کاربر:Hoosinrasooli/صفحه تمرین: تفاوت میان نسخه‌ها

از ویکی‌وحدت
بدون خلاصۀ ویرایش
بدون خلاصۀ ویرایش
خط ۱: خط ۱:
{{جعبه اطلاعات شخصیت
| عنوان = احمد بن علی ایلاقی قمی
| تصویر = احمد بن علی بن حسین بن رنجویه.jpg
| نام = جعفر بن احمد بن علی ایلاقی قمی
| نام‌های دیگر = ابن رازی
| سال تولد =
| تاریخ تولد =
| محل تولد = [[ازبکستان]]، شهر ایلاق
| سال درگذشت =
| تاریخ درگذشت = حدود 380.ق
| محل درگذشت =
| استادان = {{فهرست جعبه عمودی |سهل بن احمد دیباجی بغدادی |[[احمد بن علی بن ابراهیم بن هاشم قمی|احمد بن علی بن ابراهیم بن هاشم]] |حسن بن محمد بن علی بن صدقه قمی |حسن بن حمزه علوی قمی |محمد بن حسن بن ولید قمی |ابوسعید عبدان بن فضل }}
| شاگردان = {{فهرست جعبه عمودی |شیخ ابوالفتح کراجکی |ابن غضائری |ابومحمد تلعکبری }}
| دین = [[اسلام]]
| مذهب = [[مذهب شیعه|شیعه]]
| آثار = {{فهرست جعبه افقی |زهد النبی |العروس |المسلسلات الغایات |المانعات من دخول الجنه |ادب الامام و المأموم |جامع الاحادیث النبویه }}
| فعالیت‌ها = [[فقیه]]، نویسنده و [[محدّث|محدث]] [[مذهب شیعه|شیعی]]
| وبگاه =
}}
'''جعفر بن احمد بن علی ایلاقی قمی'''، معروف به «ابن رازی». [[فقیه]]، نویسنده و [[محدّث|محدث]] شیعی در قرن سوم [[سال قمری|هجری]] است. معاصران و هم‌‏بحثان او در [[ری]] [[شیخ صدوق]] و [[ابوالقاسم صاحب بن عباد]] هستند. اصالتاً از تبار ترکان [[ازبکستان]] است. بخش نخست زندگی را در زادگاهش سپری کرده است و پس از تحصیلات ابتدایی، به [[قم]] آمد و سال‌یان چندی در آنجا به استماع [[حدیث]] پرداخت تا این‌که در [[فقه]] و [[حدیث]] تبحر یافت و به مقام استادی نائل آمد. سپس به «ری» آمد و این شهر را مسکن دائمی خود قرار داد.
== زندگی نامه ==
جعفر بن احمد بن علی ایلاقی قمی، معروف به «ابن رازی». فقیه، نویسنده و محدث شیعی است. در بعضی از منابع نام جد او قبل از نام پدرش به ‏صورت ،جعفر بن علی بن احمد» ذکر شده است. از معاصران و هم‌‏بحثان او در ری «شیخ صدوق» و «ابوالقاسم صاحب بن عباد» هستند، بنابراین وفات او می‌‏بایست در همین حدود و به ظن قوی در ری اتفاق افتاده باشد. از تاریخ تولد او اطلاعی در دست نیست. وی چنان‌که از نسبت «ایلاقی» بر می‌‏آید اصالتاً از تبار ترکان ازبکستان است. «ایلاق» یکی از شهرهای آباد و پر رونق بلاد ترک است که در ده فرسخی «شاش» قرار دارد و به شهر «فرغانه»(بر وزن پروانه) متصل است.
وی ظاهراً بخش نخست زندگی را در زادگاهش سپری کرده است و پس از تحصیلات ابتدایی، به قم آمد و سالیان چندی در آنجا به استماع حدیث پرداخت تا این‌که در فقه و حدیث تبحر یافت و به مقام استادی نائل آمد. سپس به «ری» آمد و این شهر را مسکن دائمی خود قرار داد. اقامت دائم او در ری سبب شد تا او را «ابن رازی»(بچه ری) لقب دهند. وی ظاهراً پیش از آنکه به قم و ری عزیمت کند مدتی نیز در [[بغداد]] به سر برد و در آن‌جا ضمن این‌که نزد «سهل بن احمد دیباجی بغدادی» احادیثی شنیده است، کسانی چون «ابوالفتح کراجکی»، «ابن غضائری» و «ابومحمد تلعکبری» نیز از او روایاتی فرا گرفته‏‌اند. وی در قم و ری از اساتیدی چون «احمد بن علی بن ابراهیم بن هاشم»، «حسن بن محمد بن علی بن صدقه قمی»، «حسن بن حمزه علوی قمی»، «محمد بن حسن بن ولید قمی» و «ابوسعید عبدان بن فضل» بهره برده است و مناظرات امام رضا(علیه السلام) با اهل ادیان در حضور [[خلیفه]] [[مأمون عباسی]] را گزارش کرده است. شیخ صدوق روایات متعددی از او نقل کرده و هر بار با جمله «رضی الله عنه» از او تجلیل نموده است، بنابراین ستایش شیخ صدوق از او، می‏‌تواند دلالت بر حسن حال او داشته و از اینکه در منابع رجالی، تصریح به وثاقت او نشده است، نمی‌‏توان چهره علمی او را باعتبار دانست. [[شیخ ابوالفتح کراجکی]] نیز که ظاهراً از شاگردان او در بغداد بوده، ستایش بلیغی از شخصیت او به عمل آورده تا آنجا که وی را «عظیم الشأن» و از «بزرگان امامیه» به شمار آورده است. به گفته کراجکی، وی در قم و ری تألیفات فراوانی به رشته تحریر در آورد که تعداد آنها به دویست و بیست اثر می‏‌رسد.
== اساتید ==
وی در قم و ری از اساتیدی چون [[احمد بن علی بن ابراهیم بن هاشم قمی|احمد بن علی بن ابراهیم بن هاشم]]، [[حسن بن محمد بن علی بن صدقه قمی]]، [[حسن بن حمزه علوی قمی]]، [[محمد بن حسن بن ولید قمی]] و [[ابوسعید عبدان بن فضل]] بهره برده است.
== آثار ==
از جمله تألیفات او «زهد النبی»، «العروس»، «المسلسلات»، «الغایات»، «المانعات من دخول الجنه»، «ادب الامام و المأموم» و «جامع الاحادیث النبویه» هستند. هم‌چنین از دیگر تألیفات او کتاب «نوادر الاثر فی علی خیر البشر» است که حدیث معروف «علی خیر البشر فمن ابی فقد کفر»(علی بهترین مردم است و هر کس باور ندارد کافر است) در آن با سندی صحیح آورده شده است. آثار و تألیفات یادشده هم اکنون موجود و در دسترس است.
== شاگردان ==
از شاگردان وی شیخ ابوالفتح کراجکی، [[ابن غضائری]] و [[ابومحمد تلعکبری]] را می‌توان نام برد.
== منابع ==
# التوحید، شیخ صدوق، ص88 حدیث1، وص417حدیث1؛
# رجال طوسی، ص418 شماره 6036؛
# الدروع الواقیه، سید بن طاوس، صفحات آخر؛
# طبقات اعلام الشیعه، ج1صص68،69،71 و72؛
# الذریعه الی تصانیف الشیعه، ج1ص386 شماره 1987، و ج5ص31 شماره 145، و ذیل عناوین کتابها؛
# معجم رجال الحدیث، ج5ص51 شماره 2204؛
# الانساب، سمعانی، ج1ص238، ذیل ایلاقی؛
# معجم المؤلفین، عمر کحاله، ج3ص132.
[[رده:عالمان]]
[[رده:عالمان شیعه]]
[[رده:محدثان شیعه]]
{{جعبه اطلاعات شخصیت
{{جعبه اطلاعات شخصیت
| عنوان = جعفر بن احمد بن متیل قمی
| عنوان = جعفر بن احمد بن متیل قمی

