آتش‌بس غزه؛ چیستی و فرجام (مقاله)

آتش‌بس غزه؛ چیستی و فرجام؛ بعد از هشت ماه از جنگ غزه و در آستانه حمله زمینی صهیونیست‌ها به رفح طرح آتش‌بس توسط مصر و قطر مطرح شد و با فرازوفرودهایی مواجه شد و در نهایت مورد توافق طرفین یعنی مقاومت اسلامی فلسطین و رزیم منحوس صهیونیستی قرار نگرفت، لازم است در مورد متن و حواشی این طرح آشنایی بیشتری داشته باشیم.

طرح پیشنهاد آتش‌بس غزه از سوی مصر و قطر

بعد از گذشت حدود 215 روز از جنگ غزه، مصر و قطرطرح آتش‌بس غزه را پیشنهاد داده‌اند، این طرح در ۳ مرحله انجام می‌شود که در صورت اجرایی‌شدن منجر به توقف اولیه درگیری و آرامش پایدار و خروج نیرو‌های نظامی صهیونیست از خاک فلسطین می‌شود. توافق پیشنهادی همچنین آزادی صهیونیست‌های بازداشت شده در غزه و همچنین تعداد نامشخصی از فلسطینی‌هایی را که در زندان‌های رژیم صهیونیستی نگهداری می‌شوند، تضمین می‌کند.

واکنش اولیه طرفین

واکنش جنبش مقاومت اسلامی حماس

جنبش مقاومت اسلامی حماس موافقت خود را با طرح مصر و قطر برای آتش‌بس در غزه اعلام کرده است؛ اسماعیل هنیه، رئیس‌دفتر سیاسی جنبش حماس، با نخست‌وزیر قطر و وزیر اطلاعات مصر تماس گرفته و موافقت حماس را با طرح پیشنهادی این دو کشور اعلام کرد. این اقدام حماس با واکنش و استقبال گروه‌ها و کشور‌های بسیاری همراه شده است.

واکنش رژیم صهیونیستی

رژیم صهیونیستی گفته که با این پیشنهاد موافق نیست، اما در گفت‌وگو‌های بیشتر برای حصول توافق مشارکت خواهد کرد. این رژیم می‌گوید همه این‌ اقدامات در حالی صورت می‌گیرد که حمله به غزه را ادامه می‌دهد و از حمله به رفح منصرف نمی‌شود.

متن طرح پیشنهادی آتش‌بس غزه از سوی مصر و قطر

این چارچوب شامل ۳ مرحله مرتبط و به‌هم‌پیوسته به شرح زیر است:

مرحله اول طرح آتش‌بس

در این مرحله توقف موقت عملیات نظامی بین دو طرف و عقب‌نشینی نیرو‌های نظامی صهیونیست به سمت شرق و دور از مناطق پرجمعیت به یک منطقه مشخص در امتداد مرز در سراسر نوار غزه (از جمله وادی غزه، معروف به کریدور نتزاریم، و میدان الکویت). تمامی هوانوردی‌ها (نظامی و شناسایی) در نوار غزه به مدت ۱۰ ساعت در روز و در روز‌های تبادل اسیران به مدت ۱۲ ساعت متوقف می‌شود. آوارگان داخلی در غزه باید به مناطق مسکونی خود بازگردند و رژیم صهیونیستی از وادی غزه، کریدور نتزاریم و میدان الکویت عقب‌نشینی خواهد کرد.

مرحله دوم (۴۲ روز)

بازگشت به آرامش پایدار (توقف دائمی عملیات نظامی و خصمانه) باید اعلام شود و نظامیان صهیونیست به طور کامل از نوار غزه عقب‌نشینی خواهند کرد.

مرحله سوم (۴۲ روز)

تبادل اجساد و بقایای افراد از هر دو طرف پس از بازیابی و شناسایی صورت می‌گیرد. طرح بازسازی نوار غزه طی یک دوره ۳ تا ۵ساله - شامل خانه‌ها، تأسیسات غیرنظامی و زیرساخت -- و پرداخت غرامت به همه آسیب‌دیدگان، تحت نظارت چندین کشور و سازمان از جمله مصر، قطر و سازمان ملل آغاز می‌شود. همچنین پایان کامل محاصره نوار غزه انجام می‌شود. تضمین‌کنندگان این توافق آتش‌بس نیز قطر، مصر، آمریکا و سازمان ملل هستند.

متن مقبول حماس با ضمائم

مرحله نخست (۴۵ روز)

مرحله نخست شامل آزادی تمامی اسرای صهیونیستی در میان زنان و افراد زیر ۱۹ سال، سالمندان و بیماران، در ازای آزادی تعداد مشخصی از اسرای فلسطینی. این مرحله همچنین شامل تشدید ارسال و ورود کمک‌های بشردوستانه به غزه، خروج نیروهای رژیم صهیونیستی از مناطق پرجمعیت و اجازه شروع کار بازسازی بیمارستان‌ها، خانه‌ها و تأسیسات در تمام مناطق نوار غزه است. در مرحله نخست همچنین به سازمان ملل متحد و آژانس‌های آن اجازه داده‌ خواهد شد تا خدمات بشردوستانه ارائه دهند و اردوگاه‌هایی را برای پناه‌دادن به اهالی غزه ایجاد کنند. در این مرحله مذاکرات غیرمستقیم درباره الزامات لازم برای بازگرداندن آرامش کامل به غزه نیز آغاز می‌شود. ضمیمه جزئیات مرحله اول جزءلاینفک این توافقنامه است، مشروط بر اینکه جزئیات مرحله دوم و سوم در حین اجرای مرحله نخست مورد توافق قرار بگیرد.

