افزودن پیوند

    زینب بنت علی: تفاوت میان نسخه‌ها

    از ویکی‌وحدت
    جز (جایگزینی متن - 'می آید' به 'می‌آید')
    بدون خلاصۀ ویرایش
     
    (۵۴ نسخهٔ میانی ویرایش شده توسط ۶ کاربر نشان داده نشد)
    خط ۱: خط ۱:
    <div class="wikiInfo">[[پرونده:زینب.jpg |جایگزین=زینب|زینب]]
    {{جعبه اطلاعات انبیا
    {| class="wikitable aboutAuthorTable" style="text-align:Right" |+ |
    | عنوان = زینب بنت علی
    !نام
    | تصویر =زینب بت علی.jpg
    !زینب
    | نام = حضرت زینب
    |-
    | تاریخ تولد = ۶۲۸ قمری، پنجم [[جمادی الاول|جمادی‌الاول]]  
    |الفاب
    | محل تولد = [[مکه]]
    |عقیله [[بنی هاشم]] • عالمه غیر معلمه • کامله • فاضله عارفه • موثّقه • عابده آل علی • معصومه صغری •امینهاللّه • نائبهالزهرا • نائبهالحسین • عقیله النساء • شریکه الشهداء • بلیغه • فصیحه و شریکهالحسین
    | تاریخ وفات = ۶۲ قمری، ۱۵ [[رجب]]
    |-
    | مدفن = [[سوریه]]
    |کنیه
    | لقب‌ = {{فهرست جعبه افقی |عقیله [[بنی‌هاشم]] |عالمه غیر معلمه |کامله |فاضله عارفه |موثّقه |عابده آل علی |معصومه صغری |امینه اللّه |نائبه الزهرا |نائبه الحسین |عقیله النساء |شریکه الشهداء |بلیغه |فصیحه |شریکه الحسین }}
    |ام الحسن • ام کلثوم
    | کنیه =
    |-
    | پدر = [[علی بن ابی طالب|حضرت علی (علیه‌السلام)]]
    |نام پدر
    | مادر = [[فاطمه بنت محمد (زهرا)|حضرت فاطمه (سلام‌الله علیها)]]
    |[[امام علی(ع)]]
    }}
    |-
    ''' زینب بنت علی'''، نوۀ گرانقدر [[محمد بن عبد‌الله (خاتم الانبیا)|پیامبر اکرم (صلی‌الله علیه وآله)]] و دختر [[علی بن ابی طالب|امیرالمومنین علی (علیه‌السلام)]] و [[فاطمه بنت محمد (زهرا)|حضرت زهرا (سلام‌الله‌علیها)]] است. ایشان بانوی خردمندی است که قدرت شگرفی در پاسداری از آرمان‌های [[عاشورا|قیام عاشورا]] داشت. وی از جمله شخصیت‌های بی‌نظیر و مؤثر در دنیای [[اسلام]] است که در روز ۵ [[جمادی الاول]] سال پنجم یا ششم هجری قمری پس از [[صلح حدیبیه]] و دو سال بعد از ولادت [[حسین بن علی (سید الشهدا)|امام حسین (علیه‌السلام)]] در محلۀ [[بنی‌هاشم]] شهر [[مدینه منوّره]] به دنیا آمد. نقش ویژۀ او در واقعۀ [[کربلا]] و دوران اسارت پس از آن است. صبر و پایداری آن بانو در [[واقعه عاشورا]] علی‌رغم از دست دادن عزیزترین کسانش موجب شد که به‌عنوان اسوۀ صبر جاودان شود. خطبه‌های کوبنده آن حضرت در بند اسارت در [[کوفه]] و [[شام]]، باعث پرده‌برداری از چهرۀ ظالمانه و ننگین [[امویان|حکومت اموی]] شد.
    |نام مادر
    == نحوۀ نام‌گذاری ==
    |[[حضرت زهرا(س)]]
    زینب (سلام‌الله علیها) در پنجم جمادی‌الاول سال ششم هجری مطابق با ۶۲۸ میلادی<ref> قزوینی، محمد کاظم (۱۳۹۴)، زینب کبری من المهد الی الحد، قم: پیام قدس</ref> و یا بنابر قولی در پنجمین روز سال پنجم هجرت، مطابق با ۶۲۷ میلادی<ref>«زینب (سلام‌الله علیها) راز ماندگاری عاشورا». کرب و بلا پایگاه تخصصی امام حسین (علیه‌السلام)</ref> به دنیا آمد.
    |-
    |زادگاه
    |[[مدینه]]
    |-
    |محل زندگی
    |مدینه
    |-
    |[[دین]]
    |[[اسلام]]
    |-
    |[[مذهب]]
    |[[شیعه]]
    |-
    |درگذشت
    |۱۵ رجب • ۶۲ق
    |-
    |مدفن
    |[[دمشق]]
    |-
    |}
    </div>


