مقداد بن محمد رفاعی

نام	المقداد بن محمد بن الحسن بن یوسف بن محمد المختار
نام‎های دیگر	المقداد الرفاعی
درگذشت	590ق

الشیخ المقداد الرفاعی از رجال تصوف اسلامی و بزرگان طریقه رفاعیه است.

نسب

المقداد بن محمد بن الحسن بن یوسف بن محمد المختار، بن محمد أبوالنجا، بن علی زین‌العابدین، بن عبدالخالق، بن محمد أبوالطیب، بن عبدالله محمد الکاتم، بن عبدالخالق، بن أبوالقاسم، جعفر الزکی، بن علی الهادی، بن محمد الجواد، بن علی الرضا، بن موسى الکاظم، بن جعفر الصادق، بن محمد‌الباقر، بن علی زین‌العابدین، بن الحسین بن علی بن أبی‌طالب زوج السیدة فاطمة الزهراء بنت النبی محمد». او یکی از شاگردان احمد رفاعی قطب صوفیه معروف مدفون در شهر مقدادیه عراق است و یکی از بزرگان تصوف اسلامی و طریقت در خراسان عراق در عصر عباسی دوم بود.

زندگی

وی یکی از شخصیت‌ها ی برجسته فرقه رفاعی است. او با قطب مصر ابراهیم الدسوقی و شیخ منصور البطحایی ارتباط نزدیک دارد. او یک برادر به نام شیخ مقدم الرفاعی دارد. او اهل شعر و شافعی بود، چنانکه به بیشتر اهل تصوف در عصر خود اعلام می‌کرد که اسلام واقعی چنین است و مردم را از تهمت و غلو برحذر می‌دارد و می‌گفت: «اینها راهزن هستند، پس از آنان برحذر باشید». و گفت: اینها قومی هستند که به بدعت آلوده اند.

شیوخ زمانش می‌گفتند: هر چه از پادشاهان برای رفاعی می‌آمد، از روی دلسوزی بیش از حد او بین خلق و فقرا تقسیم می‌کرد. احمد الرفاعی علما و فقها را تجلیل می‌کرد و به تکریم و احترام آنان امر می‌کرد و می‌گفت: اینها ارکان امت و پیشوایان آن هستند.

مقداد الرفاعی از دنیا بریده بود و به دنبال پول نبود، هرچند عواید دارایی او بیش از آن بود. عواید اموال امیران و هر چه از آن به دست می‌آورد در راه خدا برای فقرا و سالکان و مستضعفین خرج می‌کرد. می‌گفت: راه من دین بدون بدعت، عمل بدون تنبلی، نیت بدون فساد، راستگویی بدون دروغ و حالات بدون ریا است.

طریقه رفاعی بر این است که به معنای ظاهری قرآن و سنت عمل کند، سپس خود را با ریاضت، ذکر و ورد فراوان را با توجه به دستورات شیخ بخواند. باتوجه به اصل تسلیم و اطاعت از او و اوامرش. و عمل به کتاب و سنت و به تعالیم شیخ، تمسک کند و به آنچه از التزام به سنت، تأیید سلف صالح است و به خرقه پوشی عمل کند. به همراه تحمل مصیبت و کرامت و دوری از نا اهلان.

برخی از پیروان الرفاعی اخیراً به انجام اعمال شگفت‌انگیز و عجیب مانند بازی با مار، شیر سواری و ورود به آتش سوزان بدون سوختن و تأثیر از آن و اموری دیگر مشهور شده‌اند. این چیزی است که شیخ الرفاعی با آن همراه نبود و پس از مرگ او به وجود آمد، اگرچه شیخ به مهربانی شدید نسبت به انسان و حیوان مشهور بود و بیش از همه از حیوانات ولگرد و بیمار مراقبت می‌کرد.

اساتید

الشیخ أحمد الرفاعی.

الشیخ علی بن أدریس البعقوبی.

الشیخ الحافظ عزالدین الفاروقی.

الشیخ أحمد البدوی.

العارف بالله أبوالحسن الشاذلی.

الشیخ عبدالله الحراکی الحسینی پسر عمویش.

الشیخ نجم الدین الأصفهانی شیخ الإمام إبراهیم الدسوقی.

الشیخ أحمد علوان المالکی.

الحافظ جلال‌الدین السیوطی.

الشیخ عقیل المنبجی.

الشیخ علی الخواص.

وفات

هنگامی که به سن 69 سالگی رسید و به سختی بیمار شد و بیش از یک سال بیمار بود تا اینکه در روز جمعه 22 رمضان سال 590 هجری قمری چشم از جهان فرو بست و زیارتگاهش هنوز از دیدنی‌های شهر مقدادیه است. که شهر نیز به نام مقداد نام‌گذاری شده است.