مرحله دوم (۴۵ روز)

مذاکرات غیرمستقیم درباره الزامات لازم برای ادامه توقف عملیات نظامی متقابل و بازگشت به حالت آرامش کامل باید قبل از اجرای مرحله دوم تکمیل و نتیجه اعلام شود. هدف از این مرحله نیز آزادی تمامی اسرای صهیونیست مرد (غیرنظامی و نظامی) در ازای آزادی تعداد معینی از اسرای فلسطینی، ادامه اقدامات بشردوستانه مرحله اول، خروج کامل نیروهای رژیم صهیونیستی به خارج از مرزهای تمامی مناطق نوار غزه است. مرحله دوم همچنین شامل آغاز کار بازسازی منازل، تأسیسات و زیرساخت‌های تخریب شده در سراسر نوار غزه طبق سازوکارهای مشخص و توافقات صورت‌گرفته در مرحله اول می‌شود.

مرحله سوم (۴۵ روز)

هدف اصلی از مرحله سوم نیز تبادل اجساد کشته‌شدگان از هر دو طرف پس از شناسایی آنهاست. در این مرحله نیز طبق روال دو مرحله قبل اقدامات بشردوستانه در نوار غزه ادامه خواهد یافت.

ضمیمه حماس

طبق پیشنهاد حماس، هدف از این توافقنامه، توقف عملیات نظامی متقابل میان طرفین، دستیابی به آرامش کامل و پایدار، تبادل اسرا میان دو طرف، پایان محاصره غزه، بازسازی، بازگرداندن ساکنان و آوارگان به خانه‌های خود و تأمین سرپناه و ملزومات امدادی برای ساکنان تمام مناطق نوار غزه طی سه مرحله است. ضمیمه الحاق شده جنبش حماس به این توافق نیز شامل تضمین بندهایی است که از جمله مهم‌ترین آنها از این شرح است؛

1. تکمیل مراحل قانونی لازم برای اطمینان از عدم بازداشت مجدد اسرای فلسطینی به همان اتهامی که به‌خاطر آن بازداشت شده بودند.
2. بهبود شرایط اسرا در زندان‌های رژیم اشغالگر و رفع تدابیر و مجازات‌های اتخاذ شده پس از تاریخ ۲۰۲۳/۱۰/۷.
3. توقف تجاوزات و یورش شهرک‌نشینان صهیونیست به مسجدالاقصی و بازگرداندن شرایط مسجدالاقصی به وضعیت قبل از سال ۲۰۰۲.
4. تشدید ورود مقادیر لازم و کافی کمک‌ها، سوخت و امثال آن به‌صورت روزانه.
5. بازگشت آوارگان به محل زندگی خود در همه مناطق نوار غزه و اطمینان از آزادی تردد جمعیت و در همه مناطق نوار غزه، به‌ویژه از جنوب به شمال.
6. اطمینان از بازگشایی همه گذرگاه‌ها با نوار غزه و ازسرگیری تجارت و آزادی انتقال افراد و کالاها بدون موانع.
7. لغو هرگونه محدودیت از سوی رژیم صهیونیستی در زمینه حرکت مسافران، بیماران و مجروحان از طریق گذرگاه رفح.
8. ازسرگیری تجهیز نوار غزه به سوخت موردنیاز برای راه‌اندازی نیروگاه تولید برق و پایبندی رژیم صهیونیستی به رفع نیاز برق و آب نوار غزه.

طبق پاسخ حماس، مصر و قطر به همراه تمامی طرف‌های لازم موظف هستند مدیریت و نظارت بر ضمانت عملی شدن موارد مذکور را بر عهده بگیرند و در این زمینه تلاش کنند.

ارسال طرح توسط نخست‌وزیر قطر برای صهیونیست‌ها

پس از آن «محمد بن عبدالرحمان آل ثانی» نخست‌وزیر قطر و وزیر خارجه در کنفرانس مطبوعاتی مشترک با «آنتونی بلینکن» وزیر خارجه آمریکا در دوحه اعلام کرد پاسخ حماس را برای صهیونیست‌ها ارسال کرده است. طرف‌های آمریکایی و اسرائیلی نسخه‌ای از پاسخ حماس را دریافت کردند که شامل سه صفحه، یک اصلاحیه‌ در سند «توافق چارچوب» پاریس است.

اذعان به دریافت پاسخ حماس به طرح پیشنهادی

طبق بیانیه دفتر «بنیامین نتانیاهو» نخست‌وزیر رژیم صهیونیستی که صبح امروز (چهارشنبه) منتشر شد، تل‌آویو پاسخ حماس به طرح پیشنهادی نشست پاریس را از میانجیگران دریافت کرده و در حال بررسی آن به همراه سازمان جاسوسی موساد است.

پیش‌نویس مقبول رژیم صهیونیستی برای آتش‌بس و تبادل اسرا

متن کامل این پیش‌نویس به قرار زیر است: مبانی اصلی توافق بین طرف اسرائیلی و طرف فلسطینی در غزه برای تبادل اسرا و افراد بازداشت شده بین دو طرف و بازگشت آرامش پایدار. این توافق با هدف آزادسازی تمامی اسرای اسرائیلی موجود در نوار غزه شامل نظامیان و غیرنظامیان و افراد زنده و مرده تدوین شده و رعایت تمامی بندها و زمان‌بندی‌ها و آرامش پایدار برای رسیدن به آتش‌بس الزامی است. این توافق شامل سه مرحله به شکل زیر است:

مرحله اول: (۴۰ روزه و قابل‌تمدید)

