حضرت مریم: تفاوت میان نسخه‌ها

از ویکی‌وحدت
بدون خلاصۀ ویرایش
جز (جایگزینی متن - '[[حضرت فاطمه زهرا' به '[[فاطمه بنت محمد (زهرا)')
 
(۳۶ نسخهٔ میانی ویرایش شده توسط ۵ کاربر نشان داده نشد)
خط ۱: خط ۱:
{{Mbox
{{جعبه اطلاعات انبیا
| type  = notice
| عنوان = حضرت مریم
| class = ambox-In_use
| تصویر = حضرت مریم.jpg
| image = [[File:Ambox clock.svg|48px|alt=|link=]]
| نام = مریم مقدس، عبری: מרים، تئوتوکوس
| css = margin: 1px
| تاریخ تولد = سال ۲۰ قبل از میلاد
| text  = این {{#ifeq:{{{1|}}}|بخش|[[راهنما:بخش|بخش]]|{{#switch:{{NAMESPACE}}
| محل تولد = ناصره، جلیل
| {{ns:0}}      = مقاله
| تاریخ وفات = بنابر نقلی حدود سال ۳۵ میلادی
| بحث          = [[راهنما:صفحه بحث|صفحه بحث]]
| مدفن = [[بیت المقدس|بیت‌المقدس]]
| رده‌بندی      = [[ویکی‌پدیا:رده‌بندی|رده]]
| لقب‌ = مریم مقدس، مریم باکره، مادر [[عیسی مسیح]]، عذراء (پاکدامن)‌، بتول
| راهنما          = [[راهنما:فهرست|فهرست]]
| کنیه =  
| درگاه        = [[ویکی‌پدیا:درگاه|درگاه]]
| پدر = عمران
| الگو      = [[ویکی‌پدیا:فضای نام الگو|الگو]]
| مادر = حنا
| کاربر          = [[ویکی‌پدیا:صفحه‌های کاربری|صفحه کاربری]]
}}
| بحث کاربر      = [[ویکی‌پدیا:صفحه‌های کاربری|صفحه بحث کاربری]]
'''حضرت مریم''' مادر [[حضرت عیسی|حضرت عیسی (علیه‌السلام)]] است که به معجزه الهی و بدون شوهر او را بدنیا آورد. مریم تنها زنی است که نام او در [[قرآن]] آمده است. حضرت مریم (سلام الله علیها) یکی از چهار بانوی دو عالم است. داستان زندگی حضرت مریم (سلام الله علیها) آنقدر از اهمیت ویژه ای برخوردار است که خداوند مهربان یکی از سوره‌های خود را به نام حضرت مریم (سلام الله علیها) قرار داده است و داستان زندگی حضرت مریم (سلام الله علیها) را شرح می‌دهد. مریم، [[حضرت مریم|مریم مقدس]] یا مریم عذرا (به عبری: מרים) در قرآن و [[عهد جدید]]، نام مادر [[عیسی مسیح]] است. [[مسیحیان]] و مسلمانان معتقد به [[نزول]] [[وحی]] بر مریم هستند.<ref>آیه ۴۵ سوره آل عمران</ref> حضرت مریم (سلام الله علیها) به اعتقاد [[مسلمانان]] مظهر [[عصمت]] و پاکدامنی صداقت و عبودیت است. پدرش [[عمران|عمران نبی (علیه‌السلام)]] قبل تولد مریم از دنیا رفت. مادرش او را برای خدمت به [[خانه خدا]] گماشت. سرپرستی او بواسطه قرعه به [[زکریا|زکریای پیامبر (علیه‌السلام)]] واگذار شد. پرورش مریم (سلام الله علیها) به گونه‌ای خارق‌العاده و نیکو بود که [[خداوند]] آن را به خود نسبت داده است. زکریا برای مریم (سلام الله علیها) مکانی دور از نگاه مردان در [[معبد]] ساخته بود تا با فراغت خیال به [[عبادت]] بپردازد. خداوند از مریم در محرابش با غذای مخصوص پذیرایی می‌کرد.
| ویکی‌پدیا      = [[ویکی‌پدیا:فضای نام ویکی‌پدیا|صفحه ویکی‌پدیا]]
| بحث ویکی‌پدیا = [[ویکی‌پدیا:فضای نام ویکی‌پدیا|صفحه بحث ویکی‌پدیا]]
}}}} هم‌اکنون  برای {{#ifeq:{{{1|}}}|بخش|{{{2|مدتی کوتاه}}}|{{{1|مدتی کوتاه}}}}} '''تحت ویرایش عمده''' است. این برچسب برای جلوگیری از [[راهنما:تعارض ویرایشی|تعارض ویرایشی]] اینجا گذاشته شده‌است، لطفا تا زمانیکه این پیام نمایش داده می‌شود ویرایشی در این {{#ifeq:{{{1|}}}|بخش|بخش|صفحه}} انجام ندهید.<br>
<small>{{#if:{{{زمان|}}}|این پیام در {{{زمان|}}} اضافه شده است.|}} این صفحه آخرین‌بار در {{#time:H:i، j F Y|{{REVISIONTIMESTAMP}}}} ({{کوچک}}ساعت هماهنگ جهانی{{پایان کوچک}}) ({{Time ago|{{REVISIONTIMESTAMP}}}}) تغییر یافته‌است؛ لطفا اگر در چند ساعت اخیر [{{fullurl:{{FULLPAGENAME}}|action=history}} ویرایش نشده است]، این الگو را حذف کنید. اگر شما ویرایشگری هستید که این الگو را اضافه کرده است، لطفا مطمئن شوید آن را حذف یا با در دست ساخت جایگزین می‌کنید.</small>
<includeonly>{{#ifeq:{{{category}}}|no||{{#switch:{{NAMESPACE}}
| کاربر
| بحث کاربر = <!-- no category -->
| [[رده:صفحه‌های سخت در دست ویرایش]]}}}}</includeonly>
}}<noinclude>
</noinclude>


