سادات افغانستان: تفاوت میان نسخه‌ها
جز (جایگزینی متن - 'در این باره' به 'در‌این‌باره') |
جز (جایگزینی متن - '[[محمد (ص) خاتم الانبیاء' به '[[محمد بن عبدالله (خاتم الانبیا)') |
||
| (۵ نسخهٔ میانی ویرایش شده توسط ۳ کاربر نشان داده نشد) | |||
| خط ۱: | خط ۱: | ||
'''سادات افغانستان''' افرادی از نسل [[محمد ( | '''سادات افغانستان''' افرادی از نسل [[محمد بن عبدالله (خاتم الانبیا)|پیامبر(ص)]] که ساکن در [[افغانستان]] هستند. [[یحیی بن زید]] (درگذشت:۱۲۵ق) نوه [[علی بن الحسین (زین العابدین)|امام سجاد علیه‌السلام]] از اولین ساداتی بود که به بلخ آمد. ورود اولین سادات به افغانستان فعلی، به دلیل تهدید و سرکوب [[بنی‌امیه|بنی‌امیه]] و علاقه مردم خراسان بود. در اسفند ۱۳۹۷ش در پی درخواست گروهی از سیدها و موافقت اشرف غنی رئیس‌جمهور افغانستان سادات به عنوان یک قوم مستقل در این کشور به ثبت رسید. | ||
برای شناسایی سادات و فرزندان واقعی امام علی از مدعیان؛ افرادی که ''نسابه'' نمیده می‌شدند وجود داشتند و کتبی نیز در‌این‌باره تألیف کرده بودند. از نسابه‌های معروف در افغانستان واطراف آن می‌توان به ابونصر بخاری و سیدعبدالعزیزالمروزی الازورقانی و حسین سمرقندی نام برد.<ref> http://ensani.ir/file/download/article </ref> | برای شناسایی سادات و فرزندان واقعی امام علی از مدعیان؛ افرادی که ''نسابه'' نمیده می‌شدند وجود داشتند و کتبی نیز در‌این‌باره تألیف کرده بودند. از نسابه‌های معروف در افغانستان واطراف آن می‌توان به ابونصر بخاری و سیدعبدالعزیزالمروزی الازورقانی و حسین سمرقندی نام برد.<ref> http://ensani.ir/file/download/article </ref> | ||
==نسب سادات افغانستان== | == نسب سادات افغانستان == | ||
سادات افغانستان، خود را از فرزندان امام سجاد(ع) و [[ | سادات افغانستان، خود را از فرزندان امام سجاد(ع) و [[موسی بن جعفر (کاظم)|امام موسی کاظم(ع)]] معرفی می‌کنند؛<ref>عادلی، کوثر النبی، ۱۳۸۹ش، ص۶۶.</ref> اما برخی این انحصار به دو امام را نپذیرفته و آنان را از سادات حسنی، علوی، موسوی و رضوی می‌دانند.<ref>نژاد نامه افغانستان، ص۹۹–۱۰۰</ref> همچنین در نقل‌ها آمده‌است که عبدالله بن [[محمد نفس زکیه]] معروف به [[عبدالله اشتر]] به کابل رفت.<ref>اختران تابناک، ج۲ص ۹۴</ref> | ||
==علل ورود سادات به افغانستان== | == علل ورود سادات به افغانستان == | ||
*ظلم و ستم و فشار خاندان اموی و عباسی | * ظلم و ستم و فشار خاندان اموی و عباسی | ||
*علاقه شدید به مذهب [[شیعه|تشیع]] از سوی [[هزاره‌ها]] | * علاقه شدید به مذهب [[شیعه|تشیع]] از سوی [[هزاره‌ها]] | ||
*جهت ترویج مذهب اهل بیت پس از استقرار مغول | * جهت ترویج مذهب اهل بیت پس از استقرار مغول | ||
*مهاجرت وسیع پس از انحلال [[سربداران]]<ref>عادلی، کوثر النبی، ۱۳۸۹ش، ص۶۶؛ انجنیر علی دادلعلی، ص۴۳</ref> | * مهاجرت وسیع پس از انحلال [[سربداران]]<ref>عادلی، کوثر النبی، ۱۳۸۹ش، ص۶۶؛ انجنیر علی دادلعلی، ص۴۳</ref> | ||
