۸۶٬۴۲۴
ویرایش
نقد و بررسی دیدگاه جریانهای تکفیری در زمینه زیارت قبور صالحان و اولیای الهی (مقاله): تفاوت میان نسخه‌ها
نقد و بررسی دیدگاه جریانهای تکفیری در زمینه زیارت قبور صالحان و اولیای الهی (مقاله) (نمایش مبدأ)
نسخهٔ ۸ دسامبر ۲۰۲۱، ساعت ۱۶:۳۳
، ۸ دسامبر ۲۰۲۱جایگزینی متن - 'ي' به 'ی'
بدون خلاصۀ ویرایش |
جز (جایگزینی متن - 'ي' به 'ی') |
||
| خط ۱: | خط ۱: | ||
یكی از مبانی فكری مهم [[جریانهای | یكی از مبانی فكری مهم [[جریانهای تكفیری|جریانهای تكفیری]] كه موجب [[تكفیر|تكفیر]] مسلمانان از ناحیه آنان گردیده است موضوع حرمت زیارت قبور صالحان و خواندن دعا و نماز در كنار آنها می باشد . اینان بر اساس چنین عقیده ای عمل مسلمانانی را كه بقصد [[زیارت قبور|زیارت قبور]] اولیای الهی حركت نموده و دعا و نماز در كنار آنها می خوانند مصداق شرك تلقی نموده و حكم به مشرك بودن آنان نموده اند . در این مقاله این دیدگاه مورد نقد و بررسی قرار گرفته و دیدگاه عالمان فریقین نسبت به چنین اندیشه ای تبیین گردیده است . | ||
==زیارت قبور صالحین و دعا در كنار قبور انان== | ==زیارت قبور صالحین و دعا در كنار قبور انان== | ||
| خط ۱۴: | خط ۱۴: | ||
الف – زیارت قبور مسلمانان دو نوع است : زیارت مشروع و زیارت بدعت | الف – زیارت قبور مسلمانان دو نوع است : زیارت مشروع و زیارت بدعت | ||
زیارت مشروع عبارتست از آمدن كنار قبور صالحین و دعا نمودن برای انان همانگونه كه بین مسلمانان چنین زیارتی مرسوم است و سیره نبوی بر ان مشروعیت ان دلالت می كند . | زیارت مشروع عبارتست از آمدن كنار قبور صالحین و دعا نمودن برای انان همانگونه كه بین مسلمانان چنین زیارتی مرسوم است و سیره نبوی بر ان مشروعیت ان دلالت می كند . | ||
اما زیارت بدعت عبارتست از حضور در كنار قبور صالحین و طلب حاجت بصورت مستقیم از انان یا اعتقاد به اینكه دعا در نزد قبور انان به اجابت نزدیكتر است و نیز – مصداق دیگر زیارت بدعت - متوسل شدن به انان بصورتی كه انان واسطه و شفیع در بارگاه الهی گردیده و قضای حوائج را بجهت تقربشان به خداوند از محضر ربوبی مسئلت نمایند كه چنین زیارتی نیز از منظر وهابیت و جریانهای تكفیری بدعت خواهد بود .<ref>مجموعه | اما زیارت بدعت عبارتست از حضور در كنار قبور صالحین و طلب حاجت بصورت مستقیم از انان یا اعتقاد به اینكه دعا در نزد قبور انان به اجابت نزدیكتر است و نیز – مصداق دیگر زیارت بدعت - متوسل شدن به انان بصورتی كه انان واسطه و شفیع در بارگاه الهی گردیده و قضای حوائج را بجهت تقربشان به خداوند از محضر ربوبی مسئلت نمایند كه چنین زیارتی نیز از منظر وهابیت و جریانهای تكفیری بدعت خواهد بود .<ref>مجموعه الفتاوی ج1 ص157-183 ومجموعه الفتاوی ج 17ص 469-471 </ref> | ||
====ب- زیارت قبور كفار جهت عبرت و یاد اوری قیامت:==== | ====ب- زیارت قبور كفار جهت عبرت و یاد اوری قیامت:==== | ||
| خط ۳۱: | خط ۳۱: | ||
