رجب طیب اردوغان

رجب طیب اردوغان
نام کامل	رجب طیب اردوغان
اطلاعات شخصی
سال تولد	۱۹۵۴ م، ۱۳۳۲ ش‌، ۱۳۷۳ ق
محل تولد	ترکیه، استانبول
دین	اسلام، اهل‌سنت
فعالیت‌ها	رییس جمهور کنونی ترکیه

رجب طیب اردوغان رییس جمهور کنونی ترکیه و رهبر حزب عدالت و توسعه این کشور است.

زندگی‌نامه

رجب طیب اردوغان در سال ۱۹۵۴ میلادی در خانواده‌ای متدین در استانبول متولد شد. وی دوره کودکی خود را در استان ریزه واقع در ساحل دریای سیاه گذراند، اما در سیزده سالگی به زادگاه خودش استانبول بازگشت.

دوره تحصیلی

اردوغان در حالی که نوجوان بود در مدرسه امام خطیب که معادل دبیرستان و مختص تربیت امام جماعت و منبری است رفت و تحصیلات مربوطه را در آن مدرسه به پایان رساند. وی در ادامه به دانشگاه مرمره رفت و در رشته اقتصاد و علوم اداری فارغ‌التحصیل شد و البته چون رشته تحصیلی دوره نوجوانی‌اش که در مدرسه امام خطیب گذرانده بود با این رشته اقتصاد هماهنگی نداشت، می‌بایست برای پذیرش در دانشگاه مرمره دیپلم دیگری را که جدای از مدرک تحصیلی مدرسه علمیه و مربوط به رشته اقتصاد بود، ارایه می‌داد.

شروع فعالیت‌های سیاسی

اردوغان در دهه هفتاد میلادی به حزب خلاص ملی که رهبری آن در دست نجم الدین اربکان بود پیوست و فعالیت‌های سیاسی خود را آغاز کرد. بعد از کودتای نظامی در سال 1980 میلادی، این حزب همراه با سایر احزاب به دستور ارتش منحل شد. با این حال اردوغان بار دیگر فعالیت سیاسی خود را با پیوستن به حزب رفاه آغاز کرد. در سال 1994 میلادی اردوغان از طرف حزب رفاه داوطلب پست شهرداری استانبول شد و در نهایت بر کرسی شهرداری این شهر تکیه زد.

کارنامه اردوغان در شهرداری استانبول

اردوغان در مدت حضور خود در شهرداری استانبول، موجب تحولات وسیعی خصوصا در حوزه محیط زیست و حمل و نقل شد. چند سال بعد که دادگاه قانون اساسی ترکیه به انحلال حزب رفاه ترکیه رای داد. اردوغان در تجمع اعتراضی شرکت کرد و در جمع هواداران این حزب اشعاری را که در آن خشونت و نفرت مذهبی ترویج شده بود قرائت کرد که خوشایند قوانین ترکیه نبود. بنابراین وی به ده ماه حبس محکوم شد.

محرومیت از فعالیت سیاسی

اردوغان در سال 1999 میلادی حدود 4 ماه در زندان بود. این موضوع موجب عزل وی از پست شهرداری و محرومیت از شرکت در انتخابات پارلمانی ترکیه شد.

آغاز دوباره فعالیت‌های سیاسی

وی پس از مدتی دوری از دنیای سیاست بار دیگر وارد این جرگه شده و در سال 2001 میلادی حزب عدالت و توسعه را تأسیس کرد و بعد از گذشت یک سال در انتخابات پارلمانی به پیروزی چشم‌گیری دست یافت. وی چون از قبل محکومیت قضایی داشت، نمی‌توانست به پست نخست‌وزیری دست یابد به همین دلیل عبدالله گل نخست‌وزیر ترکیه شد. سال بعد به دلیل تخلفات انتخاباتی هیئت عالی انتخابات ترکیه، ضمن ابطال انتخابات قبلی انتخابات مجدد برگزار کرد و آن در زمانی بود که با اصلاح قانون؛ رهبران حزب معترض امکان حضور در انتخابات را یافتند و این‌گونه پس از پیروزی دوباره حزب عدالت و توسعه، اردوغان به نخست‌وزیری رسید و به مدت ۱۱ سال در همین پست ماند.

دوران نخست‌وزیری

اردوغان در دوره یازده ساله نخست‌وزیری‌اش خصوصا در سال‌های پایانی آن با چالش‌های بسیاری روبرو شد که یکی از آن چالش‌ها ایجاد اختلاف میان حزب عدالت و توسعه و شخصی به نام فتح الله گولن بود.

رسیدن به جایگاه ریاست‌جمهوری

از جمله قوانین حزب عدالت و توسعه، محدودیت حضور در قدرت تا سه دوره است و اردوغان نمی‌توانست بیش از سه دوره قدرت را در اختیار داشته باشد به همین دلیل در سودای رسیدن به جایگاه ریاست‌جمهوری بود و حزب عدالت و توسعه او را نامزد این پست کرد. رجب طیب اردوغان اولین رییس جمهوری بود که در تاریخ 10 اوت 2014 با رای مستقیم مردم به پیروزی قاطعی دست یافت. لازم به ذکر است تا پیش از آن مجلس ترکیه شخص رییس جمهور را انتخاب می‌کرد. وی در رقابت‌های انتخاباتی‌اش به مردم وعده داده بود که قصد دارد پست ریاست‌جمهوری را از یک سمت تشریفاتی و حل و فصل منازعات سیاست مداران حاکم به یک مقام موثر و کلیدی تبدیل کند. دوره 5 ساله اول ریاست‌جمهوری اردوغان سپری شد و وی برای بار دیگر در سال 2018 در انتخابات سراسری ترکیه شرکت کرد و این بار با عنوان رییس‌جمهور نظام ریاستی ترکیه برای یک دوره پنج ساله دیگر انتخاب شد.