*دعوت شدن توسط برخی حکومت‌ها بر مهاجرت به افغانستان<ref> http://ensani.ir/file/download/article/20130616104010-9619-34.pdf | * دعوت شدن توسط برخی حکومت‌ها بر مهاجرت به افغانستان<ref> http://ensani.ir/file/download/article/20130616104010-9619-34.pdf </ref> | ||
<ref> http://ensani.ir/file/download/article/20130616104010-9619-34.pdf | <ref> http://ensani.ir/file/download/article/20130616104010-9619-34.pdf </ref> | ||
سادات امور مذهبی مردم را در اختیار گرفته و در ترویج تشیع و تعلیم آن به مردم خدمات انجام دادند.<ref>یزدانی، ص۵۰</ref> | سادات امور مذهبی مردم را در اختیار گرفته و در ترویج تشیع و تعلیم آن به مردم خدمات انجام دادند.<ref>یزدانی، ص۵۰</ref> | ||
==پس از مغول== | == پس از مغول == | ||
علاوه بر ساداتی که قبل از حمله مغول وارد افغانستان شدند عده زیادی از آنان بعد از این حمله به این سرزمین مهاجرت کردند. معروفترین آنها عبارتند از: سیداحمد معروف به کبیر و شاه برهنه، سیدعلی سبزواری، معروف به پوست‌پوش و یخ‌سوز، سیدعلی ولی، سیدجلال، سیدعلی و سیدحسن. اینان وارد هزارستان، مناطق مرکزی افغانستان شده، و به تبلیغ تشیع پرداختند.<ref>عادلی، کوثر النبی، ۱۳۸۹ش، ص۶۷.</ref> سیداحمد کبیر در این مورد سروده: | علاوه بر ساداتی که قبل از حمله مغول وارد افغانستان شدند عده زیادی از آنان بعد از این حمله به این سرزمین مهاجرت کردند. معروفترین آنها عبارتند از: سیداحمد معروف به کبیر و شاه برهنه، سیدعلی سبزواری، معروف به پوست‌پوش و یخ‌سوز، سیدعلی ولی، سیدجلال، سیدعلی و سیدحسن. اینان وارد هزارستان، مناطق مرکزی افغانستان شده، و به تبلیغ تشیع پرداختند.<ref>عادلی، کوثر النبی، ۱۳۸۹ش، ص۶۷.</ref> سیداحمد کبیر در این مورد سروده: | ||
کمر بست اخوان به ما شش نفر | کمر بست اخوان به ما شش نفر ز ایران رسیدیم این‌جا نگر | ||
از جمله سه تن علی نام داشت | از جمله سه تن علی نام داشت یکی بود اعرج به خود کام داشت | ||
یکی پوست پوشیده اندر بدن | یکی پوست پوشیده اندر بدن دگر دان تو مجنون یاوه سخن | ||
چهارم جلال است و پنجم حسن | چهارم جلال است و پنجم حسن ششم کمترین عبدالله من | ||
به سه ماه و ده روز و پنج دگر | به سه ماه و ده روز و پنج دگر رسیدیم ز خاور سوی باختر <ref>عادلی، کوثر النبی، ۱۳۸۹ش، ص۶۸.</ref> | ||
===سیداحمد کبیر=== | === سیداحمد کبیر === | ||
سیداحمد یکی از ۶ نفر ساداتی است که از عراق هجرت نمود و وارد [[افغانستان]] شد. از تألیفات وی کتاب قصص الانبیاء است. او در غار شمشیر سنگ با یک لنگ به‌صورت نیمه‌برهنه زندگی می‌کرد و این کتاب را در آنجا تألیف نمود. از وی کرامات زیادی نقل کرده‌اند. سیداحمد کبیر با امیر تیمور نیز ملاقات داشته‌است.<ref>عادلی، کوثر النبی، ۱۳۸۹ش، ص۶۷–۷۱.</ref> امروزه تبار وی در افغانستان به اولاد شاه قباد معروف‌اند.<ref>عادلی، کوثر النبی، ۱۳۸۹ش، ص۷۵.</ref> از نوادگان وی شاه قلندر مدفون در وردک می‌باشد. مردم قبر وی را زیارت و قبر دشمن وی شخصی به نام بوکول را به نشانه اعتراض رجم می‌کنند.