====5- حرمت نماز خواندن خلف قبر پیامبر <ref>همان</ref>==== | ====5- حرمت نماز خواندن خلف قبر پیامبر <ref>همان</ref>==== | ||
نتیجه انكه از منظر ابن تیمیه زیارت قبور صالحین بصورت كلی و جهت عبرت و یادآوری اخرت مشروع و لی زیارت قبر خاص نظیر قبر پیامبر و طلب خواسته از او یا واسطه قراردادن او در محضر الهی مشروع نیست ..علت عدم مشروعیت زیارت قبور بگونه ای كه ذكر شد این است كه این امر نوعی بت پرستی و شرك بخداوند می باشد .مضافا بر اینكه این عمل مخالف دستور پیامبر مبنی بر نهی از مسجد و مزار قرار دادن قبرش می باشد <ref>جهت | نتیجه انكه از منظر ابن تیمیه زیارت قبور صالحین بصورت كلی و جهت عبرت و یادآوری اخرت مشروع و لی زیارت قبر خاص نظیر قبر پیامبر و طلب خواسته از او یا واسطه قراردادن او در محضر الهی مشروع نیست ..علت عدم مشروعیت زیارت قبور بگونه ای كه ذكر شد این است كه این امر نوعی بت پرستی و شرك بخداوند می باشد .مضافا بر اینكه این عمل مخالف دستور پیامبر مبنی بر نهی از مسجد و مزار قرار دادن قبرش می باشد <ref>جهت توضیح بیشتر رك به : حیاه ابن تیمیه محمد ابوزهره ص 274-275</ref>. | ||
====6- حرمت سفر به قصد زیارت قبور اولیای الهی و قبر پیامبر ص==== | ====6- حرمت سفر به قصد زیارت قبور اولیای الهی و قبر پیامبر ص==== | ||
ایشان در این زمینه به روایاتی از قبیل : لَا تُشَدُّ الرِّحَالُ إلَّا إلَى ثَلَاثَةِ مَسَاجِدَ : الْمَسْجِدِ الْحَرَامِ وَالْمَسْجِدِ الْأَقْصَى وَمَسْجِدِی هَذَا استدلال می كند.ایشان احادیثی كه دلالت بر مشروعیت زیارت قبور اولیای الهی دارد را ضعیف یا موضوع می داند <ref>مجموعه | ایشان در این زمینه به روایاتی از قبیل : لَا تُشَدُّ الرِّحَالُ إلَّا إلَى ثَلَاثَةِ مَسَاجِدَ : الْمَسْجِدِ الْحَرَامِ وَالْمَسْجِدِ الْأَقْصَى وَمَسْجِدِی هَذَا استدلال می كند.ایشان احادیثی كه دلالت بر مشروعیت زیارت قبور اولیای الهی دارد را ضعیف یا موضوع می داند <ref>مجموعه الفتاوی ج 4ص 521</ref>. | ||
| خط ۵۳: | خط ۵۳: | ||
ایشان نسبت به حدیث لاتشدالرحال می گوید : بر اساس روایت لاتشد الرحال....همانگونه كه سفر جهت زیارت مسجد نبوی جائز است زیارت قبر رسول الله هم جائز خواهد بود بدلیل انكه علت جواز سفر جهت زیارت مسجد نبوی ان است كه پیامبر در ان مكان به عبادت می پرداخت و مكان حضور پیامبر بود و زائر با حضور در این مكان مقدس با روح و اندیشه های توحیدی پیامبر ارتباط برقرار خواهد كرد بهمین دلیل زیارت قبر و روضه شریف ان حضرت نیز جائز خواهد بود هر چند نماز خواندن در انجا بجهت نهی از مسجد قرار دادن قبر ان بزرگوار جائز نیست <ref>همان ص 274-275:نحن قد | ایشان نسبت به حدیث لاتشدالرحال می گوید : بر اساس روایت لاتشد الرحال....