<div class="wikiInfo">[[پرونده:حضرت مریم.jpg |جایگزین=حضرت مریم|بندانگشتی|حضرت مریم]]
== تاریخ تولد حضرت مریم ==  
{| class="wikitable aboutAuthorTable" style="text-align:Right" |+ |
بر اساس گزارش منابع تاریخی حضرت مریم (سلام الله علیها) در زمان [[حکومت اشکانیان]] به دنیا آمد<ref>بلعمی، تاریخنامه ‏طبری، تحقیق، روشن، محمد، ج 1، ص 501، تهران، سروش، چاپ سوم، 1373 و 1378ش</ref>.
!نام
!حضرت مریم
|-
|نام
|مریم مقدس • به عبری: מרים • تئوتوکوس
|-
|لقب
|مریم مقدس • مریم باکره • مادر عیسی مسیح • عذراء (پاکدامن)‌ • بتول
|-
|تعداد تکرار نام در قرآن
|34 مرتبه
|-
|زادگاه
|ناصره
|-
|تاریخ ولادت
|سال ۲۰ قبل از میلاد • تشریفاتی ۸ سپتامبر
|-
|نام پدر
|عمران
|-
|نام مادر
|حنا
|-
|محل تولد
|ناصره • جلیل
|-
|دین
|یهودی
|-
|درگذشت
|بنابر نقلی حدود سال ۳۵ میلادی
|-
|}
</div>


'''حضرت مریم (س)''' به [[اعتقاد]] [[مسلمانان]]، مظهر [[عصمت]] و پاکدامنی، صداقت و عبودیت است.  پدرش [[عمران نبی(ع)]] قبل تولد مریم از دنیا رفت. مادرش او را برای خدمت به [[خانه خدا]] گماشت. سرپرستی او بواسطه قرعه به [[زکریای پیامبر(ع)]] واگذار شد. پرورش مریم (س) به گونه ای خارق العاده و نیکو بود که [[خداوند]] آن را به خود نسبت داده است. زکریا برای مریم(س) مکانی دور از نگاه مردان در [[معبد]] ساخته بود تا با فراغت خیال به [[عبادت]] بپردازد. خداوند از مریم در محرابش با غذای مخصوص  پذیرایی می کرد.
== حضرت مریم در قرآن ==
حضرت مریم‌ (سلام الله علیها) در قرآن قبل از این‌که مادر [[حضرت عیسی|عیسی (علیه‌السلام)]] باشد، خود جایگاه و منزلتی مستقل دارد. [[آیات]] فراوان قرآن بیان‌گر این موضوع‌اند.


حضرت مریم مادر [[حضرت عیسی (ع)]] است که به [[معجزه الهی]] و بدون شوهر او را باردار شد. مریم تنها زنی است که نام او در [[قرآن]] آمده است.
نام مریم 34 مرتبه در قرآن آمده و جز او به نام هیچ زنی در قرآن تصریح نشده است. <ref>«نام زنانی مستقیم و غیر مستقیم در قرآن از آنان یاد شده»، 33344</ref> [[قرآن کریم]] مریم دختر [[عمران]] را الگویی برای [[مؤمنان]] معرفی می‌کند که دامان خود را پاک نگه‌داشت، کلمات پروردگار و کتاب‌هایش را تصدیق کرد، و از قانتان و مطیعان فرمان خدا بود: {{متن قرآن |یا مَرْیَمُ اقْنُتی‏ لِرَبِّکِ وَ اسْجُدی وَ ارْکَعی‏ مَعَ الرَّاکِعینَ |سوره =  آل‌عمران | آیه = 43 }} ای مریم برای پروردگارت [[عبادت]] و [[سجده]] کن و با دیگر رکوع‌کنندگان رکوع انجام ده.


حضرت مریم (س) یکی از چهار بانوی دو عالم است. داستان زندگی حضرت مریم (س) آنقدر از اهمیت ویژه ای برخوردار است که خداوند مهربان یکی از سوره های خود را به نام حضرت مریم (س) قرار داده است و داستان زندگی حضرت مریم (س) را شرح می دهد.
همان‌گونه که می‌دانید، از تاریخ زندگی حضرت مریم(سلام الله علیها) مطالب در خور توجهی در دست نیست؛ لذا نمی‌توان به طور قطع در مورد جزئیات زندگی او نظر داد. به تصریح [[کتاب مقدس]]، حضرت مریم (سلام الله علیها) تا مدّت‌ها پس از مرگ عیسی(علیه‌السلام) زنده و شاهد به [[صلیب]] کشیده شدن فرزندش بود، <ref>انجیل یوحنا، 25:19</ref> ولی از آن‌جا که [[دین اسلام]] به صلیب‌ کشیده شدن عیسی (علیه‌السلام) را نمی‌پذیرد، چنین باوری نداشته و در همین راستا گزارشی نیز وجود دارد که این خود عیسی (علیه‌السلام) بود که مادرش مریم (سلام الله علیها)را غسل داد<ref>کلینی، محمد بن یعقوب، کافی، محقق، مصحح، غفاری، علی اکبر، آخوندی، محمد، ج 1، ص 459، تهران، دار الکتب الإسلامیة، چاپ چهارم، 1407ق</ref>.


مریم، [[مریم مقدس]] یا مریم عذرا (به عبری: מרים) در قرآن و [[عهد جدید]]، نام مادر [[عیسی مسیح]] است. [[مسیحیان]] و مسلمانان معتقد به [[نزول]] [[وحی]] بر مریم هستند.<ref>آیه ۴۵ سوره آل عمران</ref>
== تولد حضرت مریم در قرآن ==
بر اساس گزارش‌ها مادر مریم نازا بود و تا 30 سال صاحب فرزند نشد<ref>ابن خلدون، العبر تاریخ ابن خلدون، ترجمه، آیتی، عبدالمحمد، ج 1، ص 159، مؤسسه مطالعات و تحقیقات فرهنگی، چاپ اول، 1363ش</ref>؛ لذا به درگاه خداوند دعا کرد تا به وی فرزندی عطا کند. هنگامی که دعایش [[مستجاب]] و باردار شد، به پاس این لطف الهی [[نذر]] کرد که فرزندش خدمت‌کار [[معبد]] [[بیت‌المقدس]] باشد.


