بوسنی و هرزگوین: تفاوت میان نسخه‌ها

بوسنی و هرزگوین (نمایش مبدأ)

نسخهٔ ‏۹ مارس ۲۰۲۱، ساعت ۰۷:۳۸

۲۲٬۳۷۴ بایت اضافه‌شده ، ‏۹ مارس ۲۰۲۱

بدون خلاصۀ ویرایش

Negahban

confirmed

۸٬۱۴۶

ویرایش

@@ خط ۳۹۱: / خط ۳۹۱: @@
 USAID شبكه های برق رسانی را احیا و بازسازی و امكان استفاده از انرژی الكتریكی را برای 776000 تن فراهم آورده است قابل ذكر است كه رقم مذكور 25 درصد از كل جمعیت بوسنی را تشكیل میدهد. در سال 1998 نیز زیرساختها و تاسیسات جهت بازگشت 80000 جنگزده را بطور بلاعوض فراهم نمود. قابل ذكر است كه یك سوم از این افراد جنگزدگانی هستند كه در محل بازگشت خود در اقلیت می باشند.
+مذهب و فرهنگ
+جمعیت اسلامی: جمعیت اسلامی بوسنی و هرزگوین ارگان واحد مسلمانان بوسنی و هرزگوین و بوشنیاكهای مقیم خارج از كشور (و دیگر مسلمانانی كه آن را بعنوان جمعیت اسلامی خویش بپذیرند) می باشد.
+مشیحت جمعیت اسلامی سنجاك، مشیحت جمعیت اسلامی كرواسی و مشیحت جمعیت اسلامی اسلوونی نیز اجزاء تشكیل دهنده جمعیت اسلامی بوسنی و هرزگوین می باشند.
+سلسله مراتب در جمعیت اسلامی بوسنی و هرزگوین به شرح ذیل است: نماز گزاران هر مسجد، مجلس، دفتر مفتی، ریاست جمعیت اسلامی، رئیس العلماء، اجلاس جمعیت اسلامی و دادگاه قانون اساسی جمعیت اسلامی.
+جمعیت اسلامی بوشنیاكها 120 سال قبل بطور مستقل فعالیت خود را آغاز نمود. شیخ الاسلام استانبول در سال 1882 هیلمی افندی عمروویچ را بعنوان مفتی بوسنی منصوب نمود وی سپس در طول همان سال بعنوان رئیس العلماء منصوب گردید. در سال 1930 شاه الكساندر استقلال جمعیت اسلامی بوسنی را لغو و سازماندهی جدیدی را در سطح یوگسلاوی ایجاد می نماید. همان سال اساسنامه جمعیت اسلامی شاهنشاهی یوگسلاوی نیز تصویب گردید. سازماندهی مزبور در دوران حكومت سوسیالیستی نیز ادامه داشت. در سال 1947 اولین اساسنامه كه در آن ساختار قدیمی و اصل استقلال جمعیت اسلامی از سیستم دولتی مورد تایید قرار گرفت، تصویب گردید و جمعیت اسلامی و ارگانهای آن در كلیه مناطق تشكیل و شكل گرفت. چنین سازماندهی با سیستم مركزی نظام پیشین همخوانی و مطابقت داشت چرا كه امكان كنترل آسانتر جمعیت اسلامی و تاثیرگذاری بر تصمیمات آن را فراهم می آورد. در اساسنامه مصوبه سال 1959 عملا مصادره اموال موقوفه توسط دولت و محروم نمودن جمعیت اسلامی از اموال غیرمنقول آن تایید و شكلی قانونی به خود گرفت.
+با فروپاشی جمهوری فدرال سوسیالیستی یوگسلاوی سیستم جمعیت اسلامی واحد در كل یوگسلاوی نیز لغو گردید و پس از به رسمیت شناخته شدن بوسنی و هرزگوین امكان احیای فعالیت مستقل جمعیت اسلامی بوسنی و هرزگوین فراهم گردید. در تاریخ 28/4/1993 علما و روشنفكران مذهبی در شرایط جنگی این ارگان را شكل دادند و در اولین اجلاس  مجلس اسلامی اساسنامه موقت جمعیت اسلامی بعنوان عالی ترین سند قانونی تصویب و رئیس العلما و معاون وی منصوب گردیدند. اساسنامه جمعیت اسلامی در نوامبر 1997 تصویب و در ماه اوت 1996 دكتر مصطفی افندی تسریچ بعنوان رئیس العلماء منصوب گردید.