    '''حضرت زینب''' نوه گرانقدر [[پیامبر اکرم (ص)]] و دختر [[امیرالمومنین(ع)]] و [[حضرت فاطمه الزهرا(س)]] است.ایشان بانوی خردمندی است که قدرت شگرفی در پاسداری از آرمانهای [[قیام عاشورا]] داشت. یکی از شخصیت‌های بی نظیر و مؤثر در دنیای [[اسلام]] است که در روز ۵ جمادی الاول سال پنجم یا ششم هجری قمری (پس از [[صلح حدیبیه]] و دو سال بعد از ولادت [[امام حسین بن علی (ع)]]) در محلّه [[بنی هاشم]] شهر [[مدینه منوّره]] به دنیا آمد. نقش ویژه او در واقعه [[کربلا]] و دوران [[اسارت]] پس از آن است. صبر و پایداری آن بانو در [[واقعه عاشورا]] علی رغم از دست دادن عزیزترین کسانش موجب شد که به عنوان اسوه صبر جاودان شود. خطبه های کوبنده آن حضرت در بند اسارت در [[کوفه]] و [[شام]]، باعث پرده برداری از چهره ظالمانه و ننگین [[حکومت اموی]] شد.
    طبق روایات شیعه، هنگام تولد زینب، چون [[محمد بن عبد‌الله (خاتم الانبیا)|حضرت محمد (صلی‌الله علیه وآله وسلم)]] در سفر بود، حضرت فاطمه (سلام‌الله علیها) از همسرش
    حضرت علی (علیه‌السلام) درخواست کرد که نامی برای فرزندشان انتخاب کند.  


    =نحوه نام‌گذاری حضرت زینب(س)=
    حضرت علی در جواب گفت: من بر پدرت سبقت نمی‌گیرم، صبر می‌کنیم تا پیامبر از سفر برگردد. چون حضرت محمد(صلی‌الله علیه وآله وسلم) بازگشت و خبر تولد نوزاد حضرت زهرا (سلام‎الله علیها) را از زبان حضرت علی (علیه‌السلام) شنید گفت: فرزندان حضرت فاطمه (سلام‌الله علیها) فرزندان من هستند ولی [[خداوند]] دربارهٔ آنان تصمیم می‌گیرد<ref>ناسخ التواریخ، جلد زینبیه، ص ۴۷</ref>. بعد از آن [[جبرئیل]] نازل شد و پیام آورد که خداوند سلام می‌رساند و می‌گوید: نام این دختر را زینب بگذارید که این نام را در [[لوح محفوظ]] نوشته‌ام. آنگاه پیامبر زینب را گرفت و بوسید و گفت: توصیه می‌کنم که همه این دختر را احترام کنند، که او مانند [[خدیجه بنت خویلد|خدیجه (سلام‌الله علیها)]] است<ref>خصائص الزینبیه، ص ۱۵</ref>.


    زینب در پنجم جمادی‌الاول سال ششم هجری مطابق با ۶۲۸ <ref> قزوینی،محمد کاظم (۱۳۹۴)، زینب کبری من المهد الی الحد، قم: پیام قدس</ref> و یا بنابر قولی در پنجمین روز سال پنجم هجرت، مطابق با ۶۲۷ میلادی <ref>«زینب (س) راز ماندگاری عاشورا». کرب و بلا پایگاه تخصصی امام حسین (ع)</ref> به دنیا آمد.
    == القاب ==
    بر اساس [[روایات]] متعدد، [[محمد بن عبد‌الله (خاتم الانبیا)|پیامبر اکرم (صلی‌الله علیه وآله وسلم)]] نام حضرت زینب را برای دختر حضرت فاطمه(سلام‌الله علیها) انتخاب کردند که این نام توسط [[جبرئیل]] از سوی خداوند به پیامبر ( صلی الله علیه و آله و سلم) گفته شده بود<ref>شریف القرشی، السیده زینب، ۱۴۲۲ق، ص۳۹</ref>.


    طبق [[روایات شیعه]]، هنگام تولد زینب، چون [[حضرت محمد (ص)]] در سفر بود، حضرت فاطمه (س) از همسرش
    نام مبارک آن حضرت، " زینب " در لغت به معنای <big>درخت نیکو منظر و خوشبو</big> و یا به معنای «زین أب» یعنی <big>افتخار و ‏زینت پدر</big> است ‎. کنیه گرامیشان، ام الحسن و [[ام کلثوم]] است.
    حضرت علی (ع) درخواست کرد که نامی برای فرزندشان انتخاب کند.  


    [[حضرت علی]] در جواب گفت: من بر پدرت سبقت نمی‌گیرم، صبر می‌کنیم تا [[پیامبر]] از سفر برگردد. چون حضرت محمد(ص) بازگشت و خبر تولد نوزاد حضرت زهرا(س) را از زبان حضرت علی (ع) شنید گفت: فرزندان حضرت فاطمه (س) فرزندان من هستند ولی [[خداوند]] دربارهٔ آنان تصمیم می‌گیرد. <ref>ناسخ التواریخ، جلد زینبیه، ص ۴۷</ref> بعد از آن [[جبرئیل]] [[نازل]] شد و پیام آورد که خداوند [[سلام]] می‌رساند و می‌گوید: نام این دختر را زینب بگذارید که این نام را در [[لوح محفوظ]] نوشته‌ام. آن‌گاه حضرت محمد(ص) زینب را گرفت و بوسید و گفت: توصیه می‌کنم که همه این دختر را احترام کنند، که او مانند [[خدیجه (س)]] است. <ref>خصائص الزینبیه، ص ۱۵</ref>
    برای ایشان، القاب فراوانی نقل شده است، همانند عقیله بنی‌هاشم، عالِمه غیر معلَّمه، عارفه، موثّقه، فاضله، کامله، عابده آل علی، معصومه صغری، امینةاللّه، نائبةالزهرا، نائبةالحسین، عقیله النساء، شریکه الشهداء، بلیغه، فصیحه و شریکةالحسین<ref>جزائری، الخصائص الزینبیه، ۱۴۲۵ق، ص۵۲-۵۳</ref>.