<ref>عادلی، کوثر النبی، ۱۳۸۹ش، ص۷۷.</ref> سادات مسجدی در سرخ‌آباد، برخی سادات در گرماب و اجرستان از نوادگان سید احمد کبیر و فرزندش یحیی هستند.<ref>عادلی، کوثر النبی، ۱۳۸۹ش، ص۷۸.</ref> | سیداحمد یکی از ۶ نفر ساداتی است که از عراق هجرت نمود و وارد [[افغانستان]] شد. از تألیفات وی کتاب قصص الانبیاء است. او در غار شمشیر سنگ با یک لنگ به‌صورت نیمه‌برهنه زندگی می‌کرد و این کتاب را در آنجا تألیف نمود. از وی کرامات زیادی نقل کرده‌اند. سیداحمد کبیر با امیر تیمور نیز ملاقات داشته‌است.<ref>عادلی، کوثر النبی، ۱۳۸۹ش، ص۶۷–۷۱.</ref> امروزه تبار وی در افغانستان به اولاد شاه قباد معروف‌اند.<ref>عادلی، کوثر النبی، ۱۳۸۹ش، ص۷۵.</ref> از نوادگان وی شاه قلندر مدفون در وردک می‌باشد. مردم قبر وی را زیارت و قبر دشمن وی شخصی به نام بوکول را به نشانه اعتراض رجم می‌کنند.<ref>عادلی، کوثر النبی، ۱۳۸۹ش، ص۷۷.</ref> سادات مسجدی در سرخ‌آباد، برخی سادات در گرماب و اجرستان از نوادگان سید احمد کبیر و فرزندش یحیی هستند.<ref>عادلی، کوثر النبی، ۱۳۸۹ش، ص۷۸.</ref> | ||
===سیدعلی سبزواری=== | === سیدعلی سبزواری === | ||
سیدعلی معروف به پوست‌پوش و یخ‌سوز، سرسلسله عده‌ای از سادات موسوی افغانستان بوده و خود از اولاد و اعقاب موسی ابوسبحه بن سید ابراهیم بن سید مرتضی بن امام موسی کاظم است. مدفن سیدعلی در بامیان است.<ref>عادلی، کوثر النبی، ۱۳۸۹ش، ص۷۲.</ref> | سیدعلی معروف به پوست‌پوش و یخ‌سوز، سرسلسله عده‌ای از سادات موسوی افغانستان بوده و خود از اولاد و اعقاب موسی ابوسبحه بن سید ابراهیم بن سید مرتضی بن امام موسی کاظم است. مدفن سیدعلی در بامیان است.<ref>عادلی، کوثر النبی، ۱۳۸۹ش، ص۷۲.</ref> | ||
===سیدحسین جلال‌الدین بخارایی=== | === سیدحسین جلال‌الدین بخارایی === | ||
وی در بخارا می‌زیسته و پدرش سیدهاشم مدتی به [[هند|هندوستان]] سفر کرد و در آنجا به سید قاسم بت‌شکن معروف شد. سیدحسین جد سادات بلخاب بوده و با امیر تیمور ملاقات داشته و کرامتی در‌این‌باره نقل شده‌است.<ref>عادلی، کوثر النبی، ۱۳۸۹ش، ص۷۴.</ref> پسرش میرعلی ولی نیز در بلخاب می‌زیسته که همزمان با فوت وی سیدنعمت الله ولی در [[هرات]] بوده و اشعاری در سوگ او سروده‌است. | وی در بخارا می‌زیسته و پدرش سیدهاشم مدتی به [[هند|هندوستان]] سفر کرد و در آنجا به سید قاسم بت‌شکن معروف شد. سیدحسین جد سادات بلخاب بوده و با امیر تیمور ملاقات داشته و کرامتی در‌این‌باره نقل شده‌است.<ref>عادلی، کوثر النبی، ۱۳۸۹ش، ص۷۴.</ref> پسرش میرعلی ولی نیز در بلخاب می‌زیسته که همزمان با فوت وی سیدنعمت الله ولی در [[هرات]] بوده و اشعاری در سوگ او سروده‌است. | ||
آن انیس و مونس و غمخوار رفت | آن انیس و مونس و غمخوار رفت <ref>عادلی، ص۷۵</ref> | ||
هم‌اکنون مزارش در بلخاب زیارتگاه است. <ref>عادلی، کوثر النبی، ۱۳۸۹ش، ص ۷۵</ref>. | هم‌اکنون مزارش در بلخاب زیارتگاه است. <ref>عادلی، کوثر النبی، ۱۳۸۹ش، ص ۷۵</ref>. | ||
