افزودن پیوند

    جن: تفاوت میان نسخه‌ها

    از ویکی‌وحدت
    بدون خلاصۀ ویرایش
    جز (جایگزینی متن - '[[پیامبر اسلام' به '[[محمد بن عبد‌الله (خاتم الانبیا)')
     
    (۲۸ نسخهٔ میانی ویرایش شده توسط ۵ کاربر نشان داده نشد)
    خط ۱: خط ۱:
    ÷<div class="references" style="margin: 0px 0px 10px 0px; max-height: 300px; overflow: auto; padding: 3px; font-size:95%; background: #FFA500; line-height:1.4em; padding-bottom: 7px;"><noinclude>
    <div class="wikiInfo">[[پرونده:جن.jpg |جایگزین=جن]]</div>
    [[پرونده:Ambox clock.svg|60px|بندانگشتی|راست]]
    '''جن''' موجودی است‌که در مورد آن اختلاف زیادی میان عالمان [[مسلمان]] وجود دارد. جسم آتشی و هوایی دارای عقل و فهم، از جنس [[روح]] و [[ملائکه|ملائکه‌]] و مجرد از عناصر، اجسام لطیف ‌دارای حیات عرضی، از جمله این دیدگاه‌‏ها است. رؤیت جن، از دیگر موضوعات اختلافی است. برخی آن را ناممکن و ادعای رؤیت را باطل می‏‌دانند. عده‏ای خوراک این موجود را هوای آمیخته به بوی طعام می‏‌دانند. در برخی نصوص نیز بوی استخوان و ارواث حیوانات به عنوان غذای این موجود اشاره شده است.
    <br>
    در مقابل عده‌‏ای معتقدند جن روحانی بوده و تغذیه مادی ندارد. دیگر این‌که برخی از آیات [[سوره مشعر]] به وجود جنس زن و مرد و نیز قانون زناشویی در میان جنیان می‌‏باشد. حیات اجتماعی و نیز تشکّل به شکل حیوان و انسان از دیگر گمانه‏‌‌زنی‏‌ها پیرامون این موجود است. دیگر این‌که جنیان همانند انسان دارای اختیار و تکلیف هستند، و در میان آنها صالح و غیرصالح وجود دارد، و نتیجه اعمال‌شان را در آخرت خواهند دید. برخی معتقدند چون جن از لحاظ ظرفیت کمال و کرامت به انسان نمی‌رسد، هیچ‌گاه از آنان پیامبری برنخاسته و ایشان تابعِ [[پیامبران]] بشری هستند. در [[آیات]] و[[روایات]]، مواردی از حضور جنیان و ارتباط آنان با [[محمد بن عبد‌الله (خاتم الانبیا)|پیامبر اکرم (صلی الله علیه و آله و سلم)]] و [[ائمه|ائمه اطهار (علیه‌السلام)]] بیان شده است.
    '''''نویسنده این صفحه در حال ویرایش عمیق است. '''''<br>


    '''یکی از نویسندگان مداخل ویکی وحدت مشغول ویرایش در این صفحه می باشد. این علامت در اینجا درج گردیده تا نمایانگر لزوم باقی گذاشتن صفحه در حال خود است. لطفا تا زمانی که این علامت را نویسنده کنونی بر نداشته است، از ویرایش این صفحه خودداری نمائید. '''
    == مفهوم جن ==
    <br>
    کلمه «جن» در اصل به معنی چیزی است که از حسّ انسان پوشیده باشد. مثلاً می‌گوییم «جنه اللیل» یا «فلما جنّ علیه اللیل» یعنی هنگامی که پرده ی سیاهی شب او را پوشاند، و به همین جهت «مجنون» به کسی که عقلش پوشیده و «جنین» به طفلی که در رحم مادر پوشانده شده و «جنّت» به باغی که زمینش را درختان پوشانده‌اند، و «جنان» به قلب که در درون سینه پوشانده شده و «جنه» به معنی سپر که انسان را از ضربات دشمن می‌پوشاند آمده است<ref>ناصر مكارم شیرازی، تفسیر نمونه (تهران، دارالكتب الاسلامیه، بی‌تا) ج 11، ص 79.</ref>. از آیات [[قرآن]] استفاده می‌شود که «جن» یک نوع موجود عاقلی است که از حس انسان پوشیده شده، و آفرینش آن در اصل از آتش یا شعله‌های صاف آتش است، و [[ابلیس]] نیز از همین گروه است.
    ''آخرین مرتبه این صفحه در
    </div>
    <div class="wikiInfo">[[پرونده:جن.jpg |جایگزین=جن]]
    {| class="wikitable aboutAuthorTable" style="text-align:Right" |+ |
    !نام
    !جن
    |-
    |}
    </div>


