اخوان المسلمین بزرگترین جنبش اسلامی معاصر (کتاب)

کتاب اخوان المسلمین، بزرگترین جنبش اسلامی معاصر به خاطر دقت‏‌نظر و بی‏طرفی محقق و نزدیکی نگارش آن در دوران تأسیس و شکوفایی فعالیت اخوان‌‏المسلمین در جهان عرب، از اهمیت و ارزش خاصی برخوردار است و به عقیده مترجم اندیشمند آن، این اثر در کنار کتاب «جمعیت اخوان‌‏المسلمین» (the society of muslim brother) پروفسور ریچارد میشل، استاد تاریخ دانشگاه میشیگان، از مهمترین منابع درباره شناخت و تاریخ شکل‌‏گیری حرکت اخوان‌‏المسلمین هستند.

نام کتاب	اخوان المسلمین، بزرگترین جنبش اسلامی معاصر
نام اصلی کتاب	الاخوان المسلمون، کبری الحرکات الاسلامیه المعاصره
نویسنده	اسحق موسی ‎الحسینی
ترجمه	سید هادی خسروشاهی
موضوع	مصر - تاریخ 1919م - جنبش‌های اسلامی - اخوان‌المسلمین (مصر)
سال نشر	1395
ناشر	اطلاعات
نوبت چاپ	چهارم
قطع	وزیری (شومیز)
تعداد صفحات	300 صفحه
تیراژ	1050 نسخه

درباره کتاب

اثر حاضر، سومین مجلد از مجموعه ((حرکت‌های اسلامی معاصر)) است که در آن جنبش بزرگ ((اخوان المسلمین)) معرفی شده است.
مباحث کتاب در دو بخش ((حسن البنا و اخوان المسلمین)) و ((اخوان المسلمین و عبدالناصر))، و پانزده فصل با عناوین زیر تنظیم شده است.
بخش اول: 1. آغاز جنبش 2. رشد و توسعه 3. شخصیت حسن البنا 4. اصول اخوان‌المسلمین 5. دستاوردها 6. اخوان المسلمین و سیاست 7. جنبش اخوان‌المسلمین در خارج مصر 8. تجزیه و تحلیل.
بخش دوم: 1. حسن اسماعیل الهضبی 2. اخوان المسلمین و ملک فاروق 3. اخوان المسلمین و ارتش 4. اخوان المسلمین و انقلاب 5. اخوان المسلمین و سازمان مخفی 6. اخوان المسلمین، محمد نجیب و کمونیست‌ها 7. اخوان المسلمین پس از انحلال.
در صفحات پایانی، یادداشت‌های مترجم، ارجاعات و فهرست وقایع به ترتیب وقایع آمده است.

مشخصات کتاب

چاپ چهارم کتاب «اخوان‌المسلمین، بزرگترین جنبش اسلامی معاصر» در 300 صفحه، قطع وزیری، تیراژ 1050 نسخه و قیمت ۱۴۰۰۰ تومان از سوی انتشارات اطلاعات منتشر شده است.

مترجم

استاد خسروشاهی علاوه بر این، کتاب «جمعیت اخوان ‏المسلمین» نوشته ریچارد میشل (انتشارات دانشگاه ادیان و مذاهب قم) و سه کتاب «اخوان المسلمین چه می گویند و چه می‌خواهند؟» (انتشارات بوستان کتاب قم)، «انقلاب در مصر: الازهر، اخوان، سلفی ها و جوانان» (انتشارات الهدی) و «کودتا در مصر: الازهر، اخوان، سلفی ها و جوانان» (انتشارات کلبه شروق قم) را در این زمینه ترجمه یا نوشته است.

محتوای کتاب

در این کتاب سعی شده تاریخچه ای از پیدایش و حرکات اخوان المسلمین در مسائل سیاسی و حکومتی، بدون موضع گیری مورد بررسی قرار بگیرد.
نویسنده کتاب را در دو بخش و پانزده فصل جمع آوری کرده است.
بخش نخست: (حسن البنا و اخوان المسلمین)، یک سال پس از تاسیس (سازمان جوانان مسلمان) در سال 1927، سازمان اخوان المسلمین در اسماعیلیه مصر بنیاد گرفت.