==تأسیس قوم سادات در افغانستان== | == تأسیس قوم سادات در افغانستان == | ||
در ۲۴ اسفند (حوت)۱۳۹۷ش، اشرف غنی احمدزی، رئیس‌جمهور افغانستان دستور داد که نام قوم سادات در شناسنامه‌های الکترونیکی درج گردد تا بدین ترتیب نام سادات رسماً به اقوام ساکن افغانستان اضافه شود.<ref>[https://af.sputniknews.com/world/201903163212451/ خبرگزاری اسپوتنیک، «رئیس‌جمهور فرمان درج اسم قوم سادات در شناسنامه الکترونیکی را صادر کرد»]</ref> در این فرمان آمده‌است که اسم «قوم سادات» بر اساس تقاضای این قوم و با توجه به قرار قضایی شورای عالی دادگاه عالی در تذکره الکترونیکی درج خواهد شد.<ref>[https://af.sputniknews.com/world/201903163212451/ خبرگزاری اسپوتنیک، «رئیس‌جمهور فرمان درج اسم قوم سادات در شناسنامه الکترونیکی را صادر کرد»]</ref> | در ۲۴ اسفند (حوت)۱۳۹۷ش، اشرف غنی احمدزی، رئیس‌جمهور افغانستان دستور داد که نام قوم سادات در شناسنامه‌های الکترونیکی درج گردد تا بدین ترتیب نام سادات رسماً به اقوام ساکن افغانستان اضافه شود.<ref>[https://af.sputniknews.com/world/201903163212451/ خبرگزاری اسپوتنیک، «رئیس‌جمهور فرمان درج اسم قوم سادات در شناسنامه الکترونیکی را صادر کرد»]</ref> در این فرمان آمده‌است که اسم «قوم سادات» بر اساس تقاضای این قوم و با توجه به قرار قضایی شورای عالی دادگاه عالی در تذکره الکترونیکی درج خواهد شد.<ref>[https://af.sputniknews.com/world/201903163212451/ خبرگزاری اسپوتنیک، «رئیس‌جمهور فرمان درج اسم قوم سادات در شناسنامه الکترونیکی را صادر کرد»]</ref> | ||
==پانویس== | == پانویس == | ||
==منابع== | == منابع == | ||
*عادلی، سید جعفر (حسینی)، کوثر النبی، مؤسسه فرهنگی صبح امید، کابل، شهرنو، زمستان ۱۳۸۹. | * عادلی، سید جعفر (حسینی)، کوثر النبی، مؤسسه فرهنگی صبح امید، کابل، شهرنو، زمستان ۱۳۸۹. | ||
*کاتب، ملا فیض محمد، نشریه الازهر، پیشاور. | * کاتب، ملا فیض محمد، نشریه الازهر، پیشاور. | ||
*موسوی، سید عسکر، تاریخ هزاره‌ها، مترجم اسدالله شفایی، طبع تهران. | * موسوی، سید عسکر، تاریخ هزاره‌ها، مترجم اسدالله شفایی، طبع تهران. | ||
*خبرگزاری اسپوتنیک، «رئیس‌جمهور فرمان درج اسم قوم سادات در شناسنامه الکترونیکی را صادر کرد»، نشر، ۱۳۹۷/۱۲/۲۵ش، بازدید:۱۳۹۸/۱/۸ش. | * خبرگزاری اسپوتنیک، «رئیس‌جمهور فرمان درج اسم قوم سادات در شناسنامه الکترونیکی را صادر کرد»، نشر، ۱۳۹۷/۱۲/۲۵ش، بازدید:۱۳۹۸/۱/۸ش. | ||
[[رده: سادات ]] | [[رده:سادات]] | ||
[[رده: اقوام ]] | [[رده:اقوام]] | ||
نسخهٔ کنونی تا ۲۵ اکتبر ۲۰۲۳، ساعت ۱۴:۴۵
سادات افغانستان افرادی از نسل پیامبر(ص) که ساکن در افغانستان هستند. یحیی بن زید (درگذشت:۱۲۵ق) نوه امام سجاد علیه‌السلام از اولین ساداتی بود که به بلخ آمد. ورود اولین سادات به افغانستان فعلی، به دلیل تهدید و سرکوب بنی‌امیه و علاقه مردم خراسان بود. در اسفند ۱۳۹۷ش در پی درخواست گروهی از سیدها و موافقت اشرف غنی رئیس‌جمهور افغانستان سادات به عنوان یک قوم مستقل در این کشور به ثبت رسید.