    '''جن'''موجودی است که در مورد آن اختلاف زیادی میان عالمان [[مسلمان]] وجود دارد. جسم آتشی و هوایی دارای عقل و فهم، از جنس [[روح]] و [[ملائکه‌]] و مجرد از عناصر، اجسام لطیف ‌دارای حیات عرضی، از جمله این دیدگاه‌‏هاست. رؤیت جن، از دیگر موضوعات اختلافی است. برخی آن را ناممکن و ادعای رؤیت را باطل می‏دانند. عده‏ای خوراک این موجود را هوای آمیخته به بوی طعام می‏دانند. در برخی نصوص نیز بوی استخوان و ارواث حیوانات به عنوان غذای این موجود اشاره شده است. در مقابل عده‏ای معتقدند جن روحانی بوده و تغذیه مادی ندارد. دیگر اینکه برخی از آیات [[سوره مشعر]] به وجود جنس زن و مرد و نیز قانون زناشویی در میان جنیان می‏باشد. حیات اجتماعی و نیز تشکّل به شکل حیوان و انسان از دیگر گمانه‏‌ زنی‏ها پیرامون این موجود است. دیگر اینکه جنیان  همانند انسان دارای اختیار و تکلیف هستند، و در میان آنها، صالح و غیرصالح وجود دارد، و نتیجه اعمال‌شان را در آخرت خواهند دید. برخی معتقدند چون جن از لحاظ ظرفیت کمال و کرامت به انسان نمی‌رسد، هیچ‌گاه از آنان پیامبری برنخاسته و ایشان تابعِ [[پیامبران]] بشری هستند. در [[آیات]] و[[روایات]]، مواردی از حضور جنیان و ارتباط آنان با [[پیامبر اکرم(ص)]] و [[ائمه اطهار(ع)]] بیان شده است.
    == ویژگی‌های جن از دیدگاه قرآن ==
     
    # جن موجودی است که از شعله‌های آتش آفریده شده، برخلاف انسان که از خاک آفریده شده است<ref>سوره‌ الرحمن، آیه‌ 15.</ref>.
    =مفهوم جن=
     
    کلمه «جن» در اصل به معنی چیزی است که از حسّ انسان پوشیده باشد. مثلاً می گوییم «جنه اللیل» یا «فلما جنّ علیه اللیل» یعنی هنگامی که پرده ی سیاهی شب او را پوشاند، و به همین جهت «مجنون» به کسی که عقلش پوشیده و «جنین» به طفلی که در رحم مادر پوشانده شده و «جنّت» به باغی که زمینش را درختان پوشانده اند، و «جنان» به قلب که در درون سینه پوشانده شده و «جنه» به معنی سپر که انسان را از ضربات دشمن می پوشاند آمده است<ref>ناصر مكارم شیرازی، تفسیر نمونه (تهران ، دارالكتب الاسلامیه، بی‌تا) ج 11، ص 79.</ref>. از آیات [[قرآن]] استفاده می شود که «جن» یک نوع موجود عاقلی است که از حس انسان پوشیده شده، و آفرینش آن در اصل از آتش یا شعله های صاف آتش است، و [[ابلیس]] نیز از همین گروه است.
     