=تاریخ تولد حضرت مریم=               
قرآن داستان مریم‌ (سلام الله علیها) از تولد او و نذر مادرش را چنین بیان می‌کند: «[یاد کنید] هنگامی که همسر عمران گفت: پروردگارا، برای تو نذر کردم که آنچه را در شکم خود دارم [برای خدمت خانه تو از [[ولایت]] و سرپرستی من‏] آزاد باشد، بنابراین از من بپذیر، بیقین تو شنوا و دانایی. زمانی که او را زایید، گفت: پروردگارا! من او را دختر زاییدم. و خدا به آنچه او زایید داناتر بود و آن پسر [که زاییدن او را آرزو داشت، در کرامت، عظمت، ارزش و شخصیت‏] مانند این دختر نیست [پس در مقام نام‌گذاریش گفت:] البته من نامش را «مریم» نهادم و او و فرزندانش را از خطرات مهلک و وسوسه‌‏های بنیان برانداز [[شیطان]] رانده شده به پناه تو می‌آورم. پس پروردگارش او را به صورت نیکویی پذیرفت، و به طرز نیکویی نشو و نما داد<ref>آل عمران، 35-37</ref>».


بر اساس گزارش منابع تاریخی، حضرت مریم(س) در زمان [[حکومت اشکانیان]] به دنیا آمد.<ref>بلعمی، تاریخنامه ‏طبری، تحقیق، روشن، محمد، ج ص 501، تهران، سروش، چاپ سوم، 1373 و 1378ش</ref>
گزارش شده است؛ هنگامی که مادر مریم او را به دنیا آورد، بر اساس نذری که کرده بود، نوزاد را در پارچه‌ای پیچید و برای خدمت در معبد، به بیت‌المقدس نزد [[انبیا]] و دانشمندانی که آن‌جا مشغول به [[عبادت]] بودند، برد. مادر مریم شرح نذر خود را برای آنها بیان کرد، و از علما و بزرگان [[بنی‌‌اسرائیل]] خواست تا سرپرستی او را بر عهده گیرند. <ref>مکارم شیرازی، ناصر، تفسیر نمونه، ج ‏2، ص 544 - 545، تهران، دار الکتب الإسلامیة، چاپ اول، 1374ش</ref> از آن‌جا که مریم‌ فرزند عمران و از خانواده بزرگی بود، و پدر مریم (عمران) مقام ریاست بر آنها داشت. این‌جا بود که [[زکریا|زکریا (علیه‌السلام)]] فرمود: من به سرپرستی او سزاوارترم؛ زیرا که خاله‌اش در منزل من است. افراد حاضر در معبد که تعداد آنها 29 نفر بود به این پیشنهاد زکریا راضی نشدند؛ لذا قرعه انداختند و قرعه به نام زکریا افتاد، <ref>طبرسی، فضل بن حسن، مجمع البیان فی تفسیر القرآن، مقدمه، بلاغی‏، محمد جواد، ج ص 739، تهران، ناصر خسرو، چاپ سوم، 1372ش</ref> و در حالی‌که وی فرزندی نداشت، سرپرستی مریم‌(سلام الله علیها) را بر عهده گرفت:<ref> آل عمران، 44: «(ای پیامبر!) این [قصه مریم و زکریا]، از خبرهای غیبی است که به تو وحی می‌کنیم و تو در آن هنگام که قلم‌‌های خود را (برای قرعه‌‌کشی) به آب می‌‏افکندند تا کدام‌‌یک کفالت و سرپرستی مریم را عهده‌‌دار شود، و (نیز) به هنگامی که (دانشمندان بنی‌اسرائیل، برای کسب افتخار سرپرستی او،) با هم کشمکش داشتند، حضور نداشتی و همه اینها، از راه وحی به تو گفته شد</ref>».


=حضرت مریم در قرآن=
بدین‌وسیله حضرت مریم (سلام الله علیها)‌ به بیت‌المقدس رفت و در قسمت شرقی آن‌جا محوطه‌‌ای را برای خود آماده ساخت و در آن‌جا به عبادت پرداخت<ref>مریم، 16: «و در این کتاب (آسمانی)، مریم را یاد کن، آن هنگام که از خانواده‌‌اش جدا شد، و در ناحیه شرقی(بیت‌المقدس) قرار گرفت</ref>». وی در این دوران رشد جسمی مناسبی داشت و مورد لطف و عنایت‌های دیگر الهی نیز قرار گرفت به گونه‌‌ای که هرگاه زکریا در محل عبادت او حاضر می‌شد، طعام‌هایی را در نزد او می‌دید و مریم‌(سلام الله علیها) در جواب این سؤال که اینها را از کجا آورده‌ای؟ می‌گفت: اینها از جانب خداوند است<ref>آل عمران، 37؛ «غذا و میوه بهشتی حضرت مریم (سلام الله علیها)، 6219؛ «جایگاه مریم‌ (سلام الله علیها) در قرآن و کتاب مقدس»، 29833</ref>.


حضرت مریم‌(س) در قرآن قبل از این‌که مادر [[عیسی(ع)]] باشد، خود جایگاه و منزلتی مستقل دارد. [[آیات]] فراوان قرآن بیان‌گر این موضوع‌اند.
== حضرت مریم سیده زنان عالم ==
تعبیر "سیدة نساء العالمین" مستقیماً در قرآن نیامده است. این تعبیر برگرفته از آیۀ 43 [[سوره آل عمران|سورۀ آل عمران]] است که خداوند خطاب به حضرت مریم (علیه‌السلام) می‌فرماید: {{متن قرآن |إِذْ قالَتِ الْمَلائِکَةُ یا مَرْیَمُ إِنَّ اللَّهَ اصْطَفاکِ وَ طَهَّرَکِ وَ اصْطَفاکِ عَلی‏ نِساءِ الْعالَمین |سوره = آل‌عمران |آیه = 42}}<ref> «غذا و میوه بهشتی حضرت مریم (سلام الله علیها)، 6219؛ «جایگاه مریم‌(سلام الله علیها) در قرآن و کتاب مقدس»، 29833</ref>.