نسخهٔ ‏۹ مهٔ ۲۰۲۳، ساعت ۱۵:۱۳

جعفر بن احمد بن متیل قمی
احمد بن علی بن حسین بن رنجویه.jpg
نام کاملجعفر بن احمد بن متیل قمی
اطلاعات شخصی
روز تولدحدود 275
محل تولدقم
روز درگذشتقبل 369.ق
محل درگذشتقم
دیناسلام، شیعه
شاگردان
  • جعفر بن محمد بن قولویه
  • محمد بن علی بن متیل
فعالیت‌هافقیه، محدث شیعی

جعفر بن احمد بن متیل قمی، فقیه، محدث شیعی و از چهره‏‌های برجسته عصر غیبت صغری به شمار می‌رود. از لقب «قمی» بر می‌‏آید که وی اهل قم است و ظاهراً زادگاه و محل وفات او نیز در همین شهر بوده است. پدرش «احمد بن متیل قمی» از بزرگان عصر خویش و نماینده نایب دوم امام عصر(عج) در قم بوده است. وضعیت خانوادگی او و چهره‌هایی که از این خاندان برخاسته‌‏اند، گویای موقعیت اجتماعی و خوش‏نام ‏بودن آنها در میان مردم قم است. بنا به گزارش «شیخ طوسی» در کتاب «غیبت»، وی به همراه پدرش سفرهایی به عراق داشته و روابط نزدیکی با نایب دوم امام عصر(عج) داشتند.