همانگونه كه سفر جهت زیارت مسجد نبوی جائز است زیارت قبر رسول الله هم جائز خواهد بود بدلیل انكه علت جواز سفر جهت زیارت مسجد نبوی ان است كه پیامبر در ان مكان به عبادت می پرداخت و مكان حضور پیامبر بود و زائر با حضور در این مكان مقدس با روح و اندیشه های توحیدی پیامبر ارتباط برقرار خواهد كرد بهمین دلیل زیارت قبر و روضه شریف ان حضرت نیز جائز خواهد بود هر چند نماز خواندن در انجا بجهت نهی از مسجد قرار دادن قبر ان بزرگوار جائز نیست <ref>همان ص 274-275:نحن قد نمیل الی قوله فی زیاره قبور الصالحین اما زیاره قبر النبی ص فانا نخالفه مخالفه تامه و ذالك لان الاساس الذی بنی علیه قوله هو الوثنیه فان كان یرید ان زیاره قبر الشریف هنو فی ذاتاه نوع من الوثنیه فهو غریب فانك كما تفسره بانه وثنیه یصح ان یفسره بانه وحدانیه و مبالغه فیها لان زیاره قبر نبی الوحدانیه استشعار لحقیقتها و تقدیس لمعناها فان التقدیس الذی یتصل بالرسل انما هو من فكرتهم و هدایتهم فاللتقدیس لمحمد تقدیس للمعانی التی دعا الیها و حث علیها و كیف یتصور من مومن یعرف حقیقه الدعوه المحمدیه انه یكون مستشغرا لای معنی من معانی الوثنیه و هو یستعبر العبر و یستبصر ببصیرته عند الحضره الشریفه و الروضه المنیفه</ref> . | ||
==نقد شهید مطهری به گفتار تكفیری ها در منع از زیارت پیامبرص== | ==نقد شهید مطهری به گفتار تكفیری ها در منع از زیارت پیامبرص== | ||
| خط ۷۰: | خط ۷۰: | ||
«اللَّهُمَّ انَّكَ قُلْتَ: «وَ لَوْ انَّهُمْ اذْ ظَلَمْوا انْفُسَهُمْ جاؤُكَ فَاسْتَغْفَروا اللَّهَ وَ اسْتَغْفَرَ لَهُمُ الرَّسولُ لَوَجَدوا اللَّهَ تَوّاباً رَحیماً.» وَ انّى اتَیْتُكَ مُسْتَغْفِراً تائِباً مِنْ ذُنوبى وَ انّى اتَوَجَّهُ بِكَ الَى اللَّهِ رَبّى وَ رَبِّكَ لِیَغْفِرَ لی ذُنوبى.». | «اللَّهُمَّ انَّكَ قُلْتَ: «وَ لَوْ انَّهُمْ اذْ ظَلَمْوا انْفُسَهُمْ جاؤُكَ فَاسْتَغْفَروا اللَّهَ وَ اسْتَغْفَرَ لَهُمُ الرَّسولُ لَوَجَدوا اللَّهَ تَوّاباً رَحیماً.» وَ انّى اتَیْتُكَ مُسْتَغْفِراً تائِباً مِنْ ذُنوبى وَ انّى اتَوَجَّهُ بِكَ الَى اللَّهِ رَبّى وَ رَبِّكَ لِیَغْفِرَ لی ذُنوبى.». | ||
یعنى خدایا تو در كلام مجیدت به پیامبرت گفتى: «اگر آنان آنگاه كه به خود ستم مىكنند نزد تو بیایند و از خداوند طلب آمرزش كنند و پیامبر نیز براى آنها طلب آمرزش كند، خداوند را توبه پذیر و مهربان خواهند یافت.» سپس خطاب به رسول اكرم صلى الله علیه و آله مىگوییم: اى پیامبر عزیز! من آمدهام نزد تو در حالى كه از خداوند آمرزش مىطلبم و در حالى كه از گناه گذشتهام پشیمانم. من به وسیله تو كه بنده صالح خدا هستى و مىتوانى براى من دعا و استغفار كنى، به سوى خدا كه هم پروردگار من است و هم پروردگار تو روآوردهام تا (در اثر استغفار من و استغفار تو) گناهان مرا بیامرزد<ref>مجموعه آثار استاد | یعنى خدایا تو در كلام مجیدت به پیامبرت گفتى: «اگر آنان آنگاه كه به خود ستم مىكنند نزد تو بیایند و از خداوند طلب آمرزش كنند و پیامبر نیز براى آنها طلب آمرزش كند، خداوند را توبه پذیر و مهربان خواهند یافت.» سپس خطاب به رسول اكرم صلى الله علیه و آله مىگوییم: اى پیامبر عزیز! من آمدهام نزد تو در حالى كه از خداوند آمرزش مىطلبم و در حالى كه از گناه گذشتهام پشیمانم. من به وسیله تو كه بنده صالح خدا هستى و مىتوانى براى من دعا و استغفار كنى، به سوى خدا كه هم پروردگار من است و هم پروردگار تو روآوردهام تا (در اثر استغفار من و استغفار تو) گناهان مرا بیامرزد<ref>مجموعه آثار استاد شهید مطهرىج14، ص: 231-230. | ||