نام مریم 34 مرتبه در قرآن آمده و جز او به نام هیچ زنی در قرآن تصریح نشده است. <ref>« نام زنانی مستقیم و غیر مستقیم در قرآن از آنان یاد شده»، 33344</ref> [[قرآن کریم]] مریم دختر [[عمران]] را الگویی برای مؤمنان معرفی می‌کند که دامان خود را پاک نگه‌داشت، کلمات پروردگار و کتاب‌هایش را تصدیق کرد، و از قانتان و مطیعان فرمان خدا بود: «یا مَرْیَمُ اقْنُتی‏ لِرَبِّکِ وَ اسْجُدی وَ ارْکَعی‏ مَعَ الرَّاکِعینَ»؛ <ref>آل عمران، 43</ref> اى مریم براى پروردگارت عبادت و سجده کن و با دیگر رکوع‌کنندگان رکوع انجام ده.
این لقب، اگرچه برای [[فاطمه بنت محمد (زهرا)|حضرت زهرا (سلام الله علیها)]] و حضرت مریم (سلام الله علیها) این دو بانوی بزرگوار ذکر شده است، اما با مراجعه به [[روایات]] روشن می‌شود که مورد استفاده آن در این دو مورد متفاوت است؛ از این‌رو دوگانگی در آن وجود ندارد<ref>«سیدۀ زنان عالم فاطمه و مریم»، 13764؛ «برترین بانوان جهان مریم یا فاطمه»، 15537</ref>.


همان‌گونه که می‌دانید، از تاریخ زندگى حضرت مریم(س) مطالب در خور توجهی در دست نیست؛ لذا نمی‌توان به طور قطع در مورد جزئیات زندگى او نظر داد. به تصریح [[کتاب مقدس]]، حضرت مریم(س) تا مدّت‌ها پس از مرگ عیسى(ع) زنده و شاهد به [[صلیب]] کشیده شدن فرزندش بود، <ref>انجیل یوحنا، 25:19</ref> ولى از آن‌جا که [[دین اسلام]] به صلیب‌کشیده شدن عیسی(ع) را نمی‌پذیرد، چنین باوری نداشته و در همین راستا گزارشی نیز وجود دارد که این خود عیسی(ع) بود که مادرش مریم(س)‌ را [[غسل]] داد. <ref>کلینی، محمد بن یعقوب، کافی، محقق، مصحح، غفاری، علی اکبر، آخوندی، محمد، ج 1، ص 459، تهران، دار الکتب الإسلامیة، چاپ چهارم، 1407ق</ref>
== حضرت مریم و غذای بهشتی ==
قرآن درباره غذای حضرت مریم می‌فرماید: «هر زمان زکریا وارد [[محراب]] او می‌‏شد، غذای مخصوصی در آن‌جا می‌‏دید. از او پرسید: ای مریم! این را از کجا آورده‌‏ای؟! گفت: این از سوی خدا است. خداوند به هر کس بخواهد، بدون حساب روزی می‌‏دهد<ref>آل عمران، 37</ref>».


=تولد حضرت مریم در قرآن=
این‌که [[غذای بهشتی]] که برای مریم آورده می‌شد چه نوع غذایی و از کجا بوده در آیه نیامده است، ولی از روایات متعددی که در [[منابع روایی]] آمده، می‌توان فهمید که این غذا میوه‌های غیر فصل بود که در کنار محراب به فرمان پروردگار حاضر می‌شد. <ref>«غذا و میوه بهشتی حضرت مریم (سلام الله علیها)»، 6219؛ «تمثل جبرئیل در شکل انسان بر حضرت مریم(سلام الله علیها)، 100834</ref> البته در برخی دیگر از روایات انگور و انار سبز برشمرده شده است که از افق اعلی بر ایشان نازل می‌شد. <ref>قطب الدین راوندی، سعید بن عبداللّٰه، الخرائج و الجرائح، ج 2، ص 617، قم، مؤسسه امام مهدی عجل الله تعالی فرجه، چاپ اول، 1409ق</ref>


بر اساس گزارش‌ها، مادر مریم، نازا بود و تا 30 سال صاحب فرزند نشد؛ <ref>ابن خلدون، العبر تاریخ ابن خلدون، ترجمه، آیتی، عبد المحمد، ج 1، ص 159، مؤسسه مطالعات و تحقیقات فرهنگى، چاپ اول، 1363ش</ref> لذا به درگاه خداوند [[دعا]] کرد تا به وی فرزندی عطا کند. هنگامی که دعایش [[مستجاب]] و باردار شد، به پاس این لطف الهی [[نذر]] کرد که فرزندش خدمت‌کار [[معبد]] [[بیت المقدس]] باشد.
== ازدواج حضرت مریم ==
بر اساس برخی گزارش‌‌های تاریخی یوسف بن یعقوب بن ماثان پسر عموی حضرت مریم (سلام الله علیها) <ref>ابن اثیر جزری، علی بن محمد، الکامل فی التاریخ، ج 1، ص 307، بیروت، دار صادر، 1385ق</ref> و یا پسر‌خاله او بود<ref>مقدسی، مطهر بن طاهر، البدء و التاریخ، ج 3، ص 119</ref>. او مردی حکیم بود و دلبستگی خاصی در خدمت به [[کنیسه]] داشت. او به شغل نجاری مشغول بود و از درآمد خویش به فقرا کمک می‌کرد<ref> الکامل فی التاریخ، ج 1، ص 307</ref>.


قرآن داستان مریم‌(س) از تولد او و نذر مادرش را چنین بیان می‌کند: «[یاد کنید] هنگامى که همسر عمران گفت: پروردگارا، براى تو نذر کردم که آنچه را در شکم خود دارم [براى خدمت خانه تو از [[ولایت]] و سرپرستى من‏] آزاد باشد، بنابراین از من بپذیر، بیقین تو شنوا و دانایى. زمانى که او را زایید، گفت: پروردگارا! من او را دختر زاییدم. و خدا به آنچه او زایید داناتر بود و آن پسر [که زاییدن او را آرزو داشت، در کرامت، عظمت، ارزش و شخصیت‏] مانند این دختر نیست [پس در مقام نام گذاریش گفت:] البته من نامش را «مریم» نهادم، و او و فرزندانش را از خطرات مهلک و وسوسه‌‏هاى بنیان برانداز [[شیطان]] رانده شده به پناه تو می‌آورم. پس پروردگارش او را به صورت نیکویى پذیرفت، و به طرز نیکویى نشو و نما داد». <ref>آل عمران، 35-37</ref>
[[زکریا|حضرت زکریا (علیه‌السلام)]] او را برای خدمت به حضرت مریم (سلام الله علیها) گماشته بود<ref> البدء و التاریخ، ج 3، ص 119</ref>؛ لذا یوسف همواره از مریم مراقبت می‌کرد و به همین جهت نخستین کسی بود که از باردار شدن او نگران شد<ref> الکامل فی التاریخ، ج 1، ص 308</ref>.


