پیش‌نویس:بلتستان: تفاوت میان نسخه‌ها
| (۱۷ نسخهٔ میانیِ ایجادشده توسط همین کاربر نشان داده نشد) | |||
| خط ۱: | خط ۱: | ||
'''بلتستان''' | {{جعبه اطلاعات شهر | ||
| عنوان = بلتستان | |||
| تصویر = | |||
| نام = بلتستان | |||
| کشور = پاکستان | |||
| تاریخ تأسیس = | |||
| استان = گلگت بلتستان | |||
| زبان = {{فهرست جعبه عمودی |بلتی | شینا}} | |||
| تعداد جمعیت = | |||
| پراکندگی دینی = {{فهرست جعبه عمودی |شیعه دوازده امامی | نوربخشیه | اهل سنت }} | |||
| ویژگی خاص = | |||
}} | |||
'''بلتستان''' بنام بلتی یول، تبت خورد که پولولو هم به آن گفته می‌شود. یک منطقه کوهستانی است که دارای دره‌های عمیق و باریک و فلات‌های مرتفع می‌باشد. منطقه سرسبزی است که دورتادور آن را کوه هیمالیا و قراقروم فراگرفته است. و دومین کوه بلند دنیا بنام "کی تو" و بزرگترین یخچال‌های طبیعی دنیا مانند سیاچن و بلتر در این منطقه قراردارد. | |||
این منطقه بدلیل شیعه دوازده امامی بودن قریب به اتفاق مردم آن، رائج بودن فرهنگ ایرانی و اسلامی در بین مردم این منطقه و برخودار بودن مردم از روحیه انقلابی و ایمانی، ایران ثانی لقب گرفته است. | این منطقه بدلیل شیعه دوازده امامی بودن قریب به اتفاق مردم آن، رائج بودن فرهنگ ایرانی و اسلامی در بین مردم این منطقه و برخودار بودن مردم از روحیه انقلابی و ایمانی، ایران ثانی لقب گرفته است. | ||
==جغرافیا== | ==جغرافیا== | ||
بلتستان منطقه‌ای است که در شمال آن چین، در جنوب [[کشمیر]]، در سمت مشرق لداخ و در مغرب آن شهر [[گلگت]] واقع شده است. این سرزمین، 9968 کیلو متر مساحت دارد. اکثر مناطق بلتستان را کوه و دره تشکیل می‌دهد که دارای یخچال‌های طبیعی، فلات‌های سرسبز و قله‌های دارای چشمه‌ها و آبشار‌های طبیعی می‌باشد. بخاطر وجود این همه مناظر زیبا ودیدنی طبیعی، بسیار جذاب و چشم‌نواز جلوه می‌کند. | بلتستان منطقه‌ای است که در شمال آن چین، در جنوب [[کشمیر]]، در سمت مشرق لداخ و در مغرب آن شهر [[گلگت]] واقع شده است. این سرزمین، 9968 کیلو متر مساحت دارد. اکثر مناطق بلتستان را کوه و دره تشکیل می‌دهد که دارای یخچال‌های طبیعی، فلات‌های سرسبز و قله‌های دارای چشمه‌ها و آبشار‌های طبیعی می‌باشد. بخاطر وجود این همه مناظر زیبا ودیدنی طبیعی، بسیار جذاب و چشم‌نواز جلوه می‌کند. | ||
در شمال بلتستان کوه سر به فلک کشیده و از برف پوشیده شده قراقروم بلتستان را از ایالت سنکیانگ چین جدا می‌کند. | |||
از لحاظ انتظامی بلتستان به دو ناحیه بنام سکردو و گنگچهی تقسیم شده است. سکردو مرکز تجاری و نیز پل ارتباطی با دیگر مناطق بلتستان به حساب می‌آید. | |||
بلتستان از شش دره تشکیل شده‌است بنام‌های دره سکردو، دره شگر، دره روندو، دره خپلو، دره کهرمنگ و دره گلتری.<ref>سعیدی، فرمان علی، تاریخ تشیع وعومل گسترش آن در گلگت بلتستان ص 30</ref> | |||
==زبان== | ==زبان== | ||
| خط ۱۱: | خط ۲۷: | ||
دین مردم این منطقه قبل از ورود [[اسلام|اسلام،]] بودیسم بود و بعد از اسلام، مردم این منطقه به مذاهب اسلامی گرویدند. درحال حاضر 95 درصد مردم این منطقه، [[مذهب شیعه|شیعه]] دوازده‌امامی هستند. | دین مردم این منطقه قبل از ورود [[اسلام|اسلام،]] بودیسم بود و بعد از اسلام، مردم این منطقه به مذاهب اسلامی گرویدند. درحال حاضر 95 درصد مردم این منطقه، [[مذهب شیعه|شیعه]] دوازده‌امامی هستند. | ||