</ref> | </ref> | ||
==پاسخ ایه الله سبحانی به گفتار ابن تیمیه و ...در منع زیارت قبر پیامبر ص :<ref>لازم به ذكر است | ==پاسخ ایه الله سبحانی به گفتار ابن تیمیه و ...در منع زیارت قبر پیامبر ص :<ref>لازم به ذكر است دلائلی كه ایه الله سبحانی نقل می كند طبق فرمایش خودشان دلائل فقهای بزرگ مذاهب اربعه اهل سنت می باشد .رك به: فرهنگ و عقائد مذاهب اسلامی ج 3ص132</ref>== | ||
ایشان در رد دیدگاه ابن تیمیه نخست به رفتار مسلمانان در طول 14 قرن در زیارت قبر پیامبر پرداخته و می گوید : درمیان دلائل فراوانى كه مى توان براى روا بودن سفر براى زیارت قبر پیامبر مطرح كرد، همان سیره عموم مسلمانان جهان است كه پیوسته پس از رحلت تا به امروز ادامه داشته است.وهیچ كس نمى تواند، یك چنین سیره و روش را انكار كند وپیوسته درتمام ادوار اسلامى، حج وزیارت توأم بوده اند. | ایشان در رد دیدگاه ابن تیمیه نخست به رفتار مسلمانان در طول 14 قرن در زیارت قبر پیامبر پرداخته و می گوید : درمیان دلائل فراوانى كه مى توان براى روا بودن سفر براى زیارت قبر پیامبر مطرح كرد، همان سیره عموم مسلمانان جهان است كه پیوسته پس از رحلت تا به امروز ادامه داشته است.وهیچ كس نمى تواند، یك چنین سیره و روش را انكار كند وپیوسته درتمام ادوار اسلامى، حج وزیارت توأم بوده اند. | ||
| خط ۸۱: | خط ۸۱: | ||
ما، همه مسلمانان جهان را كه عازم حج بوده اند، دیده ایم، وكسانى كه قبل ازما مى زیستند، آنان نیز دیده اند، ومطلب نیز سینه به سینه نقل شده كه تمام مسلمانان جهان ، بابذل جان ومال ، پیوسته به زیارت قبر پیامبر شتافته، ودراین را ه مشتاقانه رنج سفر را تحمل مى كردند و چنین اتفاقی نمیتواند خطا و نادرست باشد بلكه همگى این كار را براى خدا انجام میدادند، وهركس كه از كاروان عقب مى ماند، ازاینكه به زیارت قبر پیامبر تشرف نیافته، اندوهگین میشد. | ما، همه مسلمانان جهان را كه عازم حج بوده اند، دیده ایم، وكسانى كه قبل ازما مى زیستند، آنان نیز دیده اند، ومطلب نیز سینه به سینه نقل شده كه تمام مسلمانان جهان ، بابذل جان ومال ، پیوسته به زیارت قبر پیامبر شتافته، ودراین را ه مشتاقانه رنج سفر را تحمل مى كردند و چنین اتفاقی نمیتواند خطا و نادرست باشد بلكه همگى این كار را براى خدا انجام میدادند، وهركس كه از كاروان عقب مى ماند، ازاینكه به زیارت قبر پیامبر تشرف نیافته، اندوهگین میشد. | ||