گزارش شده است؛ هنگامی که مادر مریم او را به دنیا آورد، بر اساس نذری که کرده بود، نوزاد را در پارچه‌اى پیچید و برای خدمت در معبد، به بیت المقدس نزد [[انبیا]] و دانشمندانی که آن‌جا مشغول به [[عبادت]] بودند، برد. مادر مریم شرح نذر خود را برای آنها بیان کرد، و از علما و بزرگان [[بنی‌‌اسرائیل]] خواست تا سرپرستی او را بر عهده گیرند. <ref>مکارم شیرازی، ناصر، تفسیر نمونه، ج ‏2، ص 544 - 545، تهران، دار الکتب الإسلامیة، چاپ اول، 1374ش</ref> از آن‌جا که مریم‌ فرزند عمران و از خانواده بزرگی بود، و پدر مریم(عمران) مقام ریاست بر آنها داشت. این‌جا بود که [[زکریا(ع)]] فرمود: من به سرپرستی او سزاوارترم؛ زیرا که خاله‌اش در منزل من است. افراد حاضر در معبد که تعداد آنها 29 نفر بود به این پیشنهاد زکریا راضى نشدند؛ لذا قرعه انداختند و قرعه به نام زکریا افتاد، <ref>طبرسی، فضل بن حسن، مجمع البیان فی تفسیر القرآن، مقدمه، بلاغی‏، محمد جواد، ج 2، ص 739، تهران، ناصر خسرو، چاپ سوم، 1372ش</ref> و در حالی‌که وی فرزندی نداشت، سرپرستی مریم‌(س) را بر عهده گرفت: <ref> آل عمران، 44: «(اى پیامبر!) این [قصه مریم و زکریا]، از خبرهاى غیبى است که به تو وحى می‌کنیم و تو در آن هنگام که قلم‌‌هاى خود را (براى قرعه‌‌کشى) به آب می‌‏افکندند تا کدام‌‌یک کفالت و سرپرستى مریم را عهده‌‌دار شود، و (نیز) به هنگامى که (دانشمندان بنی‌اسرائیل، براى کسب افتخار سرپرستى او،) با هم کشمکش داشتند، حضور نداشتى و همه اینها، از راه وحى به تو گفته شد».</ref>
در قرآن کریم نامی از یوسف نجار وجود ندارد اما برخی عبارات [[انجیل]] ناظر به آن است که حضرت مریم (سلام الله علیها) نامزد یوسف نجّار بود و در نهایت با هم ازدواج کردند. البته تولد [[عیسی مسیح |عیسی مسیح (علیه‌السلام)]] قبل از ازدواج آنان بود. بر اساس برخی منابع تاریخی و تفسیری، یوسف نجار فردی بود که با دستور حضرت زکریا(علیه‌السلامرسیدگی به برخی امور مریم را بر عهده داشت.  


بدین وسیله حضرت مریم(س)‌ به بیت المقدس رفت و در قسمت شرقی آن‌جا محوطه‌‌ای را برای خود آماده ساخت و در آن‌جا به عبادت پرداخت. <ref>مریم، 16: «و در این کتاب (آسمانى)، مریم را یاد کن، آن هنگام که از خانواده‌‌اش جدا شد، و در ناحیه شرقى(بیت المقدس) قرار گرفت».</ref> وی در این دوران رشد جسمی مناسبی داشت و مورد لطف و عنایت‌های دیگر الهی نیز قرار گرفت به گونه‌‌ای که هرگاه زکریا در محل عبادت او حاضر می‌شد، طعام‌هایی را در نزد او می‌دید و مریم‌(س) در جواب این سؤال که اینها را از کجا آورده‌ای؟ می‌گفت: اینها از جانب خداوند است. <ref>آل عمران، 37؛ «غذا و میوه بهشتی حضرت مریم (س)، 6219؛ «جایگاه مریم‌(س) در قرآن و کتاب مقدس»، 29833</ref>
به همین دلیل برخی به ناحق خواستند که تولد عیسی(علیه‌السلام) را حاصل رابطه نامشروع میان این دو نفر عنوان کنند که هم صریح قرآن کریم و هم [[اهل بیت|اهل‌بیت(علیه‌السلام)]] این موضوع را تهمت بر مریم می‌دانند. علاوه بر آن‌که سخن‌گفتن [[حضرت عیسی|عیسی (علیه‌السلام)]] در گهواره، اعجازی بود که خدا برای اثبات پیامبری او و بی‌گناهی مریم (علیه‌السلام) در منظر مردم قرار داد<ref> «ازدواج حضرت مریم (سلام الله علیها)»، 105565؛ «تولد حضرت عیسی (علیه‌السلام) و بدگمانی مردم»، 66431</ref>.


=حضرت مریم سیده زنان عالم=
بنابر این؛ نه در آیات قرآن و نه در روایات [[محمد بن عبد‌الله (خاتم الانبیا)|پیامبر (صلی الله علیه)]] و اهل‌بیت (علیه‌السلام) هیچ شاهدی بر ازدواج حضرت مریم (سلام الله علیها) با یوسف نجار - حتی بعد از تولد عیسی مسیح (علیه‌السلام) - وجود ندارد.


تعبیر [[سیدة نساء العالمین]]، مستقیماً در قرآن نیامده است. این تعبیر برگرفته از آیۀ 43 [[سورۀ آل عمران]] است که خداوند خطاب به حضرت مریم(ع) می‌فرماید: « إِذْ قالَتِ الْمَلائِکَةُ یا مَرْیَمُ إِنَّ اللَّهَ اصْطَفاکِ وَ طَهَّرَکِ وَ اصْطَفاکِ عَلى‏ نِساءِ الْعالَمین». <ref>آل عمران، 42 ؛ «غذا و میوه بهشتی حضرت مریم (س)، 6219؛ «جایگاه مریم‌(س) در قرآن و کتاب مقدس»، 29833</ref>  
== وفات و آرام‌گاه حضرت مریم ==
دربارۀ سنّ وفات حضرت مریم (سلام الله علیها) هنگام مرگ اختلاف نظر وجود دارد. مشهور آن است که ایشان در 51 سالگی به دیدار حق شتافت<ref> الکامل فی التاریخ، ج 1، ص 307، دار صادر، بیروت، 1385ق</ref>. مرقد حضرت مریم (سلام الله علیها) نیز در [[بیت المقدس|بیت‌المقدس]] قرار دارد<ref>ابن الفقیه، ابو عبدالله احمد بن محمد بن اسحاق‏، البلدان، تحقیق، الهادی، یوسف، ‏ص 146، بیروت، عالم الکتب، چاپ اول، 1416ق، 1996م</ref>.


