سوره انبياء: تفاوت میان نسخه‌ها
بدون خلاصۀ ویرایش |
بدون خلاصۀ ویرایش |
||
| خط ۲۸: | خط ۲۸: | ||
</div> | </div> | ||
'''سوره انبیاء'''از [[سوره‌های مکی]] [[قرآن]] است . نامگذاری این سوره به نام انبیاء به دلیل وجود نام شانزده [[پیامبر]] در آن است. از موضوعات اساسی سوره انبیاء [[توحید]]، [[نبوت]]، [[معاد]] و غفلت‌زدایی از مردم است. | '''سوره انبیاء'''از [[سوره‌های مکی]] [[قرآن]] است. نامگذاری این سوره به نام انبیاء به دلیل وجود نام شانزده [[پیامبر]] در آن است. از موضوعات اساسی سوره انبیاء [[توحید]]، [[نبوت]]، [[معاد]] و غفلت‌زدایی از مردم است. | ||
آیات ۸۷ و ۸۸ این سوره که به آیه [[نماز غفیله]] یا [[ذکر یونسیه]] معروف است و آیه ۱۰۵ که بر [[ارث]] بردن زمین توسط صالحان اشاره دارد، از آیات مشهور این سوره است. | آیات ۸۷ و ۸۸ این سوره که به آیه [[نماز غفیله]] یا [[ذکر یونسیه]] معروف است و آیه ۱۰۵ که بر [[ارث]] بردن زمین توسط صالحان اشاره دارد، از آیات مشهور این سوره است. | ||
| خط ۳۷: | خط ۳۷: | ||
=مفهوم کلی سوره= | =مفهوم کلی سوره= | ||
# یادآورى یگانگى [[خدا]]؛ | #یادآورى یگانگى [[خدا]]؛ | ||
# یاد كرد [[رستاخیز]]؛ | #یاد كرد [[رستاخیز]]؛ | ||
# | #بخش‌هایى از زندگى مبحث پیامبر الهى<ref>تفسیر قرآن مهر، ج 13، ص 135.</ref>. | ||
=اسامی سوره= | =اسامی سوره= | ||
# انبیاء، | #انبیاء، | ||
# إقترب<ref>جمال القراء و كمال الإقراء، ج 1، ص 199.</ref>. | #إقترب<ref>جمال القراء و كمال الإقراء، ج 1، ص 199.</ref>. | ||
=علت نامگذاری= | =علت نامگذاری= | ||
# «سوره أنبیاء»؛ در این سوره از مجموع بیست‌وشش پیامبرى كه نامشان در قرآن آمده به داستان شانزده نفر از آنها اشاره شده است<ref>تفسیر قرآن مهر، ج 13، ص 137.</ref>. | #«سوره أنبیاء»؛ در این سوره از مجموع بیست‌وشش پیامبرى كه نامشان در قرآن آمده به داستان شانزده نفر از آنها اشاره شده است<ref>تفسیر قرآن مهر، ج 13، ص 137.</ref>. | ||
# «سوره إقترب»؛ به دلیل اینکه این سوره با عبارت «إقترب» آغاز شده است و روایاتی هم در تسمیه سوره به این نام وجود دارد<ref>همانند روایتی از پیامبر ص در التفسیر الكبیر: تفسیر القرآن العظیم (الطبرانى)، ج 4، ص 273.</ref>. | #«سوره إقترب»؛ به دلیل اینکه این سوره با عبارت «إقترب» آغاز شده است و روایاتی هم در تسمیه سوره به این نام وجود دارد<ref>همانند روایتی از پیامبر ص در التفسیر الكبیر: تفسیر القرآن العظیم (الطبرانى)، ج 4، ص 273.</ref>. | ||
=تعداد آیات و کلمات و حروف= | =تعداد آیات و کلمات و حروف= | ||
* سوره انبیاء صدودوازده آیه دارد<ref>الكشف و البیان، ج 6، ص 268.</ref>. | *سوره انبیاء صدودوازده آیه دارد<ref>الكشف و البیان، ج 6، ص 268.</ref>. | ||
* سوره انبیاء هزاروصدوشصت‌وهشت کلمه دارد<ref>همان.</ref>. (لازم به ذکر است اقوال در تعداد کلمات | *سوره انبیاء هزاروصدوشصت‌وهشت کلمه دارد<ref>همان.</ref>. (لازم به ذکر است اقوال در تعداد کلمات سوره‌های قرآن مختلف است) | ||
* سوره انبیاء چهارهزاروهشتصدونود حرف دارد<ref>همان.</ref>. (لازم به ذکر است اقوال در تعداد حروف | *سوره انبیاء چهارهزاروهشتصدونود حرف دارد<ref>همان.</ref>. (لازم به ذکر است اقوال در تعداد حروف سوره‌های قرآن مختلف است) | ||
