احمد بن ابراهیم بن معلی بن اسد عمی بصری: تفاوت میان نسخه‌ها

|التاریخ الكبیر و الصغیر • مناقب امیرالمؤمنین علیه السلام • محن الانبیاء و الاوصیاء و الاولیاء • اخبار صاحب الزنج • «كتاب الفرق • عجائب العالم • اخبار السید الحمیری • شعر السید الحمیری •  مثالب القبائل

احمد بن ابراهیم بن معلی بن اسد عمی بصری، (000 – بعد350) ابوبشر. فقیه، محدث، مورخ و متكلم شیعی كه دارای تألیفات نیكو بوده است. ولادت و وفات او در دست نیست. وی از شاگردان ویژه «عبدالعزیز جلودی»(م332ق) بود. همچنین «ابوطالب انباری»(م356ق) از او روایات بسیار دارد، بنابراین وفات او بین سال‏های 332 تا 356 بوده است. زركلی در الاعلام به نقل از ابن‌‏ندیم(فن پنجم از مقاله پنجم) سال وفات او را بعد از350هجری تعیین كرده است. نسب او به «مره بن مالك» معروف به «عم» از قبیله بنی‏‌تمیم می‏رسد و نسبت «عمی» نیز از همین‏ روی به او داده شده است. بسیاری از طائفه بنی‏‌تمیم از این قبیله جدا شدند و در ناحیه اهواز مسكن گزیدند. از این‏‌ رو در باره آنها گفته شده: «سیروا بنی العم فالاهواز منزلكم، و بحر جود فما تعرفكم العرب»(فرستاده شدند بنی تمیم پس اهواز منزل شما شد، دریایی از سخاوت كه مردم عرب نشناختند شما را). وی نیز مانند پدر و عمویش اهل بصره بود اما ساكن اهواز شد. جد او «معلی بن اسد» از دوستان نزدیك «صاحب زنج»(م270ق) در بصره بود. وی در بصره پرورش یافت و در آنجا نزد «عبدالعزیز جلودی بصری» همه كتاب‏هایش را فرا گرفت و در نوشتن كتابها و روایاتش سهم بسزایی داشته است، از این‏رو نجاشی وی را از «مستملیان» این استادش معرفی كرده است. (یعنی جلودی املاء می‏كرد و او می‏نوشت). پس از آن به اهواز آمد و به نشر احادیث اهل‏‌بیت علیه السلام و مناقب امیرالمؤمنین علیه السلام پرداخت. از هم‏ عصران او «جعفربن قولویه»(م368ق) و «ابوعلی صولی بصری»(م.ب353ق) هستند كه مشتركاً نزد جلودی بصری شاگردی كرده‌‏اند. از اساتید او غیر از جلودی، «محمدبن زكریا غلابی»(م298ق) و «محمدبن حسن عطار» هستند. وی همچنین روایات بسیاری از اهل‏‌سنت و اخباری‏‌ها دارد و این، نشان می‏دهد كه وی نزد برخی از اساتید سنی نیز شاگردی كرده است. از شاگردان زیادی كه او تربیت كرد می‌‏توان «ابوطالب انباری»(م356ق)، «محمدبن وهبان دبیلی»، «احمدبن محمدبن رمیح فسوی» و «حسین بن حصین عمی» را نام برد. همچنین «هارون بن موسی تلعكبری»(م385ق) روایات او را گزارش كرده، اما با خود او ملاقات نداشته است. از تألیفات او «التاریخ الكبیر و الصغیر»، «مناقب امیرالمؤمنین علیه السلام»، «محن الانبیاء و الاوصیاء و الاولیاء»، «اخبار صاحب الزنج»، «كتاب الفرق»، «عجائب العالم»، «اخبار السید الحمیری»، «شعر السید الحمیری»، و «مثالب القبائل» هستند. این كتابها را «عبیدالله غضائری» به نجاشی گزارش كرده است.