کاربر:Hoosinrasooli/صفحه تمرین

اسحاق بن روح بصری
نام کامل	اسحاق بن روح بصری
نام‌های دیگر	اسحاق بن ریاح بصری
اطلاعات شخصی
محل تولد	عراق، بصره
دین	اسلام، شیعه
شاگردان	محمد بن علی ماجیلویه محمد بن موسی بن متوکل احمد بن محمد بن یحیی عطار
فعالیت‌ها	محدث شیعی

اسحاق بن روح بصری، محدث شیعی در نیمه نخست سده چهارم هجری. وی با برخی از شاگردان کلینی معاصر بود. از لقب «بصری» برمی‏‌آید که وی اهل بصره بوده و احتمالاً تحصیلات خود را در آن‌جا آغاز نموده است. مدتی در قم اقامت داشته و در قم شاگردانی تربیت کرده است.

معرفی اجمالی

اسحاق بن روح بصری، محدث شیعی در نیمه نخست سده چهارم هجری. کنیه او در منابع ذکر نشده است. در روایتی که شیخ صدوق از او در باره ولادت امام عصر(عجل الله تعالی فرجه) آورده است، نام او را «اسحاق بن ریاح بصری» ذکر کرده و در مواردی دیگر نام پدرش «رباح» ثبت شده است. وی با برخی از شاگردان «کلینی» معاصر بود و از طرفی شاگردان خود او غالباً تا اواسط سده چهارم حیات داشته‌‏اند، از این‏ رو وفات او را می‏‌توان حدود 340 هجری در نظر گرفت. از تاریخ تولد او اطلاعی در دست نیست ولی ظاهراً محل آن بصره بوده است. از زندگی و چگونگی تحصیلات او اطلاع چندانی نداریم. از لقب «بصری» برمی‏‌آید که وی اهل بصره بوده و احتمالاً تحصیلات خود را در آن‌جا آغاز نموده است.

سوابق علمی او نشان می‌‏دهند که وی علاوه بر کوفه، بخش عمده‌‏ای از حیات علمی خود را در بغداد سپری کرده و در آن‌جا از نایب دوم امام عصر(عجل الله تعالی فرجه) محمد بن عثمان بن سعید عمری روایاتی شنیده است. گمان می‏‌رود که وی هم‌چنین مدتی در قم اقامت داشته و در آن‌جا شاگردانی تربیت کرده است. از شاگردان قمی او «محمد بن علی ماجیلویه»، «محمد بن موسی بن متوکل» و «احمد بن محمد بن یحیی عطار» هستند. این احتمال نیز وجود دارد که شاگردان قمی او در بغداد از او حدیث شنیده باشند، زیرا اگر وی اواخر عمر در قم اقامت داشت هیچگاه «شیخ صدوق» با واسطه از او نقل حدیث نمی‏‌کرد. از او اثر تألیفی به ثبت نرسیده است.

شاگردان

محمد بن علی ماجیلویه، محمد بن موسی بن متوکل و احمد بن محمد بن یحیی عطار شاگردان قمی وی هستند.

منابع

1. کمال الدین و تمام النعمه، باب میلاد قائم(عج)، حدیث6؛
2. معجم احادیث المهدی، ج4ص243 حدیث1286؛
3. طبقات اعلام الشیعه، ج1ص61.

اسحاق بن موسی بن جعفر
نام کامل	اسحاق بن عباس بن اسحاق بن موسی بن جعفر
نام‌های دیگر	ابوعبدالله
اطلاعات شخصی
محل تولد	کوفه
دین	اسلام، شیعه
استادان	عباس بن اسحاق بن موسی اسماعیل بن محمد بن اسحاق
شاگردان	ابوالمفضل محمد بن عبدالله شیبانی ابوعبدالله محمد بن احمد قضاعی
فعالیت‌ها	محدث شیعی

اسحاق بن عباس بن اسحاق بن موسی بن جعفر، محدث شیعی. وی اصالتاً عرب و از نوادگان امام هفتم شیعیان است. از اصحاب امام رضا(علیه السلام) و گزارشگر کتاب «مسائل علی بن جعفر(علیه السلام)» است. در کوفه پرورش یافت و از جمله طالبیانی است که از ناحیه آذربایجان به کوفه منتقل شد. ابن طباطبا در کتاب منتقله الطالبیه از او با عنوان «اسحاق مهلوس» یاد کرده، گفته است که وی دارای اعقابی بوده که در بغداد اقامت داشتند و به آن‌ها بنی‏‌مهلوس می‏‌گفتند.