* | * | ||
=اهداف و آموزه‌ها= | =اهداف و آموزه‌ها= | ||
هدف‌هاى اساسى سوره انبیاء عبارت اند از: | |||
# توجه به یگانگى [[خدا]]؛ | #توجه به یگانگى [[خدا]]؛ | ||
# توجه به [[معاد]]؛ | #توجه به [[معاد]]؛ | ||
# توجه به [[رسالت]] پیامبران الهى<ref>تفسیر قرآن مهر، ج 13، ص 138.</ref>. | #توجه به [[رسالت]] پیامبران الهى<ref>تفسیر قرآن مهر، ج 13، ص 138.</ref>. | ||
=محتوا و موضوعات= | =محتوا و موضوعات= | ||
محتوا و موضوعات سوره انبیاء بر محور مطالب ذیل | محتوا و موضوعات سوره انبیاء بر محور مطالب ذیل می‌چرخد: | ||
این سوره چنان كه از نامش پیدا است، سوره [[پیامبران]] است، چرا كه نام شانزده پیامبر، بعضى، با ذكر فرازهایى از حالاتشان و بعضى تنها به صورت اشاره در این سوره آمده است ([[موسى]] | این سوره چنان كه از نامش پیدا است، سوره [[پیامبران]] است، چرا كه نام شانزده پیامبر، بعضى، با ذكر فرازهایى از حالاتشان و بعضى تنها به صورت اشاره در این سوره آمده است ([[موسى]]، ها[[هارون|رون]]، [[ابراهیم]]، [[لوط]]، اسحاق، یعقوب، نوح، داود، سلیمان، ایوب، اسماعیل، ادریس، ذوالكفل، ذاالنون، زكریا و یحیى علیهم‌السلام). بنا بر این تكیه بحث‌هاى مهم این سوره بر روى برنامه‌هاى انبیاء است. علاوه بر اینها پیامبران دیگرى هستند كه نامشان صریحا در این سوره برده نشده ولى پیرامون آنها سخنى آمده است (مانند [[پیامبر اسلام(ص)]] و [[حضرت مسیح(ع)]] )؛ | ||
از این گذشته ویژگى | از این گذشته ویژگى سوره‌هاى مكى كه از عقائد دینى، مخصوصا از مبداء و [[معاد]] سخن مى‌گوید، كاملا در این سوره منعكس است؛ | ||
در این سوره از وحدت خالق و اینكه جز او معبود و آفریدگارى نیست و نیز از آفرینش جهان بر اساس هدف و برنامه، و وحدت قوانین حاكم بر این عالم و همچنین وحدت سرچشمه حیات و هستى، و نیز وحدت موجودات در برنامه فنا و مرگ، بحث به میان آمده است؛ | در این سوره از وحدت خالق و اینكه جز او معبود و آفریدگارى نیست و نیز از آفرینش جهان بر اساس هدف و برنامه، و وحدت قوانین حاكم بر این عالم و همچنین وحدت سرچشمه حیات و هستى، و نیز وحدت موجودات در برنامه فنا و مرگ، بحث به میان آمده است؛ | ||
| خط ۸۷: | خط ۸۸: | ||
=زمان و فضای نزول= | =زمان و فضای نزول= | ||
* سوره انبیاء در حدود سال دوازدهم [[بعثت]] نازل شده است<ref>دایرة المعارف قرآن كریم، ج 4، ص 433.</ref>. | *سوره انبیاء در حدود سال دوازدهم [[بعثت]] نازل شده است<ref>دایرة المعارف قرآن كریم، ج 4، ص 433.</ref>. | ||
* | * | ||
* سوره انبیاء اندكى پیش از هجرت (حدود سال دوازدهم بعثت) نازل گردید و این برهه تاریخى زمانى بود كه مكّیان در اوج تكبّر و بى اعتنایى به قرآن به سر مى بردند و سوره همین [[كافران]] را به نزدیك شدن عذاب تهدید كرد و همانند سایر | *سوره انبیاء اندكى پیش از هجرت (حدود سال دوازدهم بعثت) نازل گردید و این برهه تاریخى زمانى بود كه مكّیان در اوج تكبّر و بى اعتنایى به قرآن به سر مى بردند و سوره همین [[كافران]] را به نزدیك شدن عذاب تهدید كرد و همانند سایر سوره‌هاى مكى به تثبیت امور اعتقادى (توحید، نبوت، معاد)<ref>اهداف كل سوره، ج 1، ص 411.