برای شناسایی سادات و فرزندان واقعی امام علی از مدعیان؛ افرادی که نسابه نمیده می‌شدند وجود داشتند و کتبی نیز در‌این‌باره تألیف کرده بودند. از نسابه‌های معروف در افغانستان واطراف آن می‌توان به ابونصر بخاری و سیدعبدالعزیزالمروزی الازورقانی و حسین سمرقندی نام برد.[۱]
نسب سادات افغانستان
سادات افغانستان، خود را از فرزندان امام سجاد(ع) و امام موسی کاظم(ع) معرفی می‌کنند؛[۲] اما برخی این انحصار به دو امام را نپذیرفته و آنان را از سادات حسنی، علوی، موسوی و رضوی می‌دانند.[۳] همچنین در نقل‌ها آمده‌است که عبدالله بن محمد نفس زکیه معروف به عبدالله اشتر به کابل رفت.[۴]
علل ورود سادات به افغانستان
- ظلم و ستم و فشار خاندان اموی و عباسی
- علاقه شدید به مذهب تشیع از سوی هزاره‌ها
- جهت ترویج مذهب اهل بیت پس از استقرار مغول
- مهاجرت وسیع پس از انحلال سربداران[۵]
- دعوت شدن توسط برخی حکومت‌ها بر مهاجرت به افغانستان[۶]
[۷]
سادات امور مذهبی مردم را در اختیار گرفته و در ترویج تشیع و تعلیم آن به مردم خدمات انجام دادند.[۸]
پس از مغول
علاوه بر ساداتی که قبل از حمله مغول وارد افغانستان شدند عده زیادی از آنان بعد از این حمله به این سرزمین مهاجرت کردند. معروفترین آنها عبارتند از: سیداحمد معروف به کبیر و شاه برهنه، سیدعلی سبزواری، معروف به پوست‌پوش و یخ‌سوز، سیدعلی ولی، سیدجلال، سیدعلی و سیدحسن. اینان وارد هزارستان، مناطق مرکزی افغانستان شده، و به تبلیغ تشیع پرداختند.[۹] سیداحمد کبیر در این مورد سروده: کمر بست اخوان به ما شش نفر ز ایران رسیدیم این‌جا نگر از جمله سه تن علی نام داشت یکی بود اعرج به خود کام داشت یکی پوست پوشیده اندر بدن دگر دان تو مجنون یاوه سخن چهارم جلال است و پنجم حسن ششم کمترین عبدالله من به سه ماه و ده روز و پنج دگر رسیدیم ز خاور سوی باختر [۱۰]
سیداحمد کبیر
سیداحمد یکی از ۶ نفر ساداتی است که از عراق هجرت نمود و وارد افغانستان شد. از تألیفات وی کتاب قصص الانبیاء است. او در غار شمشیر سنگ با یک لنگ به‌صورت نیمه‌برهنه زندگی می‌کرد و این کتاب را در آنجا تألیف نمود. از وی کرامات زیادی نقل کرده‌اند. سیداحمد کبیر با امیر تیمور نیز ملاقات داشته‌است.[۱۱] امروزه تبار وی در افغانستان به اولاد شاه قباد معروف‌اند.[۱۲] از نوادگان وی شاه قلندر مدفون در وردک می‌باشد. مردم قبر وی را زیارت و قبر دشمن وی شخصی به نام بوکول را به نشانه اعتراض رجم می‌کنند.[۱۳] سادات مسجدی در سرخ‌آباد، برخی سادات در گرماب و اجرستان از نوادگان سید احمد کبیر و فرزندش یحیی هستند.[۱۴]
سیدعلی سبزواری
سیدعلی معروف به پوست‌پوش و یخ‌سوز، سرسلسله عده‌ای از سادات موسوی افغانستان بوده و خود از اولاد و اعقاب موسی ابوسبحه بن سید ابراهیم بن سید مرتضی بن امام موسی کاظم است. مدفن سیدعلی در بامیان است.[۱۵]
سیدحسین جلال‌الدین بخارایی
وی در بخارا می‌زیسته و پدرش سیدهاشم مدتی به هندوستان سفر کرد و در آنجا به سید قاسم بت‌شکن معروف شد. سیدحسین جد سادات بلخاب بوده و با امیر تیمور ملاقات داشته و کرامتی در‌این‌باره نقل شده‌است.[۱۶] پسرش میرعلی ولی نیز در بلخاب می‌زیسته که همزمان با فوت وی سیدنعمت الله ولی در هرات بوده و اشعاری در سوگ او سروده‌است.