نویسنده در فصل اول به این موضوع پرداخته است که چرا با وجود سازمان‌هایی مثل الشابان المسلمین،اخوان المسلمین ظهور می‌کند و به یکدیگر ملحق نمی‌شود.
فصل دوم: رشد و توسعه،در این فصل به تلاش های حسن البنا در تشکیل و رشد اخوان المسلمین اشاره شده است.
نویسنده در خصوص تلاش‌های حسن البنا چنین می‌نویسد: (از مطالعه تاریخچه سازمان در می یابیم که سازمان بیش از هر فرد دیگری به شخصیت (البنا) مدیون است.البنا به مدت بیست سال تمام از این طفل نو پا مراقبت کرد و آن را در مسیر اصلی و واقعی خود قرار داد و گام به گام پیش برد.)
فصل سوم: شخصیت حسن البنا، نویسنده در این فصل به صورت کامل به شخصیت حسن البنا پرداخته است، ایشان مهمترین نکته در شخصیت البنا را چنین معرفی میکند: (او هیچگاه روی مسائل دینی به شیوه الازهر، با آن توضیحات و تبینات نظری، کار نکرد. بطور خلاصه می‌توان گفت که او یک مرد روحانی به شکل متداول و سنتی،نبود).
فصل چهارم: اصول اخوان المسلمین، نویسنده در ابتدای این فصل چنین می‌نویسد، آنچه که بیش از هر چیز در اصول اخوان المسلمین چشمگیر است، بالندگی و پویایی آن است. این اصول از مواضع مذهبی ناب آغاز شد و سپس چنان دامنه ای گرفت که هیچ قانونی نمی‌توانست آن را در برگیرد. در واقع تنها قانون بی تغییر و جامع شخص البنا بود.
سپس پانزده اصل از اصول اخوان المسلمین مطرح شده است. مانند: برپایی حکومت اسلامی،اجتناب از احزاب و گروه‌های سیاسی واجتناب از جدلهای مذهبی و قومی و…
فصل پنجم: دستاوردها، در این فصل به دستاوردهای اجتماعی، اقتصادی، علمی، سیاسی، و نظامی اخوان المسلمین می‌پردازد. نویسنده در خصوص این دستاورد ها چنین می‌نویسد: اخوان المسلمین رنگ و بوی دینی ویژه‌ای به این فعالیت‌ها می‌دادند، چنان که همه امور آنان با جنبش اسلامی در هماهنگی کاملی قرار می گرفتند.
فصل ششم: اخوان المسلمین و سیاست، اخوان المسلمین اولین سازمانی نیست که به اسلام دید دین وسیاست نگاه میکند. قبل از اخوان المسلمین، وهابیت هم همین دید را داشتند.
در این فصل به سخنان حسن البنا خصوص سیاسی بودن سازمان اخوان المسلمین پرداخته شده است. سپس در پایان این فصل به عنوان خاتمه این جمله حسن البنا را مینویسد: از نظر او حکومت اسلامی به میزی سه پایه شبیه است که اگر هر یک از پایه‌های آن را برداریم میز می افتد: اولین پایه میز اصول اسلامی، دومین پایه ملت یک پارچه و سومین پایه دولت اسلامی است که بر مبنای اتحاد ملی اصول اسلامی حکومت می‌کند.
فصل هفتم: جنبش اخوان المسلمین در خارج مصر، نویسنده در ابتداء به ماده دوم از آیین‌نامه اخوان المسلمین اشاره میکند: اخوان المسلمین حرکتی جهانی و اسلامی است که در راه رسیدن به آرمان‌های اسلامی تلاش می‌کند. سپس به دستاورد‌های موفق اخوان‌المسلمین در جذب مسلمانان عرب و کشورهای اسلامی اشاره می‌کند و مهمترین عامل موفقیت اخوان‌المسلمین در خارج از کشور را این‌چنین می‌نویسد، مهمترین عامل موفقیت اخوان در خارج از کشور این بود که عامل سیاسی در آن عامل دینی را تحت‌الشعاع قرار داده بود.
فصل هشتم: تجزیه و تحلیل، در این فصل به تجزیه و تحلیل اخوان‌المسلمین پرداخته شده است. نویسنده چهار ویژگی را برای سازمان اخوان المسلمین بیان می‌کند که با دیگر سازمان‌ها متمایز می‌گردد. اول: جامعیت، دوم: سازماندهی دقیق، سوم:رویکرد مردمی، چهارم:همسویی با رویدادهای داخلی مصر.
بخش دوم اخوان المسلمین و عبدالناصر، این بخش هفت فصل مطرح می‌شود.
فصل نهم: حسن اسماعیل الهضیبی، ابتدا در این فصل به زندگی‌نامه الهضیبی پرداخته شده است. در ادامه به جانشینی الهضیبی بعد از قتل البنا اشاره شده است.
فصل دهم: اخوان المسلمین و ملک فاروق، نویسنده در این فصل به مشکلات البنا با پادشاه وقت ملک فاروق اشاره میکند.
فصل یازدهم: اخوان المسلمین و ارتش، در این فصل به رابطه مساعد انورالسادات گروه افسران آزاد و حسن البنا پرداخته شده است.
فصل دوازدهم: اخوان المسلمین و انقلاب، در این فصل به رابطه متقابل انقلاب افسران آزاد و اخوان المسلمین پرداخته شده است. نویسنده درباره این رابطه اخوانی ها با انقلاب چنین می‌نویسد، هماهنگی و دوستی بین انقلاب و اخوان المسلمین چنان بود که اغلب مصری‌ها باور کرده بودند که مجریان انقلاب در واقع ابزاری در دست اخوان المسلمین هستند.
فصل سیزدهم: اخوان المسلمین و سازمان‌های مخفی، نویسنده در این فصل به صدمه‌های سازمان مخفی به اخوان المسلمین اشاره می‌کند.
فصل چهاردهم: اخوان المسلمین و محمد نجیب و کمونیست‌ها،از آنجا که اخوان المسلمین با کمونیست‌ها و محمد نجیب برای براندازی رژیم همکاری و اقدام کردند. بنابر این مشترکاتی بین اخوانی‌ها و کمونیست‌ها وجود دارد و نویسنده این مشترکات را مورد بررسی قرار می‌دهد.
فصل پانزدهم: اخوان المسلمین پس از انحلال، در ابتدا این فصل به کاستی‌هایی که بخاطر محاکمه اخوان المسلمین آشکار شد اشاره می‌شود. سپس به مشکلات پیش آمده برای جامعه مصر بعد از انحلال اخوان‌المسلمین پرداخته شده است.