</ref> پرداخته است. به گفته [[علامه طباطبایى]] غرض این سوره تثبیت [[نبوت]] است كه آن را بر پایه توحید و معاد بنا نهاده است<ref>المیزان، ج 14، ص 245.</ref>. این سوره با بیان اوصاف پیامبران پیشین، اتهامات [[مشركان]] به [[پیامبر اكرم(ص)]] را رد كرده و تأكید مى كند كه آن حضرت نیز داراى همان ویژگی‌ها و رسالت او نیز هماهنگ با رسالت آنان است. به نظر مى رسد بیان احوال پیامبران در این سوره با این هدف است كه پیامبر اسلام را براى بر دوش كشیدن بار سنگین رسالت آماده سازد<ref>دایرة المعارف قرآن كریم، ج 4، ص 433.</ref>. | ||
* | * | ||
=ویژگی= | =ویژگی= | ||
سوره انبیاء جزو [[سور مئین]] (صد آیه | سوره انبیاء جزو [[سور مئین]] (صد آیه ای‌ها) است [[ابن قتیبه]] می‌گوید سور مئین سوره‌هایی هستند که بعد از سور طوال آمده اند علت نامگذاری این سوره‌ها به مئین نزدیک بودن تعداد آیه‌های این سوره‌ها به عدد صد می‌باشد<ref>زاد المسیر فى علم التفسیر، ج 4، ص 141.</ref>. گفته شده این سوره‌ها عبارتند از «بنی إسرائیل، كهف، مریم، طه، أنبیاء ، حج و مؤمنون»<ref>دراسة حول القرآن الکریم، ص ۳۷.</ref>. برخی دیگر نیز سور مئین را سوره‌های «توبه، نحل، هود، یوسف، کهف، بنی اسرائیل، انبیاء، طه، مؤمنون، شعراء و صافات» ذکر کرده اند<ref>التمهید فی علوم القرآن، ج1، ص313.</ref>. | ||
روایتى است كه از رسول خدا(ص) نقل شده كه فرمود: خداوند هفت [[سوره طوال]] را به جاى [[تورات]] و | روایتى است كه از رسول خدا(ص) نقل شده كه فرمود: خداوند هفت [[سوره طوال]] را به جاى [[تورات]] و سوره‌هاى مئین را به جاى [[انجیل]] و سوره‌هاى مثانى را به جاى [[زبور]] به من داد، و پروردگارم مرا با دادن سوره‌هاى مفصّل فزونى بخشید<ref>جامع البیان فى تفسیر القرآن، ج 1، ص 34.</ref>. | ||
[[بخارى]] از [[ابن مسعود]] روایت كرده كه دربارۀ سوره‌هاى: بنى اسرائیل، كهف، مریم، طه، و الانبیاء گفت: «این سوره‌ها از سوره‌هاى كهن اول است، و از دیرینه‌ها هستند» سپس به همین ترتیب آنها را ذكر كرد<ref>ترجمه الإتقان فى علوم القرآن، ج 1، ص 215.</ref>. | [[بخارى]] از [[ابن مسعود]] روایت كرده كه دربارۀ سوره‌هاى: بنى اسرائیل، كهف، مریم، طه، و الانبیاء گفت: «این سوره‌ها از سوره‌هاى كهن اول است، و از دیرینه‌ها هستند» سپس به همین ترتیب آنها را ذكر كرد<ref>ترجمه الإتقان فى علوم القرآن، ج 1، ص 215.</ref>. | ||
| خط ۱۰۸: | خط ۱۱۰: | ||
{{پانویس|2}} | {{پانویس|2}} | ||
[[رده: | [[رده: قرآن]] | ||
[[رده:سوره‌های | [[رده: سوره‌های قرآن]] | ||
نسخهٔ ۴ سپتامبر ۲۰۲۲، ساعت ۱۱:۱۱
| نام | سوره انبیاء |
|---|---|
| شماره سوره | ۲۱ |
| ترتیب نزول | ۷۳ |
| جزء | ۱۷ |
| مکی/مدنی | مکی |
| تعداد آیات | ۱۱۲ |
| تعداد کلمات | ۱۱۷۷ |
| تعداد حروف | ۵۰۹۳ |
سوره انبیاءاز سوره‌های مکی قرآن است. نامگذاری این سوره به نام انبیاء به دلیل وجود نام شانزده پیامبر در آن است. از موضوعات اساسی سوره انبیاء توحید، نبوت، معاد و غفلت‌زدایی از مردم است. آیات ۸۷ و ۸۸ این سوره که به آیه نماز غفیله یا ذکر یونسیه معروف است و آیه ۱۰۵ که بر ارث بردن زمین توسط صالحان اشاره دارد، از آیات مشهور این سوره است.