91 درصدر مردم این منطقه از قوم [[تبت]]، تعدادی مغل و تعدادی از آنها [[آریائی]] و عاشوری هستند. | 91 درصدر مردم این منطقه از قوم [[تبت]]، تعدادی مغل و تعدادی از آنها [[آریائی]] و عاشوری هستند. | ||
== ورود اسلام در بلتستان== | |||
منطقه بلتستان تا قرن هشتم هجری از نعمت اسلام محروم بود . در آواخر این قرن مبلغانی از ایران به این منطقه آمدند و همه مردم این منطقه به دست آنان مسلمان شدند. | |||
اولین مبلغ اسلام میر سید علی همدانی ملقب به امیر کبیر معروف به شاه همدان می‌باشد. میر سید علی اولین مبلغ اسلام در منطقه بلتستان به شمار می‌آیند. طبق گفته تاریخ شناسان میر سید علی امیر کبیر دو بار به بلتستان سفر کرد و حدود 5 سال در آن جا ماندند. | |||
وقتی میر سید علی همدانی به سکردو از مناطق مرکزی بلتستان رسید، اسلام را بر مردم و حاکم آنجا عرضه کرد، همه از تبلیغ ایشان متاثر شدند و اسلام را قبول کردند. ایشان برای تبلیغ اسلام به مناطق مختلف بلتستان سفر کردند. بعد از میر سید علی همدانی، سید محمد نور بخش قهستانی به این منطقه سفر کرده به تبلیغ و ترویج اسلام پرداخته است. | |||
بعد از سید محمد نور بخش، میر شمس الدین عراقی در سال 911 هجری به شهر سکردو رسید، مردم و حاکم سکردو استقبال گرمی از ایشان بعمل آوردند. در طور تاریخ بعد از این سه عالم بزرگ، مبلغان مختلفی از ایران و کشمیر وقتا فوقتا برای تبلیغ دین اسلام به منطقه بلتستان سفر کرده اند.<ref>سعدی، فرمان علی، تاریخ تشیع و عوامل گسترش آن در گلگت بلتستان ص 37 تا 42</ref> | |||
==مشاغل مردم== | ==مشاغل مردم== | ||
| خط ۱۷: | خط ۳۹: | ||
<ref>محمد نذیر ، مطالعه بلتستان ص 20 تا 27 | <ref>محمد نذیر ، مطالعه بلتستان ص 20 تا 27 | ||
</ref> | </ref> | ||
==تاریخ سیاسی بلتستان== | |||
سال 1588 م تا 1625 م علی شیر خان انچن بخاطر فتوحات ومملکت داری و پیشرفت در زمینه‌های سازندگی ، فرهنگی و انتظامی شهرت زیادی پیدا کرده بود. برای تشکیل یک حکومت مقتدر بر محوریت بلتستان همت گماشت . وی برای سرکوبی دشمنان به مناطق استور، گلگت، چلاس و چترال رفت و این مناطق را فتح کرد. بعد از تسلط کامل بر این مناطق حاکمان آن را مطیع خود ساخت ، و به شهر سکردو برگشت. اسیران جنگی را که از مناطق "بروشمال" گلگت، چلاس و استور به همراه خود آورده بود درمناطق سکردو ، کهرمنگ و آطراف آن جای‌داد. بدین طریق علی شیر خان انچن یک سلطنت محکم تشکیل داد که ازلحاظ مرزی شمال آن به "مستغ قراقروم" جنوب به دره" زوجی له" شرق به " پورانگ" و مغرب تا "چترال" گسترده بود. بحدی که شهرت آن به ایوان‌های هندوستان و ایران رسیده بود . در تایخ ایران مذکور است که در دربار شاه عباس صفوی ، فرستاده‌هایی از فرهنگستان ، روس، کاشغر و تبت"بلتستان" می‌آمدند .علی شیر انچن منطقه گلگت و بلتستان را از لحاظ سیاسی و اداری بعنوان یک حکومت مقتدر و مستقل در منطقه قرار داد.<ref>سعیدی، فرمان علی، تاریخ تشیع و عوامل گسترش آن در گلگت بلتستان ، ص 194 تا 197</ref> | |||