آن انیس و مونس و غمخوار رفت [۱۷] هم‌اکنون مزارش در بلخاب زیارتگاه است. [۱۸].
تأسیس قوم سادات در افغانستان
در ۲۴ اسفند (حوت)۱۳۹۷ش، اشرف غنی احمدزی، رئیس‌جمهور افغانستان دستور داد که نام قوم سادات در شناسنامه‌های الکترونیکی درج گردد تا بدین ترتیب نام سادات رسماً به اقوام ساکن افغانستان اضافه شود.[۱۹] در این فرمان آمده‌است که اسم «قوم سادات» بر اساس تقاضای این قوم و با توجه به قرار قضایی شورای عالی دادگاه عالی در تذکره الکترونیکی درج خواهد شد.[۲۰]
پانویس
منابع
- عادلی، سید جعفر (حسینی)، کوثر النبی، مؤسسه فرهنگی صبح امید، کابل، شهرنو، زمستان ۱۳۸۹.
- کاتب، ملا فیض محمد، نشریه الازهر، پیشاور.
- موسوی، سید عسکر، تاریخ هزاره‌ها، مترجم اسدالله شفایی، طبع تهران.
- خبرگزاری اسپوتنیک، «رئیس‌جمهور فرمان درج اسم قوم سادات در شناسنامه الکترونیکی را صادر کرد»، نشر، ۱۳۹۷/۱۲/۲۵ش، بازدید:۱۳۹۸/۱/۸ش.
- ↑ http://ensani.ir/file/download/article
- ↑ عادلی، کوثر النبی، ۱۳۸۹ش، ص۶۶.
- ↑ نژاد نامه افغانستان، ص۹۹–۱۰۰
- ↑ اختران تابناک، ج۲ص ۹۴
- ↑ عادلی، کوثر النبی، ۱۳۸۹ش، ص۶۶؛ انجنیر علی دادلعلی، ص۴۳
- ↑ http://ensani.ir/file/download/article/20130616104010-9619-34.pdf
- ↑ http://ensani.ir/file/download/article/20130616104010-9619-34.pdf
- ↑ یزدانی، ص۵۰
- ↑ عادلی، کوثر النبی، ۱۳۸۹ش، ص۶۷.
- ↑ عادلی، کوثر النبی، ۱۳۸۹ش، ص۶۸.
- ↑ عادلی، کوثر النبی، ۱۳۸۹ش، ص۶۷–۷۱.
- ↑ عادلی، کوثر النبی، ۱۳۸۹ش، ص۷۵.
- ↑ عادلی، کوثر النبی، ۱۳۸۹ش، ص۷۷.
- ↑ عادلی، کوثر النبی، ۱۳۸۹ش، ص۷۸.
- ↑ عادلی، کوثر النبی، ۱۳۸۹ش، ص۷۲.
- ↑ عادلی، کوثر النبی، ۱۳۸۹ش، ص۷۴.
- ↑ عادلی، ص۷۵
- ↑ عادلی، کوثر النبی، ۱۳۸۹ش، ص ۷۵
- ↑ خبرگزاری اسپوتنیک، «رئیس‌جمهور فرمان درج اسم قوم سادات در شناسنامه الکترونیکی را صادر کرد»
- ↑ خبرگزاری اسپوتنیک، «رئیس‌جمهور فرمان درج اسم قوم سادات در شناسنامه الکترونیکی را صادر کرد»