ابن تیمیه و پیروان او مى گویند : سفر توده هاى عظیم مسلمانانان در هر سال، ازمكه به مدینه ویا از وطن به مدینه، براى برگزارى نماز در مسجد النبى است،نه براى زیارت قبر پیامبر، ولى شكى نیست كه این گفتار كاملاً بى اساس است، به گواه اینكه مسلمانان كمتر به بیت المقدس سفر مى كنند در حالى كه فضیلت نماز در آن مسجد بسان برگزارى نماز در مسجد النبى است.اگر هدف از تحمل رنج سفر،در عزم به حج یا باز گشت از آن تنها نماز گزارى در مسجد النبى باشد، باید نمونه این هجوم را در سفر به بیت المقدس نیز مشاهده كنیم،واگر كسی دراین مطلب شك و تردید دارد،مى تواند آن را از مسافران و قاصدان سفر بپرسد. <ref>فرهنگ و عقائد مذاهب | ابن تیمیه و پیروان او مى گویند : سفر توده هاى عظیم مسلمانانان در هر سال، ازمكه به مدینه ویا از وطن به مدینه، براى برگزارى نماز در مسجد النبى است،نه براى زیارت قبر پیامبر، ولى شكى نیست كه این گفتار كاملاً بى اساس است، به گواه اینكه مسلمانان كمتر به بیت المقدس سفر مى كنند در حالى كه فضیلت نماز در آن مسجد بسان برگزارى نماز در مسجد النبى است.اگر هدف از تحمل رنج سفر،در عزم به حج یا باز گشت از آن تنها نماز گزارى در مسجد النبى باشد، باید نمونه این هجوم را در سفر به بیت المقدس نیز مشاهده كنیم،واگر كسی دراین مطلب شك و تردید دارد،مى تواند آن را از مسافران و قاصدان سفر بپرسد. <ref>فرهنگ و عقائد مذاهب اسلامی ج 3ص 133-132به نقل از : تقى الدین سبكى ـ شفاء السقام فی زیارة خیر الانام، ص 85 ـ 86 چاپ بولاق ـ مصر.</ref> | ||
| خط ۱۱۱: | خط ۱۱۱: | ||
و نیز بیان اینكه «، خود پیامبر، براى زیارت قبور شهداء، ازمدینه، بیرون مى رفت». می گوید : | و نیز بیان اینكه «، خود پیامبر، براى زیارت قبور شهداء، ازمدینه، بیرون مى رفت». می گوید : | ||
با توجه به این روایات كه برخى نیز در صحاح اهل سنت آمده، هیچ انسان منصفى نمى تواند در درستى آنها تردید كند، به ویژه كه انبوهى از علماى اهل سنت،سفر برا ى زیارت قبر پیامبر را مستحب شمرده اند و همگى در كتابهاى مناسك حج آن را یاد آور شده اند. <ref>فرهنگ و عقائد مذاهب | با توجه به این روایات كه برخى نیز در صحاح اهل سنت آمده، هیچ انسان منصفى نمى تواند در درستى آنها تردید كند، به ویژه كه انبوهى از علماى اهل سنت،سفر برا ى زیارت قبر پیامبر را مستحب شمرده اند و همگى در كتابهاى مناسك حج آن را یاد آور شده اند. <ref>فرهنگ و عقائد مذاهب اسلامی ج 3ص 134-135</ref> | ||
| خط ۱۲۲: | خط ۱۲۲: | ||
ایشان در كتاب احیاء علوم الدین در كتاب اداب السفر ضمن بیان سفر ظاهری (و بدنی) و سفر قلبی و باطنی، سفرزیارتی جهت قبور اولیای الهی را امری ممدوح و عملی عبادی دانسته و می گوید : | ایشان در كتاب احیاء علوم الدین در كتاب اداب السفر ضمن بیان سفر ظاهری (و بدنی) و سفر قلبی و باطنی، سفرزیارتی جهت قبور اولیای الهی را امری ممدوح و عملی عبادی دانسته و می گوید : | ||
كسانی كه در دنیا زیارتشان ممدوح و متبرك بود بعد از وفاتشان نیز زیارت قبورشان عملی ممدوح و متبرك خواهد بود.البته درجات ثواب زیارت اینان بحسب درجات فضائل و مقاماتی است كه در نزد خداوند دارند<ref> | كسانی كه در دنیا زیارتشان ممدوح و متبرك بود بعد از وفاتشان نیز زیارت قبورشان عملی ممدوح و متبرك خواهد بود.البته درجات ثواب زیارت اینان بحسب درجات فضائل و مقاماتی است كه در نزد خداوند دارند<ref>احیاء‌علوم الدین ج 6ص 100</ref>. | ||
