ابو قبیس: تفاوت میان نسخه‌ها

نسخهٔ کنونی تا ‏۲۸ اکتبر ۲۰۲۳، ساعت ۱۵:۱۶

کوه ابوقُبَیس کوه مقدسی برای مسلمانان در شمال شرقی مسجدالحرام و در شهر مکه است. امروزه آن را تراشیده‌اند و شکل نخستین آن که گنبدی‌شکل بوده، تغییر یافته است. نقل شده است که وقتی حجرالاسود از بهشت نازل شد، مدتی در این کوه به ودیعه گذاشته شد. هم‌چنین حضرت ابراهیم (علیه‌السلام) با رفتن بر بالای این کوه مردم را به انجام مناسک حج می‌‌خواند. اکنون عمده این کوه تبدیل به کاخ و مهمان‌سرای حکومتی شده است.

آشنایی با کوه ابوقبیس

از کوه‌‏های مهم مکه «ابوقبیس» است که به سبب سکونت فردی به نام ابوقبیس، به این نام معروف شده است. این کوه در دل سختِ خود، خاطره‌های مهمی از تاریخ نهفته دارد. هر چند امروزه در پس ساختمان‏‌های بلند، از جمله دار الضیافه سعودی، از چشم‏‌ها پنهان گردیده و بخشی از آن تخریب شده است. بنا بر روایات زیادی، ابوقبیس برترین کوه‌‏های مکه است.

کوه‌های مهم مکه

مکه در میان درّه واقع شده و اطراف آن را کوه‌‏هایی چند در برگرفته است، به‏ طوری که تنها چند راه خروجی به سمت یمن، دریای سرخ و شام در آن وجود دارد.

مهم‏‌ترین کوه‏‌های مکه عبارتند از

ابوقبیس، با ارتفاع 420 متر که در شرق مسجد‌الحرام واقع است. در حال حاضر قصر ملک بر بالای آن بنا شده و بخشی از آن در فضای باز جلوی مسعی افتاده و در واقع، بخشی از کوه از جای برداشته شده است. این کوه را به دلیل همسایگی با کعبه، از کوه‏‌های مقدس دانسته‏‌اند. هم‌چنین گفته‏‌اند که در جریان طوفان نوح، امانت‌دار حجرالأسود بوده است. کوه صفا که سرآغاز و مبدأ سعی است، در دامنه این کوه واقع شده است.
قُعَیْقعان یا جبل هندی، با ارتفاع 430 متر در غرب مکه است. فاصله این دو کوه، حد قدیم مکه است. از دوران‏‌های دور، در اطراف و بر فراز این کوه، بناهای مسکونی می‌‏‌ساخته ‏اند.
جبل النور یا حِرا با ارتفاع 634 متر در شمال شرق مکه است و اوّلین آیات قرآنی در آنجا بر رسول خدا‌(صلی الله علیه وآله وسلم) نازل شد.
ثور، با ارتفاع 759 متر در جنوب بر سر پاست؛ جایی که پیامبر‌(صلی الله علیه وآله وسلم) به هنگام هجرت در آنجا مخفی شد.
خَنْدمه، در پشت کوه ابوقبیس است.
عُمَر، که در غرب مکه واقع است.
ثبیر، در شرق مکه است^[۱].

قدمت تاریخی کوه

«ابوقبیس» افضل «جبال مکه» است، و اول کوهی است که خداوند در زمین قرار داد، حجرالاسود در او بود از زمان طوفان «نوح»، تا این که جبرئيل او را به «حضرت خلیل الرحمن» داد، که در موضع خود نصب کند، موافق اخبار و احادیث عامه و خاصه، اول کسی که بنیان خانه «کعبه» کرد، حضرت آدم صفی اللَّه بود، و بود تا «طوفان نوح» او را فرو گرفته و مدت‌ها تلّی سرخ می‏‌نمود، تا آن گه که «حضرت خلیل الرحمن» آن خانه را بنیان فرمود، و در «طواف» آن، سنت‏‌ها مقرر فرمود، و مردم به جای می‏‌آورند^[۲]). گفتنی است جنازه حضرت آدم در کوه ابو قبیس که در مکّه است مدفون شد^[۳].