براساس ماده 106 قانون اساسی ترکیه، چنانچه اتفاقی برای اردوغان رخ دهد فواد اوکتای معاون اردوغان مسوولیت‌ها و قدرتی که اردوغان داشت را دراختیار خواهد گرفت تا انتخابات ریاست‌جمهوری ترکیه ظرف 45 روز برگزار شود و رییس‌جمهوری جدید سوگند بخورد. این روند خیلی واضح و استاندارد است. تحلیل‌گران مسائل ترکیه مدت‌هاست این فرضیه را مطرح کرده‌اند که در ترکیه بعد از اردوغان، حزب عدالت و توسعه از درون دچار انشقاق خواهد شد، به‌ طوری ‌که شانس هر یک از احزاب اپوزیسیون برای پیروزی در انتخابات سراسری بسیار زیاد خواهد شد.

فلسطین و اسرائیل

اردوغان در کنفرانسی که در داووس سوئیس درباره غزه برگزار شده بود شرکت کرد. در آن کنفرانس شیمون پرز از حمایت خود در برخورد با حماس می‌گفت و نیز از افتخارات خود در برخورهای سخت با فلسطینیان و کشتار آنان سخنرانی می‌کرد. در این هنگام ادوغان سخت بر آشفت و در مخالفت با سخنان پرز گفت شما از من مسن‌ تر هستی، صدای بلندی داری و معتقدم که وقتی با صدای بلند حرف می‌زنی نشان می‌دهی که از یک نوع احساس روانی گناه آلود رنج می‌بری. اما به طور حتم صدای من این‌ طور بالا نخواهد رفت. شما در کشتار مردم بی‌گناه استاد هستید. شما نخست‌وزیرانی داشتید که می‌گفتند وقتی سوار بر تانک وارد سرزمین‌های فلسطین می‌شویم، در خود احساس لذت می‌کنیم. اما من کسانی را که برای چنین ظلمی کف می‌زنند تقبیح می‌کنم، زیرا فکر می‌کنم تشویق این قاتلان کودکان و انسان‌ها، خود نوعی همراهی در جنایت علیه بشریت است، اما در این‌ جا نمی‌‌توانیم از یک حقیقت صرف نظر کنیم. قبل از پایان سخنان وی، مدیر جلسه سعی می‌کرد تا با دستانش اردوغان را آرام کند، اما اردوغان از جای خود بلند شد و جلسه را ترک کرد و بی‌درنگ به ترکیه بازگشت واعلام کرد که هیچ تصمیمی دربارهٔ روابط اسرائیل و ترکیه گرفته نخواهد شد.

کشتار غزه

رجب طیب اردوغان رئیس جمهور ترکیه بالاخره پس از 22 روز سکوت خود را شکست و در تجمع بزرگ مردم ترکیه مطالب مهمی در حمایت از غزه و علیه اسرائیل اعلام کرد. وی خطاب به کشورهای غربی گفت: "کشتار غزه تماما کار غرب است."

وی همچنین گفت: "اسرائیل از 22 روز گذشته درحال ارتکاب جنایت جنگی است. اسرائیل را به عنوان کشوری که جنایات جنگی مرتکب شده به جهان معرفی خواهیم کرد. اکنون برای این کار آماده می شویم، روی آن کار می‌کنیم. بزرگترین مسئول کشتار در غزه خود غرب است."

اردوغان در ادامه گفت: "غرب به شما (اسرائیل) مدیون است، اما ترکیه به شما بدهکار نیست. به همین دلیل است که ما اینقدر آزادانه صحبت می‌کنیم. چون ترکیه به شما مدیون نیست، اردوغان اینگونه صحبت می‌کند. غزه، فلسطین در سال 1947 چه بود، امروز چیست؟ اسرائیل، چطور به اینجا رسیدی؟ چطور وارد شدی؟ شما یک اشغالگر هستید، شما یک گروه هستید."

در پی این سخنان، وزیر امور خارجه اسرائیل «الی کوهن» دیپلمات‌های اسرائیل را از ترکیه فراخواند و در شبکه اجتماعی اکس نوشت که این اقدام به منظور ارزیابی مجدد روابط اسرائیل و ترکیه انجام شده است.

نگاه به غرب

اردوغان در روز ۲۷ نوامبر ۲۰۱۴ در دیدار با اعضای سازمان همکاری کشورهای اسلامی در استانبول از غرب به عنوان بیگانگانی نام برد که هدف‌شان دست‌رسی به منابع و ثروت‌های مسلمانان هستند در حالی که آنها هیچ علاقه‌ای به ما ندارند و اضافه کرد که غربی‌ها به ظاهر خود را دوست ما جلوه می‌دهند اما در واقع مرگ ما را آرزو می‌کنند.

تبدیل مجدد ایاصوفیه به مسجد

در ژوئیه سال ۲۰۲۰ میلادی دیوان عالی اداری کشور ترکیه تصمیم کابینه ترکیه در سال ۱۹۳۴ برای تبدیل ایاصوفیه به موزه را لغو کرد. دلیل این حکم غیر قانونی بودن تصمیم سال ۱۹۳۴ تحت قوانین عثمانی و نیز ترکیه به دلیل موقوفه بودن ایاصوفیه به عنوان مسجد توسط مالک آن سلطان محمد اعلام شد. سپس اردوغان طی حکمی ایاصوفیه را مجدداً مسجد اعلام کرد. این تصمیم توسط برخی سازمان‌ها و افراد نظیر یونسکو، مجمع جهانی کلیساها، و پاپ محکوم شد.