• توقف موقت عملیات نظامی متقابل بین دو طرف و عقب‌نشینی نیروهای اسرائیلی از شرق غزه و دورشدن از مناطق مملو از جمعیت به مناطق نزدیک به مرزها در تمامی بخش‌های غزه (غیر از دشت غزه)
• توقف پروازها (شامل نظامی و اطلاعاتی) به مدت ۸ ساعت در روز و به مدت ۱۰ ساعت در روزهای آغاز تبادل اسرا.
• بازگشت آوارگان غیرنظامی به مناطق مسکونی خود
• در روز هفتم از این مرحله (بعد از آزادی تمامی زنان اسیر) نیروهای اسرائیلی از خیابان الرشید به سمت شرق و در مجاورت خیابان صلاح‌الدین عقب‌نشینی می‌کنند تا ورود کمک‌های انسانی تسهیل شود و امکان بازگشت آوارگان غیرنظامی و غیرمسلح به مناطق مسکونی خودشان فراهم شود.
• در روز بیست و دوم این مرحله (بعد از آزادی دو سوم اسرای اسرائیلی) نیروهای اسرائیل از مرکز غزه (به‌ویژه محور الشهدا نتساریم و محور میدان الکویت) به سمت شرق مسیر صلاح‌الدین و مناطق نزدیک به مرزها عقب‌نشینی می‌کنند تا امکان بازگشت آوارگان غیرنظامی به مناطق مسکونی‌شان در شمال غزه فراهم شود.
• تسهیل ورود مقادیر گسترده و مناسب از کمک‌های انسانی و آذوقه و سوخت (شامل ۵۰۰ کامیون به شرطی که ۵۰ کامیون سوخت باشد و ۲۵۰ کامیون به شمال غزه برود). این سوخت برای تأسیسات برق و تجارت و تجهیزات لازم برای آواربرداری و راه‌اندازی مجدد بیمارستان‌ها و مراکز درمانی و نانوایی‌ها در تمامی مناطق غزه وارد شده و این روند در تمامی مراحل توافق ادامه خواهد داشت.

تبادل اسرا و بازداشتی‌ها بین دو طرف

• حماس دست‌کم ۳۳ اسیر از جمله تمامی اسرای زن اسرائیلی زنده (شامل نظامیان و شهرک‌نشینان) و کودکان (زیر ۱۹ سال) و افراد سالخورده (بالای ۵۰ سال) و بیماران و مجروحان را آزاد می‌کند و اسرائیل نیز به‌ازای آزادی هر زن و کودک اسیر اسرائیلی ۲۰ نفر از زنان و کودکان فلسطینی را بر اساس لیست‌هایی که جنبش حماس به ترتیب اولویت بازداشت ارائه کرده، آزاد خواهد کرد.
• اسرائیل در ازای آزادی هر اسیر زن بالای ۵۰ سال و بیماران و مجروحان، ۲۰ اسیر سالخورده (بالای ۵۰ سال و بیمار و مجروح) را بر اساس لیست‌های ارائه شده توسط حماس با اولویت قدمت بازداشت، آزاد خواهد کرد. (به شرطی از میزان محکومیت آن‌ها بیش از ۱۰ سال باقی نمانده باشد).
• اسرائیل در ازای هر اسیر، ۴۰ اسیر فلسطینی را آزاد می‌کند (که ۲۰ نفر از آنها حبس ابد دارند و ۲۰ نفر از میان افرادی هستند که احکامی کمتر از ۱۰ سال حبس باقیمانده دارند.) البته در این مورد اسرائیل حق رد برخی اسامی (تا حد ۲۰۰ اسم) را برای خود محفوظ می‌داند.
• هر کدام از اسرایی که حبس ابد دارند و باید بر اساس این توافق آزاد شوند، امکان آزادی آنها در داخل یا خارج از غزه فراهم است.
• جدول تبادل اسرا و بازداشتی‌ها بین طرفین در مرحله اول:
• حماس در روز اول سه نفر از اسرای اسرائیلی را آزاد می‌کند و هر ۳ روز، ۳ نفر از اسرا آزاد می‌شوند. این روند ۳۳ روز ادامه پیدا می‌کند. در مقابل، اسرائیل نیز تعداد مورد توافق از میان اسرای فلسطینی را بر اساس لیست مورد توافق از زندان آزاد می‌کند.
• حماس نهایتاً تا پایان روز هفتم، لیست تمامی افراد بازداشتی باقیمانده در نزد خود به‌علاوه این ۳۳ نفر را که قرار است آزاد شوند از میان اقشار مختلف ارائه می‌کند و این افراد از روز ۳۴ به بعد آزاد می‌شوند و تمدید توقف عملیات نظامی بستگی به تعداد افراد بازداشتی دارد و در ازای هر اسیر اضافی که آزاد می‌شود، یک روز به آتش‌بس غیر دائم اضافه می‌شود و طرف اسرائیلی نیز اقدام به آزادی تعداد مورد توافق از اسرای فلسطینی از زندان‌های خود بر اساس لیست‌های مورد توافق می‌کند.
• استمرار عملیات تبادل به میزان تعهد به بندهای توافق از جمله توقف عملیات خصمانه و استقرار مجدد نیروها و بازگشت آوارگان و ورود کمک‌های انسانی بستگی دارد.
• اسرای فلسطینی آزادشده بر اساس اتهاماتی که پیش‌ازاین به علت آن بازداشت شده بودند، مجدداً بازداشت نخواهند شد. مبانی موردتوجه در مرحله اول به‌عنوان مبنای برای مرحله دوم به کار نخواهد رفت. در مدت کمتر از ۱۶ روز از آغاز مرحله اول، (و بعد از آزادی نیمی از اسرا) مذاکرات غیرمستقیم بین دو طرف برای رسیدن به آتش‌بس پایدار و بررسی لوازم و مقدمات آن آغاز می‌شود و سازمان ملل متحد و آژانس‌های مرتبط دیگر سازمان‌های بین‌المللی نیز به فعالیت خود در ارائه خدمات انسانی در تمامی مناطق غزه ادامه می‌دهند و این موضوع در تمامی مراحل توافق استمرار خواهد داشت.
• بازسازی زیرساخت‌های غزه (شامل برق و آب و فاضلاب و ارتباطات و مسیرهای مواصلاتی) در تمامی مناطق آغاز خواهد شد و تجهیزات لازم برای دفاع مدنی به‌صورت هماهنگ شده وارد منطقه خواهد شد تا آواربرداری‌ها انجام شود. این موضوع در تمامی مراحل ادامه خواهد داشت.
• تسهیل ورود لوازم موردنیاز برای ایجاد اردوگاه آوارگان جهت پناه‌دادن به افرادی که منازل خود را در طول جنگ از دست داده‌اند، ادامه پیدا خواهد کرد.
• از روز ۱۴ توافق، به تعداد مورد توافق از میان نظامیان مجروح اجازه عبور از گذرگاه رفح برای مداوای آنها داده خواهد شد.