از زمان علی شیر انچن تا زمان تقسیم پاک و هند راجگان و حاکمان محلی بر بلتستان حکومت می‌کردند که بعضا اینها از حکومت مرکزی هندوستان فرمان می‌گرفتند. بعد از تقسیم هند و پاکستان در سال 1947م مردم بلتستان با تلاش و فداکاری‌ها ی فراوان این منطقه را از زیر تسلط حاکمان تحت فرمان حکومت مرکزی هندوستان آزاد کردند. از آن زمان تا کنون بلتستان از جمله مناطق پاکستان به شمار می‌رود. هر چند به این مناطق از سوی دولت پاکستان هنوز هم جایگاه رسمی ایالت داده نشده است . مدتی زیر نظر فرماندار کشمیر آزاد اداره می‌شد بعد از آن مقام شبه ایالت به این مناطق از طرف حکومت پاکستان داد شد و زیر نظر وزارت ایالتی اداره می‌شود. | |||
== پانویس == | == پانویس == | ||
نسخهٔ کنونی تا ۲۶ آوریل ۲۰۲۴، ساعت ۰۰:۳۲
| بلتستان | |
|---|---|
| نام | بلتستان |
| کشور | پاکستان |
| استان | گلگت بلتستان |
| پراکندگی دینی |
|
بلتستان بنام بلتی یول، تبت خورد که پولولو هم به آن گفته می‌شود. یک منطقه کوهستانی است که دارای دره‌های عمیق و باریک و فلات‌های مرتفع می‌باشد. منطقه سرسبزی است که دورتادور آن را کوه هیمالیا و قراقروم فراگرفته است. و دومین کوه بلند دنیا بنام "کی تو" و بزرگترین یخچال‌های طبیعی دنیا مانند سیاچن و بلتر در این منطقه قراردارد. این منطقه بدلیل شیعه دوازده امامی بودن قریب به اتفاق مردم آن، رائج بودن فرهنگ ایرانی و اسلامی در بین مردم این منطقه و برخودار بودن مردم از روحیه انقلابی و ایمانی، ایران ثانی لقب گرفته است.
جغرافیا
بلتستان منطقه‌ای است که در شمال آن چین، در جنوب کشمیر، در سمت مشرق لداخ و در مغرب آن شهر گلگت واقع شده است. این سرزمین، 9968 کیلو متر مساحت دارد. اکثر مناطق بلتستان را کوه و دره تشکیل می‌دهد که دارای یخچال‌های طبیعی، فلات‌های سرسبز و قله‌های دارای چشمه‌ها و آبشار‌های طبیعی می‌باشد. بخاطر وجود این همه مناظر زیبا ودیدنی طبیعی، بسیار جذاب و چشم‌نواز جلوه می‌کند. در شمال بلتستان کوه سر به فلک کشیده و از برف پوشیده شده قراقروم بلتستان را از ایالت سنکیانگ چین جدا می‌کند. از لحاظ انتظامی بلتستان به دو ناحیه بنام سکردو و گنگچهی تقسیم شده است. سکردو مرکز تجاری و نیز پل ارتباطی با دیگر مناطق بلتستان به حساب می‌آید. بلتستان از شش دره تشکیل شده‌است بنام‌های دره سکردو، دره شگر، دره روندو، دره خپلو، دره کهرمنگ و دره گلتری.[۱]
زبان
زبان مردم این منطقه، بلتی و تبتی است و در برخی مناطق، از یک زبان محلی بنام "شینا" صحبت می‌کنند. بلتی یکی از شاخه‌های اصلی زبان تبتی است. زبان بلتی، رسم الخط خودش را دارد و به رسم الخط چینی و هندی شباهت دارد. بعد از ورود اسلام به این منطقه، رسم الخط این منطقه به عربی و فارسی تغییر پیدا کرد. اصطلاحات رائج زبان عربی و فارسی، جای اصطلاحات هندی و بدمت را گرفت.
مذهب
دین مردم این منطقه قبل از ورود اسلام، بودیسم بود و بعد از اسلام، مردم این منطقه به مذاهب اسلامی گرویدند. درحال حاضر 95 درصد مردم این منطقه، شیعه دوازده‌امامی هستند. 91 درصدر مردم این منطقه از قوم تبت، تعدادی مغل و تعدادی از آنها آریائی و عاشوری هستند.