معرفی اجمالی

اسحاق بن عباس بن اسحاق بن موسی بن جعفر، محدث شیعی. در روایتی از او با کنیه «ابوعبدالله» یاد شده که ظاهراً بین کنیه او و فرزندش خلط شده است. از تاریخ ولادت و وفات او آگاهی درستی نداریم. به گفته نجاشی «ابوالمفضل شیبانی» با این‌که از شاگردان فرزندش «احمد بن اسحاق بن عباس» است، ولی در 322 هجری در ناحیه «دیبل»(بر وزن میسر، از سواحل هند نزدیک سند) به طور مستقیم نزد او احادیثی شنیده است. بنابراین وی تا این تاریخ حیات داشته است. در برخی از نسخه‌‏ها به جای دیبل، «دبیل»(بر وزن دبیر، از نواحی آذربایجان، یا روستایی در رمله نزدیک فلسطین) ضبط شده است.

وی اصالتاً عرب و از نوادگان امام هفتم شیعیان است. پدرش «عباس بن اسحاق موسوی» از اصحاب امام رضا(علیه السلام) و گزارشگر کتاب «مسائل علی بن جعفر(علیه السلام)» است. پدرش این کتاب را توسط استادش «اسماعیل بن محمد بن اسحاق بن موسی»(از شاگردان علی بن جعفر) روایت می‌‏کند. جد او «اسحاق بن موسی(علیه السلام)» ملقب به «امیر» یا «امین» است که در 240 هجری در مدینه وفات یافت. وی ظاهراً در کوفه پرورش یافت و از جمله طالبیانی است که از ناحیه «آذربایجان» به کوفه منتقل شد و احتمالاً وی همان کسی است که ابن طباطبا در کتاب «منتقله الطالبیه» از او با عنوان «ابوالقاسم مهلوس اسحاق بن عباس» یاد کرده و وی را از جمله انتقال‏ یافتگان طالبیه به کوفه به شمار آورده است. در عمده الطالب نیز ضمن این‌که از او با عنوان «اسحاق مهلوس» یاد کرده، گفته است که وی دارای اعقابی بوده که در بغداد اقامت داشتند و به آن‌ها بنی‏‌مهلوس می‏‌گفتند. اکنون در منابع حدیثی، روایات اندکی از او برجای مانده که غالباً مضامین اخلاقی دارند. از این روایات به دست می‌‏آید که استادان او یکی پدرش «عباس بن اسحاق بن موسی» و دیگری «اسماعیل بن محمد بن اسحاق» است که با او رابطه خویشاوندی داشته است. از شاگردان او «ابوالمفضل محمد بن عبدالله شیبانی» و «ابوعبدالله محمد بن احمد قضاعی» هستند. از او اثر تألیفی برجای نمانده است.

اساتید

عباس بن اسحاق بن موسی و اسماعیل بن محمد بن اسحاق از اساتید وی می‌باشند.

شاگردان

ابوالمفضل محمد بن عبدالله شیبانی و ابوعبدالله محمد بن احمد قضاعی از شاگردان وی هستند.

منابع

1. الخصال، ص68 حدیث102؛
2. رجال نجاشی، ص29شماره 60؛
3. الامالی، طوسی، ص578 حدیث1195، وص618 حدیث1274؛
4. مسائل علی بن جعفر، ص346 حدیث852؛
5. وسایل الشیعه(آل البیت(علیه السلام)، ج1ص48 حدیث92؛
6. بحار الانوار، ج69ص39 حدیث34؛
7. تهذیب المقال، ج1ص423، زیر شماره 60؛
8. عمده الطالب، ص231؛
9. منتقله الطالبیه، صص138 و272؛
10. الانساب، سمعانی، ج2ص457 ذیل دبیلی، وص523، ذیل دیبلی.

اسحاق بن عیسی
نام کامل	اسحاق بن عیسی
اطلاعات شخصی
محل تولد	قم
سال درگذشت	345 ق، ۳۳۵ ش‌، ۹۵۶ م
محل درگذشت	قم
دین	اسلام، شیعه
شاگردان	شیخ صدوق
فعالیت‌ها	محدث شیعی

اسحاق بن عیسی، محدث شیعی. از معاصران و هم‏ بحثان او در قم محمد بن حسن بن ولید قمی است که با هم از سعد بن عبدالله اشعری روایت دارند.