موقعیت جغرافیایی کوه

این کوه در شمال شرقی مسجدالحرام و مشرف بر صفا است و 420 متر از سطح دریا و 120 متر از سطح دامنه فاصله دارد. بعضی گفته ‏اند قبر شیث بن آدم و به روایتی قبر حَوّا در دل این کوه واقع است و گویند چند پیامبر نیز در آن مدفون شده‏‌اند، واللَّه العالم.

نامیدن کوه به امین

خداوند، حجرالأسود را از بهشت به ابراهیم علیه‌السلام رسانید و این سنگ از زمان طوفان نوح علیه‌السلام در امانت ابوقبیس بود، لذا این کوه را به همین مناسبت «امین» خوانده ‏اند.

اتفاق افتادن حادثه شق القمر

پس از اسلام، این کوه شاهد حادثه شق‏‌القمر بود که بعدها مسجدی به همین نام در این مکان ساخته شد^[۴].

واقع شدن صفا ومروه در دامنه کوه

صفا و مروه دو کوه کوچکی است که در دامن کوه ابوقبیس و کوه قعیقعان قرار دارد و امروزه خیابان‏‌ها و بناهای جدید آنها را از یکدیگر جدا کرده است. کوه صفا در قسمت جنوبی مسجدالحرام و کوه مروه در ناحیه شمال شرقی آن قرار دارد^[۵].

شهادت امام علی و قطعه قطعه شدن کوه

و هم‌چنین روایت شده است که ابن عباس گفت: در آن شبی که در صبح آن علی(علیه‌السلام) شهید شد من در خواب دیدم که گویا: کوه أبو‌قبیس شکسته و قطعه ‏قطعه شد و در أطراف کعبه فرو ریخت، خانه کعبه با شهر مکه و اطراف آن بطوری از گرد و غبار کوه أبو قبیس تاریک شد که مردم یکدیگر را نمی‌دیدند. من گفتم: إِنَّا لِلَّهِ وَ إِنَّا إِلَیْهِ راجِعُونَ ^{[بقره–156]}‎ من چقدر خوف دارم از اینکه نکند أمیرالمؤمنین(علیه‌السلام) شهید شود. ابن عباس می‌گوید: خبر قتل علی (علیه‌السلامج در همان شبی که من آن خواب را دید بمن رسید^[۶].

برتر بودن حج از انفاقی معادل کوه ابوقبیس

رسول خدا (صلی الله علیه وآله وسلم) از منا کوچ می‌‌کرد که بادیه نشینی از منطقه «ابطح» با آن حضرت روبه رو شد و از ایشان سئوالی کرد. گفت: من به قصد حج از خانه‏‌ام خارج شدم، اما مانعی مرا از حج بازداشت. من مرد پولدار و ثروتمندی هستم، دستور بفرما با مالم کاری کنم تا به پاداش حاجیان نائل شوم. رسول خدا (صلی الله علیه وآله وسلم) رو به کوه ابوقبیس کرد و فرمود: «اگر به اندازه کوه ابوقبیس طلای سرخ داشته باشی و آن را در راه خدا انفاق‏ کنی، هرگز به پاداشی نمی‌‏رسی که حج‏ گزار می‌‏رسد»^[۷].

پانویس

↑ آثار اسلامی مكه و مدينه ،ص37.
↑ (سفر نامه ميرزا داوود وزير وظايف، ص121.
↑ ترجمه إثبات الوصية، ص20.
↑ تاريخ و آثار اسلامی، ص: 95.
↑ آثار اسلامی مكه و مدينه ،105.
↑ ترجمه إثبات الوصية، ص20-283.
↑ فروع كافی، ج 4، ص 258، روايت 25،اسرار عرفانی حج، ص: 219.

منابع

برگرفته از سایت آشنایی با کوه ابوقبیس - اهل البیتhttps://ahlolbait.com

[1] آثار اسلامی مكه و مدينه ،ص37.

[2] (سفر نامه ميرزا داوود وزير وظايف، ص121.

[3] ترجمه إثبات الوصية، ص20.

[4] تاريخ و آثار اسلامی، ص: 95.

[5] آثار اسلامی مكه و مدينه ،105.

[6] ترجمه إثبات الوصية، ص20-283.