    =ویژگی های جن از دیدگاه قرآن=
     
    # جن موجودی است که از شعله های آتش آفریده شده، برخلاف انسان که از خاک آفریده شده است<ref>سوره‌ الرحمن، آیه‌ 15.</ref>.
    # دارای عقل، علم، درک و تشخیص حق از باطل و قدرت منطق و استدلال است<ref> آیات مختلف سوره‌ جن.</ref>.
    # دارای عقل، علم، درک و تشخیص حق از باطل و قدرت منطق و استدلال است<ref> آیات مختلف سوره‌ جن.</ref>.
    # دارای تکلیف و مسئولیت هستند<ref>آیات سوره‌ جن و الرحمن.</ref>.
    # دارای تکلیف و مسئولیت هستند<ref>آیات سوره‌ جن و الرحمن.</ref>.
    # طایفه جن نیز مرد و زن دارند<ref>سوره‌ جن، آیه‌ 6.</ref>.
    # طایفه جن نیز مرد و زن دارند<ref>سوره‌ جن، آیه‌ 6.</ref>.
    # گروهی از آن ها مؤمن صالح و گروهی کافرند<ref>سوره‌ جن، آیه‌ 11.</ref>.
    # گروهی از آنها [[مؤمن]] صالح و گروهی کافرند<ref>سوره‌ جن، آیه‌ 11.</ref>.
    # دارای حشر و نشر و معادند<ref>سوره‌ جن، آیه‌ 15.</ref>.
    # دارای حشر و نشر و معادند<ref>سوره‌ جن، آیه‌ 15.</ref>.
    # آن ها در آسمان ها بوده و خبرگیری و استراق سمع داشتند و بعداً ممنوع شدند<ref> سوره‌ جن ،‌آیه‌ 9.</ref>.
    # آنها در آسمان‌ها بوده و خبرگیری و استراق سمع داشتند و بعداً ممنوع شدند<ref> سوره‌ جن، ‌آیه‌ 9.</ref>.
    #  
    #
    # در میان آن ها افرادی یافت می شوند که از قدرت زیادی برخوردارند، همان گونه که در میان انسان ها نیز چنین است: مثلاً یکی از آن ها به [[حضرت سلیمان]] گفت: «من تخت [[ملکه سبا]] را پیش از آن که از جای برخیزی از سرزمین او به این جا می آورم<ref> سوره‌ نمل، آیه‌ 39.</ref>.»
    # در میان آنها افرادی یافت می‌شوند که از قدرت زیادی برخوردارند، همان گونه که در میان انسان‌ها نیز چنین است: مثلاً یکی از آنها به [[حضرت سلیمان]] گفت: «من تخت [[ملکه سبا]] را پیش از آن که از جای برخیزی از سرزمین او به این جا می‌آورم<ref> سوره‌ نمل، آیه‌ 39.</ref>.»
    #  
    #
    # آن ها قدرت بر انجام بعضی کارهای مورد نیاز انسان دارند: «گروهی از جن پیش روی سلیمان به اذن پروردگار کار می کردند، و برای او معبدها، تمثال ها و ظروف بزرگِ غذا تهیه می کردند<ref> سوره‌ سبا، آیات 12 ـ 13.</ref>.»
    # آنها قدرت بر انجام بعضی کارهای مورد نیاز انسان دارند: «گروهی از جن پیش روی سلیمان به اذن پروردگار کار می‌کردند، و برای او معبدها، تمثال‌ها و ظروف بزرگِ غذا تهیه می‌کردند<ref> سوره‌ سبا، آیات 12 ـ 13.</ref>.»
    #  
    #
    # خلقت آن ها در روی زمین قبل از خلقت انسان ها بوده است<ref>سوره‌ حجر، آیه‌ 27.</ref>.
    # خلقت آنها در روی زمین قبل از خلقت انسان‌ها بوده است<ref>سوره‌ حجر، آیه‌ 27.</ref>.
    از یک سو [[قرآن]]، کلامِ ناطقِ صادق، خبر از وجود جن، با ویژگی هایی که در بالا ذکر شد داده است، و از سوی دیگر هیچ دلیل عقلی بر نفی آن وجود ندارد. بنابراین باید آن را پذیرفت. این نکته نیز قابل توجه است که جن گاهی بر یک مفهوم وسیع تر اطلاق می شود که انواع موجودات ناپیدا را شامل می گردد، اعم از آن ها که دارای عقل و درکند و آن ها که عقل و درک ندارند، و حتی گروهی از حیواناتی که با چشم دیده می شوند و معمولاً در لانه ها پنهانند، نیز در این معنی وسیع وارد است. شاهد این سخن روایتی است که از [[پیامبر(ص)]] نقل شده است که فرمود: «خداوند جن را پنج صنف آفریده است: صنفی مانند باد در هوا (ناپیدا هستند) و صنفی به صورت مارها، و صنفی به صورت عقرب ها، و صنفی حشرات زمینند و صنفی از آن ها مانند انسانند که بر آن ها حساب و عقاب است<ref>سفینه البحار، ج 1، ص 186، (ماده جن) ناصر مكارم شیرازی، تفسیر نمونه (قم، دارالكتب الاسلامیه، چ 9، 1370) ج 25، ص 154 ـ 157.</ref>.» پس جن نیز مانند انسان موجودی است مادّی و همانند انسان دارای روح است<ref>معارف قرآن، استاد مصباح یزدی، قم، دفتر انتشارات اسلامی جامعه مدرسین، ص 310، سال نشر 1367.</ref>. پس به طور کلی دارای حیات هدفدار و معنادار می باشد که دارای ویژگی هایی است که حشر و نشر ([[معاد]]) را برای او لازم می گرداند<ref>تفسیر المیزان، علامه طباطبایی، تهران، كانون انتشارات محمودی، ترجمه موسوی همدانی، ج 12، ص 225، سال نشر 1356.</ref>.  