این لقب، اگرچه برای [[حضرت زهرا(س)]] و حضرت مریم(س) این دو بانوی بزرگوار ذکر شده است، اما با مراجعه به [[روایات]] روشن می‌شود که مورد استفاده آن در این دو مورد متفاوت است؛ از این‌رو دوگانگی در آن وجود ندارد. <ref>«سیدۀ زنان عالم فاطمه و مریم»، 13764؛ «برترین بانوان جهان مریم یا فاطمه»، 15537</ref>
گفتنی است که دربارۀ چگونگی وفات وی گزارش صحیحی وارد نشده است<ref>«محل دفن و چگونگی وفات حضرت مریم و آسیه (سلام الله علیها)»، 14785</ref>.


=وفات و آرام‌گاه حضرت مریم=
== پانویس ==
{{پانویس}}


دربارۀ سنّ وفات حضرت مریم(س) هنگام مرگ، اختلاف نظر وجود دارد. مشهور آن است که ایشان در 51 سالگی به دیدار حق شتافت. <ref> الکامل فی التاریخ، ج 1، ص 307، دار صادر، بیروت، 1385ق</ref> مرقد حضرت مریم(س) نیز در بیت المقدس قرار دارد. <ref>ابن الفقیه، ابو عبد الله احمد بن محمد بن اسحاق‏، البلدان، تحقیق، الهادى، یوسف، ‏ص 146، بیروت، عالم الکتب، چاپ اول، 1416ق، 1996م</ref>
[[رده:شخصیت‌ها]]
 
[[رده:شخصیت‌های تاریخی]]
گفتنی است که دربارۀ چگونگی وفات وی گزارش صحیحی وارد نشده است. <ref>«محل دفن و چگونگی وفات حضرت مریم و آسیه (س)»، 14785</ref>
[[رده:بانوان]
 
=پانویس=
{{پانویس|2}}
 
[[رده:بنی‌اسرائیل]]
[[رده:زنان در قرآن]]
[[رده:مادران پیامبران]]

نسخهٔ کنونی تا ‏۲ نوامبر ۲۰۲۳، ساعت ۲۲:۴۹

حضرت مریم
حضرت مریم.jpg
نام کاملمریم مقدس، عبری: מרים، تئوتوکوس
پدرعمران
مادرحنا
مدفنبیت‌المقدس

حضرت مریم مادر حضرت عیسی (علیه‌السلام) است که به معجزه الهی و بدون شوهر او را بدنیا آورد. مریم تنها زنی است که نام او در قرآن آمده است. حضرت مریم (سلام الله علیها) یکی از چهار بانوی دو عالم است. داستان زندگی حضرت مریم (سلام الله علیها) آنقدر از اهمیت ویژه ای برخوردار است که خداوند مهربان یکی از سوره‌های خود را به نام حضرت مریم (سلام الله علیها) قرار داده است و داستان زندگی حضرت مریم (سلام الله علیها) را شرح می‌دهد. مریم، مریم مقدس یا مریم عذرا (به عبری: מרים) در قرآن و عهد جدید، نام مادر عیسی مسیح است. مسیحیان و مسلمانان معتقد به نزول وحی بر مریم هستند.[۱] حضرت مریم (سلام الله علیها) به اعتقاد مسلمانان مظهر عصمت و پاکدامنی صداقت و عبودیت است. پدرش عمران نبی (علیه‌السلام) قبل تولد مریم از دنیا رفت. مادرش او را برای خدمت به خانه خدا گماشت. سرپرستی او بواسطه قرعه به زکریای پیامبر (علیه‌السلام) واگذار شد. پرورش مریم (سلام الله علیها) به گونه‌ای خارق‌العاده و نیکو بود که خداوند آن را به خود نسبت داده است. زکریا برای مریم (سلام الله علیها) مکانی دور از نگاه مردان در معبد ساخته بود تا با فراغت خیال به عبادت بپردازد. خداوند از مریم در محرابش با غذای مخصوص پذیرایی می‌کرد.

تاریخ تولد حضرت مریم

بر اساس گزارش منابع تاریخی حضرت مریم (سلام الله علیها) در زمان حکومت اشکانیان به دنیا آمد[۲].

حضرت مریم در قرآن

حضرت مریم‌ (سلام الله علیها) در قرآن قبل از این‌که مادر عیسی (علیه‌السلام) باشد، خود جایگاه و منزلتی مستقل دارد. آیات فراوان قرآن بیان‌گر این موضوع‌اند.

نام مریم 34 مرتبه در قرآن آمده و جز او به نام هیچ زنی در قرآن تصریح نشده است. [۳] قرآن کریم مریم دختر عمران را الگویی برای مؤمنان معرفی می‌کند که دامان خود را پاک نگه‌داشت، کلمات پروردگار و کتاب‌هایش را تصدیق کرد، و از قانتان و مطیعان فرمان خدا بود: Ra bracket.png یا مَرْیَمُ اقْنُتی‏ لِرَبِّکِ وَ اسْجُدی وَ ارْکَعی‏ مَعَ الرَّاکِعینَ [آل‌عمران–43] La bracket.png ای مریم برای پروردگارت عبادت و سجده کن و با دیگر رکوع‌کنندگان رکوع انجام ده.

همان‌گونه که می‌دانید، از تاریخ زندگی حضرت مریم(سلام الله علیها) مطالب در خور توجهی در دست نیست؛ لذا نمی‌توان به طور قطع در مورد جزئیات زندگی او نظر داد. به تصریح کتاب مقدس، حضرت مریم (سلام الله علیها) تا مدّت‌ها پس از مرگ عیسی(علیه‌السلام) زنده و شاهد به صلیب کشیده شدن فرزندش بود، [۴] ولی از آن‌جا که دین اسلام به صلیب‌ کشیده شدن عیسی (علیه‌السلام) را نمی‌پذیرد، چنین باوری نداشته و در همین راستا گزارشی نیز وجود دارد که این خود عیسی (علیه‌السلام) بود که مادرش مریم (سلام الله علیها)‌ را غسل داد[۵].