ورود اسلام در بلتستان
منطقه بلتستان تا قرن هشتم هجری از نعمت اسلام محروم بود . در آواخر این قرن مبلغانی از ایران به این منطقه آمدند و همه مردم این منطقه به دست آنان مسلمان شدند. اولین مبلغ اسلام میر سید علی همدانی ملقب به امیر کبیر معروف به شاه همدان می‌باشد. میر سید علی اولین مبلغ اسلام در منطقه بلتستان به شمار می‌آیند. طبق گفته تاریخ شناسان میر سید علی امیر کبیر دو بار به بلتستان سفر کرد و حدود 5 سال در آن جا ماندند. وقتی میر سید علی همدانی به سکردو از مناطق مرکزی بلتستان رسید، اسلام را بر مردم و حاکم آنجا عرضه کرد، همه از تبلیغ ایشان متاثر شدند و اسلام را قبول کردند. ایشان برای تبلیغ اسلام به مناطق مختلف بلتستان سفر کردند. بعد از میر سید علی همدانی، سید محمد نور بخش قهستانی به این منطقه سفر کرده به تبلیغ و ترویج اسلام پرداخته است. بعد از سید محمد نور بخش، میر شمس الدین عراقی در سال 911 هجری به شهر سکردو رسید، مردم و حاکم سکردو استقبال گرمی از ایشان بعمل آوردند. در طور تاریخ بعد از این سه عالم بزرگ، مبلغان مختلفی از ایران و کشمیر وقتا فوقتا برای تبلیغ دین اسلام به منطقه بلتستان سفر کرده اند.[۲]
مشاغل مردم
مرکز اصلی ایالت بلتستان، شهر سکردو می‌باشد. روندو، شگر، خپلو و کهرمنگ، از شهر‌های دیگر این ایالت هستند. شغل‌های رائج و منبع درآمد مردم بلتستان، دامداری و کشاورزی می‌باشد. بدلیل توسعه جمعیت، درحال حاضر، تجارت یکی از مهم‌ترین مشاغل مردم این سرزمین می‌باشد. این منطقه در حال حاضر، تحت کنترول پاکستان می‌باشد و از حقوق شبه ایالت برخوردار است . [۳]
تاریخ سیاسی بلتستان
سال 1588 م تا 1625 م علی شیر خان انچن بخاطر فتوحات ومملکت داری و پیشرفت در زمینه‌های سازندگی ، فرهنگی و انتظامی شهرت زیادی پیدا کرده بود. برای تشکیل یک حکومت مقتدر بر محوریت بلتستان همت گماشت . وی برای سرکوبی دشمنان به مناطق استور، گلگت، چلاس و چترال رفت و این مناطق را فتح کرد. بعد از تسلط کامل بر این مناطق حاکمان آن را مطیع خود ساخت ، و به شهر سکردو برگشت. اسیران جنگی را که از مناطق "بروشمال" گلگت، چلاس و استور به همراه خود آورده بود درمناطق سکردو ، کهرمنگ و آطراف آن جای‌داد. بدین طریق علی شیر خان انچن یک سلطنت محکم تشکیل داد که ازلحاظ مرزی شمال آن به "مستغ قراقروم" جنوب به دره" زوجی له" شرق به " پورانگ" و مغرب تا "چترال" گسترده بود. بحدی که شهرت آن به ایوان‌های هندوستان و ایران رسیده بود . در تایخ ایران مذکور است که در دربار شاه عباس صفوی ، فرستاده‌هایی از فرهنگستان ، روس، کاشغر و تبت"بلتستان" می‌آمدند .علی شیر انچن منطقه گلگت و بلتستان را از لحاظ سیاسی و اداری بعنوان یک حکومت مقتدر و مستقل در منطقه قرار داد.[۴] از زمان علی شیر انچن تا زمان تقسیم پاک و هند راجگان و حاکمان محلی بر بلتستان حکومت می‌کردند که بعضا اینها از حکومت مرکزی هندوستان فرمان می‌گرفتند. بعد از تقسیم هند و پاکستان در سال 1947م مردم بلتستان با تلاش و فداکاری‌ها ی فراوان این منطقه را از زیر تسلط حاکمان تحت فرمان حکومت مرکزی هندوستان آزاد کردند. از آن زمان تا کنون بلتستان از جمله مناطق پاکستان به شمار می‌رود. هر چند به این مناطق از سوی دولت پاکستان هنوز هم جایگاه رسمی ایالت داده نشده است . مدتی زیر نظر فرماندار کشمیر آزاد اداره می‌شد بعد از آن مقام شبه ایالت به این مناطق از طرف حکومت پاکستان داد شد و زیر نظر وزارت ایالتی اداره می‌شود.
پانویس
منابع
- نذیر، محمد، مطالعه بلتستان، ناشر شبیر پرنتینک پرس، سکردو، سال2012م چاپ دوم.