    =القاب حضرت زینب(س)=
    حضرت زینب(سلام‌الله علیها) را به سبب سختی‌های بسیاری که در زندگی دید، ام‌المصائب نیز لقب داده‌اند. درگذشت جدش [[محمد بن عبد‌الله (خاتم الانبیا)|پیامبر (صلی‌الله علیه وآله وسلم)]]، بیماری و به شهادت رسیدن مادرش، شهادت پدرش امیرالمؤمنین(علیه‌السلام)، شهادت برادرش [[امام مجتبی(ع)|امام مجتبی (علیه‌السلام)]]، واقعه کربلا و به اسارت رفتن در [[کوفه]] و [[شام]] از جمله وقایع سخت و تلخ زندگی وی به شمار می‌آید<ref>امین، اعیان الشیعه، ۱۴۰۶ق، ج۷، ص۱۳۷</ref>.


    بر اساس [[روایات]] متعدد، [[پیامبر اکرم(ص)]] نام حضرت زینب را برای دختر [[حضرت فاطمه(س)]] انتخاب کردند که این نام توسط [[جبرئیل]] از سوی خداوند به پیامبر (ص) گفته شده بود.<ref>شریف القرشی، السیده زینب، ۱۴۲۲ق، ص۳۹</ref>
    == ازدواج ==
    حضرت زینب (سلام‌الله علیها) با عبداللَّه جعفر (پسر عموی خود) ازدواج کرد. برخی از مورخین تاریخ این ازدواج را سال هفدهم هجری می‏ دانند<ref>زینب کبری عقیله بنی‌هاشم ،حسن الهی، ص۷۶</ref>.


    نام مبارک آن حضرت، " زینب " در لغت به معنای <big>درخت نیکو منظر و خوشبو</big> و یا به معنای «زین أب» یعنی <big>افتخار و ‏زینت پدر</big> است ‎. کنیه گرامیشان، [[ام الحسن]] و [[ام کلثوم]] است.
    == فرزندان ==
    در برخی منابع از چهار پسر به نام‌های:علی، عون، عباس، محمد و یک دختر به نام ام کلثوم به عنوان فرزندان زینب (سلام‌الله علیها) و عبدالله نام برده شده است<ref>ابن الاثیر، أسد الغابه، ۱۴۰۹ق، ج۶، ص۱۳۳</ref>.


    برای ایشان، القاب فراوانی نقل شده است، همانند عقیله بنی هاشم، عالِمه غیر معلَّمه، عارفه، موثّقه، فاضله، کامله، عابده آل علی، معصومه صغری، امینهاللّه، نائبهالزهرا، نائبهالحسین، عقیله النساء، شریکه الشهداء، بلیغه، فصیحه و شریکهالحسین. <ref>جزائری، الخصائص الزینبیه، ۱۴۲۵ق، ص۵۲-۵۳</ref>
    عون و محمد در واقعه کربلا به شهادت رسیدند<ref>مفید، الارشاد، ۱۳۷۲ش، ج۲، ص۱۲۵</ref>.


    حضرت زینب(س) را به سبب سختی های بسیاری که در زندگی دید، [[ام المصائب]] نیز لقب داده اند. درگذشت جدش [[پیامبر(ص)]]، بیماری و به شهادت رسیدن مادرش، شهادت پدرش [[امیرالمؤمنین(ع)]] ، شهادت برادرش [[امام مجتبی(ع)]]، واقعه کربلا و به اسارت رفتن در [[کوفه]] و [[شام]] از جمله وقایع سخت و تلخ زندگی وی به شمار می‌آید. <ref>امین، اعیان الشیعه، ۱۴۰۶ق، ج۷، ص۱۳۷</ref>
    [[معاویه]] برای فرزندش یزید از ام کلثوم دختر حضرت زینب(سلام‌الله علیها) خواستگاری کرد؛ ولی [[حسین بن علی (سید الشهدا)|امام حسین (علیه‌السلام)]] او را به همسری پسر عمویش قاسم بن محمد بن جعفر بن ابی‌طالب درآورد<ref>امین، اعیان الشیعه، ۱۴۰۶ق، ج۷، ص۱۳۷</ref>.


    =ازدواج و همسر حضرت زینب (س)=
    == ویژگی‌ها، فضایل اخلاقی ==
    این بانوی بزرگ، دارای قوت قلب، فصاحت زبان، شجاعت، زهد و ورع، عفاف و شهامت فوق‌العاده بود. امام حسین (علیه‌السلام) هنگام دیدار، به احترامش از جا بر می‌خاست. زینب کبری، از جدش رسول خدا و پدرش امیرالمؤمنین و مادرش فاطمه زهرا [[حدیث]] روایت کرده است<ref>الحسین فی طریقه الی الشهاده، ص۶۵</ref>.