معرفی اجمالی

اسحاق بن عیسی، محدث شیعی.کنیه او در منابع ذکر نشده است. وی ظاهراً در نیمه دوم سده سوم هجری در قم دیده به جهان گشود و در اواسط سده چهارم در همین شهر چشم از جهان فرو بست. از معاصران و هم‏ بحثان او در قم محمد بن حسن بن ولید قمی است که با هم از سعد بن عبدالله اشعری روایت دارند. شیخ صدوق نیز که در قم اقامت داشت از شاگردان او بوده و روایتی از او در باره همراهی علی بن ابیطالب(علیه السلام) با رسول خدا(صلی الله علیه و آله و سلم) در زمان غیبتش، نقل کرده است.

در باره ارزش روایات او با توجه به این که شرح‏ حال او در منابع رجالی نیامده، سخن قاطعی نمی‏‌توان گفت، اما شیخ صدوق در روایت مذکور، با جمله «رضی الله عنه» از او تجلیل کرده است. نکته‌‏ای که در باره او مایه شگفتی است آن است که شیخ صدوق در نقل روایت مذکور که به‏ صورت مشترک از او و معاصرش ابن ولید قمی، نقل کرده، اسم او را بر نام معاصرش مقدم داشته است، و این، گویای آن است که وی می‏‌بایست از اساتید مشهور و کثیرالحدیث شیخ صدوق بوده باشد، ولی در سراسر کتاب‏‌های صدوق، تنها همین روایت است که از او نقل شده است. به همین دلیل برخی از صاحب نظران، بر آنند که شیخ صدوق احتمالاً این روایت را از پدرش از سعد بن عبدالله نقل کرده نه از صاحب ترجمه. از تألیفات او گزارشی در منابع ذکر نشده است.

شاگردان

از شاگردان وی تنها نام شیخ صدوق در منابع دیده می‌شود.

منابع

1. کمال الدین و تمام النعمه، ترجمه منصور پهلوان، ج2ص19، باب33 حدیث26؛
2. طبقات اعلام الشیعه، ج1ص61.

اسحاق بن محمد بن خالویه
نام کامل	اسحاق بن محمد بن خالویه
اطلاعات شخصی
روز درگذشت	340 ق
دین	اسلام، شیعه
استادان	یزید بن سلیمان بصری
شاگردان	حسین بن علی بن حسن رازی
فعالیت‌ها	محدث شیعی

اسحاق بن محمد بن خالویه، محدث شیعی. سال تولد و وفات مشخص نیست. از نام جد او «خالویه» پیداست که وی اصالتاً ایرانی و احتمالاً اهل همدان بوده است، ولی هیچ مدرکی در باره زادگاه او و این‌که کجا پرورش یافته در دست نیست.

معرفی اجمالی

اسحاق بن محمد بن خالویه، محدث شیعی. کنیه او در منابع ذکر نشده است. هم‌چنین در هیچ ‏یک از مآخذ به سال تولد و وفات او اشاره نشده است. از معاصران او محمد بن همام اسکافی است که با هم شاگردان مشترکی تربیت نموده‌‏اند. بنابراین وفات او تقریباً در نیمه نخست سده چهارم هجری باید اتفاق افتاده باشد. از نام جد او «خالویه» پیداست که وی اصالتاً ایرانی و احتمالاً اهل همدان بوده است، ولی هیچ مدرکی در باره زادگاه او و این‌که کجا پرورش یافته در دست نیست. تنها از معاصر بودن او با ابن همام اسکافی و شاگردان مشترکی که این‏ دو داشته‏‌اند، می‏‌توان حدس زد که وی مدت نسبتاً درازی در بغداد بوده است.

از آثار او نیز چیزی نیافتیم اما روایتی از او باقی مانده که در آن به فضیلت اهل‏‌بیت(علیه السلام) به ویژه امام حسن و امام حسین، اشاره شده و در انتهای حدیث، نهمین فرزند امام حسین(علیه السلام)، مهدی آخرالزمان معرفی شده است. از اساتید او تنها یزید بن سلیمان بصری را می‌‏شناسیم که وی حدیث یادشده را از این استاد نقل کرده است. از شاگردان او حسین بن علی بن حسن رازی است که خود از اساتید خزاز قمی، صاحب کفایه الاثر بوده است.

اساتید

تنها از یزید بن سلیمان بصری بعنوان استادی وی نام‌برده شده است.

شاگردان

حسین بن علی بن حسن رازی از شاگردان مشهور وی می‌باشد.

منابع

1. کفایه الاثر فی النص علی الائمه الاثنی عشر، ص98؛
2. بحارالانوار، ج36ص319 حدیث170؛
3. طبقات اعلام الشیعه، ج1ص61.