مرحله دوم (۴۲ روز)

در این مرحله از توافق، مقدمات لازم جهت آتش‌بس پایدار انجام شده و نیروهای اسرائیلی به خارج از غزه عقب‌نشینی می‌کنند. در این مرحله اقدامات لازم برای بازسازی فراگیر غزه و بازسازی منازل و تأسیسات غیرنظامی و زیرساخت‌های غیرنظامی که در نتیجه جنگ تخریب شده، آغاز خواهد شد.

مرحله سوم (۴۲ روز)

تبادل تمامی جنازه‌های کشته‌شده‌ها در میان دو طرف بعد از شناسایی آنها. در این مرحله طرح بازسازی غزه به مدت ۵ سال آغاز خواهد شد که شامل منازل مسکونی و تأسیسات غیرنظامی و زیرساخت‌ها است. طرف فلسطینی از انجام بازسازی زیرساخت‌ها و تأسیسات نظامی منع خواهد شد و اجازه واردشدن هیچیک از تجهیزات و مواد اولیه و ابزارهایی که در اهداف نظامی به کار گرفته می‌شود، به غزه داده نخواهد شد.

• ضامنین توافق: قطر، مصر و آمریکا

تأکید حماس بر پیگیری مذاکرات و آتش‌بس

یکی از رهبران «حسام بدران» ۱۴۰۳/۰۲/۱۵ در گفتگو با "الجزیره مباشر" گفت: • قضیه مذاکرات آتش‌بس را با جدیت دنبال می‌کنیم و مصمم به دستیابی به توافقی هستیم که به پایان رنج و دردهای ملت فلسطین منجر شود. • نتانیاهو و اعضای کابینه تندرو او با بهانه‌های واهی در مسیر مذاکرات و توافق برای آتش‌بس کارشکنی می‌کنند. محاسبات نتانیاهو مرتبط با شخص او و آینده سیاسی‌اش است و او به دنبال توافق نیست. آنچه در این دور از مذاکرات در قاهره به ما ارائه شد، بهتر از پیشنهادهای قبلی است. ما از طریق واسطه‌ها و نه به طور مستقیم با دولت آمریکا در ارتباط هستیم.

کارشکنی نتانیاهو در مسیر مذاکرات و توافق برای آتش‌بس

«حسام بدران» از رهبران حماس در گفتگو با شبکه الجزیره تأکید کرد که نتانیاهو و اعضای تندرو کابینه او با بهانه‌های واهی در مسیر مذاکرات و توافق برای آتش‌بس کارشکنی می‌کنند.

تشکیک در هدف اصلی جنگ غزه توسط نخست‌وزیر سابق اسرائیل

ایهود المرت از اسرائیلی‌ها خواست تا خیابان‌ها را با میلیون‌ها مخالف جهت محاصره گروه بنیامین نتانیاهو نخست‌وزیر، ایتامار بن گویر، وزیر امنیت داخلی و بتسلئیل اسموتریچ، وزیر دارایی رژیم صهیونیستی پر کنند. وی این گروه را غیرقانونی است که رژیم صهیونیستی را به سمت فروپاشی سوق می‌دهد. ایهود المرت، نخست‌وزیر سابق رژیم صهیونیستی در مقاله خود در روزنامه عبری زبان «هاآرتص» افزود: اکثریت قاطع اسرائیلی‌ها معتقدند که تنها انگیزه گسترش جنگ و حمله به رفح حفظ آینده سیاسی نتانیاهو است، زیرا حمله به رفح به‌هیچ‌وجه به نفع اسرائیل نیست. وی همچنین تأکید کرد که نتانیاهو در داخل حباب جدا از واقعیت زندگی می‌کند و در آن حباب به خود و دیگران می‌گوید که برای ادامه حیات اسرائیل می‌جنگد و مأموریت تاریخی او مقابله با جهان برای دفاع از اسرائیل در برابر تمام کسانی است که می‌خواهند اسرائیل را نابود کنند. المرت با اذعان به اینکه گفتن این موضوع از نظر احساسی دشوار است، اعتراف کرد که «مهم است درک کنیم که اسرائیل از این رویارویی پیروز بیرون نخواهد آمد» او درعین‌حال بر لزوم درک این موضوع تأکید کرد که همه اهداف صحبت‌های مداوم نتانیاهو در مورد «پیروزی کامل» را درک کنند.