    حضرت زینب (س) با [[عبداللَّه جعفر]] (پسر عموی خود) ازدواج کرد. برخی از مورخین تاریخ این ازدواج را سال هفدهم [[هجری]] می‏ دانند. <ref>زینب کبری عقیله بنی هاشم ،حسن الهی،ص۷۶</ref>
    === علم و سخنوری ===
    سخنان و خطبه‌های زینب (سلام‌الله علیها) را در کوفه و همچنین در دربار [[یزید]]، که همراه با استدلال به [[آیات قرآن]] بود، بیانگر دانش او دانسته‌اند<ref>کحّاله، أعلام النساء، ۲۰۰۸، ج۲، ص۹۲-۹۷</ref>.


    =فرزندان حضرت زینب (س)=
    === مقام وصایت و نیابت ===
    مقام وصایت و نیابت، از امتیازات و خصلت‌های ویژه حضرت زینب (سلام‌الله علیها) است، در پرتو این مقام بلند معنوی و انسانی حضرت زینب (سلام‌الله علیها) عهده‌دار کم سابقه‌ترین مأموریت، برای یک زن در طول تاریخ گردیده است‎. به هر حال مقام و استعداد و دانایی زینب که وی را <big>عقیله بنی‌هاشم</big> نیز نامیده‌اند، از مقام و استعداد افراد عادی بسیار برتر است.


    در برخی منابع از چهار پسر به نام های:علی، عون، عباس، محمد و یک دختر به نام ام کلثوم به عنوان فرزندان زینب(س) و عبدالله نام برده شده است. <ref>ابن الاثیر، أسد الغابه، ۱۴۰۹ق، ج۶، ص۱۳۳</ref>
    === عبادت ===
    حضرت زینب (سلام‌الله علیها) شب‌ها به [[عبادت]] می‌پرداخت و در دوران زندگی، هیچ‌گاه تهجّد را ترک نکرد. آنچنان به عبادت اشتغال ورزید که ملقب به <big>عابده آل علی</big> شد<ref>جعفر النقدی، زینب الکبری بنت الامام، ص۶۱</ref>.


    [[عون]] و محمد در واقعه کربلا به شهادت رسیدند. <ref>مفید، الارشاد، ۱۳۷۲ش، ج۲، ص۱۲۵</ref>
    === صبر و استقامت ===
    حضرت زینب را تجسم و نماد <big>صبر جمیل</big> نامیده‌اند. مقاومت در راه پاسداری از حریم دین، کنترل نفس خود در برابر ناملایمات و ضعف نشان ندادن در مقابل دشمن و عدم شکوه در حضور مردم را از جمله ویژگی‌های صبر زینب (سلام‌الله علیها) نام برده‌اند<ref>حضرت زینب(سلام‌الله علیها)، نماد صبر جمیل»، خبرگزاری حوزه</ref>.


    [[معاویه]] برای فرزندش یزید از ام کلثوم دختر حضرت زینب(س) خواستگاری کرد؛ ولی [[امام حسین (ع)]] او را به همسری پسر عمویش [[قاسم بن محمد بن جعفر بن ابی‌طالب]] درآورد. <ref>امین، اعیان الشیعه، ۱۴۰۶ق، ج۷، ص۱۳۷</ref>  
    او در [[روز عاشورا]]، هنگام دیدن پیکر خونین برادرش چنین گفت:«بار خدایا! این قربانی و کشته در راه خودت را از ما ([[اهل بیت|خاندان پیامبر]]) بپذیر»<ref>فیض الاسلام، خاتون دوسرا، ۱۳۶۶ش، ص۱۸۵</ref>.


    =ویژگی‌ها، فضایل اخلاقی حضرت زینب(س)=
    === تعلیم و تفسیر قرآن ===
    حضرت زینب (سلام‌الله علیها) فرزند پیامبر، که قلب او محل [[نزول]] [[وحی]] و قرآن و فرزند [[علی بن ابی طالب|علی (علیه‌السلام)]] از مفسرین قرآن است؛ بنابراین جای تعجبی ندارد که ایشان نیز معلم و مفسر [[قرآن]] بودند. بر اساس روایت متعدد حضرت زینب (سلام‌الله علیها) در کوفه برای زنان قرآن را تفسیر می‌کردند<ref>محلاتی، ریاحین الشریعه، ۱۳۴۹ش، ج۳، ص۵۷</ref>.


    این بانوی بزرگ، دارای قوت قلب، فصاحت زبان، شجاعت، زهد و ورع، عفاف و شهامت فوق العاده بود. امام حسین(ع) هنگام دیدار، به احترامش از جا بر می خاست. [[زینب کبری]]، از جدش [[رسول خدا(ص)]] و پدرش [[امیرالمؤمنین]] و مادرش فاطمه زهرا(س)[[حدیث]] روایت کرده است. <ref>الحسین فی طریقه الی الشهاده، ص۶۵</ref>
    == نقش حضرت زینب در کربلا ==
    وقتی امام حسین (علیه‌السلام) پس از امتناع از [[بیعت]] با یزید، از [[مدینه]] به قصد [[مکه]] خارج شد، زینب نیز با دو تن از فرزندانش به نام‌های محمد و عون، همراه برادر گشت. در طول نهضت عاشورا، نقش فداکاری‌های عظیم زینب، بسیار بود.