    =علت خلقت جن=
    از یک سو [[قرآن]]، کلامِ ناطقِ صادق، خبر از وجود جن، با ویژگی‌هایی که در بالا ذکر شد داده است، و از سوی دیگر هیچ دلیل عقلی بر نفی آن وجود ندارد. بنابراین باید آن را پذیرفت. این نکته نیز قابل توجه است که جن گاهی بر یک مفهوم وسیع تر اطلاق می‌شود که انواع موجودات ناپیدا را شامل می‌گردد، اعم از آنها که دارای [[عقل]] و درکند و آنها که عقل و درک ندارند، و حتی گروهی از حیواناتی که با چشم دیده می‌شوند و معمولاً در لانه‌ها پنهانند، نیز در این معنی وسیع وارد است. شاهد این سخن روایتی است که از [[محمد بن عبد‌الله (خاتم الانبیا)|پیامبر (صلی الله علیه و آله و سلم)]] نقل شده است که فرمود: «خداوند جن را پنج صنف آفریده است: صنفی مانند باد در هوا (ناپیدا هستند) و صنفی به صورت مارها، و صنفی به صورت عقرب‌ها، و صنفی حشرات زمینند و صنفی از آنها مانند انسانند که بر آنها حساب و عقاب است<ref>سفینه البحار، ج 1، ص 186، (ماده جن) ناصر مكارم شیرازی، تفسیر نمونه (قم، دارالكتب الاسلامیه، چ 9، 1370) ج 25، ص 154 ـ 157.</ref>.» پس جن نیز مانند انسان موجودی است مادّی و همانند انسان دارای روح است<ref>معارف قرآن، استاد مصباح یزدی، قم، دفتر انتشارات اسلامی جامعه مدرسین، ص 310، سال نشر 1367.</ref>. پس به طور کلی دارای حیات هدف‌دار و معنادار می‌باشد که دارای ویژگی‌هایی است که حشر و نشر ([[معاد]]) را برای او لازم می‌گرداند<ref>تفسیر المیزان، علامه طباطبایی، تهران، كانون انتشارات محمودی، ترجمه موسوی همدانی، ج 12، ص 225، سال نشر 1356.</ref>.


    فلسفه و راز آفرینش جن، بنابرآنچه در [[قرآن کریم]] آمده، همان است که درباره انسان وارد شده است، یعنی [[عبادت]] و پرستش [[خداوند]] سبحان، چنانکه فرموده است: «وَمَا خَلَقْتُ الْجِنَّ وَالإنْسَ إِلا لِیعْبُدُونِ<ref>سوره ذاریات، آیه 56.</ref> » جن و انسان را نیافریدم مگر برای عبادت و پرستش نمودن آیه فوق بیان می کند که چون هدف خلقت این دو (انسان و جن) عبادت الهی است پس هر کدام دارای تکلیف در برابر خداست. پس جن نیز دارای حساب و کتاب ویژه ای مانند انسان است. قرآن می فرماید: ای گروه جن و انس آیا رسولانی از خودتان (یعنی از جنس ماده و طبیعت در برابر فرشتگان که ملکوتی هستند و انس و جن ماده است.) به سوی شما نیامدند و آیات مرا برای شما نخواندند و شما را از ملاقات [[روز قیامت]] نترساندند گفتند ما بر خودتان شهادت می دهیم که چنین بوده است<ref>سوره انعام، آیه 130.</ref>. از این آیه استفاده می شود که:
    == علت خلقت جن ==
    فلسفه و راز آفرینش جن، بنابرآنچه در [[قرآن کریم]] آمده، همان است که درباره انسان وارد شده است، یعنی [[عبادت]] و پرستش [[خداوند]] سبحان، چنانکه فرموده است: {{متن قرآن |وَمَا خَلَقْتُ الْجِنَّ وَالإنْسَ إِلا لِیعْبُدُونِ |سوره = ذاریات |آیه = 56 }}» جن و انسان را نیافریدم مگر برای عبادت و پرستش نمودن آیه فوق بیان می‌کند که چون هدف خلقت این دو (انسان و جن) عبادت الهی است پس هر کدام دارای تکلیف در برابر خداست. پس جن نیز دارای حساب و کتاب ویژه‌ای مانند انسان است. قرآن می‌فرماید:‌ ای گروه جن و انس آیا رسولانی از خودتان (یعنی از جنس ماده و طبیعت در برابر فرشتگان که ملکوتی هستند و انس و جن ماده است.) به سوی شما نیامدند و آیات مرا برای شما نخواندند و شما را از ملاقات [[روز قیامت]] نترساندند گفتند ما بر خودتان شهادت می‌دهیم که چنین بوده است<ref>سوره انعام، آیه 130.</ref>. از این آیه استفاده می‌شود که:


    اولاً: جهان جن، جهان تکلیف و مسئولیت، باز خواست، خطاب و عتاب است و آنها قدرت دریافت [[رسالت]] و انذار و بشارت را دارند.
    '''اولاً''': جهان جن، جهان تکلیف و مسئولیت، باز خواست، خطاب و عتاب است و آنها قدرت دریافت [[رسالت]] و انذار و بشارت را دارند.


    ثانیاً: معلوم می شود که جهان جن نیز همراه مجموعه عالم به سوی قیامت و [[رستاخیز]] عمومی پیش می رود.
    '''ثانیاً''': معلوم می‌شود که جهان جن نیز همراه مجموعه عالم به سوی قیامت و [[رستاخیز]] عمومی پیش می‌رود.


    ثالثاً: نشان می دهد که عالم قیامت و جهان موت برای افراد جن در حکم جهان غیب و پنهان است و افراد جن در مورد سرای آخرت علم و اطلاع محسوس ندارند.
    '''ثالثاً''': نشان می‌دهد که عالم قیامت و جهان موت برای افراد جن در حکم جهان غیب و پنهان است و افراد جن در مورد سرای آخرت علم و اطلاع محسوس ندارند.


    رابعاً: نشان می دهد که در نفس و در وجود جن، قدرتِ یافتن و وجدان است. در ذیل آیه «غَرَّتْهُمُ الْحَیاةُ الدُّنْیا<ref>آیه 51 بخشی ازسوره اعراف </ref>»یعنی زندگی دنیا آنها را مغرور ساخت نشان می دهد که افراد جن دارای حیات و زندگی مادی و ظاهری هستند و صاحبان کالاها و متاع ها و... می باشند.
    '''رابعاً''': نشان می‌دهد که در نفس و در وجود جن، قدرتِ یافتن و وجدان است. در ذیل آیه {{متن قرآن |غَرَّتْهُمُ الْحَیاةُ الدُّنْیا... |آیه = 51 |سوره = اعراف }}.»یعنی زندگی دنیا آنها را مغرور ساخت نشان می‌دهد که افراد جن دارای حیات و زندگی مادی و ظاهری هستند و صاحبان کالاها و متاع‌ها و... می‌باشند.


    =دین و مذهب جن=
    == دین و مذهب جن ==
    نکته‌ای که از آیات و روایات استفاده می‌شود این است که جنیان نیز همانند انسان‌ها [[مسلمان]] و [[کافر]] دارد و نیز [[شیعه]] و غیر شیعه دارد. در [[سوره احقاف]] بحث فشرده‌ای پیرامون [[ایمان]] آوردن گروهی از جنیان به [[محمد بن عبد‌الله (خاتم الانبیا)]] و [[قرآن|کتاب آسمانی]] او آمده است<ref>سوره احقاف، آیه 30.</ref>. و با آنچه بیان شد جای تردید نیست که جنیان نیز مانند ما انسان‌ها دارای عقاید مختلف بوده و عده‌ای از آنها فاسق، فاجر، ظالم و کافرند و عده‌ای از آنها صالح، مومن و مسلمان می‌باشند و در مورد شیعه بودن بعضی از جنیان نیز شواهدی وجود دارد که صحت این مطلب نیز محرز شده است. زیرا در روایات بسیاری از لسان [[اهل بیت|اهل‌بیت (علیه‌السلام)]] عده‌ای از جنیان به عنوان شیعه معرفی شده‌اند. از آن جمله روایتی که [[ابوحمزه ثمالی]] نقل کرده است. که حکایت از شرفیابی عده‌ای از جنیان به حضور [[محمد بن علی (باقر العلوم)|امام باقر (علیه‌السلام)]] دارد<ref>میزان الحكمه، محمد، محمدی ری شهری، تهران، بنیاد فرهنگ ایران، ج 2، ص 118، سال نشر 1346.</ref>.