ایشان با اشاره به حدیث لاتشد الرحال می گوید : هرگز نمیتوان حتى تحریم سفر به سوى سایر مساجد را با این حدیث ثابت كرد، زیرا لسان حدیث، لسان ارشاد وراهنمایى است، وآن اینكه چون غیر از این سه مسجد، تمام مساجد، ازنظر فضیلت یكسان ویكنواخت هستند، دیگر صحیح نیست مسلمانى وقت خود را تلف كند ورنج سفر بر خود هموار سازد و به زیارت دیگر مساجد ویا اقامه نماز در آنها برود،زیرا آنچه را كه از ثواب نماز گزاردن در مساجد دور دست، مى طلبد، درمساجد نزدیك هم موجود است <ref>همان ص 100(ترجمه از كتاب : فرهنگ و عقائد مذاهب | ایشان با اشاره به حدیث لاتشد الرحال می گوید : هرگز نمیتوان حتى تحریم سفر به سوى سایر مساجد را با این حدیث ثابت كرد، زیرا لسان حدیث، لسان ارشاد وراهنمایى است، وآن اینكه چون غیر از این سه مسجد، تمام مساجد، ازنظر فضیلت یكسان ویكنواخت هستند، دیگر صحیح نیست مسلمانى وقت خود را تلف كند ورنج سفر بر خود هموار سازد و به زیارت دیگر مساجد ویا اقامه نماز در آنها برود،زیرا آنچه را كه از ثواب نماز گزاردن در مساجد دور دست، مى طلبد، درمساجد نزدیك هم موجود است <ref>همان ص 100(ترجمه از كتاب : فرهنگ و عقائد مذاهب اسلامی ج 3ص 146-147</ref> | ||
==دیدگاه ابن حجرمكی در مشروعیت زیارت قبر پیامبر :== | ==دیدگاه ابن حجرمكی در مشروعیت زیارت قبر پیامبر :== | ||
| خط ۱۴۱: | خط ۱۴۱: | ||
ایشان می گوید از انجا كه هر زیارتی سبب تقرب به مزور می گردد از اینرو هر سفری كه جهت زیارت – شخص یا مكانی – صورت گیرد سبب قرب به او خواهد بود. و از انجا كه سیره پیامبر بر خروج از مدینه جهت زیارت قبور اهل بقیع و شهدای احد دلالت بر مشروعیت چنین سفری می كند بنابر این مشروعیت سفر زیارتی جهت زیارت قبرپیامبر نسبت به قبور دیگران اولی و انسب خواهد بود. ایشان می گوید اجماع نیز بر مشروعیت زیارت پیامبر قائم است <ref> | ایشان می گوید از انجا كه هر زیارتی سبب تقرب به مزور می گردد از اینرو هر سفری كه جهت زیارت – شخص یا مكانی – صورت گیرد سبب قرب به او خواهد بود. و از انجا كه سیره پیامبر بر خروج از مدینه جهت زیارت قبور اهل بقیع و شهدای احد دلالت بر مشروعیت چنین سفری می كند بنابر این مشروعیت سفر زیارتی جهت زیارت قبرپیامبر نسبت به قبور دیگران اولی و انسب خواهد بود. ایشان می گوید اجماع نیز بر مشروعیت زیارت پیامبر قائم است <ref>الوهابیة المتطرفة: موسوعة نقدیة، ج1، ص: 55-65 به نقل از : كتاب الجوهر المنظم فی زیارة القبر الشریف النبوی المكرم.</ref> | ||
در كتاب « الفقه على المذاهب الأربعة نیز امده است كه : زیارت قبر پیامبر یكى از بهترین كارهاى قربى است <ref>الفقه على المذاهب الأربعة ،1/505.</ref>. | در كتاب « الفقه على المذاهب الأربعة نیز امده است كه : زیارت قبر پیامبر یكى از بهترین كارهاى قربى است <ref>الفقه على المذاهب الأربعة ،1/505.</ref>. | ||