ادعای نزدیک‌شدن اسرائیل و حماس به توافق آتش‌بس

منابع خبری گزارش دادند که پیشرفت قابل‌توجهی در مذاکرات بین حماس و رژیم اسرائیل بر سر آتش‌بس در غزه و توافق مبادله اسیران حاصل شده است. شبکه اخبار قاهره به نقل از یک منبع بلندپایه در هیئت امنیتی مصر که میانجیگری در روند مذاکرات بین [رژیم] اسرائیل و حماس را انجام می‌دهد، افزود که دو طرف در مورد بسیاری از موارد اختلاف‌نظر به اجماع رسیدند. این منبع به شبکه اخبار قاهره گفت که هیئت حماس وارد مصر شده و پیشرفت محسوسی در مذاکرات حاصل شده است. در همین حال یک منبع امنیتی مصر به رویترز گفت که نتایج مذاکرات امروز در قاهره با دفعات قبل متفاوت خواهد بود. این منبع که به نام آن اشاره‌ای نشده است با بیان اینکه «ما در بسیاری از موارد به توافق رسیدیم» درعین‌حال تصریح کرد: اما چند نکته باقی‌مانده است.

وی افزود: این بار اوضاع بهتر به نظر می‌رسد، اما اینکه آیا به‌زودی توافقی حاصل می‌شود بستگی به این دارد که آیا اسرائیل آنچه را که برای دستیابی به آن لازم است ارائه می‌دهد یا خیر. پیش‌تر جنبش حماس در بیانیه‌ای اعلام کرد که هیئتی از این جنبش امروز (شنبه) در سایه تماس‌های اخیر با واسطه‌های مصری و قطری برای ادامه مذاکرات آتش‌بس وارد قاهره خواهد شد. حماس افزوده است: ما بر روحیه مثبتی که هنگام بررسی طرح پیشنهادی اخیر برای آتش‌بس در غزه نشان دادیم، تأکید می‌کنیم. این جنبش فلسطینی در ادامه این بیانیه تأکید کرد که ما و دیگر گروه‌های مقاومت فلسطین بر رسیدن به توافقی که به توقف جنگ، خروج نیروهای اشغالگر از غزه و بازگشت آوارگان به خانه‌های خود منتهی شود، مصمم هستیم. در همین رابطه یک مقام فلسطینی به المیادین گفت که خلیل الحیه ریاست هیئت حماس در سفر به قاهره را برعهده دارد. از سوی دیگر یک منبع مسئول در جنبش حماس در گفت‌وگو با تارنمای العربی الجدید اعلام کرد که قاهره توانسته به شکل قابل‌قبول و رضایت‌بخشی در مورد طرح آتش‌بس در غزه دست‌ یابد و آن را به حماس و رژیم صهیونیستی ارائه داده است. منبع مذکور اشاره کرد که حماس موافقت اولیه خود را با این طرح اعلام کرده و خواستار ضمانت‌های واضح آمریکا در مورد آن شده است. جنبش حماس اعلام کرد که هیئت این جنبش در قاهره متشکل از خلیل الحیه، زاهر جبارین و محمد نصر خواهد بود.

عدم اقبال اسرائیل به آتش‌بس

«یارون بلوم» مسئول سابق پرونده اسرا در رژیم صهیونیستی هم اذعان کرد «اسرائیل به دنبال آتش‌بس نیست و ادعای نتانیاهو در مورد اینکه حماس در مذاکرات جدیت ندارد، را قبول ندارد». چون اگر حمله به رفح را آغاز نمی‌کردند:

• باید طرح آتش‌بس را می‌پذیرفتند که این نیز به معنی بالابردن دست‌ها و اعلام شکست نهائی و تسلیم‌شدن بود؛
• متعاقب آن دولت نتانیاهو سقوط می‌کرد؛
• زمینه بازداشت وی از سوی دادگاه کیفری فراهم می‌شد.

لذا درحالی‌که خبرهای دیپلماتیک حکایت از دردسترس‌بودن توافق آتش‌بس داشت، اما تمام شواهد و قرائن میدانی نشان می‌داد که احتمال حمله به رفح بیشتر از احتمال عدم حمله است و نشان می‌داد که نتانیاهو در بن‌بستی قرار گرفته که چاره دیگری ندارد. آن‌گونه که «رونن برگمن» از مشهورترین تحلیلگران صهیونیست گفت «تل‌آویو در تنگناست، نه حماس و هر روز که می‌گذرد هزینه توافق بیشتر می‌شود».

فشار جهانی بر اسرائیل برای خاتمه جنگ غزه

نیویورک‌تایمز فاش کرده که رژیم صهیونیستی برای پایان‌دادن به جنگ فاجعه‌بار در غزه، تحت‌فشار کشورهای جهان و حتی متحدان خود قرار گرفته است. برخی کشورها روابط خود را با تل‌آویو کاهش داده و یا قطع کرده‌اند.

ترکیه

در جدیدترین اقدام، ترکیه تصمیم گرفت تجارت با رژیم صهیونیستی را به حال تعلیق درآورد؛ اقدامی که نیویورک‌تایمز آن را نشانه «افزایش فشارهای جهانی بر اسرائیل برای آتش‌بس در غزه می‌داند»، آن‌هم درحالی‌که تل‌آویو بر حملات به غزه تا آنچه «نابودی حماس» می‌خواند، پافشاری می‌کند.

ترکیه و قطع روابط با رژیم صهیونیستی

رسانه آمریکایی نوشت اسرائیل و ترکیه در سال‌های اخیر روابط نزدیکی را با یکدیگر داشته‌اند و در سال ۲۰۲۲ احیای روابط دیپلماتیک را اعلام کردند و تبدیل به شرکای نزدیک تجاری شدند تا جایی که ترکیه در سال ۲۰۲۳ تقریباً ۴.۶ میلیارد دلار صادرات به اسرائیل داشت. بااین‌حال و پس از شروع جنگ غزه، روابط آنکارا - تل‌آویو رو به وخامت گذاشت و خشم صهیونیست‌ها پس از اینکه «رجب طیب اردوغان» رئیس‌جمهور ترکیه جنبش حماس را «یک سازمان آزادی‌بخش» توصیف کرد، برانگیخت.