زندگی‌نامه

جعفر بن احمد بن متیل قمی، فقیه، محدث شیعی و از چهره‏‌های برجسته عصر غیبت صغری. کنیه او در منابع ذکر نشده است. نام جد او «متیل»(به فتح میم و تشدید یاء) به معنای جنباندن و به حرکت درآوردن است اما علت این نام‏‌گذاری بر ما روشن نیست. وی با همه شهرتی که دارد لیکن بیشتر گوشه‌‏های زندگی او برای ما نامعلوم است. در باره تاریخ تولد و وفات او نیز اطلاعی در دست نیست. اما با توجه به این‌که وی از اساتید «جعفر بن محمد بن قولویه» بوده است، احتمالاً وفات او اندکی پیش از این تاریخ اتفاق افتاده است. در باره زمان ولادت او تنها می‌توان گفت که وی در 305 هجری هنگامی که نایب دوم امام عصر(عج) در بستر مرگ بود، بر بالین او حضور داشت و در آن زمان چندان از وجاهت لازم برخوردار بود که مردم گمان می‏‌کردند مقام نیابت به او واگذار خواهد شد. بنابراین وی در آن زمان از سن کافی برخوردار بود و می‏‌توان تاریخ ولادت او را در دهه‌‏های آخر سده سوم حدود 275 هجری تخمین زد. از لقب «قمی» بر می‌‏آید که وی اهل قم است و ظاهراً زادگاه و محل وفات او نیز در همین شهر بوده است. پدرش «احمد بن متیل قمی» از بزرگان عصر خویش و نماینده نایب دوم امام عصر(عج) در قم بوده است. برادران او «محمد» و «علی» هر کدام از اساتید عصر خود بوده‌‏اند. برادرزاده او «محمد بن علی بن متیل» از اساتید «شیخ صدوق» و نیز از شاگردان خود او بوده است. هم‌چنین عموی او «حسن بن متیل دقاق» از اساتید «ابن ولید قمی» و «محمد بن قولویه»(پدر جعفر بن قولویه صاحب کامل الزیارات) بوده است. وضعیت خانوادگی او و چهره‌هایی که از این خاندان برخاسته‌‏اند، گویای موقعیت اجتماعی و خوش‏نام ‏بودن آنها در میان مردم قم است. بر پایه گزارش شیخ صدوق در کمال الدین، بسیاری از شیعیان اطراف، وجوهات خویش را به او و پدرش «احمد» می‏‌سپردند تا به دست نایب امام عصر(عج) برسد. بنا به گزارش «شیخ طوسی» در کتاب «غیبت»، وی به همراه پدرش سفرهایی به عراق داشته و روابط نزدیکی با نایب دوم امام عصر(عج) داشتند و حتی در بغداد منزلی داشتند که در اواخر عمر سفیر دوم به سبب حادثه‌‏ای که برای این سفیر پیش آمده بود، تنها از منزل او و پدرش برای وی غذا فرستاده می‌‏شد. در باره چگونگی زندگی او بعد از وفات نایب دوم، چندان چیزی دانسته نیست اما این اندازه می‏‌دانیم که با روی کار آمدن سفیر سوم «حسین بن روح نوبختی»، او و پدرش هم‌چنان نسبت به مقام نیابت وفادار ماندند. از او در منابع حدیثی و تاریخی، تنها چند گزارش به ما رسیده که در آن نمی‌‏توان اساتید او را شناسایی نمود.

شاگردان

از شاگردان او تنها برادرزاده‏اش علی بن محمد بن متیل و ابوالقاسم جعفر بن قولویه را در منابع ذکر کرده‌اند.

آثارتالیفی

از او اثر تألیفی معرفی نشده است.