[7] فروع كافی، ج 4، ص 258، روايت 25،اسرار عرفانی حج، ص: 219.

[۱]

[۲]

[۳]

[۴]

[۵]

[۶]

[۷]

@@ خط ۱: / خط ۱: @@
-÷<div class="references" style="margin: 0px 0px 10px 0px; max-height: 300px; overflow: auto; padding: 3px; font-size:95%; background: #FFA500; line-height:1.4em; padding-bottom: 7px;"><noinclude>
+<div class="wikiInfo">[[پرونده:ابو قبیس.jpg |جایگزین=ابو قبیس]]</div>
-[[پرونده:Ambox clock.svg|60px|بندانگشتی|راست]]
+'''کوه ابوقُبَیس''' کوه مقدسی برای [[مسلمانان]] در شمال شرقی [[مسجدالحرام]] و در شهر [[مکه]] است. امروزه آن را تراشیده‌اند و شکل نخستین آن که گنبدی‌شکل بوده، تغییر یافته است. نقل شده است که وقتی [[حجرالاسود]] از [[بهشت]] نازل شد، مدتی در این کوه به ودیعه گذاشته شد. هم‌چنین [[حضرت ابراهیم |حضرت ابراهیم (علیه‌السلام)]] با رفتن بر بالای این کوه مردم را به انجام [[مناسک حج]] می‌‌خواند. اکنون عمده این کوه تبدیل به کاخ و مهمان‌سرای حکومتی شده است.
-<br>
-'''''نویسنده این صفحه در حال ویرایش عمیق است. '''''<br>
-'''یکی از نویسندگان مداخل ویکی وحدت مشغول ویرایش در این صفحه می باشد. این علامت در اینجا درج گردیده تا نمایانگر لزوم باقی گذاشتن صفحه در حال خود است. لطفا تا زمانی که این علامت را نویسنده کنونی بر نداشته است، از ویرایش این صفحه خودداری نمائید. '''
+== آشنایی با کوه ابوقبیس ==
-<br>
+از کوه‌‏های مهم مکه «ابوقبیس» است که به سبب سکونت فردی به نام ابوقبیس، به این نام معروف شده است. این کوه در دل سختِ خود، خاطره‌های مهمی از تاریخ نهفته دارد. هر چند امروزه در پس ساختمان‏‌های بلند، از جمله دار الضیافه سعودی، از چشم‏‌ها پنهان گردیده و بخشی از آن تخریب شده است. بنا بر روایات زیادی، ابوقبیس برترین کوه‌‏های [[مکه]] است.
-''آخرین مرتبه این صفحه در
-</div>
-<div class="wikiInfo">[[پرونده:ابو قبیس.jpg |جایگزین=ابو قبیس]]
-{| class="wikitable aboutAuthorTable" style="text-align:Right" |+ |
-!نام
-!کوه اَبوقُبَیس
-|-
-|محل
-|عربستان • مکه
-|-
-|اهمیت
-|نزدیکی به کعبه • نزدیکی به مسجدالحرام • فرود آدم(ع) و حوا • عبادت پیامبر(ص)
-|-
-|}
-</div>
-'''کوه ابوقُبَیس''' کوه مقدسی برای [[مسلمانان]] در شمال شرقی [[مسجدالحرام]] و در شهر [[مکه]]. امروزه آن را تراشیده‌اند و شکل نخستین آن که گنبدی‌شکل بوده، تغییر یافته است. نقل شده است که وقتی [[حجرالاسود]] از [[بهشت]] نازل شد، مدتی در این کوه به ودیعه گذاشته شد. همچنین [[حضرت ابراهیم(ع)]] با رفتن بر بالای این کوه مردم را به انجام [[مناسک حج]] می‌خواند. اکنون عمده این کوه تبدیل به کاخ و مهمانسرای حکومتی شده است.
+== کوه‌های مهم مکه ==
+مکه در میان درّه واقع شده و اطراف آن را کوه‌‏هایی چند در برگرفته است، به‏ طوری که تنها چند راه خروجی به سمت [[يمن|یمن]]، دریای سرخ و [[شام]] در آن وجود دارد.
