احمد بن محمد بن عمار کوفی

احمد بن محمد بن عمار کوفی
نام کامل	احمد بن محمد بن عمار کوفی
نام‌های دیگر	شیخ الاصحاب
اطلاعات شخصی
محل تولد	کوفه
روز درگذشت	346 هجری
محل درگذشت	کوفه
دین	اسلام، شیعه
استادان	محمد بن عمار حسن بن محمد قطعی ابوموسی ضریر بجلی
شاگردان	ابوالحسن محمد بن احمد بن داود قمی هارون بن موسی تلعکبری محمدبن علی بن مفضل
آثار	کتاب العلل اخبار النبی(صل الله عليه وسلم) ایمان ابی طالب فضل القرآن و حملته الممدوحین و المذمومین(کتاب رجالی بزرگ) المبیضه

احمد بن محمد بن عمار کوفی، (000 – 346ق) ابوعلی. رجالی متقدم و از راویان معتبر و کثیرالحدیث شیعه. نجاشی و شیخ طوسی پس از این‌که مدح بلیغی از او به عمل آورده‌‏اند از او با عنوان «شیخ الاصحاب» یاد کرده‌‏اند.

معرفی اجمالی

احمد بن محمد بن عمار کوفی، (000 – 346ق) ابوعلی. رجالی متقدم و از راویان معتبر و کثیرالحدیث شیعه است. ولادت او در دست نیست اما قرائن نشان می‌‏دهد که محل تولد او در کوفه بوده، زیرا نیاکان او همگی در کوفه سکونت داشتند. وفات او به گفته ابن‏‌غضائری در سال 346 هجری (و به احتمال قوی در کوفه) روی داد. وی اهل کوفه بود و در میان یک خانواده علمی و مذهبی پرورش یافت زیرا پدر و جد او از راویان حدیث و از اصحاب ائمه (علیه السلام) بودند.

اساتید

وی در کوفه نزد پدرش «محمد بن عمار» (از اصحاب علی بن حسن بن فضال، م290ق). و اساتید دیگر به استماع حدیث پرداخت. چون فردی پرکار بود احادیث و اصول زیادی جمع کرد و اندکی نگذشت که خود به مقام استادی رسید. وی بیشتر اصول و روایات را از طریق پدرش نقل می‏‌کند و این، نشان می‌‏دهد که پدرش در تربیت علمی او نقش اساسی داشته است. نجاشی و شیخ طوسی پس از اینکه مدح بلیغی از او به عمل آورده‌‏اند از او با عنوان «شیخ الاصحاب» یاد کرده‌‏اند. وی علاوه بر پدرش، از کسانی چون «حسن بن محمد قطعی»، «ابوموسی ضریر بجلی» و دیگران نیز حدیث شنیده است.

شاگردان

مهم‌‏ترین شاگرد او «ابوالحسن محمد بن احمد بن داود قمی» (م368ق) است که به نشر آثار و احادیث او پرداخته است. شاگرد دیگر او «هارون بن موسی تلعکبری» (م385ق) است که کتاب «المبیضه» (سفیدپوشان) را روایت کرده است. هم‌چنین «محمدبن علی بن مفضل» نیز از او روایت‌‏هایی دارد. علامه حلی در خلاصه‏‌الاقوال می‏‌گوید: «شاگرد روایی او «ابوحاتم هروی» است»، در حالی که این شخص در هیچ ‏یک از روایات او دیده نشده است.

آثار

تألیفات او «کتاب العلل»، «اخبار النبی (صل الله عليه وسلم)»، «ایمان ابی طالب»، «فضل القرآن و حملته»، «الممدوحین و المذمومین» (کتاب رجالی بزرگ) و «المبیضه» هستند. کتاب «مبیضه» اشاره به گروهی از سفیدپوشانی دارد که در برابر سیاه‌‏پوشان بنی‌‏عباس به مقابله برخاستند و نوشتن چنین کتابی، حاکی از مخالفت وی با بنی‌‏عباس از یک‌‏سو و شرایط مساعد شیعه در زمان آل‏بویه از سوی دیگر است.

منابع

1. رجال نجاشی، ص95 شماره 236؛
2. رجال طوسی، ص416 شماره 6017؛
3. الفهرست، شیخ طوسی، ص75 شماره 88؛ معالم العلماء، ص54 شماره 79؛
4. خلاصه الاقوال، ص65 شماره 18؛ رجال ابن داود، ص44 شماره 128؛
5. نقد الرجال تفرشی، ج1ص166 شماره 329؛
6. جامع الرواه، ج1ص69؛
7. طبقات اعلام الشیعه، ج1ص51؛
8. الذریعه، ج1ص311، و ذیل عناوین کتاب‌ها.