵۹۳.

[7] یزدی سید محمد کاظم، العروة الوثقی، بیروت، نشر موسسسه الاعلمی للمطبوعات، سال ۱۴۰۹ق، ج۱، ص۲۹۲.

[8] یزدی سید محمد کاظم، العروة الوثقی، بیروت، نشر موسسه الاعلمی للمطبوعات، سال ۱۴۰۹ق، ج۱، ص۳۴۹.

[9] یزدی سید محمد کاظم، العروة الوثقی، بیروت، نشر موسسه الاعلمی للمطبوعات، سال ۱۴۰۹ق، ج۲، ص۸۰۸

[۱]

[۲]

[۳]

[۴]

[۵]

[۶]

[۷]

[۸]

[۹]

@@ خط ۱: / خط ۱: @@
-'''مکروه''' امری ناپسنذ با مفهومی تشکیکی و دارای معانی متغیر است و در کل به معنای عملی است که انجام آن اگر چه نزد [[شارع]] ناخوشایند است، اما [[حرام]] نیست بلکه ترک آن بهتر است. البته گاهی برای اشاره به امور مکروه از واژه کراهت استفاده می‌شود و بیان می‌شود که فلان کار کراهت دارد.
-==مکروه از احکام پنج‌گانه==
+'''مکروه''' امری ناپسند با مفهومی تشکیکی است. این واژه در موضوعات فقهی و دینی دارای کاربردهای متفاوت و متغیر می باشد ولی در تعریف رایج، به معنای عملی است که انجام آن نزد [[شارع]] اگر چه [[حرام]] نیست اما ناخوشایند است. بنابراین، ترک آن بهتر است. با این حال، گاهی برای اشاره به امور مکروه، از واژه کراهت استفاده می‌شود. مثلا می‌گویند که فلان کار کراهت دارد.
-مکروه در کنار موضوعاتی چون واجب، حرام، مستحب و مباح یکی از احکام پنج‌گانه است.
-<ref>زحیلی، اصول الفقه الاسلامی، ۱۴۰۶ق، ج۱، ص۴۵.</ref>
 ==معنای لغوی مکروه==
-مکروه در لغت به معنای ناگوار و ناخوشایند است. <ref>دهخدا، لغت‌نامه، ذیل واژه مکروه.</ref>
+مکروه در لغت به معنای ناگوار و ناخوشایند است.<ref>دهخدا، لغت‌نامه، ذیل واژه مکروه.</ref>
+==مکروه از احکام پنج‌گانه==
+مکروه در کنار موضوعاتی چون [[واجب]]، حرام، [[مستحب]] و [[مباح]] یکی از احکام پنج‌گانه بشمار می‌رود.
+<ref>وهبه زحیلی، اصول الفقه الاسلامی، دمشق، نشر دارالفکر، سال ۱۴۰۶ق، ج۱، ص۴۵.</ref>
 ==مکروه در اصطلاح فقه==
 مکروه در فقه برای اشاره به عملی به کار می‌رود که انجام آن گرچه حرام نیست، اما ترک‌کردن آن بهتر است.
-<ref>زحیلی، اصول الفقه الاسلامی، دمشق، نشر دارالفکر، سال ۱۴۰۶ق، ج۱، ص۴۵.</ref>
+<ref>وهبه زحیلی، اصول الفقه الاسلامی، دمشق، نشر دارالفکر، سال ۱۴۰۶ق، ج۱، ص۴۵.</ref> اگر بخواهیم تعداد مکروهات را بشماریم، از حد خواهد گذشت، زیرا ترک هر مستحبی خود مکروه به حساب می‌آید. در ادامه و فقط به عنوان نمونه به برخی از موارد اشاره می شود.
-مثل ایستاده بول کردن؛ <ref>امام خمینی، توضیح المسائل (محشی)، قم، نشر جامعه مدرسین، چاپ اول، سال ۱۳۹۲ش، ج۱، ص۸۰، مسئله ۸۰.
+مثل ایستاده بول کردن؛ <ref>امام خمینی، توضیح المسائل، قم، نشر جامعه مدرسین، چاپ اول، سال ۱۳۹۲ش، ج۱، ص۸۰، مسئله ۸۰.