    ==علم و سخنوری==
    او در [[عاشورا|واقعه عاشورا]] مصیبت از دست دادن عزیزترین کسانش یعنی برادران، فرزندان و فرزندان برادر را متحمل شد اما همه این مصیبت‌ها را تحمل نمود و در پاسخ سوال طعن‌آمیز [[ابن زیاد]] که پرسید:کار خدا را با برادر و [[اهل بیت|اهل‌بیت]] خود چگونه یافتی؟


    سخنان و [[خطبه]] های زینت(س) را در کوفه و همچنین در دربار [[یزید]]، که همراه با استدلال به [[آیات قرآن]] بود، بیانگر دانش او دانسته اند. <ref>کحّاله، أعلام النساء، ۲۰۰۸، ج۲، ص۹۲-۹۷</ref>
    '''حضرت زینب(سلام‌الله علیها)فرمود''':


    ==مقام وصایت و نیابت==
    <big>و ما رأیتُ الاّ جمیلاً...</big>؛ من جز خیر و زیبایی چیزی ندیدم‏ ... <ref>غم نامه کربلا، ترجمه محمد محمدی اشتهاردی، ص ۱۸۱</ref>.


    مقام وصایت و نیابت، از امتیازات و خصلت های ویژه حضرت زینب (س) است، در پرتو این مقام بلند معنوی و انسانی حضرت زینب(س) عهده دار کم سابقه ترین مأموریت، برای یک زن در طول تاریخ گردیده است‎. به هر حال مقام و استعداد و دانایی زینب که وی را <big>عقیله بنی هاشم</big> نیز نامیده اند، از مقام و استعداد افراد عادی بسیار برتر است.
    روایت است که او با دست خود لباس [[جنگ]] بر تن دو فرزندش پوشانید و هر دو را در رکاب امام حسین (صلی الله علیه) به محل شهادت فرستاد. همچنین پس از شهادت فرزندان به سوگ آنان ننشست؛ چرا که این دو قربانی را برای آن مرد بزرگ بسیار کوچک می‌دید و نگران آن بود که با اشک او در دل مولایش امام حسین (علیه‌السلام)  شرم یا‌ اندوهی راه یابد.


    ==عبادت==
    حضرت زینب (سلام‌الله علیها) از [[علی بن الحسین (زین العابدین)|امام زین‌العابدین (علیه‌السلام)]] مراقبت کرد و بدلیل مریضی ایشان‌، ریاست قافله اسرا را برعهده داشت و در کاخ یزید هم با خطبه‌ای از خود و برادر مقتولش [[حسین بن علی (سید الشهدا)]] دفاع کرد.


    حضرت زینب(س) شب ها به [[عبادت]] می پرداخت و در دوران زندگی، هیچ گاه [[تهجّد]] را ترک نکرد. آنچنان به عبادت اشتغال ورزید که ملقّب به <big>عابده آل علی</big> شد. <ref>جعفر النقدی، زینب الکبری بنت الامام، ص۶۱</ref>
    == وفات ==
    حضرت زینب کبری (سلام‌الله علیها) پس از تحمل آلام، محنت‌ها و مصائب گوناگون در سن ۵۶ سالگی دیده از جهان فرو بستند.


    ==صبر و استقامت==
    در تاریخ وفات حضرت زینب کبری (سلام‌الله علیها) اختلاف نظر وجود دارد، اما مشهور این است که آن حضرت در ۱۵ [[رجب]] سال ۶۲ هجری روز یکشنبه وفات کرده است<ref>زینب الکبری من المهد الی اللحد، ص۵۹۱</ref>. برخی نیز درگذشتش را ۱۴ رجب دانسته‌اند<ref>قرشی، السیده زینب، ص۲۹۸ </ref>.


    حضرت زینب را تجسم و نماد <big>صبر جمیل</big> نامیده اند. مقاومت در راه پاسداری از حریم دین، کنترل نفس خود در برابر ناملایمات و ضعف نشان ندادن در مقابل دشمن و عدم شکوه در حضور مردم را از جمله ویژگی‌های صبر زینب(س) نام برده اند. <ref>حضرت زینب(س)، نماد صبر جمیل»، خبرگزاری حوزه</ref>
    == پانویس ==
    {{پانویس}}


    او در [[روز عاشورا]] ، هنگام دیدن پیکر خونین برادرش چنین گفت:«بار خدایا! این قربانی و کشته در راه خودت را از ما ([[خاندان پیامبر]]) بپذیر.» <ref>فیض الاسلام، خاتون دوسرا، ۱۳۶۶ش، ص۱۸۵</ref>
    [[رده:شخصیت‌ها]]
     
    [[رده:شخصیت‌های تاریخی]]
    ==تعلیم و تفسیر قرآن==
    [[رده:تاریخ اسلام]]
     
    حضرت زینب (س) فرزند پیامبر، که قلب او محل [[نزول]] [[وحی]] و قرآن و فرزند [[علی (ع)]] از [[مفسرین قرآن]] است؛ بنابراین جای تعجبی ندارد که ایشان نیز معلم و [[مفسر قرآن]] بودند. بر اساس روایت متعدد حضرت زینب(س) در کوفه برای زنان قرآن را تفسیر می‌کردند. <ref>محلاتی، ریاحین الشریعه، ۱۳۴۹ش، ج۳، ص۵۷</ref>
    =نقش حضرت زینب(س) در [[کربلا]]=
     
    وقتی امام حسین(ع) پس از امتناع از [[بیعت]] با یزید، از [[مدینه]] به قصد [[مکه]] خارج شد، زینب نیز با دو تن از فرزندانش به نامهای محمد و عون، همراه برادر گشت. در طول نهضت عاشورا، نقش فداکاریهای عظیم زینب، بسیار بود.
     