+=== مهم‏‌ترین کوه‏‌های مکه عبارتند از ===
+# ابوقبیس، با ارتفاع 420 متر که در شرق [[مسجد‌الحرام]] واقع است. در حال حاضر قصر ملک بر بالای آن بنا شده و بخشی از آن در فضای باز جلوی مسعی افتاده و در واقع، بخشی از کوه از جای برداشته شده است. این کوه را به دلیل همسایگی با [[كعبه|کعبه]]، از کوه‏‌های مقدس دانسته‏‌اند. هم‌چنین گفته‏‌اند که در جریان [[طوفان نوح]]، امانت‌دار [[حجر الاسود|حجرالأسود]] بوده است. کوه صفا که سرآغاز و مبدأ سعی است، در دامنه این کوه واقع شده است.
+#
+# قُعَیْقعان یا جبل هندی، با ارتفاع 430 متر در غرب مکه است. فاصله این دو کوه، حد قدیم مکه است. از دوران‏‌های دور، در اطراف و بر فراز این کوه، بناهای مسکونی می‌‏‌ساخته ‏اند.
+#
+# جبل النور یا حِرا با ارتفاع 634 متر در شمال شرق مکه است و اوّلین آیات قرآنی در آنجا بر [[محمد بن عبد‌الله (خاتم الانبیا)|رسول خدا‌(صلی الله علیه وآله وسلم)]] نازل شد.
+# ثور، با ارتفاع 759 متر در جنوب بر سر پاست؛ جایی که [[محمد بن عبد‌الله (خاتم الانبیا)|پیامبر‌(صلی الله علیه وآله وسلم)]] به هنگام [[هجرت]] در آنجا مخفی شد.
+#
+# خَنْدمه، در پشت کوه ابوقبیس است.
+#
+# عُمَر، که در غرب مکه واقع است.
+#
+# ثبیر، در شرق مکه است<ref>آثار اسلامی مكه و مدينه ،ص37.</ref>.
-=آشنایی با کوه ابوقبیس=
+== قدمت تاریخی کوه ==
+«ابوقبیس» افضل «جبال مکه» است، و اول کوهی است که [[خداوند]] در زمین قرار داد، [[حجر الاسود|حجرالاسود]] در او بود از زمان طوفان «نوح»، تا این که [[جبرئیل|جبرئيل]] او را به «حضرت خلیل الرحمن» داد، که در موضع خود نصب کند، موافق اخبار و [[حدیث|احادیث]] عامه و خاصه، اول کسی که بنیان خانه «کعبه» کرد، [[حضرت آدم |حضرت آدم صفی اللَّه]] بود، و بود تا «طوفان نوح» او را فرو گرفته و مدت‌ها تلّی سرخ می‏‌نمود، تا آن گه که «حضرت خلیل الرحمن» آن خانه را بنیان فرمود، و در «[[طواف]]» آن، سنت‏‌ها مقرر فرمود، و مردم به جای می‏‌آورند<ref>(سفر نامه ميرزا داوود وزير وظايف، ص121.</ref>). گفتنی است جنازه حضرت آدم در کوه ابو قبیس که در مکّه است مدفون شد<ref>ترجمه إثبات الوصية، ص20.</ref>.
-از كوه‏هاى مهم مكه «ابوقبيس» است كه به سبب سكونت فردى به نام ابوقبيس، به اين نام معروف شده است. اين كوه در دل سختِ خود، خاطره ‏هاى مهمی از تاريخ نهفته دارد. هر چند امروزه در پس ساختمان‏هاى بلند، از جمله دار الضيافه سعودى، از چشم‏ها پنهان گرديده و بخشى از آن تخريب شده است. بنا بر روايات زيادى، ابوقبيس برترين كوه‏هاى مكه است.
-=کوههای مهم مکه=
+== موقعیت جغرافیایی کوه ==
+این کوه در شمال شرقی مسجدالحرام و مشرف بر [[صفا]] است و 420 متر از سطح دریا و 120 متر از سطح دامنه فاصله دارد. بعضی گفته ‏اند قبر [[شيث بن آدم|شیث بن آدم]] و به روایتی قبر [[حوا|حَوّا]] در دل این کوه واقع است و گویند چند پیامبر نیز در آن مدفون شده‏‌اند، واللَّه العالم.