-</ref> و پوشیدن لباس سیاه در نماز  و نیز خوردن گوشت اسب یا الاغ. تعداد مکروهات قابل شمارش نیست، زیرا که ترک هر مستحبی خود مکروه به حساب می آید. <ref>فلاح‌زاده محمد حسین، آموزش فقه، قم، نشر الهادی، ص ۲۲</ref>
+</ref> پوشیدن لباس سیاه در نماز؛ خوردن گوشت اسب یا الاغ.<ref>فلاح‌زاده محمد حسین، آموزش فقه، قم، نشر الهادی، ص ۲۲</ref>
+==مکروه در عبادات==
+مکروه درباره عبادات با معانی متفاوتی به کار می‌رود. مثلا نماز‌خواندن در حمام و قبرستان<ref>یزدی سید محمد کاظم، العروة الوثقی، بیروت، نشر موسسه الاعلمی للمطبوعات، سال ۱۴۰۹ق، ج۱، ص۵۹۳.</ref> یا خواندن قرآن برای فرد جنب <ref>یزدی سید محمد کاظم، العروة الوثقی، بیروت، نشر موسسسه الاعلمی للمطبوعات، سال ۱۴۰۹ق، ج۱، ص۲۹۲.</ref> یا خانم‌هایی که در عادت ماهیانه هستند؛ <ref>یزدی سید محمد کاظم، العروة الوثقی، بیروت، نشر موسسه الاعلمی للمطبوعات، سال ۱۴۰۹ق، ج۱، ص۳۴۹.</ref> مکروه دانسته شده است. در مثال‌های مورد نظر، و اما کراهت در باره مثال‌های مورد نظر به این معنا نیست که بهتر است آن عمل ترک شود، بلکه به این معنا می‌باشد که انجام عمل مکروه ثواب عبادت را کمتر می‌کند. یعنی ثواب [[نماز]] خواندن در حمام کمتر از نماز خواندن در غیر حمام است، و یا ثواب تلاوت قرآن برای فرد جنب کمتر از فرد غیرجنب است.
 ==کراهت تشکیکی است==
-همه کراهت‌ها در یک درجه نیستند و برخی نسبت به دیگری، شدت بیشتری دارند؛ از جمله مواردی که جزو کراهت‌های شدید به شمار می‌روند، نزدیکی با همسر از پشت است. <ref>یزدی سید محمد کاظم، العروة الوثقی، بیروت، نشر موسسه الاعلمی للمطبوعات، سال ۱۴۰۹ق، ج۲، ص۸۰۸</ref>
+همه کراهت‌ها در یک درجه و اندازه نیستند، بلکه برخی نسبت به دیگری شدت بیشتری دارند. از جمله مواردی که جزو کراهت‌های شدید به شمار می‌رود، نزدیکی با همسر از پشت است.<ref>یزدی سید محمد کاظم، العروة الوثقی، بیروت، نشر موسسه الاعلمی للمطبوعات، سال ۱۴۰۹ق، ج۲، ص۸۰۸</ref>
-==مکروه در عبادات==
-مکروه درباره عبادات با معانی متفاوتی به کار می‌رود مثلا نماز‌خواندن در حمام و قبرستان
-<ref>یزدی سید محمد کاظم، العروة الوثقی، بیروت، نشر موسسه الاعلمی للمطبوعات، سال ۱۴۰۹ق، ج۱، ص۵۹۳.</ref> یا خواندن قرآن برای فرد جنب <ref>یزدی سید محمد کاظم، العروة الوثقی، بیروت، نشر موسسسه الاعلمی للمطبوعات، سال ۱۴۰۹ق، ج۱، ص۲۹۲.</ref> یا خانم‌هایی که در عادت ماهیانه هستند، <ref>یزدی سید محمد کاظم، العروة الوثقی، بیروت، نشر موسسه الاعلمی للمطبوعات، سال ۱۴۰۹ق، ج۱، ص۳۴۹.</ref> مکروه دانسته شده است. در مثال‌های مد نظر، کراهت به این معنا نیست که بهتر است آن عمل ترک شود، بلکه به این معنا می‌باشد  که انجام عمل مکروه ثواب عبادت را کمتر می‌کند؛ یعنی ثواب نماز خواندن در حمام کمتر از نماز خواندن در غیر حمام است، و یا ثواب تلاوت قرآن برای فرد جنب کمتر از فرد غیرجنب است.
 ==پانویس==