منابع

  1. کمال الدین و تمام النعمه، ص503، باب 45 گزارش‏های33، 34 و 35؛
  2. الغیبه، طوسی، ص369 گزارش‏های 336، 337 و339؛
  3. طبقات اعلام الشیعه، ج1ص69.
محمد بن زید یونس قزوینی
احمد بن علی بن حسین بن رنجویه.jpg
نام کاملجعفر بن ادریس بن محمد بن زید یونس قزوینی
اطلاعات شخصی
محل تولدقزوین
روز درگذشت312.ق
محل درگذشتمکه
دیناسلام، شیعه
استادان
  • ابن ماجه قزوینی
  • داود بن سلیمان غازی قزوینی
  • عبدالله بن عمرو بن حکم بغدادی
  • محمد بن هشام مستملی
  • محمد بن غالب بن حرب
  • حمدان بن مغیره
شاگردان
  • ابوالحسن دارقطنی
  • احمد بن ابراهیم بن علی بن فراس
  • محمد بن حبان بستی
فعالیت‌هافقیه، محدث شیعی و امام حرمین در مکه

جعفر بن ادریس بن محمد بن زید یونس قزوینی، فقیه، محدث شیعی و سی سال امام حرمین در مکه بود. در قزوین دیده به جهان گشود و به سال 312 هجری در مکه چشم از جهان بست. از راویان حدیث شیعه و از خاندان‌‏های معروف شیعی قزوین است. در زادگاهش نزد اساتید و علمای عصر خویش از جمله ابن ماجه قزوینی و داود بن سلیمان غازی قزوینی علوم اسلامی و مدارج عالی فقه را به انجام رساند.

معرفی اجمالی

جعفر بن ادریس بن محمد بن زید یونس قزوینی، فقیه، محدث شیعی و امام حرمین در مکه. وی در قزوین دیده به جهان گشود اما از تاریخ تولد او اطلاعی در دست نیست. وفات او در مکه به سال 312 هجری اتفاق افتاده است. وی علوم اسلامی و مدارج عالی فقه را در زادگاهش نزد اساتید و علمای عصر خویش از جمله «ابن ماجه قزوینی» و «داود بن سلیمان غازی قزوینی» به انجام رساند. داود بن سلیمان، از اصحاب امام رضا(علیه السلام) است که وی به واسطه او از امام رضا نقل حدیث می‏‌کند. به گفته رافعی در التدوین، وی از قزوین راهی حج گشت و مکه را محل اقامت خویش برگزید و مجاور آنجا گردید و سی سال امام حرمین بود. در آنجا کرسی تدریس فقه و حدیث برقرار نمود و شاگردانی تربیت کرد.

وی از راویان حدیث شیعه و از خاندان‌‏های معروف شیعی قزوین است که جمع بسیاری از فقهاء و محدثین از این سلسله برخاسته‌‏اند. شاید علت تضعیف و بی ‏اعتباری احادیث او در نگاه صاحب‌نظران سنی، شیعه‏ گری او بوده باشد. ابوالحسن دارقطنی که از علمای بزرگ اهل‌سنت و از شاگردان با واسطه اوست، در کتاب الغرائب حدیثی از او نقل کرده و آن را بی ‏اعتبار دانسته است. ابن‏ حجر نیز وی را فردی نامطمئن معرفی کرده است. وی هم‌چنین در حدیثی از رسول خدا(صلی الله علیه)، محبت علی بن ابی‌طالب(علیه السلام) را نشانه ایمان و کینه آن حضرت را نشانه نفاق معرفی کرده است، اما شمس ‏الدین ذهبی ضمن غریب شمردن این حدیث، به توجیه آن پرداخته است سیر[۱]. از آثار او کتاب یا رساله‌‏ای معرفی نشده است.

اساتید

اساتید وی ابن ماجه قزوینی، داود بن سلیمان غازی قزوینی، عبدالله بن عمرو بن حکم بغدادی، محمد بن هشام مستملی، محمد بن غالب بن حرب و حمدان بن مغیره بوده‌اند.

شاگردان

از شاگردان مشهور وی می‌توان ابوالحسن دارقطنی، احمد بن ابراهیم بن علی بن فراس و محمد بن حبان بستی را نام‌برد.

منابع

  1. دائره المعارف تشیع، ج5ص379؛
  2. التدوین فی اخبار قزوین، رافعی قزوینی، ج2ص275؛
  3. لسان المیزان، ابن حجر، ج2ص110 شماره 447.

پانویس

  1. اعلام النبلاء، ج12ص509