    نکته ای که از آیات و روایات استفاده می شود این است که جنیان نیز همانند انسان ها [[مسلمان]] و [[کافر]] دارد[17]و نیز [[شیعه]] و غیر شیعه دارد. در [[سوره احقاف]] بحث فشرده ای پیرامون [[ایمان]] آوردن گروهی از جنیان به [[پیامبر اسلام]] و [[کتاب آسمانی]] او آمده است<ref>سوره احقاف، آیه 30.</ref>. و با آنچه بیان شد جای تردید نیست که جنیان نیز مانند ما انسان ها دارای عقاید مختلف بوده و عده ای از آنها فاسق، فاجر، ظالم و کافرند و عده ای از آنها صالح، مومن و مسلمان می باشند و در مورد شیعه بودن بعضی از جنیان نیز شواهدی وجود دارد که صحت این مطلب نیز محرز شده است. زیرا در روایات بسیاری از لسان [[اهل بیت(ع)]] عده ای از جنیان به عنوان شیعه معرفی شده اند. از آن جمله روایتی که [[ابوحمزه ثمالی]] نقل کرده است. که حکایت از شرفیابی عده ای از جنیان به حضور [[امام باقر(ع)]] دارد<ref>میزان الحكمه، محمد، محمدی ری شهری، تهران، بنیاد فرهنگ ایران، ج 2، ص 118، سال نشر 1346.</ref>.
    == یکی بودن پیامبر جن و انس ==
    از آیات 29 تا 31 سوره احقاف استفاده می‌شود که گروهی از جنیان به پیامبر اسلام [[ایمان]] آوردند. از این آیه نه تنها استفاده می‌شود که رسول گرامی اسلام پیامبر (ص) جنیان نیز هست بلکه بر این مطلب دلالت می‌کند که سایر پیامبران مرسل نیز بر جن و انس [[مبعوث]] شده‌اند چنانکه بعضی از آنها قبل از اسلام به دین [[حضرت موسی|حضرت موسی (علیه‌السلام)]] ایمان آوردند.


    =پانویس=
    == پانویس ==
    {{پانویس|2}}
    {{پانویس}}


    [[رده:اسطوره‌های اسلامی]]
    [[رده:مفاهیم و اصطلاحات اسلامی]]
    [[رده:اصطلاحات قرآنی]]
    [[رده:کلام]]

    نسخهٔ کنونی تا ‏۱ نوامبر ۲۰۲۳، ساعت ۱۴:۳۱

    جن

    جن موجودی است‌که در مورد آن اختلاف زیادی میان عالمان مسلمان وجود دارد. جسم آتشی و هوایی دارای عقل و فهم، از جنس روح و ملائکه‌ و مجرد از عناصر، اجسام لطیف ‌دارای حیات عرضی، از جمله این دیدگاه‌‏ها است. رؤیت جن، از دیگر موضوعات اختلافی است. برخی آن را ناممکن و ادعای رؤیت را باطل می‏‌دانند. عده‏ای خوراک این موجود را هوای آمیخته به بوی طعام می‏‌دانند. در برخی نصوص نیز بوی استخوان و ارواث حیوانات به عنوان غذای این موجود اشاره شده است. در مقابل عده‌‏ای معتقدند جن روحانی بوده و تغذیه مادی ندارد. دیگر این‌که برخی از آیات سوره مشعر به وجود جنس زن و مرد و نیز قانون زناشویی در میان جنیان می‌‏باشد. حیات اجتماعی و نیز تشکّل به شکل حیوان و انسان از دیگر گمانه‏‌‌زنی‏‌ها پیرامون این موجود است. دیگر این‌که جنیان همانند انسان دارای اختیار و تکلیف هستند، و در میان آنها صالح و غیرصالح وجود دارد، و نتیجه اعمال‌شان را در آخرت خواهند دید. برخی معتقدند چون جن از لحاظ ظرفیت کمال و کرامت به انسان نمی‌رسد، هیچ‌گاه از آنان پیامبری برنخاسته و ایشان تابعِ پیامبران بشری هستند. در آیات وروایات، مواردی از حضور جنیان و ارتباط آنان با پیامبر اکرم (صلی الله علیه و آله و سلم) و ائمه اطهار (علیه‌السلام) بیان شده است.

    مفهوم جن

    کلمه «جن» در اصل به معنی چیزی است که از حسّ انسان پوشیده باشد. مثلاً می‌گوییم «جنه اللیل» یا «فلما جنّ علیه اللیل» یعنی هنگامی که پرده ی سیاهی شب او را پوشاند، و به همین جهت «مجنون» به کسی که عقلش پوشیده و «جنین» به طفلی که در رحم مادر پوشانده شده و «جنّت» به باغی که زمینش را درختان پوشانده‌اند، و «جنان» به قلب که در درون سینه پوشانده شده و «جنه» به معنی سپر که انسان را از ضربات دشمن می‌پوشاند آمده است[۱]. از آیات قرآن استفاده می‌شود که «جن» یک نوع موجود عاقلی است که از حس انسان پوشیده شده، و آفرینش آن در اصل از آتش یا شعله‌های صاف آتش است، و ابلیس نیز از همین گروه است.