أنبیاء
جمع نبی به معنی پیامبران است.
مفهوم کلی سوره
اسامی سوره
- انبیاء،
- إقترب[۲].
علت نامگذاری
- «سوره أنبیاء»؛ در این سوره از مجموع بیست‌وشش پیامبرى كه نامشان در قرآن آمده به داستان شانزده نفر از آنها اشاره شده است[۳].
- «سوره إقترب»؛ به دلیل اینکه این سوره با عبارت «إقترب» آغاز شده است و روایاتی هم در تسمیه سوره به این نام وجود دارد[۴].
تعداد آیات و کلمات و حروف
- سوره انبیاء صدودوازده آیه دارد[۵].
- سوره انبیاء هزاروصدوشصت‌وهشت کلمه دارد[۶]. (لازم به ذکر است اقوال در تعداد کلمات سوره‌های قرآن مختلف است)
- سوره انبیاء چهارهزاروهشتصدونود حرف دارد[۷]. (لازم به ذکر است اقوال در تعداد حروف سوره‌های قرآن مختلف است)
اهداف و آموزه‌ها
هدف‌هاى اساسى سوره انبیاء عبارت اند از:
محتوا و موضوعات
محتوا و موضوعات سوره انبیاء بر محور مطالب ذیل می‌چرخد:
این سوره چنان كه از نامش پیدا است، سوره پیامبران است، چرا كه نام شانزده پیامبر، بعضى، با ذكر فرازهایى از حالاتشان و بعضى تنها به صورت اشاره در این سوره آمده است (موسى، هارون، ابراهیم، لوط، اسحاق، یعقوب، نوح، داود، سلیمان، ایوب، اسماعیل، ادریس، ذوالكفل، ذاالنون، زكریا و یحیى علیهم‌السلام). بنا بر این تكیه بحث‌هاى مهم این سوره بر روى برنامه‌هاى انبیاء است. علاوه بر اینها پیامبران دیگرى هستند كه نامشان صریحا در این سوره برده نشده ولى پیرامون آنها سخنى آمده است (مانند پیامبر اسلام(ص) و حضرت مسیح(ع) )؛
از این گذشته ویژگى سوره‌هاى مكى كه از عقائد دینى، مخصوصا از مبداء و معاد سخن مى‌گوید، كاملا در این سوره منعكس است؛
در این سوره از وحدت خالق و اینكه جز او معبود و آفریدگارى نیست و نیز از آفرینش جهان بر اساس هدف و برنامه، و وحدت قوانین حاكم بر این عالم و همچنین وحدت سرچشمه حیات و هستى، و نیز وحدت موجودات در برنامه فنا و مرگ، بحث به میان آمده است؛
بخش دیگرى از این سوره، از پیروزى حق بر باطل، توحید بر شرك و لشكریان عدل و داد بر جنود ابلیس، سخن گفته شده است؛
جالب اینكه این سوره با هشدارهاى شدید نسبت به مردم غافل و بی‌خبر از حساب و كتاب آغاز شده، و پایان آن نیز با هشدارهاى دیگرى در این زمینه تكمیل مى گردد[۹].
فضائل، خواص و ثواب قرائت
ابى‌بن‌كعب از پیامبر خدا نقل كرده است كه «هر كس سوره انبیاء را بخواند، خدا با او به آسانى حساب مى كند و او را مى بخشاید و همه پیامبرانى كه نامشان در قرآن است او را سلام مى گویند».
امام صادق(ع) فرمود: «هر كس سوره انبیاء را از روى محبت بخواند، در بهشت همنشین پیامبران است و در این جهان در نظر مردم مهیب است»[۱۰].
زمان و فضای نزول
- سوره انبیاء در حدود سال دوازدهم بعثت نازل شده است[۱۱].