کشورهای قطع‌کننده روابط

کلمبیا پس از بولیوی به دومین کشور آمریکای لاتین تبدیل شد که روابط خود را با تل‌آویو قطع می‌کند. در روزی که بولیوی تصمیم خود را اعلام کرد، کلمبیا و شیلی گفتند سفرای خود را از سرزمین‌های اشغالی فرامی‌خوانند و هندوراس هم چند روز بعد اقدام مشابهی را در پیش گرفت. بلیز هم روابط دیپلماتیک با اسرائیل را قطع کرده است.

موضع دوگانه حمایت و شکایت شرکای رژیم صهیونیستی

متحدان نزدیک رژیم صهیونیستی مانند آمریکا، انگلیس و آلمان درحالی‌که همچنان حمایت قوی خود را از آن ابراز می‌کنند؛ اما با صدای بلندتری از اوضاع انسانی در غزه و محدودیت ورود کمک‌های انسان‌دوستانه به این باریکه انتقاد می‌کنند. بحرین و اردن هم که اسرائیل با آن‌ها همکاری نزدیک امنیتی دارد، سفیران خود را در پرتو خشم عمومی از افزایش تلفات انسانی در غزه فراخواندند. به گزارش نیویورک‌تایمز، حملات رژیم صهیونیستی همچنین تلاش‌های آمریکا برای برقراری توافق به‌منظور عادی‌سازی روابط دیپلماتیک ریاض - تل‌آویو را با مانع روبرو کرده است؛ اقدامی که نتانیاهو امید زیادی به آن داشت که بخشی از میراث او باشد.

مواضع متناقض امریکا

حساسیت امریکا برای توافق در مذاکرات برای انتخابات آتی است

به نظر می‌رسد که هدف آمریکا از فشار به رژیم صهیونیستی برای مذاکره با حماس، استفاده از این برگ در انتخابات آینده آمریکاست. علاوه بر اینکه رسوایی عواقب حمله مستقیماً به امریکا هم منتسب است و نفرت جهانی علیه ایالات متحده افزون خواهد شد.

عدول امریکا از دعوت به توافق و مشروط کردن توافق

دولت «جو بایدن» رئیس‌جمهور آمریکا به‌عنوان مهم‌ترین متحد اسرائیل نشانه‌هایی مبنی بر عقب‌نشینی از حمایت نظامی از تل‌آویو بروز نداده است؛ حتی با وجود هشدارها درباره عملیات نظامی اسرائیل در رفح، جایی که میزبان بیش از یک میلیون آواره فلسطینی است. بایدن اقدام رژیم اشغالگر در مورد به شکست کشاندن پیشنهاد اخیر آتش‌بس مورد تایید حماس که مورد حمایت آمریکا نیز قرار گرفت، را نادیده گرفت و گفت: اگر حماس گروگان‌هایی (اسیران) را که در باریکه غزه نگه داشته است آزاد کند، فردا آتش‌بس ممکن خواهد بود. https://fa. lalam.ir/news/6863808

بیانیه حماس علیه موضع منفی بایدن

بنا بر گزارش سایت خبری "عربی 21" حماس در بیانیه‌ای مطبوعاتی اعلام کرد: "ما موضع رئیس‌جمهور آمریکا را محکوم می‌کنیم و آن را عقب‌نشینی از نتایج دور آخر مذاکرات و پیشنهادی که میانجیگران در مصر و قطر و با آگاهی و اطلاعات میانجی آمریکایی ارائه کردند و منجر به تأیید این جنبش شد، می‌دانیم. تشدید وحشیانه کشتارها در مناطق مختلف باریکه غزه از سوی اشغالگران صهیونیست، تاییدی بر سیاست ادامه قتل عام و بی تفاوتی این رژیم نسبت به جان اسیران است. "جنبش حماس در ادامه خاطرنشان کرد: موضع جو بایدن رئیس‌جمهور آمریکا بار دیگر موید جانب‌داری واشنگتن نسبت به سیاست جنایت‌کارانه رژیم نازیست - صهیونیست "اسرائیل" و حمایت مستمر در پوشش سیاسی و حمایت نظامی آن از این جنایت کشتارجمعی است که علیه مردم ما در حال انجام است و نیز دادن زمان بیشتری به ارتش اشغالگر تروریستی برای تکمیل عملیات تخریب، کشتار و نابودی در این بخش از سرزمین اشغال‌شدهٔ ماست."

امریکا مدعی توقف کمک به اسرائیل در آستانه حمله به رفح

هفته گذشته دولت بایدن مدعی شده بود در اعتراض به اقدام ارتش اسرائیل برای آغاز عملیات در رفح ارسال برخی از بسته‌های کمک تسلیحاتی خود به این رژیم را متوقف کرده است.