    ویژگی‌های جن از دیدگاه قرآن

    1. جن موجودی است که از شعله‌های آتش آفریده شده، برخلاف انسان که از خاک آفریده شده است[۲].
    2. دارای عقل، علم، درک و تشخیص حق از باطل و قدرت منطق و استدلال است[۳].
    3. دارای تکلیف و مسئولیت هستند[۴].
    4. طایفه جن نیز مرد و زن دارند[۵].
    5. گروهی از آنها مؤمن صالح و گروهی کافرند[۶].
    6. دارای حشر و نشر و معادند[۷].
    7. آنها در آسمان‌ها بوده و خبرگیری و استراق سمع داشتند و بعداً ممنوع شدند[۸].
    9. در میان آنها افرادی یافت می‌شوند که از قدرت زیادی برخوردارند، همان گونه که در میان انسان‌ها نیز چنین است: مثلاً یکی از آنها به حضرت سلیمان گفت: «من تخت ملکه سبا را پیش از آن که از جای برخیزی از سرزمین او به این جا می‌آورم[۹].»
    11. آنها قدرت بر انجام بعضی کارهای مورد نیاز انسان دارند: «گروهی از جن پیش روی سلیمان به اذن پروردگار کار می‌کردند، و برای او معبدها، تمثال‌ها و ظروف بزرگِ غذا تهیه می‌کردند[۱۰].»
    13. خلقت آنها در روی زمین قبل از خلقت انسان‌ها بوده است[۱۱].

    از یک سو قرآن، کلامِ ناطقِ صادق، خبر از وجود جن، با ویژگی‌هایی که در بالا ذکر شد داده است، و از سوی دیگر هیچ دلیل عقلی بر نفی آن وجود ندارد. بنابراین باید آن را پذیرفت. این نکته نیز قابل توجه است که جن گاهی بر یک مفهوم وسیع تر اطلاق می‌شود که انواع موجودات ناپیدا را شامل می‌گردد، اعم از آنها که دارای عقل و درکند و آنها که عقل و درک ندارند، و حتی گروهی از حیواناتی که با چشم دیده می‌شوند و معمولاً در لانه‌ها پنهانند، نیز در این معنی وسیع وارد است. شاهد این سخن روایتی است که از پیامبر (صلی الله علیه و آله و سلم) نقل شده است که فرمود: «خداوند جن را پنج صنف آفریده است: صنفی مانند باد در هوا (ناپیدا هستند) و صنفی به صورت مارها، و صنفی به صورت عقرب‌ها، و صنفی حشرات زمینند و صنفی از آنها مانند انسانند که بر آنها حساب و عقاب است[۱۲].» پس جن نیز مانند انسان موجودی است مادّی و همانند انسان دارای روح است[۱۳]. پس به طور کلی دارای حیات هدف‌دار و معنادار می‌باشد که دارای ویژگی‌هایی است که حشر و نشر (معاد) را برای او لازم می‌گرداند[۱۴].

    علت خلقت جن

    فلسفه و راز آفرینش جن، بنابرآنچه در قرآن کریم آمده، همان است که درباره انسان وارد شده است، یعنی عبادت و پرستش خداوند سبحان، چنانکه فرموده است: Ra bracket.png وَمَا خَلَقْتُ الْجِنَّ وَالإنْسَ إِلا لِیعْبُدُونِ [ذاریات–56] La bracket.png‎» جن و انسان را نیافریدم مگر برای عبادت و پرستش نمودن آیه فوق بیان می‌کند که چون هدف خلقت این دو (انسان و جن) عبادت الهی است پس هر کدام دارای تکلیف در برابر خداست. پس جن نیز دارای حساب و کتاب ویژه‌ای مانند انسان است. قرآن می‌فرماید:‌ ای گروه جن و انس آیا رسولانی از خودتان (یعنی از جنس ماده و طبیعت در برابر فرشتگان که ملکوتی هستند و انس و جن ماده است.) به سوی شما نیامدند و آیات مرا برای شما نخواندند و شما را از ملاقات روز قیامت نترساندند گفتند ما بر خودتان شهادت می‌دهیم که چنین بوده است[۱۵]. از این آیه استفاده می‌شود که:

    اولاً: جهان جن، جهان تکلیف و مسئولیت، باز خواست، خطاب و عتاب است و آنها قدرت دریافت رسالت و انذار و بشارت را دارند.