تولد حضرت مریم در قرآن

بر اساس گزارش‌ها مادر مریم نازا بود و تا 30 سال صاحب فرزند نشد[۶]؛ لذا به درگاه خداوند دعا کرد تا به وی فرزندی عطا کند. هنگامی که دعایش مستجاب و باردار شد، به پاس این لطف الهی نذر کرد که فرزندش خدمت‌کار معبد بیت‌المقدس باشد.

قرآن داستان مریم‌ (سلام الله علیها) از تولد او و نذر مادرش را چنین بیان می‌کند: «[یاد کنید] هنگامی که همسر عمران گفت: پروردگارا، برای تو نذر کردم که آنچه را در شکم خود دارم [برای خدمت خانه تو از ولایت و سرپرستی من‏] آزاد باشد، بنابراین از من بپذیر، بیقین تو شنوا و دانایی. زمانی که او را زایید، گفت: پروردگارا! من او را دختر زاییدم. و خدا به آنچه او زایید داناتر بود و آن پسر [که زاییدن او را آرزو داشت، در کرامت، عظمت، ارزش و شخصیت‏] مانند این دختر نیست [پس در مقام نام‌گذاریش گفت:] البته من نامش را «مریم» نهادم و او و فرزندانش را از خطرات مهلک و وسوسه‌‏های بنیان برانداز شیطان رانده شده به پناه تو می‌آورم. پس پروردگارش او را به صورت نیکویی پذیرفت، و به طرز نیکویی نشو و نما داد[۷]».

گزارش شده است؛ هنگامی که مادر مریم او را به دنیا آورد، بر اساس نذری که کرده بود، نوزاد را در پارچه‌ای پیچید و برای خدمت در معبد، به بیت‌المقدس نزد انبیا و دانشمندانی که آن‌جا مشغول به عبادت بودند، برد. مادر مریم شرح نذر خود را برای آنها بیان کرد، و از علما و بزرگان بنی‌‌اسرائیل خواست تا سرپرستی او را بر عهده گیرند. [۸] از آن‌جا که مریم‌ فرزند عمران و از خانواده بزرگی بود، و پدر مریم (عمران) مقام ریاست بر آنها داشت. این‌جا بود که زکریا (علیه‌السلام) فرمود: من به سرپرستی او سزاوارترم؛ زیرا که خاله‌اش در منزل من است. افراد حاضر در معبد که تعداد آنها 29 نفر بود به این پیشنهاد زکریا راضی نشدند؛ لذا قرعه انداختند و قرعه به نام زکریا افتاد، [۹] و در حالی‌که وی فرزندی نداشت، سرپرستی مریم‌(سلام الله علیها) را بر عهده گرفت:[۱۰]».

بدین‌وسیله حضرت مریم (سلام الله علیها)‌ به بیت‌المقدس رفت و در قسمت شرقی آن‌جا محوطه‌‌ای را برای خود آماده ساخت و در آن‌جا به عبادت پرداخت[۱۱]». وی در این دوران رشد جسمی مناسبی داشت و مورد لطف و عنایت‌های دیگر الهی نیز قرار گرفت به گونه‌‌ای که هرگاه زکریا در محل عبادت او حاضر می‌شد، طعام‌هایی را در نزد او می‌دید و مریم‌(سلام الله علیها) در جواب این سؤال که اینها را از کجا آورده‌ای؟ می‌گفت: اینها از جانب خداوند است[۱۲].

حضرت مریم سیده زنان عالم

تعبیر "سیدة نساء العالمین" مستقیماً در قرآن نیامده است. این تعبیر برگرفته از آیۀ 43 سورۀ آل عمران است که خداوند خطاب به حضرت مریم (علیه‌السلام) می‌فرماید: Ra bracket.png إِذْ قالَتِ الْمَلائِکَةُ یا مَرْیَمُ إِنَّ اللَّهَ اصْطَفاکِ وَ طَهَّرَکِ وَ اصْطَفاکِ عَلی‏ نِساءِ الْعالَمین [آل‌عمران–42] La bracket.png[۱۳].

این لقب، اگرچه برای حضرت زهرا (سلام الله علیها) و حضرت مریم (سلام الله علیها) این دو بانوی بزرگوار ذکر شده است، اما با مراجعه به روایات روشن می‌شود که مورد استفاده آن در این دو مورد متفاوت است؛ از این‌رو دوگانگی در آن وجود ندارد[۱۴].

حضرت مریم و غذای بهشتی

قرآن درباره غذای حضرت مریم می‌فرماید: «هر زمان زکریا وارد محراب او می‌‏شد، غذای مخصوصی در آن‌جا می‌‏دید. از او پرسید: ای مریم! این را از کجا آورده‌‏ای؟! گفت: این از سوی خدا است. خداوند به هر کس بخواهد، بدون حساب روزی می‌‏دهد[۱۵]».

این‌که غذای بهشتی که برای مریم آورده می‌شد چه نوع غذایی و از کجا بوده در آیه نیامده است، ولی از روایات متعددی که در منابع روایی آمده، می‌توان فهمید که این غذا میوه‌های غیر فصل بود که در کنار محراب به فرمان پروردگار حاضر می‌شد. [۱۶] البته در برخی دیگر از روایات انگور و انار سبز برشمرده شده است که از افق اعلی بر ایشان نازل می‌شد. [۱۷]

ازدواج حضرت مریم

بر اساس برخی گزارش‌‌های تاریخی یوسف بن یعقوب بن ماثان پسر عموی حضرت مریم (سلام الله علیها) [۱۸] و یا پسر‌خاله او بود[۱۹]. او مردی حکیم بود و دلبستگی خاصی در خدمت به کنیسه داشت. او به شغل نجاری مشغول بود و از درآمد خویش به فقرا کمک می‌کرد[۲۰].

حضرت زکریا (علیه‌السلام) او را برای خدمت به حضرت مریم (سلام الله علیها) گماشته بود[۲۱]؛ لذا یوسف همواره از مریم مراقبت می‌کرد و به همین جهت نخستین کسی بود که از باردار شدن او نگران شد[۲۲].