    او در واقعه عاشورا مصیبت از دست دادن عزیزترین کسانش یعنی برادران، فرزندان و فرزندان برادر را متحمل شد اما همه این مصیبت ها را تحمل نمود و در پاسخ سوال طعن آمیز [[ابن زیاد]] که پرسید:کار خدا را با برادر و [[اهل بیت]] خود چگونه یافتی؟
     
    '''حضرت زینب(س)فرمود''':
     
    <big>و ما رأیتُ الاّ جمیلاً...</big>؛ من جز خیر و زیبایی چیزی ندیدم‏ ... <ref>غم نامه کربلا، ترجمه محمد محمدی اشتهاردی، ص ۱۸۱</ref>
     
    روایت است که او با دست خود لباس [[جنگ]] بر تن دو فرزندش پوشانید و هر دو را در رکاب امام حسین (ع) به محل شهادت فرستاد. همچنین پس از شهادت فرزندان به سوگ آنان ننشست؛ چرا که این دو قربانی را برای آن مرد بزرگ بسیار کوچک می دید و نگران آن بود که با اشک او در دل مولایش امام حسین (ع) شرم یا اندوهی راه یابد.
     
    حضرت زینب (س) از [[امام زین‌العابدین (ع)]] مراقبت کرد و بدلیل مریضی ایشان ، ریاست [[قافله اسرا]] را برعهده داشت و در کاخ یزید هم با [[خطبه]] ای از خود و برادر مقتولش [[حسین بن علی]] دفاع کرد.
     
    =وفات حضرت زینب (س)=
     
    [[حضرت زینب کبری (س)]] پس از تحمل آلام، محنت ها و مصائب گوناگون در سن ۵۶ سالگی دیده از جهان فرو بستند.
     
    در تاریخ وفات حضرت زینب کبری (س) اختلاف نظر وجود دارد، اما مشهور این است که آن حضرت در ۱۵ رجب سال ۶۲ هجری روز یکشنبه وفات کرده است. <ref>زینب الکبری من المهد الی اللحد، ص۵۹۱</ref>
     
    برخی نیز درگذشتش را ۱۴ رجب دانسته اند. <ref>قرشی، السیده زینب، ص۲۹۸ </ref>
     
    =پانویس=
    {{پانویس|2}}
     
    [[رده:خاندان اهل بیت]]
    [[رده:گزارشگران واقعه کربلا]]
    [[رده:اسیران واقعه کربلا]]

    نسخهٔ کنونی تا ‏۶ نوامبر ۲۰۲۴، ساعت ۱۴:۳۸

    زینب بنت علی
    زینب بت علی.jpg
    نام کاملحضرت زینب
    پدرحضرت علی (علیه‌السلام)
    مادرحضرت فاطمه (سلام‌الله علیها)
    مدفنسوریه

    زینب بنت علی، نوۀ گرانقدر پیامبر اکرم (صلی‌الله علیه وآله) و دختر امیرالمومنین علی (علیه‌السلام) و حضرت زهرا (سلام‌الله‌علیها) است. ایشان بانوی خردمندی است که قدرت شگرفی در پاسداری از آرمان‌های قیام عاشورا داشت. وی از جمله شخصیت‌های بی‌نظیر و مؤثر در دنیای اسلام است که در روز ۵ جمادی الاول سال پنجم یا ششم هجری قمری پس از صلح حدیبیه و دو سال بعد از ولادت امام حسین (علیه‌السلام) در محلۀ بنی‌هاشم شهر مدینه منوّره به دنیا آمد. نقش ویژۀ او در واقعۀ کربلا و دوران اسارت پس از آن است. صبر و پایداری آن بانو در واقعه عاشورا علی‌رغم از دست دادن عزیزترین کسانش موجب شد که به‌عنوان اسوۀ صبر جاودان شود. خطبه‌های کوبنده آن حضرت در بند اسارت در کوفه و شام، باعث پرده‌برداری از چهرۀ ظالمانه و ننگین حکومت اموی شد.

    نحوۀ نام‌گذاری

    زینب (سلام‌الله علیها) در پنجم جمادی‌الاول سال ششم هجری مطابق با ۶۲۸ میلادی[۱] و یا بنابر قولی در پنجمین روز سال پنجم هجرت، مطابق با ۶۲۷ میلادی[۲] به دنیا آمد.

    طبق روایات شیعه، هنگام تولد زینب، چون حضرت محمد (صلی‌الله علیه وآله وسلم) در سفر بود، حضرت فاطمه (سلام‌الله علیها) از همسرش حضرت علی (علیه‌السلام) درخواست کرد که نامی برای فرزندشان انتخاب کند.