عدول عملی امریکا از عدم ارسال کمک به اسرائیل

قانون «حمایت از کمک‌های امنیتی به اسرائیل» ۱۴۰۳/۰۲/۲۸در مجلس نمایندگان آمریکا تصویب شد مجلس نمایندگان آمریکا طرحی را تصویب کرد که در آن از جو بایدن خواسته شده تا تحت هیچ شرایطی ارسال سلاح برای اسرائیل را متوقف نکند. مجلس نمایندگان آمریکا که تحت کنترل جمهوری‌خواهان است، روز پنج‌شنبه لایحه‌ای را تصویب کرد که جو بایدن، رئیس‌جمهور آمریکا را ملزم به ارسال سلاح به اسرائیل می‌کند. این طرح به نام «قانون حمایت از کمک‌های امنیتی به اسرائیل» با ۲۲۴ رأی موافق در مقابل ۱۸۷ رأی مخالف در جریان رأی‌گیری که عمدتاً بر مبنای حزبی بود به تصویب رسید

چرا مذاکرات قاهره شکست خورد؟

درباره خلاصه مذاکرات قاهره درباره آتش بس در غزه، یک منبع شرکت کننده در این مذاکرات به الاخبار گفت که وضعیت این مذاکرات را می‌توان بدین صورت شرح داد:

• در وهله نخست آنچه در قاهره اتفاق افتاد یک مانور بزرگ به رهبری آمریکا بود و پیشنهادی که این کشور ارائه داد از قبل با اسرائیل هماهنگ شده بود و آنها در نهایت گفتند منتظر پاسخ حماس هستند تا به این ترتیب توپ در زمین حماس بیفتد.
• ایده‌هایی که آمریکایی‌ها آن را خوب توصیف می‌کردند به هیچ وجه پاسخگوی هیچ یک از خواسته‌های طرف فلسطینی نبود؛ زیرا در این ایده‌ها اشاره‌ای به آتش‌بس دائمی نشده بود و مسئله خروج نیروهای اشغالگر از غزه هم کاملا مبهم بود. میانجی‌ها هم گفتند که نمی‌توانند برای تضمین توقف عملیات‌های نظامی اسرائیل در غزه بعد از پایان آتش بس موقت تعهد بدهند.
• در این پیشنهادات آمریکایی‌ها گفته شده بود که نیروهای اسرائیلی از خیابان‌های الرشید و صلاح‌الدین غزه عقب نشینی می‌کنند اما ایست‌بازرسی‌های آنها همچنان باقی خواهد ماند و همه کسانی که می‌خواهند بین شمال و جنوب غزه تردد کنند باید در این ایست بازرسی‌ها مورد تفتیش قرار بگیرند.
• همچنین بازگشت آوارگان به شمال غزه بدون قید و شرط نخواهد بود و در مرحله اول زنان و کودکان و افراد مسن به این منطقه برمی‌گردند.
• روزنامه الاخبار همچنین با استناد به منابع موثق گزارش داد که نیروهای اشغالگر تجهیزات لجستیکی عظیمی برای ایست بازرسی‌های خود در جاده‌های الرشید و صلاح‌الدین آورده‌اند از جمله دوربین‌های عکاسی و حسگرهای متصل به برنامه‌های هوش مصنوعی.
• همچنین آمریکا پیشنهاد داد که نیروهای نظامی مصر به جای نیروهای اسرائیلی مسئولیت تفتیش عابران را بین شمال و جنوب غزه بر عهده بگیرند.
• پیشنهاداتی که در مذاکرات قاهره به حماس ارائه شد حاکی از آن بود که بازگشت آوارگان به همه مناطق شمال غزه امکان پذیر نیست و سازمان‌های بین‌المللی همراه با نیروهای اسرائیلی جهت ایجاد اردوگاه‌های ویژه برای آوارگان در مناطق باز تعیین شده همکاری خواهند کرد.
• کمک‌های وارد شده به غزه عمدتا به جنوب اختصاص داده می‌شود و کمتر از نیمی از آن به شمال ارسال می‌گردد. البته همین کمک‌ها هم باید در کمپ‌های جدیدی که توسط سازمان‌های بین‌المللی ایجاد شده توزیع گردد و کمیته مسئول توزیع این کمک‌ها نمایندگان سازمان ملل و شخصیت‌های فلسطینی باشند که هیچ وابستگی به حماس ندارند.
• صهیونیست‌ها گفتند که در وهله نخست خواستار آزادی 40 اسیر زنده اسرائیلی از غزه هستند و اگر اسیران غیرنظامی اسرائیلی کشته شده باشند حماس باید به همین تعداد اسیر نظامی اسرائیلی را آزاد کند و در مقابل آن تنها 900 اسیر فلسطینی که توسط خود اسرائیل انتخاب می‌گردند آزاد خواهند شد.

روشن است که هیچ یک از بندهای این پیشنهاد پاسخگوی حتی یکی از مطالبات فلسطینی‌ها نیز نبوده و کاملا درخدمت رژیم اشغالگر است و منابع آگاه گزارش دادند که حماس آن را رد کرده است.