- سوره انبیاء اندكى پیش از هجرت (حدود سال دوازدهم بعثت) نازل گردید و این برهه تاریخى زمانى بود كه مكّیان در اوج تكبّر و بى اعتنایى به قرآن به سر مى بردند و سوره همین كافران را به نزدیك شدن عذاب تهدید كرد و همانند سایر سوره‌هاى مكى به تثبیت امور اعتقادى (توحید، نبوت، معاد)[۱۲] پرداخته است. به گفته علامه طباطبایى غرض این سوره تثبیت نبوت است كه آن را بر پایه توحید و معاد بنا نهاده است[۱۳]. این سوره با بیان اوصاف پیامبران پیشین، اتهامات مشركان به پیامبر اكرم(ص) را رد كرده و تأكید مى كند كه آن حضرت نیز داراى همان ویژگی‌ها و رسالت او نیز هماهنگ با رسالت آنان است. به نظر مى رسد بیان احوال پیامبران در این سوره با این هدف است كه پیامبر اسلام را براى بر دوش كشیدن بار سنگین رسالت آماده سازد[۱۴].
ویژگی
سوره انبیاء جزو سور مئین (صد آیه ای‌ها) است ابن قتیبه می‌گوید سور مئین سوره‌هایی هستند که بعد از سور طوال آمده اند علت نامگذاری این سوره‌ها به مئین نزدیک بودن تعداد آیه‌های این سوره‌ها به عدد صد می‌باشد[۱۵]. گفته شده این سوره‌ها عبارتند از «بنی إسرائیل، كهف، مریم، طه، أنبیاء ، حج و مؤمنون»[۱۶]. برخی دیگر نیز سور مئین را سوره‌های «توبه، نحل، هود، یوسف، کهف، بنی اسرائیل، انبیاء، طه، مؤمنون، شعراء و صافات» ذکر کرده اند[۱۷].
روایتى است كه از رسول خدا(ص) نقل شده كه فرمود: خداوند هفت سوره طوال را به جاى تورات و سوره‌هاى مئین را به جاى انجیل و سوره‌هاى مثانى را به جاى زبور به من داد، و پروردگارم مرا با دادن سوره‌هاى مفصّل فزونى بخشید[۱۸].
بخارى از ابن مسعود روایت كرده كه دربارۀ سوره‌هاى: بنى اسرائیل، كهف، مریم، طه، و الانبیاء گفت: «این سوره‌ها از سوره‌هاى كهن اول است، و از دیرینه‌ها هستند» سپس به همین ترتیب آنها را ذكر كرد[۱۹].
در قرآن نام بیست‌وشش پیامبر آمده است كه در این سوره از شانزده تن از آنان یاد شده است. و آیات هشتادوهفت و هشتادوهشت این سوره «وَ ذَا النُّونِ إِذْ ذَهَبَ مُغاضِباً ...» در نماز غفیله خوانده مى شود[۲۰].
منبع
برگرفته از سایت معرفی سوره انبیا - پایگاه جامع قرآنhttps://quran.inoor.ir
پانویس
- ↑ تفسیر قرآن مهر، ج 13، ص 135.
- ↑ جمال القراء و كمال الإقراء، ج 1، ص 199.
- ↑ تفسیر قرآن مهر، ج 13، ص 137.
- ↑ همانند روایتی از پیامبر ص در التفسیر الكبیر: تفسیر القرآن العظیم (الطبرانى)، ج 4، ص 273.
- ↑ الكشف و البیان، ج 6، ص 268.
- ↑ همان.
- ↑ همان.
- ↑ تفسیر قرآن مهر، ج 13، ص 138.
- ↑ تفسیر نمونه، ج 13، ص 349.
- ↑ ترجمه تفسیر مجمع‌البیان، ج 16، ص 94.
- ↑ دایرة المعارف قرآن كریم، ج 4، ص 433.
- ↑ اهداف كل سوره، ج 1، ص 411.
- ↑ المیزان، ج 14، ص 245.
- ↑ دایرة المعارف قرآن كریم، ج 4، ص 433.
- ↑ زاد المسیر فى علم التفسیر، ج 4، ص 141.
- ↑ دراسة حول القرآن الکریم، ص ۳۷.
- ↑ التمهید فی علوم القرآن، ج1، ص313.
- ↑ جامع البیان فى تفسیر القرآن، ج 1، ص 34.
- ↑ ترجمه الإتقان فى علوم القرآن، ج 1، ص 215.
- ↑ تفسیر قرآن مهر، ج 13، ص 137.