    ثانیاً: معلوم می‌شود که جهان جن نیز همراه مجموعه عالم به سوی قیامت و رستاخیز عمومی پیش می‌رود.

    ثالثاً: نشان می‌دهد که عالم قیامت و جهان موت برای افراد جن در حکم جهان غیب و پنهان است و افراد جن در مورد سرای آخرت علم و اطلاع محسوس ندارند.

    رابعاً: نشان می‌دهد که در نفس و در وجود جن، قدرتِ یافتن و وجدان است. در ذیل آیه Ra bracket.png غَرَّتْهُمُ الْحَیاةُ الدُّنْیا... [اعراف–51] La bracket.png‎.»یعنی زندگی دنیا آنها را مغرور ساخت نشان می‌دهد که افراد جن دارای حیات و زندگی مادی و ظاهری هستند و صاحبان کالاها و متاع‌ها و... می‌باشند.

    دین و مذهب جن

    نکته‌ای که از آیات و روایات استفاده می‌شود این است که جنیان نیز همانند انسان‌ها مسلمان و کافر دارد و نیز شیعه و غیر شیعه دارد. در سوره احقاف بحث فشرده‌ای پیرامون ایمان آوردن گروهی از جنیان به محمد بن عبد‌الله (خاتم الانبیا) و کتاب آسمانی او آمده است[۱۶]. و با آنچه بیان شد جای تردید نیست که جنیان نیز مانند ما انسان‌ها دارای عقاید مختلف بوده و عده‌ای از آنها فاسق، فاجر، ظالم و کافرند و عده‌ای از آنها صالح، مومن و مسلمان می‌باشند و در مورد شیعه بودن بعضی از جنیان نیز شواهدی وجود دارد که صحت این مطلب نیز محرز شده است. زیرا در روایات بسیاری از لسان اهل‌بیت (علیه‌السلام) عده‌ای از جنیان به عنوان شیعه معرفی شده‌اند. از آن جمله روایتی که ابوحمزه ثمالی نقل کرده است. که حکایت از شرفیابی عده‌ای از جنیان به حضور امام باقر (علیه‌السلام) دارد[۱۷].

    یکی بودن پیامبر جن و انس

    از آیات 29 تا 31 سوره احقاف استفاده می‌شود که گروهی از جنیان به پیامبر اسلام ایمان آوردند. از این آیه نه تنها استفاده می‌شود که رسول گرامی اسلام پیامبر (ص) جنیان نیز هست بلکه بر این مطلب دلالت می‌کند که سایر پیامبران مرسل نیز بر جن و انس مبعوث شده‌اند چنانکه بعضی از آنها قبل از اسلام به دین حضرت موسی (علیه‌السلام) ایمان آوردند.

    پانویس

    1. ↑ ناصر مكارم شیرازی، تفسیر نمونه (تهران، دارالكتب الاسلامیه، بی‌تا) ج 11، ص 79.
    2. ↑ سوره‌ الرحمن، آیه‌ 15.
    3. ↑ آیات مختلف سوره‌ جن.
    4. ↑ آیات سوره‌ جن و الرحمن.
    5. ↑ سوره‌ جن، آیه‌ 6.
    6. ↑ سوره‌ جن، آیه‌ 11.
    7. ↑ سوره‌ جن، آیه‌ 15.
    8. ↑ سوره‌ جن، ‌آیه‌ 9.
    9. ↑ سوره‌ نمل، آیه‌ 39.
    10. ↑ سوره‌ سبا، آیات 12 ـ 13.
    11. ↑ سوره‌ حجر، آیه‌ 27.
    12. ↑ سفینه البحار، ج 1، ص 186، (ماده جن) ناصر مكارم شیرازی، تفسیر نمونه (قم، دارالكتب الاسلامیه، چ 9، 1370) ج 25، ص 154 ـ 157.
    13. ↑ معارف قرآن، استاد مصباح یزدی، قم، دفتر انتشارات اسلامی جامعه مدرسین، ص 310، سال نشر 1367.
    14. ↑ تفسیر المیزان، علامه طباطبایی، تهران، كانون انتشارات محمودی، ترجمه موسوی همدانی، ج 12، ص 225، سال نشر 1356.
    15. ↑ سوره انعام، آیه 130.
    16. ↑ سوره احقاف، آیه 30.
    17. ↑ میزان الحكمه، محمد، محمدی ری شهری، تهران، بنیاد فرهنگ ایران، ج 2، ص 118، سال نشر 1346.
    برگرفته از «https://fa.wikivahdat.com/w/index.php?title=جن&oldid=181122»