در قرآن کریم نامی از یوسف نجار وجود ندارد اما برخی عبارات انجیل ناظر به آن است که حضرت مریم (سلام الله علیها) نامزد یوسف نجّار بود و در نهایت با هم ازدواج کردند. البته تولد عیسی مسیح (علیه‌السلام) قبل از ازدواج آنان بود. بر اساس برخی منابع تاریخی و تفسیری، یوسف نجار فردی بود که با دستور حضرت زکریا(علیه‌السلام)، رسیدگی به برخی امور مریم را بر عهده داشت.

به همین دلیل برخی به ناحق خواستند که تولد عیسی(علیه‌السلام) را حاصل رابطه نامشروع میان این دو نفر عنوان کنند که هم صریح قرآن کریم و هم اهل‌بیت(علیه‌السلام) این موضوع را تهمت بر مریم می‌دانند. علاوه بر آن‌که سخن‌گفتن عیسی (علیه‌السلام) در گهواره، اعجازی بود که خدا برای اثبات پیامبری او و بی‌گناهی مریم (علیه‌السلام) در منظر مردم قرار داد[۲۳].

بنابر این؛ نه در آیات قرآن و نه در روایات پیامبر (صلی الله علیه) و اهل‌بیت (علیه‌السلام) هیچ شاهدی بر ازدواج حضرت مریم (سلام الله علیها) با یوسف نجار - حتی بعد از تولد عیسی مسیح (علیه‌السلام) - وجود ندارد.

وفات و آرام‌گاه حضرت مریم

دربارۀ سنّ وفات حضرت مریم (سلام الله علیها) هنگام مرگ اختلاف نظر وجود دارد. مشهور آن است که ایشان در 51 سالگی به دیدار حق شتافت[۲۴]. مرقد حضرت مریم (سلام الله علیها) نیز در بیت‌المقدس قرار دارد[۲۵].

گفتنی است که دربارۀ چگونگی وفات وی گزارش صحیحی وارد نشده است[۲۶].

پانویس

  1. آیه ۴۵ سوره آل عمران
  2. بلعمی، تاریخنامه ‏طبری، تحقیق، روشن، محمد، ج 1، ص 501، تهران، سروش، چاپ سوم، 1373 و 1378ش
  3. «نام زنانی مستقیم و غیر مستقیم در قرآن از آنان یاد شده»، 33344
  4. انجیل یوحنا، 25:19
  5. کلینی، محمد بن یعقوب، کافی، محقق، مصحح، غفاری، علی اکبر، آخوندی، محمد، ج 1، ص 459، تهران، دار الکتب الإسلامیة، چاپ چهارم، 1407ق
  6. ابن خلدون، العبر تاریخ ابن خلدون، ترجمه، آیتی، عبدالمحمد، ج 1، ص 159، مؤسسه مطالعات و تحقیقات فرهنگی، چاپ اول، 1363ش
  7. آل عمران، 35-37
  8. مکارم شیرازی، ناصر، تفسیر نمونه، ج ‏2، ص 544 - 545، تهران، دار الکتب الإسلامیة، چاپ اول، 1374ش
  9. طبرسی، فضل بن حسن، مجمع البیان فی تفسیر القرآن، مقدمه، بلاغی‏، محمد جواد، ج 2، ص 739، تهران، ناصر خسرو، چاپ سوم، 1372ش
  10. آل عمران، 44: «(ای پیامبر!) این [قصه مریم و زکریا]، از خبرهای غیبی است که به تو وحی می‌کنیم و تو در آن هنگام که قلم‌‌های خود را (برای قرعه‌‌کشی) به آب می‌‏افکندند تا کدام‌‌یک کفالت و سرپرستی مریم را عهده‌‌دار شود، و (نیز) به هنگامی که (دانشمندان بنی‌اسرائیل، برای کسب افتخار سرپرستی او،) با هم کشمکش داشتند، حضور نداشتی و همه اینها، از راه وحی به تو گفته شد
  11. مریم، 16: «و در این کتاب (آسمانی)، مریم را یاد کن، آن هنگام که از خانواده‌‌اش جدا شد، و در ناحیه شرقی(بیت‌المقدس) قرار گرفت
  12. آل عمران، 37؛ «غذا و میوه بهشتی حضرت مریم (سلام الله علیها)، 6219؛ «جایگاه مریم‌ (سلام الله علیها) در قرآن و کتاب مقدس»، 29833
  13. «غذا و میوه بهشتی حضرت مریم (سلام الله علیها)، 6219؛ «جایگاه مریم‌(سلام الله علیها) در قرآن و کتاب مقدس»، 29833
  14. «سیدۀ زنان عالم فاطمه و مریم»، 13764؛ «برترین بانوان جهان مریم یا فاطمه»، 15537
  15. آل عمران، 37
  16. «غذا و میوه بهشتی حضرت مریم (سلام الله علیها)»، 6219؛ «تمثل جبرئیل در شکل انسان بر حضرت مریم(سلام الله علیها)، 100834
  17. قطب الدین راوندی، سعید بن عبداللّٰه، الخرائج و الجرائح، ج 2، ص 617، قم، مؤسسه امام مهدی عجل الله تعالی فرجه، چاپ اول، 1409ق
  18. ابن اثیر جزری، علی بن محمد، الکامل فی التاریخ، ج 1، ص 307، بیروت، دار صادر، 1385ق
  19. مقدسی، مطهر بن طاهر، البدء و التاریخ، ج 3، ص 119
  20. الکامل فی التاریخ، ج 1، ص 307
  21. البدء و التاریخ، ج 3، ص 119
  22. الکامل فی التاریخ، ج 1، ص 308
  23. «ازدواج حضرت مریم (سلام الله علیها)»، 105565؛ «تولد حضرت عیسی (علیه‌السلام) و بدگمانی مردم»، 66431
  24. الکامل فی التاریخ، ج 1، ص 307، دار صادر، بیروت، 1385ق
  25. ابن الفقیه، ابو عبدالله احمد بن محمد بن اسحاق‏، البلدان، تحقیق، الهادی، یوسف، ‏ص 146، بیروت، عالم الکتب، چاپ اول، 1416ق، 1996م
  26. «محل دفن و چگونگی وفات حضرت مریم و آسیه (سلام الله علیها)»، 14785

[[رده:بانوان]