+گروه نمازگزاران: واحد اساسی سازمان یافته جمعیت اسلامی را گروه نمازگزاران مساجد تشكیل میدهند كه عموما یك روستا یا چند روستا را پوشش میدهد در سطح شهرها بخش مركزی شهر یا نمازگزاران یك محله یا چند خیابان این گروه را تشكیل میدهند. نمازگزار اغلب به جمع نزدیكترین مسجد به محل سكونت خود می پیوندد. در طول تجاوز اخیر به بوسنی و هرزگوین 618 مسجد بطور كامل تخریب شده اند كه برخی از آنها از حیث تاریخی، معماری یا هنری  بسیار باارزش بوده اند. تعداد زیادی از مساجد نیز در حد كم و زیاد دچار خسارت شده اند.
+مجلس: ارگان جمعیت اسلامی است كه اغلب یك منطقه یا فراتر از آن را پوشش میدهد.
+دفتر مفتی: ارگان اصلی جمعیت اسلامی در مناطق خاص است در كل بوسنی و هرزگوین 8 دفتر مفتی وجود دارد.
+ریاست: ریاست جمعیت اسلامی ارگان اجرایی اجلاس جمعیت اسلامی به سرپرستی رئیس العلما می باشد. اعضاء ریاست را بجز رئیس العلماء،معاون وی و 4 مفتی، 2 عضو اجلاس اسلامی، یك نماینده دانشكده اسلامی و یك نماینده از مدرسه غازی خسرو بیگ تشكیل میدهند.
+رئیس العلماء: رهبر مذهبی كلیه مسلمانان بوسنی و هرزگوین و كلیه بوشنیاكهای مقیم خارج از كشور می باشد. رئیس العلماء در اجلاس جمعیت اسلامی منصوب شده و نمایندگی جمعیت اسلامی در داخل و خارج از كشور را بعهده دارد.
+اجلاس جمعیت اسلامی: بالاترین ارگان قانون گزاری جمعیت اسلامی بوسنی و هرزگوین می باشد كه قانون اساسی و دیگر مقررات ضوابط را تصویب نموده، رئیس العلماء را منصوب می نماید، مدارس و دیگر اماكن جمعیت اسلامی را تاسیس می نماید، مفتیان را عزل و نصب می نماید. اجلاس جمعیت اسلامی در تاریخ 28 آوریل 1995 تشكیل و دارای 73 عضو می باشد.
+اماكن تاریخی، فرهنگی مسلمانان: ساكنین بوسنی با پذیرش دین اسلام برای اولین بار خود را در كنار فرهنگی بزرگ كه سریعا پذیرفته شد و در طول قرون آتی به توسعه این مرز و بوم یاری رساند،‌ یافتند. در مناطقی كه در چارچوب “پاشالوك بوسنی” قرار داشتند بیشترین میراث فرهنگی حفظ شده است. در حال حاضر نیز ویژگیهای معماری و شهرسازی شرقی در بسیاری از شهرهای قدیمی قرار گرفته در مناطق فوق بخوبی حس میشود. تعداد زیادی از شاهكارهای معماری و اماكن تاریخی قرار گرفته در این شهرها به سبك معمول عثمانی ساخته شده اند.
+مساجد: در مقطع حكومت امپراطوری عثمانی در بوسنی و هرزگوین تعداد زیادی مسجد ساخته شده، از جمله: مسجد چكرِكچین در سارایوو (تاسیس در سال 1526)، مسجد آلاجا در فوچا (تاسیس در سال 1550و تخریب در سال 1992)، مسجد كاراجوز بیگ در موستار(تاسیس در سال 1557)، مسجد یوسف پاشا در ماگلای (تاسیس در سال 1560)، مسجد علی پاشا در سارایوو (تاسیس در سال 1561)، مسجد فرهاد بیگ در سارایوو (تاسیس در سال 1562)، مسجد حاجی علی در پوچیتلی (تاسیس در سال 1563 و تخریب در سال 1993)، مسجد تسار در سارایوو (تاسیس در سال 1565)، مسجد سینان بیگ در چاینیچ (تاسیس در سال 1570، تخریب در سال 1992)، مسجد تفتردار در بانیالوكا (تاسیس در سال 1594، تخریب در سال 1993)، مسجد محمد پاشا در موستار (تاسیس در سال 1612). تنها مسجد غازی خسرو بیگ در سارایوو (تاسیس در سال 1530)، و فرهاد پاشا در بانیالوكا (تاسیس در سال 1583 و تخریب در سال 1993) دارای گنبد و زیر گنبد در بالای محراب مسجد می باشند.