    حضرت علی در جواب گفت: من بر پدرت سبقت نمی‌گیرم، صبر می‌کنیم تا پیامبر از سفر برگردد. چون حضرت محمد(صلی‌الله علیه وآله وسلم) بازگشت و خبر تولد نوزاد حضرت زهرا (سلام‎الله علیها) را از زبان حضرت علی (علیه‌السلام) شنید گفت: فرزندان حضرت فاطمه (سلام‌الله علیها) فرزندان من هستند ولی خداوند دربارهٔ آنان تصمیم می‌گیرد[۳]. بعد از آن جبرئیل نازل شد و پیام آورد که خداوند سلام می‌رساند و می‌گوید: نام این دختر را زینب بگذارید که این نام را در لوح محفوظ نوشته‌ام. آنگاه پیامبر زینب را گرفت و بوسید و گفت: توصیه می‌کنم که همه این دختر را احترام کنند، که او مانند خدیجه (سلام‌الله علیها) است[۴].

    القاب

    بر اساس روایات متعدد، پیامبر اکرم (صلی‌الله علیه وآله وسلم) نام حضرت زینب را برای دختر حضرت فاطمه(سلام‌الله علیها) انتخاب کردند که این نام توسط جبرئیل از سوی خداوند به پیامبر ( صلی الله علیه و آله و سلم) گفته شده بود[۵].

    نام مبارک آن حضرت، " زینب " در لغت به معنای درخت نیکو منظر و خوشبو و یا به معنای «زین أب» یعنی افتخار و ‏زینت پدر است ‎. کنیه گرامیشان، ام الحسن و ام کلثوم است.

    برای ایشان، القاب فراوانی نقل شده است، همانند عقیله بنی‌هاشم، عالِمه غیر معلَّمه، عارفه، موثّقه، فاضله، کامله، عابده آل علی، معصومه صغری، امینةاللّه، نائبةالزهرا، نائبةالحسین، عقیله النساء، شریکه الشهداء، بلیغه، فصیحه و شریکةالحسین[۶].

    حضرت زینب(سلام‌الله علیها) را به سبب سختی‌های بسیاری که در زندگی دید، ام‌المصائب نیز لقب داده‌اند. درگذشت جدش پیامبر (صلی‌الله علیه وآله وسلم)، بیماری و به شهادت رسیدن مادرش، شهادت پدرش امیرالمؤمنین(علیه‌السلام)، شهادت برادرش امام مجتبی (علیه‌السلام)، واقعه کربلا و به اسارت رفتن در کوفه و شام از جمله وقایع سخت و تلخ زندگی وی به شمار می‌آید[۷].

    ازدواج

    حضرت زینب (سلام‌الله علیها) با عبداللَّه جعفر (پسر عموی خود) ازدواج کرد. برخی از مورخین تاریخ این ازدواج را سال هفدهم هجری می‏ دانند[۸].

    فرزندان

    در برخی منابع از چهار پسر به نام‌های:علی، عون، عباس، محمد و یک دختر به نام ام کلثوم به عنوان فرزندان زینب (سلام‌الله علیها) و عبدالله نام برده شده است[۹].

    عون و محمد در واقعه کربلا به شهادت رسیدند[۱۰].

    معاویه برای فرزندش یزید از ام کلثوم دختر حضرت زینب(سلام‌الله علیها) خواستگاری کرد؛ ولی امام حسین (علیه‌السلام) او را به همسری پسر عمویش قاسم بن محمد بن جعفر بن ابی‌طالب درآورد[۱۱].

    ویژگی‌ها، فضایل اخلاقی

    این بانوی بزرگ، دارای قوت قلب، فصاحت زبان، شجاعت، زهد و ورع، عفاف و شهامت فوق‌العاده بود. امام حسین (علیه‌السلام) هنگام دیدار، به احترامش از جا بر می‌خاست. زینب کبری، از جدش رسول خدا و پدرش امیرالمؤمنین و مادرش فاطمه زهرا حدیث روایت کرده است[۱۲].

    علم و سخنوری

    سخنان و خطبه‌های زینب (سلام‌الله علیها) را در کوفه و همچنین در دربار یزید، که همراه با استدلال به آیات قرآن بود، بیانگر دانش او دانسته‌اند[۱۳].

    مقام وصایت و نیابت

    مقام وصایت و نیابت، از امتیازات و خصلت‌های ویژه حضرت زینب (سلام‌الله علیها) است، در پرتو این مقام بلند معنوی و انسانی حضرت زینب (سلام‌الله علیها) عهده‌دار کم سابقه‌ترین مأموریت، برای یک زن در طول تاریخ گردیده است‎. به هر حال مقام و استعداد و دانایی زینب که وی را عقیله بنی‌هاشم نیز نامیده‌اند، از مقام و استعداد افراد عادی بسیار برتر است.

    عبادت

    حضرت زینب (سلام‌الله علیها) شب‌ها به عبادت می‌پرداخت و در دوران زندگی، هیچ‌گاه تهجّد را ترک نکرد. آنچنان به عبادت اشتغال ورزید که ملقب به عابده آل علی شد[۱۴].

    صبر و استقامت

    حضرت زینب را تجسم و نماد صبر جمیل نامیده‌اند. مقاومت در راه پاسداری از حریم دین، کنترل نفس خود در برابر ناملایمات و ضعف نشان ندادن در مقابل دشمن و عدم شکوه در حضور مردم را از جمله ویژگی‌های صبر زینب (سلام‌الله علیها) نام برده‌اند[۱۵].

    او در روز عاشورا، هنگام دیدن پیکر خونین برادرش چنین گفت:«بار خدایا! این قربانی و کشته در راه خودت را از ما (خاندان پیامبر) بپذیر»[۱۶].