-مكه در ميان درّه واقع شده و اطراف آن را كوه‏هايى چند در برگرفته است، به‏ طورى كه تنها چند راه خروجى به سمت [[يمن]]، درياى سرخ و [[شام]] در آن وجود دارد.
+== نامیدن کوه به امین ==
+خداوند، حجرالأسود را از [[بهشت]] به [[حضرت ابراهیم|ابراهیم علیه‌السلام]] رسانید و این سنگ از زمان طوفان [[حضرت نوح|نوح علیه‌السلام]] در امانت ابوقبیس بود، لذا این کوه را به همین مناسبت «امین» خوانده ‏اند.
-'''مهم‏ترين كوه‏هاى مكه عبارتند از:'''
+== اتفاق افتادن حادثه شق القمر ==
+پس از [[اسلام]]، این کوه شاهد حادثه [[شق‏‌القمر]] بود که بعدها مسجدی به همین نام در این مکان ساخته شد<ref>تاريخ و آثار اسلامی، ص: 95.</ref>.
-# بوقبيس، با ارتفاع 420 متر كه در شرق [[مسجد الحرام]] واقع است. در حال حاضر قصر ملك بر بالاى آن بنا شده و بخشى از آن در فضاى باز جلوى مسعى افتاده و در واقع، بخشى از كوه از جاى برداشته شده است. اين كوه را به دليل همسايگى با [[كعبه]]، از كوه‏هاى مقدس دانسته‏ اند. همچنين گفته‏ اند كه در جريان [[طوفان نوح]]، امانت دار [[حجرالأسود]] بوده است. كوه صفا كه سرآغاز و مبدأ سعى است، در دامنه اين كوه واقع شده است.
+== واقع شدن صفا ومروه در دامنه کوه ==
-#
+[[صفا]] و [[مروه]] دو کوه کوچکی است که در دامن کوه ابوقبیس و کوه قعیقعان قرار دارد و امروزه خیابان‏‌ها و بناهای جدید آنها را از یکدیگر جدا کرده است. کوه صفا در قسمت جنوبی مسجدالحرام و کوه مروه در ناحیه شمال شرقی آن قرار دارد<ref>آثار اسلامی مكه و مدينه ،105.</ref>.
-# قُعَيْقعان يا جبل هندى، با ارتفاع 430 متر در غرب مكه است. فاصله اين دو كوه، حد قديم مكه است. از دوران‏هاى دور، در اطراف و بر فراز اين كوه، بناهاى مسكونى می‏ ساخته ‏اند.
-#
-# جبل النور يا حِرا با ارتفاع 634 متر در شمال شرق مكه است و اوّلين آيات قرآنى در آنجا بر [[رسول خدا(ص)]] نازل شد.
-#
-# ثور، با ارتفاع 759 متر در جنوب بر سر پاست؛ جايى كه [[پيامبر(ص)]] به هنگام [[هجرت]] در آنجا مخفى شد.
-#
-# خَنْدمه، در پشت كوه ابوقبيس است.
-#
-# عُمَر، كه در غرب مكه واقع است.
-#
-# ثبير، در شرق مكه است<ref>آثار اسلامی مكه و مدينه ،ص37.</ref>.
-=قدمت تاریخی کوه=
+== شهادت امام علی و قطعه قطعه شدن کوه ==
+و هم‌چنین روایت شده است که [[ابن عباس]] گفت: در آن شبی که در صبح آن [[علی بن ابی طالب|علی(علیه‌السلام)]] [[شهید]] شد من در خواب دیدم که گویا: کوه أبو‌قبیس شکسته و قطعه ‏قطعه شد و در أطراف کعبه فرو ریخت، خانه [[کعبه]] با شهر مکه و اطراف آن بطوری از گرد و غبار کوه أبو قبیس تاریک شد که مردم یکدیگر را نمی‌دیدند. من گفتم: {{متن قرآن |إِنَّا لِلَّهِ وَ إِنَّا إِلَیْهِ راجِعُونَ |آیه = 156 |سوره = بقره }} من چقدر خوف دارم از اینکه نکند [[علی بن ابی طالب|أمیرالمؤمنین(علیه‌السلام)]] شهید شود. ابن عباس می‌گوید: خبر قتل علی (علیه‌السلامج در همان شبی که من آن خواب را دید بمن رسید<ref>ترجمه إثبات الوصية، ص20-283.</ref>.