خالد مقری تمار
نام کامل	اسحاق بن محمد بن علی بن خالد مقری تمار
اطلاعات شخصی
شاگردان	احمد بن علی بن نوح سیرافی
فعالیت‌ها	محدث شیعی

اسحاق بن محمد بن علی بن خالد مقری تمار، محدث شیعی. مدت زیادی در كوفه اقامت تحصیلی داشته و از اساتید آن‌جا بهره برده است. چنان‌كه از لقب «تمار» نیز برمی‌‏آید كه وی در ضمن تحصیل و تدریس، به كار خرمافروشی نیز مشغول بوده است.

معرفی اجمالی

اسحاق بن محمد بن علی بن خالد مقری تمار، محدث شیعی. كنیه او در منابع ذكر نشده است. وی از نظر زمانی، در ردیف استادان شیخ صدوق قرار دارد زیرا شیخ صدوق با یك واسطه از استاد او ابوعمرو احمد بن حازم غفاری كوفی نقل حدیث می‏كند. بنابراین وفات او می‌‏بایست در اواسط سده چهارم یا اندكی پیش از آن، روی داده باشد. هم‌چنین در باره ولادت او با توجه به این‌كه استاد او در 276 هجری وفات یافت، پس وی می‌‏بایست از سن كافی(حدود 20سال) برخوردار بوده باشد تا امكان نقل حدیث از این استادش را داشته باشد. در اینكه وی كجا درس خوانده و از چه خانواده‏ای برخاسته است، اطلاعی در دست نیست، اما ظاهراً مدت زیادی در كوفه اقامت تحصیلی داشته و از اساتید آنجا بهره برده است.

از لقب «مقری» استفاده می‌‏شود كه وی در قرائت قرآن دست داشته و نسبت به اختلافاتی كه در ضبط كلمات قرآنی وجود داشت، آشنا بوده است. چنان‌كه از لقب «تمار» نیز برمی‌‏آید كه وی در ضمن تحصیل و تدریس، به كار خرمافروشی نیز مشغول بوده است. از شاگردان او تنها «احمد بن علی بن نوح سیرافی» را می‌‏شناسیم كه خود از اساتید نجاشی و شیخ طوسی بوده است. از معاصران او ابوجعفر محمد بن علی شیبانی(استاد حاكم نیشابوری) و محمد بن سلیمان كوفی(صاحب كتاب مناقب) هستند كه مشتركاً از ابن حازم غفاری روایت دارند. در منابع حدیثی تنها یك حدیث از او باقی‌مانده كه در باره فضیلت اهل‏بیت(علیه السلام) به ‏ویژه امام حسن و امام حسین(علیهماالسلام) است و در انتهای حدیث یادشده، وجود مقدس امام مهدی(عجل الله تعالی فرجه) به عنوان نهمین فرزند امام حسین ذكر شده است.

منابع

1. رجال طوسی، ص413 شماره 5986؛
2. تنقیح المقال(حجری)، ج1ص121 شماره 713؛
3. طبقات اعلام الشیعه، ج1ص61.

Hoosinrasooli/صفحه تمرین
اطلاعات شخصی

اسد بن عبدالله بسطامی بیطار، (000 – حدود 350ق)محدث شیعی. كنیه او در منابع ذكر نشده است. وی نویسنده رساله‏ای است كه برخی از مطالب آن در كتاب «تاریخ قم» آمده است. در باره زمان تولد و تاریخ مرگ او اطلاعی نداریم، اما از استادان او «شیخ امین عباد بن عباس طالقانی» را می‏شناسیم كه در335هجری وفات یافته است. بنابراین وی احتمالاً بعد از این تاریخ حیات داشته و شاید تا اواسط سده چهارم زنده بوده است. وی اصالتاً ایرانی است و چنانكه از لقب «بسطامی» استفاده می‏شود، اهل «بسطام» از توابع شهرستان شاهرود بوده است. از لقب «بیطار» نیز بر می‏آید كه وی در علم دامپزشكی و معالجه چهارپایان تبحر داشته است اما سوابق علمی او در این زمینه كاملاً مبهم است. وی از زادگاه خود به قم هجرت كرد و ظاهراً برخی از علوم قرآنی را نزد «شیخ امین عباد بن عباس طالقانی»(م335ق) فرا گرفت. این استاد او پدر وزیر نامدار شیعی «اسماعیل بن عباد»(م385ق)، و صاحب كتاب «احكام القرآن» است. از دیگر اساتید و شاگردان او كسی را نمی‏شناسیم. از آثار او غیر از رساله یادشده، نوشته دیگری معرفی نشده است. منابع: (تاریخ قم، حسن بن محمد قمی، ص11؛ طبقات اعلام الشیعه، ج1ص62؛ الذریعه الی تصانیف الشیعه، ج4ص236)