    تعلیم و تفسیر قرآن

    حضرت زینب (سلام‌الله علیها) فرزند پیامبر، که قلب او محل نزول وحی و قرآن و فرزند علی (علیه‌السلام) از مفسرین قرآن است؛ بنابراین جای تعجبی ندارد که ایشان نیز معلم و مفسر قرآن بودند. بر اساس روایت متعدد حضرت زینب (سلام‌الله علیها) در کوفه برای زنان قرآن را تفسیر می‌کردند[۱۷].

    نقش حضرت زینب در کربلا

    وقتی امام حسین (علیه‌السلام) پس از امتناع از بیعت با یزید، از مدینه به قصد مکه خارج شد، زینب نیز با دو تن از فرزندانش به نام‌های محمد و عون، همراه برادر گشت. در طول نهضت عاشورا، نقش فداکاری‌های عظیم زینب، بسیار بود.

    او در واقعه عاشورا مصیبت از دست دادن عزیزترین کسانش یعنی برادران، فرزندان و فرزندان برادر را متحمل شد اما همه این مصیبت‌ها را تحمل نمود و در پاسخ سوال طعن‌آمیز ابن زیاد که پرسید:کار خدا را با برادر و اهل‌بیت خود چگونه یافتی؟

    حضرت زینب(سلام‌الله علیها)فرمود:

    و ما رأیتُ الاّ جمیلاً...؛ من جز خیر و زیبایی چیزی ندیدم‏ ... [۱۸].

    روایت است که او با دست خود لباس جنگ بر تن دو فرزندش پوشانید و هر دو را در رکاب امام حسین (صلی الله علیه) به محل شهادت فرستاد. همچنین پس از شهادت فرزندان به سوگ آنان ننشست؛ چرا که این دو قربانی را برای آن مرد بزرگ بسیار کوچک می‌دید و نگران آن بود که با اشک او در دل مولایش امام حسین (علیه‌السلام) شرم یا‌ اندوهی راه یابد.

    حضرت زینب (سلام‌الله علیها) از امام زین‌العابدین (علیه‌السلام) مراقبت کرد و بدلیل مریضی ایشان‌، ریاست قافله اسرا را برعهده داشت و در کاخ یزید هم با خطبه‌ای از خود و برادر مقتولش حسین بن علی (سید الشهدا) دفاع کرد.

    وفات

    حضرت زینب کبری (سلام‌الله علیها) پس از تحمل آلام، محنت‌ها و مصائب گوناگون در سن ۵۶ سالگی دیده از جهان فرو بستند.

    در تاریخ وفات حضرت زینب کبری (سلام‌الله علیها) اختلاف نظر وجود دارد، اما مشهور این است که آن حضرت در ۱۵ رجب سال ۶۲ هجری روز یکشنبه وفات کرده است[۱۹]. برخی نیز درگذشتش را ۱۴ رجب دانسته‌اند[۲۰].

    پانویس

    1. ↑ قزوینی، محمد کاظم (۱۳۹۴)، زینب کبری من المهد الی الحد، قم: پیام قدس
    2. ↑ «زینب (سلام‌الله علیها) راز ماندگاری عاشورا». کرب و بلا پایگاه تخصصی امام حسین (علیه‌السلام)
    3. ↑ ناسخ التواریخ، جلد زینبیه، ص ۴۷
    4. ↑ خصائص الزینبیه، ص ۱۵
    5. ↑ شریف القرشی، السیده زینب، ۱۴۲۲ق، ص۳۹
    6. ↑ جزائری، الخصائص الزینبیه، ۱۴۲۵ق، ص۵۲-۵۳
    7. ↑ امین، اعیان الشیعه، ۱۴۰۶ق، ج۷، ص۱۳۷
    8. ↑ زینب کبری عقیله بنی‌هاشم ،حسن الهی، ص۷۶
    9. ↑ ابن الاثیر، أسد الغابه، ۱۴۰۹ق، ج۶، ص۱۳۳
    10. ↑ مفید، الارشاد، ۱۳۷۲ش، ج۲، ص۱۲۵
    11. ↑ امین، اعیان الشیعه، ۱۴۰۶ق، ج۷، ص۱۳۷
    12. ↑ الحسین فی طریقه الی الشهاده، ص۶۵
    13. ↑ کحّاله، أعلام النساء، ۲۰۰۸، ج۲، ص۹۲-۹۷
    14. ↑ جعفر النقدی، زینب الکبری بنت الامام، ص۶۱
    15. ↑ حضرت زینب(سلام‌الله علیها)، نماد صبر جمیل»، خبرگزاری حوزه
    16. ↑ فیض الاسلام، خاتون دوسرا، ۱۳۶۶ش، ص۱۸۵
    17. ↑ محلاتی، ریاحین الشریعه، ۱۳۴۹ش، ج۳، ص۵۷
    18. ↑ غم نامه کربلا، ترجمه محمد محمدی اشتهاردی، ص ۱۸۱
    19. ↑ زینب الکبری من المهد الی اللحد، ص۵۹۱
    20. ↑ قرشی، السیده زینب، ص۲۹۸
    برگرفته از «https://fa.wikivahdat.com/w/index.php?title=زینب_بنت_علی&oldid=218990»