+بقعه: بقعه از لحاظ شكل ظاهری نظیر مساجدی است كه واجد زیرگنبد هستند با این اختلاف كه گنبد اغلب بر روی 4 ستون نصب شده است. بقعه می تواند حالت باز یا بسته داشته باشد. از بقعه های بسته می توان به غازی خسرو بیگ و مراد بیگ در سارایوو، فرهاد پاشا در بانیالوكا (تخریب شده)، سینان بیگ در چاینیچی (تخریب شده) یاد كرد. از بقعه های باز نیز می توان به آلیفاكوواتس و مسجد كنار تكیه سینان در سارایوو و چند بقعه در تراونیك یاد كرد.
+بزیستان ها و حمام ها: بروس بزیستان (بازار) سارایوو بنایی است كه در سال 1551 تاسیس شده است. این بنا دارای شكلی مستطیلی است و با گنبدهایی پوشیده شده است. حمامها نیز از حیث ساختمانی تقریبا از همین سبك تبعیت می نمایند و تقریبا شبیه بزیستان زیرگنبد دار می باشند ولی از لحاظ تركیب ساختمانی با ارزشتر از بزیستان می باشند. در قرن شانزدهم میلادی در بوسنی و هرزگوین هر قصبه دارای یك یا چند حمام بود و در بسیاری از شهرها حمامها بناهایی تاریخی و بقعه مانند هستند كه در بافت قدیمی شهر تاثیر مهمی می گذارند. از حمامهای مشهور می توان به حمام غازی خسرو بیگ در سارایوو (تاسیس در سال 1555) اشاره نمود.
+مدارس اسلامی و حوضچه آب: مدرسه اسلامی غازی خسرو بیگ (تاسیس در سال 1537) علیرغم اینكه از حیث مساحت تقریبا كوچك است از حیث معماری بنایی بسیار باارزش بشمار می رود. اندرونی آن با درگاه گنبددار و فواره آب با مسجد جنب مدرسه هماهنگی ساختمانی زیادی دارد. فواره یا حوضچه آب شامل حوضی هشت ضلعی یا دایره ای شكل است كه سقف چوبی تكیه داده به ستونهای چوبی آن را می پوشاند. در میان حوض سنگی وجود دارد كه آب از حفره های درون آن بیرون ریخته و به حوض می ریزد. روانی و زیبایی آبی كه به درون حوضچه هامی ریزد طراوت شاعرانه ای به محل میدهد زیباترین حوضچه های آب متعلق به مسجد محمد پاشا و كاراجوز بیگ در موستار، مسجد سینان بیگ در چاینیچه (تخریب شده)، مسجد عصما سلطان در یایتسه (تخریب شده) و مسجد غازی خسرو بیگ در سارایوو می باشند.
+قلعه ها و برج ساعت: تركها در قلعه های خود استحكامات كم ارتفاعی جهت استقرار توپها بنا می كردند در كل مناطق بوسنی و هزرگوین شهرهای زیادی با قلعه و استحكامات ایجاد گردید و سبكهای جدیدی در احداث در قلعه ها، پنجره ها، طاقچه های موجود در دیوارها و زره های رزمی ایجاد گردید بطوریكه جزئیات مربوط به تزئین آنها تا حد زیادی حذف و منحصرا به نقش دفاعی دژها و قلعه ها اهمیت داده میشد.
+نمای قلعه ها بعلت احداث مساجد با مناره های باریك و برجهای ساعت تغییر یافت. برج ساعت بنایی بود كه محور اصلی نمای شهرهای كوچك و بزرگ تبدیل شد. زیباترین برج ساعت در سارایوو و بانیالوكا احداث شده است.
+پلها: پلهای ساخته شده در عهد كلاسیك (قرن شانزدهم) دارای ارزش تاریخی و زیبایی منحصربه فردی می باشد. در ساخت پلها همواره گرایشی نسبت به طرحهای آزاد و رویایی وجود داشته است. برخی از پلها دارای یك قوس (پل موستار) و برخی دیگر دارای چند قوس بود (پل ویشه گراد). می توان گفت كه در ساخت پلها قاعده خاصی وجود نداشته و معمار آزادانه ایده های خود را در احداث آنها بكار بسته است. مهمترین و معروفترین پلها شامل: پل رودخانه درینا در ویشه گراد، پل رودخانه نرتوا در موستار، پل كوزیا چوپریا بر رودخانه میلیاتسكای سارایوو، پل ژپا، پلهای رودخانه میلیاتسكای سارایوو، پل ارسلان آگیچ در تربینیه و پلهای زیاد دیگری كه نشان دهنده تنوع طرحهای معماران در چارچوب سبكی پخته و جدی می باشد.