-«ابوقبيس» افضل «جبال مكه» است، و اول كوهى است كه [[خداوند]] در زمين قرار داد، «حجرالاسود» در او بود از زمان طوفان «نوح»، تا اين كه «[[جبرئيل]]» او را به «حضرت خليل الرحمن» داد، كه در موضع خود نصب كند، موافق اخبار و [[احاديث]] عامه و خاصه، اول كسى كه بنيان خانه «كعبه» كرد، «[[حضرت آدم]] صفى اللَّه» بود، و بود تا «طوفان نوح» او را فرو گرفته و مدتها تلّى سرخ  می‏ نمود، تا آن گه كه «حضرت خليل الرحمن» آن خانه را بنيان فرمود، و در «[[طواف]]» آن، سنت‏‌ها مقرر فرمود، و مردم به جاى می‏ آورند<ref>(سفر نامه ميرزا داوود وزير وظايف، ص121 .</ref>. گفتنی است جنازه حضرت آدم در كوه ابو قبيس كه در مكّه است مدفون شد<ref>ترجمه إثبات الوصية،ص20.</ref>.
+== برتر بودن حج از انفاقی معادل کوه ابوقبیس ==
+رسول خدا (صلی الله علیه وآله وسلم) از [[منا]] کوچ می‌‌کرد که بادیه نشینی از منطقه «ابطح» با آن حضرت روبه رو شد و از ایشان سئوالی کرد. گفت: من به قصد [[حج]] از خانه‏‌ام خارج شدم، اما مانعی مرا از حج بازداشت. من مرد پولدار و ثروتمندی هستم، دستور بفرما با مالم کاری کنم تا به پاداش حاجیان نائل شوم. رسول خدا (صلی الله علیه وآله وسلم) رو به کوه ابوقبیس کرد و فرمود:
+«اگر به اندازه کوه ابوقبیس طلای سرخ داشته باشی و آن را در راه خدا [[انفاق]]‏ کنی، هرگز به پاداشی نمی‌‏رسی که حج‏ گزار می‌‏رسد»<ref>فروع كافی، ج 4، ص 258، روايت 25،اسرار عرفانی حج، ص: 219.</ref>.
-=موقعیت جغرافیایی کوه=
+== پانویس ==
+{{پانویس}}
-اين كوه در شمال شرقى مسجدالحرام و مشرف بر [[صفا]] است و 420 متر از سطح دريا و 120 متر از سطح دامنه فاصله دارد. بعضى گفته ‏اند قبر [[شيث بن آدم]] و به روايتى قبر [[حَوّا]] در دل اين كوه واقع است و گويند چند پيامبر نيز در آن مدفون شده‏اند، واللَّه العالم.
+== منابع ==
+[https://ahlolbait.com/article/8251/%D8%A2%D8%B4%D9%86%D8%A7%DB%8C%DB%8C-%D8%A8%D8%A7-%DA%A9%D9%88%D9%87-%D8%A7%D8%A8%D9%88%D9%82%D8%A8%DB%8C%D8%B3 برگرفته از سایت آشنایی با کوه ابوقبیس - اهل البیتhttps://ahlolbait.com]
-=نامیدن کوه به امین=
-خداوند، حجرالأسود را از [[بهشت]] به ابراهيم عليه السلام رسانيد و اين سنگ از زمان طوفان نوح عليه السلام در امانت ابوقبيس بود، لذا اين كوه را به همين مناسبت «امين» خوانده ‏اند.
-=اتفاق افتادن حادثه شق القمر=
-پس از [[اسلام]]، اين كوه شاهد حادثه [[شق‏‌القمر]] بود كه بعدها مسجدى به همين نام در اين مكان ساخته شد<ref>تاريخ و آثار اسلامی، ص: 95.</ref>.
-=پانویس=
-{{پانویس|2}}
-[[رده:اماکن مذهبی]]
-[[رده:مکه]]
 [[رده:تاریخ اسلام]]
+[[رده:مکان‌ها]]