سیاست جبهه مقاومت در قبال آتش‌بس

مطلب بعدی در زمینه‌ این مسئله‌ جاری فلسطین است. به نظر ما تا وقتی که فلسطین به صاحبان خودش برنگردد، مشکل غرب آسیا حل نخواهد شد. اگر بیست سال دیگر، سی‌سال دیگر هم تلاش کنند که این رژیم را سرپا نگه دارند ــ که ان‌شاءالله نمی‌توانند هم این کار را بکنند ــ مشکل حل نخواهد شد. مشکل آن وقتی حل می‌شود که فلسطین برگردد به صاحبان خودش، یعنی مردم فلسطینی. فلسطین متعلّق به مردم فلسطین است که در بین آنها مسلمان هست، مسیحی هست، یهودی هم هست؛ فلسطین مال آنها است؛ فلسطین را به آنها برگردانند، آنها رژیم خودشان را، نظام خودشان را تشکیل بدهند، بعد آن نظام تصمیم بگیرد که با صهیونیست‌ها چه جوری معامله کند؛ بیرونشان کند یا نگهشان دارد؛ تصمیم را آنها بگیرند؛ این راه‌حلی است که چند سال پیش ما این را اعلام کردیم، در سازمان ملل هم ظاهراً ثبت شد؛ الان هم روی همین تکیه می‌کنیم؛ تا این اتّفاق نیفتد، مسئله‌ منطقه‌ غرب آسیا حل نخواهد شد. بعضی خیال می‌کنند بروند کشورهای اطراف را وادار کنند که روابطشان را با رژیم صهیونیستی عادّی کنند، مشکل حل خواهد شد؛ نه، اشتباه می‌کنند. فرض کنید کشورهای گوناگونِ این دُوروبَر، عمدتاً کشورهای عرب، روابطشان را با رژیم صهیونیستی عادّی هم بکنند، این، مشکل را حل نمی‌کند، [بلکه] مشکل را متوجّه می‌کند به خود دولت‌های آنها؛ یعنی آن دولت‌هایی که بر این جنایات چشم پوشیدند و با وجود یک چنین جنایاتی با آن رژیم دست دوستی دادند، ملت‌ها به جان خود آن دولت‌ها خواهند افتاد. اگر امروز ملت‌های منطقه علیه رژیم صهیونیستی‌اند، آن روز ملت‌های منطقه علیه دولت‌های خودشان خواهند بود. [به این شکل] مشکل حل نمی‌شود؛ باید فلسطین به فلسطینی‌ها برگردد.
شاید بتوان گفت که سخنان رهبر معظم انقلاب در دو سخنرانی اخیر‌، راهبرد حکیمانه جبهه مقاومت و ناظر بر هرگونه توافق احتمالی برای آتش‌بس در غزه بود که برای تحلیلگران بین‌المللی کاملاً روشن و برای دستگاه‌های امنیتی دشمنان ارسال پیام صریح بود که اولاً توافق آتش‌بس در غزه و اصل مقاومت در مقابل رژیم صهیونیستی دو موضوع کاملاً جداست و هرگونه توافقی برای آتش‌بس یک تاکتیک هوشمندانه برای مهار رژیم صهیونیستی و آشکارتر شدن شکست‌های آمریکا و اسرائیل در این جنگ و کاهش درد و رنج فلسطینی‌هاست، نه پایان مقاومت! لذا نباید کسی توقع داشته باشد با هرگونه توافقی مقاومت سلاح خود را بر زمین بگذارد، و برخی نیز دوباره ادعای صلح‌طلبی آمریکا و اسرائیل را تیتر رسانه‌های خود نکنند؛ چراکه توافقنامه‌های اسلو و کمپ دیوید و... و به‌خصوص توافق چند ماه قبل برای آتش‌بس که توسط اسرائیل اجرائی و رعایت نشد، جلوی چشمان همگان است. اینکه رهبری فرمودند «تا فلسطین به صاحبان خود برنگردد، مشکل حل نخواهد شد»، ناظر به همین اصل مهم است که به گفته اسامه حمدان عضو ارشد حماس «مقاومت وارد مرحله درگیری دائم با دشمن اسرائیلی شده است». نکته بعد اینکه رهبری فرمودند: «جمهوری اسلامی در حمایت از فلسطین منتظر کسی نمانده و نخواهد ماند... و چطور می‌شود به یک چنین نظامی و رژیمی، انسان خوش‌بین باشد یا به حرف او اعتماد بکند؟» به این معناست که اگر مقاومت در غزه به هر توافقی هم برسد، متکی به توان خود است و هیچ‌گاه به وعده‌های فریبکارانه آمریکا و یا تضمین‌های روی کاغذ شورای امنیت که هیچ‌گاه ضمانت اجرائی نداشته، امید نبسته است و اعتمادی ندارد؛ لذا تأکید کردند «فشارها بر اسرائیل باید افزایش یابد» تا:

• • اولاً در مذاکرات برای هرگونه توافقی دست مقاومت کاملاً پر باشد و از موضع قدرت به هرگونه توافقی برسد.
• • ثانیاً آن‌قدر فشارها بر اسرائیل باید افزایش یابد که نتواند از اجرای مرحله سوم توافق سر باز زند و بداند که در صورت هرگونه فریبکاری با هزینه‌های به‌مراتب بیشتری نسبت به توقف جنگ روبه‌رو خواهد شد تا دیگر به فکر تجاوز مجدد نیفتد.
• • ثالثاً مقاومت محکوم به تشدید فشارها به‌خصوص در دریای مدیترانه

بر اسرائیل برای مهار ماشین نظامی صهیونیست‌هاست. براین‌اساس ارتش یمن پس از هدف قراردادن کشتی‌های اسرائیلی – آمریکایی در دریای سرخ و اقیانوس هند و دماغه امید نیک، حالا در اقدامی مهم اعلام کرد در صورت حمله به رفح تمام کشتی‌هایی که در مدیترانه به سمت بنادر اسرائيل در حرکت باشند‌، هدف قرار خواهد داد. نکته مهم این است که از یمن تا شرق مدیترانه بیش از دو هزار کیلومتر است!

منابع:

• https://www. izanonline.ir/fa/news/4771884/
• https://www. sna.ir/news/1402111813606/
• https://www. sna.ir/news/1402111813606/
• https://www. hatreh.com/news/nn14021102770460110848/
• کد خبر 6093948 خبرگزاری مهر
• https://fa.alalam.ir/news/6863808
• https://inn.ir/news/article/66067/.
• بیانات رهبر معظم انقلاب به مناسبت گرامیداشت روز معلّم در تاریخ 1403/02/12
• دکتر محمدحسین محترم https://kayhan.ir/fa/news/288091

جستارهای وابسته

• فلسطین
• رفح
• جبهه مقاومت
• آتش‌بس