+كلیسای كاتولیك: اولین كشیشان  كاتولیك از مناطق دالماتسیا و پانونیه به بوسنی وارد شدند. بطوریكه سریعا در قلمرو سراسقفی بوسنی جامعه اسلامی كاتولیكها و سازماندهی منطقه ای و دفتر اسقف ایجاد گردید. پس از مهاجرت اسلاونیها روند پذیرش دین مسیح كه سالها بطول انجامید آغاز گردید. اواسط قرن یازدهم میلادی (سال 1089) در زمان حكومت شاه كرشیمیر چهارم دفتر سراسقفی بوسنی در محلی نزدیك ویسوكو تاسیس گردید. به موجب مدارك و اسناد واتیكان سراسقفی بوسنی زمانی به اسپلیت، در مقطعی دیگر به بار و سپس به دوبرونیك و كولاچه وابسته بوده است.
+پس از ورود كشیشان  فرانیویی به بوسنی در سال 1291 مبلغین مذهبی كاتولیك موفق به گردآوردن كاتولیكهای بوسنی و جلب نظر دولتمردان و حاكمان شده و در نهایت توانستند تعداد زیادی از بوسنیاییها را غسل تعمید دهند.
+كشیشهای فرانیویی به سرپرستی فرا آنجل زویزدیچ توانستند در زمان حكومت عثمانیان برای كاتولیكهای بوسنی امتیازاتی كه در عهدنامه سلطان عثمانی تضمین شده بود، كسب نمایند. عهدنامه سلطان در واقع سند اصلی تعیین كننده روابط كلیسای كاتولیك بوسنی و دولت تركیه محسوب میشد. واتیكان در سال 1735 فرستاده خود را برای بوسنی منصوب نمود. موقعیت كاتولیكهای بوسنی و هرزگوین در زمان حكومت عثمانیان بسیار مناسب و مطلوب بود.
+پاپ لئون سیزدهم در سال 1881 با توجه به شرایط جدید سیاسی، سلسله مراتب كلیسای كاتولیك بوسنی را اعلام نمود و در سارایوو نیز دفتر سراسقفی، و در دو شهر موستار و بانیالوكا نیز دفتر اسقف منطقه برقرار و تاسیس گردید. اولین اسقف اعظم بوسنی دكتر یوسیپ استادلراستاد دانشگاه زاگرب بود كه پایه های توسعه جدید كلیسای كاتولیك را گذاشت. بدین ترتیب كلیسای كاتولیك بوسنی به چهار منطقه اسقفی تقسیم گردید: تربینیه-مركانسكا كه توسط اسقف موستار سرپرستی میشد، موستار-دووانی، بانیالوكا و ورخ بوسنی. سراسقفی 22401 گره كیلومتری را تحت پوشش قرار میداد. قبل از جنگ در منطقه اسقف اعظم بوسنی 528هزار كاتولیك زندگی می كردند و تعداد كشیشها 240 تن بود بسیاری از كشیشان كاتولیك در مناطق محل اقامت كرواتها در خارج از كشور فعالیت داشتند. در شهر سارایوو دو مدرسه مذهبی كاتولیكها وجود داشت یكی برای دختران راهبه (كه ظرفیت آن 65 الی 75 تن بود) و مدرسه دیگر نیز برای كودكان عادی بود كه ظرفیت 192 تن را داشت. دانشكده كاتولیك جهت كشیشهای فرانیویی نیز وجود داشت كه ظرفیت 75 الی 80 تن را داشت. فرانیوییها در ویسوكو نیز دبیرستانی داشتند در منطقه سراسقفی 335 راهبه نیز وجود داشت كه در 24 صومعه مستقر بودند. در مقطع جنگ یعنی سالهای 1992 تا 1995 در منطقه سراسقفی بوسنی از مجموع 528 هزار كاتولیك تنها 200 هزار تن باقی ماندند و در طول جنگ نیز 3 كشیش و یك راهبه كاتولیك جان خود را از دست دادند. تعداد قطعی كاتولیكهای كشته یا مفقود شده در طول جنگ مشخص نیست. عزیمت پاپ ژان پل دوم به سارایوو در تاریخ 12 و 13 آوریل 1997 و بانیالوكا در سال 2003 به كاتولیكهای بوسنی و هرزگوین دلگرمی زیادی داد.
+كلیسای ارتدوكس: كلیسای ارتدوكس صربها در بوسنی و هرزگوین دارای 5 منطقه  می باشد: دابروبوسانسكی كه دفتر آن در سارایوو بوده و سراسقف آن در سوكولاتس زندگی می كند (این سراسقفی دارای 56 كلیسا و 168400 صرب ارتدوكس می باشد)، زاهوم-هرزگوین كه دفتر آن در موستار بوده و اسقف آن در تربینیه زندگی می كند (این منطقه اسقفی دارای 46 كلیسا، 4 صومعه و 119650 صرب ارتدوكس می باشد، زورنیك=توزلا (دارای 70 كلیسا، 3 صومعه و 168800 صرب ارتدوكس می باشد)،  بانیالوكا (دارای 127 كلیسا، 2 صومعه و 219000 صرب ارتدوكس می باشد) و بیهاچ-پتروواتس (دارای 82 كلیسا، یك صومعه و 168000 صرب ارتدوكس می باشد).
+تا قبل از فروپاشی یوگسلاوی اسقفهای بوسنی تابع كلیسای مركزی بلگراد بودند و این روند در حال حاضر نیز همچنان ادامه دارد چرا كه سراسقف بوسنی اختیاری نسبت به اسقفهای مناطق دیگر بوسنی ندارد. به موجب آمار موجود تعداد صربهای ساكن بوسنی و هرزگوین در طول سالهای قبل به ترتیب ذیل بوده است:
+در سال 1852 میلادی، 430 هزار تن یا 47 درصد از كل جمعیت
+در سال 1879 میلادی، 496485 تن یا 88/42 درصد از كل جمعیت
+در سال 1885 میلادی، 673246 تن یا 94/42 درصد از كل جمعیت
+در سال 1895 میلادی، 673246 تن یا 94/42 درصد از كل جمعیت
+در سال میلادی1910، 825418 تن یا 49/43 درصد از كل جمعیت
+در سال 1921 میلادی، 826162 تن یا 9/43 درصد از كل جمعیت
+به موجب جدیدترین آمار در حال حاضر در هر 5 منطقه كلیسای ارتدوكس 843850 صرب ارتدوكس زندگی می كنند.
+جامعه یهودیان: جامعه یهودیان یكی از كم جمعیت ترین جوامع مذهبی در بوسنی و هرزگوین محسوب میشود. در حال حاضر در بوسنی و هرزگوین 1000 یهودی زندگی می كنند كه بخش اعظم آنها یعنی قریب به 700 تن در منطقه سارایوو زندگی می كنند. تعداد كمی یهودی نیز در موستار، زنیتسا و توزلا (فدراسیون) و بانیالوكا و دوبوی (جمهوری صربسكا) زندگی می كنند. جامعه یهودیان بوسنی و هرزگوین همگرایی بسیار خوبی با جامعه بوسنی ایجاد نموده ولی در آن حل نشده است. قابل ذكر است كه از سال 1995 به بعد هیچ یهودی سارایوو را ترك نكرده و 300 تن از آنان نیز به این شهر بازگشته اند.
+یهودیان در طول 500 سال اقامت خود در بوسنی تاثیر عمیقی بر تاریخ و فرهنگ، توسعه اقتصادی و ابعاد مختلف حیات اجتماعی داشته اند. مهم ترین میراث فرهنگی یهودیان بوسنی بطور حتم كتاب “هاگادا” است كه نمونه نادری از خطاطی و تذهیب و دقت تحریری می باشد. این كتاب دارای قدمتی بالغ بر 700 سال بوده كه به طریقی اسرار آمیز به بوسنی آورده شده و كلیه جنگها و مصائب سالهای قبل به آن آسیبی نرسانیده است. دومین میراث فرهنگی مهم یهودیان “قبرستان یهودیان سارایوو” است كه در منطقه كواچیچی سارایوو واقع شده و قدمتی 400 ساله دارد شایان ذكر است كه این قبرستان یكی از قدیمی ترین و دست نخورده ترین قبرستانهای یهودیان در اروپا می باشد.